Στην Εκκλησία τόσο το αίτημα της ανανέωσης όσο και η προσκόλληση στην παράδοση είναι δύο καταστάσεις που συμμετέχουν ενεργά στις ζυμώσεις που συνήθως προηγούνται της έκφρασης των Κανόνων. Από την πρώτη περίοδο με τον Πέτρο και τον Παύλο μέχρι το θέμα της αποδοχής σε Κοινωνία των πεπτωκότων (που φοβούμενοι τα μαρτύρια αρνήθηκαν την πίστη τους στους διωγμούς) η Εκκλησία έβρισκε την έκφραση της μεταξύ εκείνων που απαιτούσαν την ακρίβεια και εκείνων που συγκατέβαιναν στην οικονομία. Συνεπώς η ίδια η ύπαρξη κάπως διαφορετικών προσεγγίσεων ή πρακτικών εντός της Εκκλησίας δεν πρέπει να μας σκανδαλίζει ή να μας ταράζει, τουλάχιστον αρχικά.
Στην άνω λογική μπορούμε να δούμε όντως επιμέρους διαφοροποιήσεις στις τοπικές Εκκλησίες. Όμως, εάν σήμερα στην Εκκλησία της Σερβίας ή στις Εκκλησίες της Αντιόχειας έχουμε περιπτώσεις κοριτσιών που βοηθούν ως παπαδάκια δεν μπορεί αυτό να γεννά από μόνο του κάποια επιτακτική απαίτηση αλλαγών στην δική μας παράδοση, τουλάχιστον όχι μεγαλύτερη από την απαίτηση να φορούν οι γυναίκες στην Ελλάδα μαντήλες επειδή έτσι κάνουν οι Ρωσίδες.
Σημαντικότερο όμως είναι το εξής: Πέραν των γόνιμων εσωτερικών τάσεων στην Εκκλησία οι έννοιες της προόδου και της συντήρησης έρχονται και «απ έξω» ως κύρια πολιτικά συστατικά της εποχής. Δηλαδή οι διάφορες κοινωνικές πραγματικότητες και ανισότητες λαμβάνουν σημαντική ακτιβιστική εκπροσώπηση η οποία ενίοτε τις διαστρεβλώνει ή τις εκμεταλλεύεται.
Ως εκ τούτου είναι εντελώς άλλο να προχωρούμε σε αλλαγές στην Λειτουργική μας ζωή αφουγκραζόμενοι πραγματικά τις ανάγκες του σώματος του Χριστού και εντελώς άλλο να το πράττουμε σκεπτόμενοι τα γυναικεία κινήματα!
Δεν πάει πολύς καιρός από την θεολογία του 60, όπου, σημαντικοί Ορθόδοξοι διανοητές με επιτυχία αντιμετώπισαν την –τότε- εξ αριστερών θεωρητική πρόκληση αναδεικνύοντας μία Ορθόδοξη ανθρωπολογία που βλέπει πολύ πέρα και βαθύτερα από μία δικαιοσύνη της πάλης των τάξεων. Αλήθεια, τι άλλαξε από τότε και δυσκολευόμαστε να αρθρώσουμε έναν αντίστοιχο Ορθόδοξο ανθρωπολογικό λόγο απέναντι στα πάλι εξ αριστερών παντοδύναμα ατομικά δικαιωματιστικά κινήματα του καιρού μας;
Αλίμονο εάν απέναντι στο τρίτο (και τέταρτο και πέμπτο) φεμινιστικό κύμα ερχόμαστε στα σοβαρά να απαντήσουμε με κορίτσια παπαδάκια: Προφανώς και είναι φοβερά επιφανειακό, προφανώς καταντούμε να μιλούμε με τους δικούς τους όρους (και προφανώς και δεν τους αρκεί- περιμένουν σίγουρα και ιέρειες).
Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως ο π. Αλέξανδρος Σμέμαν απέφευγε ακριβώς να αναμετρηθεί με τέτοιου είδους μοντέρνα κοινωνικά αιτήματα ενίσχυσης της θέσης της γυναίκας στην Εκκλησία όχι επειδή δεν είχε την θεολογική γνώση –προφανώς- αλλά επειδή το μυστήριο του Θεού δεν μπορούσε να κατανοηθεί μέσα από όρους και κινήματα του πτωτικού, διχασμένου κόσμου που βλέπουν την Εκκλησία ως «δομή εξουσίας».
