Μια εξαιρετικά επίκαιρη, διαχρονικής σημασίας, συνέντευξη του π. Νικόλαου Λουδοβίκου στον ραδιοσταθμό της Εκκλησίας της Ελλάδος που μεταδόθηκε την Μεγάλη Εβδομάδα του 2020.
Η εικαστική πλαισίωση της ηχογράφησης, στο βίντεο που ακολουθεί, έγινε από το Αντίφωνο.
Πολύ εύστοχη η θεολογική αναφορά του π. Νικολάου Λουδοβίκου αλλα όχι άριστη! Εντοπίζω την κριτική μου στη χρήση του όρου “ενσάρκωσή του θεού” αντι του ορθοδόξου “Σάρκωση”! Ο όρος “ενσάρκωση” είναι εισαγόμενος όρος κατ’ αναλογίαν του αγγλικού “incarnation”! Χρησιμοποιήθηκε απο μη ελληνόφωνους ορθοδόξους θεολόγους πανεπιστημιακούς, πολύ σημαντικούς βέβαια, όπως οι Florofsky, Γιέφτιτς και ο ημέτερος Ρωμανίδης! Βεβαίως, η προσθήκη “εν-” στον αρχικό και ομολογιακά ορθό όρο “Σάρκωση- σαρκωθείς”, είναι, όπως στην περίπτωση του όρου ” ομοούσιος” εχει ήδη σχολιασθεί από την πατερική παρακαταθήκη, “σχετικού βάρους ” αρκεί να εννοούμε το ίδιο θεολογικό νόημα και περιεχόμενο (Μ. Βασίλειος). Έρχεται όμως όμως η διαθρησκειακή χρήση του όρου “ενσάρκωση”, λόγω της επικονωνιακής ισοπέδωσης του περιεχομένου πολλών εν χρήσει εννοιών με διαφορετικό ή και αντίστροφο δογματικά νόημα, να ταυτιστεί με την χρήση του ινδουϊστικού όρου “avatar” ο οποίος εχει στην κυριολεξία εμποτίσει κάθε πτυχή της διαδικτυακής ανθρώπινης επικονωνίας λόγω της χρήσης των κινητών μέσων. Ο όρος ερμηνεύει την “κατοχή- λήψη” ενός προυπάρχοντος ανθρωπίνου ή ζωϊκού σώματος από ένα “θεϊκό όν” που βεβαίως αντίκειται με την ορθόδοξη θεολογική συπόσταση της θείας Ενανθρωπήσεως και καλόν είναι να αποφεύγεται η χρήση του.
Πολύ ενδιαφέρουσες οι ανωτέρω απόψεις για τους δύο όρους σάρκωση και ενσάρκωση. Πάντως πιστεύω ότι οι ασχολούμενοι με τόσο λεπτομερείς έννοιες αλλά και αποχρώσεις θεολογικών εννοιών μάλλον δεν υπάρχει περίππτωση να αλλοιθωρίζουν προς το ινδικό πάνθεο. Ομως! Ο όρος ενσάρκωση δεν είναι όρος των διαπρεπών ορθοδόξων θεολόγων του 20ου αιώνος αλλά παλαιών θεολόγων των ηρωικών χρόνων της Εκκλησίας μας. Συγκεκριμένως τον όρο έχει χρησιμοποιήσει ο Επιφάνιος Κύπρου (Κατά αιρέσεων-Πανάριον) αλλά και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος (Ομιλίαι εις ιωάννην Ευαγγελιστήν). Το “εν” δεν σημαίνει ότι Ο Λόγος πήγε και μπήκε μέσα στον άνθρωπο Ιησού αλλά ότι προσέλαβεν εν εαυτώ τον άνθρωπον Ιησούν. Αυτή είναι και η θεολογία του Λεοντίου του Βυζαντίου “Περί του ενυποστάτου”. Ο Χριστός ως άνθρωπος έχει ανθρώπινη φύση, όχι όμως μεμονωμένη (κανείς δεν είδε ποτέ τον Ιησούν σκέτο άνθρωπο χωρίς την θεότητά του) αλλά μόνον ενυποστάτως, δηλαδή ενωμένη με την θεία φύση του “εν” τη υποστάσει του Θεού-Λόγου. Δηλαδή σάρκωση “εν” τη υποστάσει του Θεού-Λόγου. Οσον αφορά τον όρο σάρκωση βεβαίως και είναι κι αυτή σωστή (Και ο Λόγος σαρξ εγένετο).