Φιλοσοφώντας μ’ αφορμή την ταινία Forest Gump

0
1514

Η έβδομη τέχνη έχει μια δύναμη τεράστια. Αποτείνεται στην διάνοια και στην ψυχή του ανθρώπου κι έχει τη δυνατότητα να ψυχ-αγωγεί. Όπως επίσης έχει και τη δυνατότητα να διαφθείρει. Χωρίς να υποκαθιστά καμία από τις άλλες τέχνες, τις συνενώνει δια μέσω της τεχνικής του θεάματος. Αναδεικνύεται, έτσι, σε συνισταμένη των τεχνών! Αποτεινόμενη σ’ όλες τις ηλικίες, ταξιδεύει σ’ όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, διαμορφώνοντας τις αντιλήψεις των ανθρώπων, μεταδίδοντας μηνύματα που αφυπνίζουν συνειδήσεις.

Οι μεγάλοι σταθμοί της 7ης τέχνης, ταινίες διαχρονικές που μας σημάδεψαν και καθόρισαν ακόμη και τον πολιτισμό, πέρασαν μηνύματα στις ψυχές των ανθρώπων, άλλοτε κτίζοντας όνειρα, άλλοτε γκρεμίζοντάς τα, αποκαλύπτοντας σκληρές αλήθειες. Η έβδομη τέχνη ωστόσο φέρει το χρέος μιας αποστολής που δυστυχώς δεν το επιτελεί πάντα.
Ταινίες που προβάλλουν τη βία, το έγκλημα, τις νοσηρές ψυχώσεις, ταινίες διεστραμμένης φαντασίας εξοικειώνουν με το κακό, υποβάλλουν έναν επικίνδυνο εθισμό στο έγκλημα και στη νοσηρότητα και μάλιστα σε νεαρές υπάρξεις που είναι τόσο ευάλωτες. Επίσης, ταινίες που παίζουν το επικίνδυνο παιχνίδι του τρόμου διαταράσσοντας τον ψυχισμό κλονίζοντας το νευρικό σύστημα του ανθρώπου.
Για το λόγο ότι η εικόνα ασκεί πάρα πολύ μεγάλη επίδραση στον άνθρωπο, ο οποίος βρίσκεται υποκείμενος στην υλιστική αντίληψη, η ευθύνη, όσων έχουν τη δύναμη και τη δυνατότητα να παράγουν ταινίες, είναι πάρα πολύ μεγάλη.
Κάθε ταινία ποιότητας αποτελεί και μια ασπίδα προστασίας για τον αποδέκτη της απέναντι στο κακό που προβάλλεται και μας κατακλύζει. Ο άνθρωπος που τρέφεται από υψηλής ποιότητας τέχνη, γίνεται, όχι μόνον αισθητικά εκλεπτυσμένος, αλλά και ένας αυστηρός κριτής, επίσης, καθώς οξύνεται το κριτήριό του στη λεπτομέρεια, στην οποία τον εισάγει η μεγάλη τέχνη, διευρύνοντας την όρασή του στις λεπταίσθητες αποχρώσεις της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Η ποιότητα γίνεται αποδεκτή δια μέσω της ευαισθησίας της Ψυχής. Ποιότητα- ευαισθησία-ψυχή είναι μια τριαδική ενότητα.
Ο τεχνολογικός πολιτισμός μας έριξε μέσα στην ποσότητα, μας έκανε όργανα του καταναλωτισμού, το χρήμα έπαιξε επικίνδυνο παιχνίδι με τις ψυχές των ανθρώπων, αποκοίμισε συνειδήσεις. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος της έβδομης τέχνης ως μέσο αφύπνισης. Ταινίες σταθμοί που λάμπουν στο στερέωμα σαν αστέρια διαδραματίζουν την πορεία του πολιτισμού. Ο λόγος υποδηλώνεται μέσα από την εικόνα στον κινηματογράφο, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να κάνει προσιτές την λογοτεχνία και την ποίηση, ακόμη και τη φιλοσοφία στον μέσο άνθρωπο. Τα μηνύματά του έχουν ιδιαίτερη αξία, γιατί βεβαιώνουν πως πέρα απ’ αυτόν τον χαμένο κόσμο που παραδόθηκε στη φθορά και στη διαφθορά, ένας άλλος κόσμος δια μέσω της τέχνης διαφαίνεται και βεβαιώνει πως η ζωή συνεχίζεται διαπεραιώνοντας τις αξίες.