Τί μας φοβίζει τόσο πολύ ώστε οι αναρτήσεις και τα άρθρα υπέρ του Αγ. Νικολάου Ραγκαβά και κόντρα στις επιθέσεις των «αστοιχείωτων φονταμενταλιστών» να είναι περισσότερα και περισσότερο δημοσιευμένα από τις ίδιες τις επιθέσεις που καταγγέλλουν; Πώς δεχόμαστε και ανεχόμαστε να μας επιβραβεύει πανηγυρικά και πληθωρικά με αφιερώματα και άρθρα η ηθική των ίδιων ηλεκτρονικών φυλλάδων που την άλλη μέρα εξυμνούν με πλούσιο φωτογραφικό υλικό το πρόσφατο Pride ή διαδηλώνουν το δικαίωμα στις εκτρώσεις; Θεωρείται αλήθεια αυτό κάποιας μορφής επιβράβευση για τις ανανεωτικές μας απόψεις;
Οι απαντήσεις μπορούν να ανιχνευτούν από τον καθένα μας «παραδοσιακό» ή «ανανεωτή» στα πλαίσια του προβληματισμού περί της Χριστιανικής ορθοπραξίας που έθεσε από πολύ παλαιά ο Αγ. Μάξιμος ο Ομολογητής: Για όλα όσα κάνουμε «…ο σκοπός ζητείται παρά Θεώ…».
Ο ζωγραφικός πίνακας που πλαισιώνει τη σελίδα είναι έργο του Γιώργου Κόρδη.
Συμφωνώ με τον συγγραφέα του άρθρου : πράγματι, το ότι, όπως λέει, “σήμερα στην Εκκλησία της Σερβίας ή στις Εκκλησίες της Αντιόχειας έχουμε περιπτώσεις κοριτσιών που βοηθούν ως παπαδάκια, δεν μπορεί αυτό να γεννά από μόνο του κάποια επιτακτική απαίτηση αλλαγών στην δική μας παράδοση”.
Όμως αυτό ακριβώς σημαίνει και κάτι άλλο : το ότι εάν ένας ορθόδοξος ιερέας εδώ στην Ελλάδα, ή σε οποιαδήποτε άλλη ορθοδοξη Εκκλησία, χρησιμοποιήσει κορίτσια για παπαδάκια, αυτό δεν σημαίνει ότι παραβαίνει τους Ιερούς Κανόνες, ούτε ότι πράττει εναντίον της Ιεράς Παραδόσεως.
Εκτός κι αν ο συγγραφέας θεωρεί ότι, χρησιμοποιώντας κορίτσια για παπαδάκια, οι Εκκλησίες της Σερβίας ή της Αντιόχειας πράττουν αντικανονικά και ακυρώνουν την Ιερά Παράδοση. Δεν φαίνεται όμως να υποστηρίζει κάτι τέτοιο στο άρθρο του.
http://dangerfew.blogspot.com
Αγαπητέ κε Ιωαννίδη, το άρθρο ασχολείται κυρίως με το γιατί (και το πώς και το πότε) των αλλαγών αυτών και όχι με το καθαυτό ερώτημα της “νομιμότητας” τους όπως φάνηκε και από όσα ακολουθούν το σημείο που τονίσατε.
Ενδεχομένως μάλιστα, τα ερωτήματα αυτά να προηγούνται του δικού σας .
Ευχαριστώ
Εξαιρετικό το άρθρο! Θερμά συγχαρητήρια!
Αγαπητέ κε Πετρουλέα, ευχαριστώ για την απάντηση. Επομένως σωστά κατάλαβα : δεν θεωρείτε την συγκεκριμένη κίνηση αντικανονική, ούτε αντιβαίνουσα στην Ιερά Παράδοση.
Σε ό,τι αφορά τώρα το «γιατί, πώς, πότε», αυτό που λέτε εν συνεχεία είναι ότι η συγκεκριμένη κίνηση έγινε υπό την πίεση του τρίτου φεμινιστικού κινήματος. Επιτρέψτε μου όμως να ρωτήσω : αν μια κίνηση δεν είναι ολότελα καινοφανής (αφού γίνεται σε άλλες ορθόδοξες Εκκλησίες, ακόμα και στη Κρήτη προ μηνών, όπως διαβάσαμε), ούτε είναι αντικανονική, ούτε και αντιβαίνει στην Ιερά Παράδοση, για ποιο λόγο να της αποδίδονται οπωσδήποτε ευτελή και μόνον κίνητρα;
Κε Ιωαννίδη,
Το κίνητρα του οποιουδήποτε φυσικά και δεν μπορούν να αποδοθούν με βεβαιότητα.
Για αυτό και έθεσα τον διαχωρισμό στο κίνητρο κάποιας πράξης που προκύπτει κατόπιν του ζέοντος αιτήματος στο εκκλ. σώμα (της εν Ελλάδι εκκλησίας πάντοτε), ή, της ακτιβιστικής του (επιτρέψτε μου) χροιάς χάριν των εντυπώσεων.
Μπορούμε, να κάνουμε ωστόσο έναν απολογισμό του θορύβου του γεγονότος ο οποίος έφτασε μέχρι και σήμερα με διθυραμβικά άρθρα συνεντεύξεις και αφιερώματα σε μέσα που ακριβώς διακρίνονται για την κινηματική και όχι εκκλησιαστική μέριμνά τους (με ταυτόχρονο ξεμπρόστιασμα των “σκοταδιστών” βέβαια)
Θα μου πείτε πως δεν ευθύνονται οι αρμόδιοι της πράξης για αυτό.
Θα σας απαντήσω, πως παρά ταύτα ο συγκεκριμένος θόρυβος
και η εν λόγω ηθική επιβράβευση, όπως (κυρίως) και η υποδοχή/αποδοχή του από του πρωταγωνιστές ίσως, κάτι δείχνουν.
Η αποστολή/κοινοποίηση ανοικτών επιστολών διαμαρτυρίας ενοριτών(;) στην LIFO επί παραδείγματι, ως εάν να πρόκειται για κάποιο …Κούγκι προοδευτισμού εν μέσω του σκότους των υπολοίπων της Εκκλησίας, ενδεχομένως να μην αποτελεί και το καλύτερο δείγμα εκκλησιαστικής συνείδησης…
Αγαπητέ κε Πετρουλέα, συγκρατώ από τη μικρή συζήτησή μας, πρώτον, ότι και εσείς θεωρείτε ότι η συγκεκριμένη κίνηση του π. Καριώτογλου δεν υπήρξε καινοφανής, ούτε και παρέβη τους Κανόνες ή την Ιερά Παράδοση. Συγκρατώ επίσης την εντιμότητα με την οποία αναγνωρίσατε ότι δεν μπορεί κανείς να αποδώσει «με ακρίβεια τα κίνητρα του οποιουδήποτε», επομένως ούτε κι εσείς τα κίνητρα του π. Καριώτογλου.
Επιτρέψτε μου κλείνοντας να σας επισημάνω ότι ουδέποτε υπήρξε «αποστολή/κοινοποίηση ανοικτών επιστολών διαμαρτυρίας ενοριτών στην Lifo», όπως λέτε στην κατακλείδα του «απολογισμού του θορύβου του γεγονότος». Στην πραγματικότητα, αυτό που υπήρξε από την πλευρά της ενορίας ήταν μια «Έκκληση προς τον Αρχιεπίσκοπο» με τίτλο «Παῦσον Ἐκκλησίας τὰ σκάνδαλα, καὶ εἰρήνευσον αὐτήν ὡς ἀγαθή», που συντάχθηκε με αφορμή την προσωρινή παύση του π. Καριώτογλου και αναδημοσιεύτηκε π.χ. στην «Ρομφαία» και αλλού. Κατά τα άλλα, η σελίδα της ενορίας στο facebook είναι ανοικτή στον καθένα που θα ήθελε να διαπιστώσει από πρώτο χέρι τα δημοσιευόμενα από την ίδια.
Σας ευχαριστώ για τον διάλογο. Καλή εβδομάδα.
Κε Ιωαννίδη
Σας ευχαριστώ και εγώ για τον κόσμιο διάλογο
-Επιτρέψτε μου μόνον να επισημάνω (ξανά) πως σκοπός του άρθρου ΔΕΝ ήταν να κριθεί η πράξη ως καινοφανής ή σωστή από πλευράς κανόνων, αλλά, να γίνει ένα σχόλιο στην δυνητική κοσμική/ πολιτική αντιμετώπιση αλλαγών στην Λειτουργική ζώη, την σήμερον.
-Περί κινήτρων ίσως, υπήρξε όντως η ικανοποίηση ενός αγνού αιτήματος του ευσεβούς ζήλου κάποιων κοριτσιών ανήμερα της Πεντηκοστής να ντυθούν παπαδάκια, στην συγκεκριμένη ενορία την Πεντηκοστή. Ίσως πάλι και να έγινε κάποιο λειτουργικό “πείραμα” εντυπώσεων.
Η κρίση του καθενός διαμορφώνεται ελεύθερα.