Από φιλοσοφική σκοπιά θα προσεγγίσουμε μία ταινία η οποία αξιώνει μια ιδιαίτερη προσοχή. Ο σκοπός μας δεν είναι ν’ ασκήσουμε κριτική, αλλά να υπογραμμίσουμε τη δύναμη του κινηματογράφου, ο οποίος μπορεί να συμβάλλει στην αναγέννηση του ανθρώπου. Η ταινία Forest Gump αμερικάνικης παραγωγής 1994 είναι γνωστό ότι απέσπασε Οσκαρ καλύτερης ταινίας Α΄ανδρικού ρόλου (ΤΟΜ ΧΑΝΚΣ) σκηνοθεσίας (ΡΟΜΠΕΡΤ ΖΕΡΕΚΙΣ), διασκευασμένου σεναρίου, μοντάζ και οπτικών εφέ.
Προβάλλει έναν τύπο, που αφορά κατά τη γνώμη μας ένα διαφορετικό άνθρωπο, τον άνθρωπο του μέλλοντος, στο πρόσωπο του ήρωα της ταινίας, του Φόρεστ Γκάμπ. Η μορφή αυτή εκπροσωπήθηκε όσο μπορούσε να γίνει καλύτερα, δίνοντας μ’ έναν σύγχρονο τρόπο την εικόνα του αθώου, του αθώου κατά τη ρήση του ευαγγελίου, «μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι». Ο πτωχός τω πνεύματι, όπως υπαινίσσεται ο λόγος του Θεού, στην περίπτωση αυτή, δεν ήταν παρά ένας άνθρωπος αποστασιοποιημένος από κάθε σκοπιμότητα, από κάθε ιδιοτέλεια. Κι είναι, πάλι, αυτός που διατηρεί, μέσα από την κατά κόσμον ηλιθιότητα, την παιδική αγνότητα και αθωότητα. Θα έλεγε κανείς ότι η «βλακεία», στην περίπτωση αυτή, γίνεται ένας θώρακας αμυντικός για την ίδια τη ψυχή, ώστε η ίδια να μείνει αλώβητη από την καχυποψία, από τη δυσπιστία και από τις επεμβάσεις που ασκούν την αλλοτρίωση.
Είναι αξιοθαύμαστο ότι ο μεγάλος καλλιτέχνης τολμά να παρουσιάζει έναν τέτοιο τύπο ανθρώπου σε μια χώρα που το κυνήγι του χρήματος και της τεχνολογίας κυριαρχούν σε βάρος των πνευματικών και ηθικών αξιών και ν’ ανασύρει μια μορφή, που έρχεται σ’ αντίθεση με το σύστημα, αναδεικνύοντας τη δύναμη του ήθους και της δυνατότητες της πίστης. Ο Φόρεστ Γκάμπ δεν σκέπτεται απλά, πράττει και πράττει αυτό που του υποδεικνύει ο άλλος, επειδή τον πιστεύει. Η πίστη του προσφέρει δυνατότητες που αγγίζουν τα όρια του θαύματος. Πώς αντιδρά στις αντιξοότητες και στη μοναξιά, πώς αντιδρά στο κακό και στον πόλεμο και μάλιστα σ’ αυτόν του Βιετνάμ;
Βρίσκεται απλά μέσα στον ωραίο παιδικό του κόσμο, όπου εκεί δεν υπάρχει ούτε η κακία, ούτε ο φόβος, ούτε η σκοπιμότητα, ούτε η κτητικότητα. Υπάρχει η αθώα ματιά του αδιάφθορου ανθρώπου που εμπιστεύεται στον άνθρωπο γιατί πιστεύει στον Θεό.
Τρέχει, ο Φόρεστ Γκάμπ, αφήνοντας πίσω του, θάλεγε κανείς, όλον αυτόν τον κόσμο, που χωρίς να το αντιλαμβάνεται ζει μέσα στο παράλογο. Επουλώνει τις πληγές και τα τραύματα που του προξενούν οι άλλοι, μόνος του. Οι αθλητές, θέλοντας ν’ αποκτήσουν τον τίτλο του πρωταθλητή, ασκούνται σε βαθμό ώστε να ξεπερνούν πάντα τα ρεκόρ. Ο Φόρεστ Γκαμπ, χωρίς να επιδιώκει την διάκριση, φθάνει σε συνεχείς υπερβάσεις, οι οποίες τον καθιστούν ένα φαινόμενο! Αυτή την υπέρβαση των ορίων αποπειράται να μας παρουσιάσει, συμβολικά, ο μεγάλος σκηνοθέτης, εν μέσω της εποχής μας, υπογραμμίζοντας την αξία της μοναδικότητας, της ηθικής τελειότητας, δίνοντας μέσα από έναν ηλίθιο, τον άνθρωπο του μέλλοντος.