Και, συγνώμη, μα δεν υπήρχε περιορισμός διαμαρτυριών μόνον στην Ρομφαία:
Εδώ, θα διαφωνήσουμε.
https://www.lifo.gr/blogs/almanac/o-p-alexandros-kariotogloy-kai-i-koinotita-toy-agioy-nikolaoy-ragkaba (…. Όσον αφορά στην οικογένειά μας….Είμαστε μαζί με τον φωτισμένο π. Αλέξανδρο Καριώτογλου και την κοινότητα που υπηρετεί και όχι με το έρεβος..)
+
https://mikropragmata.lifo.gr/zoi/papas-simainei-pateras/
(… υποταγή του Αρχιεπισκόπου στις φωνές του μισογυνισμού, του πνευματικού σκοταδισμού, του ευσεβισμού, … ΜΗΝ ΤΟΛΜΗΣΕΤΕ ΝΑ ΠΕΙΡΑΞΕΤΕ…) κλπ.
Δεν ξέρω πώς βλέπετε εσείς τις εν λόγω Χριστιανικές ενοριακές παρεμβάσεις.
Να είστε καλά, καλή βδομάδα.
Συγχαρητήρια κ. Πετρουλέα για το άρθρο σας. Έτσι ακριβώς έχουν τα πράγματα. Όποιος δεν βλέπει ως προβληματική την αντίδραση των υποστηρικτών του π. Αλεξάνδρου και απλά περιορίζεται στην εξίσου προβληματική συμπεριφορά των αντιπάλων του συγκεκριμένου ιερέα, είναι τυφλός.
Και κάτι ακόμα. Ο μόνος λόγος που αυτά τα μέσα (LIFO κλπ) εκθείασαν τον π. Αλέξανδρο τονίζοντας το πόσο “σπουδαίος” άνθρωπος είναι, ήταν για να πλήξουν την Εκκλησία ως σύνολο, για να τονίσουν δηλαδή το πόσο “οπισθοδρομικοί” είναι όλοι οι υπόλοιποι : “Ενας ξεχωριστός ιερέας εναντίον της σκοταδιστικής Εκκλησίας”.
Η κοινοποίηση τέτοιων άρθρων από τους υποστηρικτές του συγκεκριμένου κληρικού έδειξε ότι συντάχθηκαν με όλους αυτούς που καμία εκτίμηση δεν τρέφουν προς την Εκκλησία. Αυτό και μόνο θα έπρεπε να τους προβληματίζει.
Κύριε Δήμου
Ευχαριστώ.
Έχετε απόλυτο δίκαιο
Για αυτό ακριβώς και μίλησα για μία αρκετά περίεργη Εκκλησιαστική συνείδηση κάποιων.
Αστοιχείωτος ή… στοιχειωμένος ο φονταμενταλισμός πάντως καλά κρατεί…
Αν μου επιτραπεί να πω και εγώ μια γνώμη. Σε κάθε γεγονός μπορεί κανείς να εστιάσει στη μία ή στην άλλη πλευρά του και να το κρίνει αναλόγως. Αυτή όμως είναι και η αχίλλειος πτέρνα κάθε κρίσης.
Ότι αποκαλύπτει το από ποια θέση βλέπει τα πράγματα ο κρίνων. Και ακόμα χειρότερα, δεν επιτρέπει στον κρίνοντα να μετακινηθεί από αυτή την επιμέρους θέση και να αποκτήσει την ποθούμενη καθολικότητα. (Ίσως αυτό είναι ένας τρόπος να αντιληφθούμε το «μὴ κρίνετε, ἵνα μὴ κριθῆτε» και τη συνέχειά του, το «ἐν ὧ γὰρ κρίματι κρίνετε κριθήσεσθε»).
Γνώμη μου είναι ότι το να εστιάσει κανείς στον θόρυβο που προκλήθηκε και στα εξωεκκλησιαστικά ή αντιεκκλησιαστικά κίνητρα των «εκτός εκκλησίας» προοδευτικών, που υπερασπίστηκαν τον π. Αλ. Καριώτογλου, τοποθετεί εξ αντικειμένου και τον ίδιο τον κρίνοντα «εκτός εκκλησίας». Τον τοποθετεί δηλαδή στο πεδίο μιας ιδεολογικής αντιπαράθεσης προοδευτικών-συντηρητικών. Όπου όλως περιέργως φαίνεται σαν η Εκκλησία να οφείλει να τοποθετείται κατ’ αρχήν στο έδαφος του συντηρητισμού.