Έχει μια εξοικείωση με τη ζωή και τον θάνατο. Η θετική και συμφιλιωτική του στάση αντανακλά ευεργετικά και στους άλλους.
Θα έλεγε κανείς ότι εκπροσωπεί απόλυτα το πρότυπο που παρουσιάζει ο Θεός Λόγος σε πάρα πολλά σημεία. « ἀμήν λέγω ὑμῖν, ἐάν μη στραφῆτε και γένησθε ὡς τα παιδία, οὐ μή εἰσέλθετε εἰς τήν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν.» (κατ. Ματθ. 18,3)
« …ὁ ταπεινῶν ἑαυτόν ὑψωθήσετε. » (κατ. Λουκ. 18,14)
«ἀγαπήσεις τον πλήσιον σου ὡς ἑαυτόν.(κατ. Ματθ. 22,39)
Ενώ θεωρείται ότι, κατά κάποιο τρόπο, υστερεί νοητικά σε σχέση με τους άλλους, ωστόσο εμφανίζει την εικόνα ενός απόλυτα υγιούς ψυχικά ανθρώπου. Και τούτο φαίνεται σ’ όλες τις σχέσεις.
Με τη μητέρα του έχει μια σχέση ιδανική, ελεύθερη, καθόλου δεσμευτική, η οποία όλο τρυφερότητα, του μεταλαμπαδεύει τις αξίες, όπως ένας δάσκαλος στον μαθητή, έτσι κι αυτός τις αποδέχεται, τις εφαρμόζει και τις βιώνει ασυζητητί.
Βλέπουμε την ταινία να εκτυλίσσεται καθώς ο ίδιος ο πρωταγωνιστής αφηγείται τη ζωή του σε αγνώστους που κάθονται δίπλα του σ’ ένα παγκάκι. Αυτό είναι δηλωτικό του ανθρώπου που αισθάνεται μέρος του όλου. Αισθάνεται τον κάθε άλλον, όχι ως ξένο, αλλά ως οικείο.
Ξέρει ν’ αγαπάει και τη γυναίκα, ακόμα, με τρόπο απόλυτο κι αυτή η αγάπη λειτουργεί αδιάλειπτα και στον ακατάλληλο χώρο του τρομερού πολέμου. Καθημερινώς, καταγράφει το κάθετί στα γράμματά του προς την αγαπημένη του, γράφοντάς της μοιράζεται μαζί της κάθε στιγμή του. Η αγαπημένη του υπάρχει μέσα του, σ’ ένα συνεχές παρόν. Σαν φίλος, γίνεται ένα με τον φίλο του, μετά τον θάνατο του οποίου κρατάει την υπόσχεσή του και στηρίζει την οικογένειά του σαν να ήταν δική του.
Επίσης, σαν πατέρας είναι ιδανικός, χωρίς καμία αίσθηση κτητικότητας. Έβλεπε το μικρό παιδάκι σαν μια αυτόνομη προσωπικότητα. Παρατηρεί κανείς πόσο αυτές οι ηθικές αξίες που εκφράζουν τον ελεύθερο άνθρωπο δημιουργούν την ιδανική μορφή σ’ όλες τις σχέσεις της φιλίας, του έρωτα, της πατρότητας κλπ. Έχοντας την εσωτερική πληρότητα δεν αξιώνει τίποτε από κανέναν. Τελικά, όλοι ευεργετούνται από τον Φόρεστ Γκάμπ. Η ειρωνεία τους μετατρέπεται σε θαυμασμό. Ένα τέτοιο παράδειγμα, είναι ό,τι πιο σημαντικό θα μπορούσε να ειπωθεί εν μέσω της εποχής μας, δίνοντας μια απάντηση στο παράλογο, στο αδιέξοδο και στη σύγχυση. Είναι μια στάση ζωής η οποία ξεκινάει από τη αθωότητα και παίρνει τις υπεράνθρωπες διαστάσεις της επιτυχίας, δια μέσω της πίστεως. Θα έλεγε κανείς ότι αποτελεί μια σύγχρονη εφαρμογή του χριστιανικού λόγου: «Μακάριοι οἱ πτωχοί τῶ πνεύματι, ὅτι αὐτῶν ἐστι ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν»( κατ. Ματθ.5,3)

από https://www.facebook.com/alkmini.chis/posts/2813037392270585

Σχολιάστε:

Πληκτρολογήστε το σχόλιό σας
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