Γι’ αυτό και συμφωνώ με τον Γιάννη Ιωαννίδη. Από τη στιγμή που επιβλήθηκε κάποια ποινή στον ιερέα, το πρώτο ερώτημα είναι γιατί. Υπήρξε κάτι στην κίνηση αυτή που αντιβαίνει στους κανόνες, στην πρακτική, στο λειτουργικό ήθος; Σε δεύτερο επίπεδο θα μπορούσε να γίνει συζήτηση για τη σκοπιμότητα της κίνησης αυτής· αν υποβιβάζει ή αν ζωογονεί τη λειτουργική ζωή στη συγκεκριμένη ενορία και γενικώς ή όχι. Αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει αν η Εκκλησία εγκαταλείπει τα δικά της κριτήρια και αρχίζει να σκέπτεται με τα κριτήρια του κόσμου τούτου: είτε υιοθετώντας τα, είτε απορρίπτοντάς τα.
Η εκκλησία – στον βαθμό που είναι εκκλησία – δεν αντιστέκεται, «οὐ ζητεῖ τὰ ἑαυτῆς, οὐ λογίζεται τὸ κακόν». Εισπράττει τον κόσμο αγαπητικά και τον μεταμορφώνει εν πνεύματι και αληθεία. Θέλω να πω, ακόμα και αν υπάρχει στην κίνηση του π. Αλ. Καριώτογλου κάτι από τον τρέχοντα δικαιωματισμό, το ερώτημα είναι αν αυτό εισπράττεται αγαπητικά και μεταμορφώνεται εκκλησιαστικά, ή αν αντιθέτως αυτό αλλοιώνει το εκκλησιαστικό φρόνημα. Όμως για να γίνει μια τέτοια συζήτηση πρέπει να βγούμε έξω από την αντιπαράθεση προοδευτισμού-συντηρητισμού.
Χαίρετε
Αγαπητέ Κύριε Ξυδιά
Σας ευχαριστώ πολύ για αυτήν σας την παρέμβαση.
Επιτρέψτε μου να εκμεταλλευτώ λίγο ακόμα το βήμα και την -όποια- διάθεση και να εκφράσω κάποιες παράλληλες σκέψεις.
-Ο κίνδυνος του εγκλωβισμού του κρίνοντα σαφώς και ελλοχεύει.
Από την άλλη μεριά η «ποθούμενη καθολικότητα» σαφώς και μπορεί να χαθεί -και νομίζω χάνεται- και σε μία στείρα κανονολογική οπτική «εντός Εκκλησίας» που δεν λαμβάνει υπ όψιν το περιβάλλον. Ακριβώς για αυτό μία Λειτουργική πράξη μπορεί να μην είναι τυπικά μία καινοτομία αλλά να είναι ουσιαστικά.
-Πιστεύω βάσιμα εξ άλλου πως οι λόγοι της προφορικής εκκλησιαστικής ποινής δεν ήταν η απλή δυνητική παραβίαση κανόνων αλλά έχει ληφθεί υπόψη και ο τρόπος, το «πώς» της ύπαρξης της συγκεκριμένης ενορίας στην όλη εκκλησιαστική κοινότητα που μοιραία εμπλέκει περιφερειακά εκείνο που εσείς ονομάζετε εξωεκκλησιστικό. Εξ άλλου, η συνθήκη του πάθους/αμαρτίας/σκανδάλου είναι κατά μίαν έννοια ακριβώς αυτό. Το σχηματικώς ζην και πράττειν εντός Εκκλησίας με όρους (και ανάλογες συνέπειες) εκτός: Πάρτε για παράδειγμα την ματαιοδοξία.
-Τέλος, ναι, η Εκκλησία οφείλει να προσλαμβάνει τον κόσμο μεταμορφωτικά: Εδώ πάντως έχουμε ένα κείμενο που εκφράζει σαφείς φόβους περί του αντιθέτου.
Οι πολιτικές έννοιες «συντήρηση- πρόοδος» εμπλέκονται κακώς στην εκκλησιαστική ζωή καθώς δρουν διχαστικά, συμφωνούμε εντελώς! Πρόθεση μου ήταν όμως μάλλον να το επισημάνω και όχι να το πράξω και εγώ. Δεν ξέρω εάν τα κατάφερα μπορεί -ελέω εμπαθειών και παθών- και όχι. Πάντως η αναφορά στον θόρυβο χρησιμοποιήθηκε σαν αποδεικτικό στοιχείο σε αυτήν ακριβώς την επισήμανση.
Ευχαριστώ