
Αυτός - ο πιο «πετυχημένος αποτυχημένος» που υπήρξε, γιατί δια αυτού μπορούν να ελπίζουν πάντες οι αποτυχημένοι, έως καταραμένοι, κάθε εποχής, περιοχής, ηλικίας και φύλου. Αυτός - ο λόγος που ελπίζουν μέχρι και τα πτώματα.
Αυτός - ο θάνατος και η ανάστασή Του - η απόδειξη κι «επίδειξη» πως «δεν έχουμε νικητές και νικημένους, αλλά μόνο νικητές» (Β. Γοντικάκης, Το Κάλλος Θα Σώσει Τον Κόσμο). Βέβαια, αν και όποιος θέλει (Λουκ. 9.23).
Αυτός ο μύστης, «ως άφρων υπηρέτης» (Εγκώμια Μ. Παρασκευής, Γ’ Στάση) των αναξίων και για δούλους του αν τα βάλεις κάτω, πήγε το πράμα (την πραγματικότητα, κυριολεκτικά) ως τα άκρα, ως το τέλος της ιστορίας και παραπέρα.
Κάποιοι νομίζουν ότι είναι μύθος, λες και θα κατέβαζε κούτρα ανθρώπινη ποτέ τέτοιο σενάριο. Κάποιοι άλλοι, θερμότεροι θα λέγαμε, τον έχουν για καλό ανθρωπάκο, ή και καλό διδάσκαλο, ή και καλό Θεό. Μεμονωμένα, είναι όλα λάθος.
Μα καλά! Ποιος, με «επάγγελμα και στρωμένο μαγαζί», μόρφωση, «καινοτόμες ιδέες» κι οπαδούς (μέχρι παραίτησης από τη ρουτίνα τους), βάζει, μία ωραία πρωία, φωτιά στο «θρόνο» του και πάει-κάθεται να τον φτύσουν, να τον ραπίσουν («ὑπὲρ γένους ἀνθρώπων»/Όρθρος Μεγάλης Πέμπτης), να σταυρωθεί; Ποιος Θεός αρνείται τον εαυτό του μέχρι θανάτου, εν ανθρώπω, για τον άνθρωπο; Πολλοί έκαναν τ’ ανάλογα μετά από Αυτόν, αλλά τη δύναμη να το κάνουν, πού ακριβώς να την εντοπίσει-τοποθετήσει ο ορθολογιστής παραπάνω, που πιστεύει ότι είναι μόνο άνθρωπος, ή μόνο Θεός, ή μόνο καλός; Η αλήθεια είναι ότι έχουμε μπλέξει «άσχημα».
Η δύναμη αυτή που υπάρχει και το αίμα που χύθηκε, είναι οι αποδείξεις της υπάρξεώς της (της δυνάμεως), καθώς και για το ότι δύναται να «νίκησε τον κόσμο» (Ιω. 16.33) μια και καλή.
Δεν υπάρχει σύνδρομο στην ψυχιατρική-ψυχολογία, ή «θέση» στη φιλοσοφία, να κάνουν έναν άνθρωπο να μιλάει και πράττει έτσι: [...]σῖτός εἰμι θεοῦ καὶ δι ̓ ὀδόντων θηρίων ἀλήθομαι, ἵνα καθαρὸς ἄρτος εὑρεθῶ τοῦ Χριστοῦ [...]πῦρ καὶ σταυρὸς θηρίων τε συστάσεις, ἀνατομαί, διαιρέσεις, σκορπισμοὶ ὀστέων, συγκοπὴ μελῶν, ἀλεσμοὶ ὅλου τοῦ σώματος, κακαὶ κολάσεις τοῦ διαβόλου ἐπ ̓ ἐμὲ ἐρχέσθωσαν, μόνον ἵνα Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐπιτύχω [...]οὐδέν μοι ὠφελήσει τὰ πέρατα τοῦ κόσμου οὐδὲ αἱ βασιλεῖαι τοῦ αἰῶνος τούτου [...]μὴ ἐμποδίσητέ μοι ζῆσαι, μὴ θελήσητέ με ἀποθανεῖν· τὸν τοῦ θεοῦ θέλοντα εἶναι κόσμῳ μὴ χαρίσησθε, μηδὲ ὕλῃ ἐξαπατήσητε· ἄφετέ με καθαρὸν φῶς λαβεῖν· ἐκεῖ παραγενόμενος ἄνθρωπος ἔσομαι [...]ζῶν γὰρ γράφω ὑμῖν, ἐρῶν τοῦ ἀποθανεῖν [...]ὁ ἐμὸς ἔρως ἐσταύρωται, καὶ οὐκ ἔστιν ἐν ἐμοὶ πῦρ φιλόυλον· ὕδωρ δὲ ζῶν καὶ λαλοῦν ἐν ἐμοί, ἔσωθέν μοι λέγον· Δεῦρο πρὸς τὸν πατέρα [...] (P.G. 5, Ιγνάτιος ο Θεοφόρος, Προς Ρωμαίους Επιστολή). Όσο δε μ’ αρέσουν οι ταινίες splatter (υποδηλώνει ότι χύνεται πολύ αίμα στην ταινία), τόσο μένω άφωνος μπροστά σ’ αυτά τα λόγια. Λόγια ενός που έχει φύγει και μας δίνει μία εγκόσμια γεύση του τί απολαμβάνει.
Δεν υπάρχει τρέλα που να αριθμεί τόσα εκατομμύρια εθελοντές μάρτυρες, που για προσπάθησε και βγάλ’ τους χαζούς, για δες τη ζωή τους λίγο πιο προσεκτικά... Δεν είναι καν η τρέλα της φιλαργυρίας-φιλεξουσίας, που δις σφαχτήκαν στην ποδιά της κατά τα άλλα. Η τρέλα τούτη, μόνο με κάτι σαν την Ελευθερία θα μπορούσε να συγκριθεί, ως επιθυμητή «γη επαγγελίας» κι εκπλήρωση στόχων εν ζωή. Τίποτα κατώτερο. Μια τρέλα που γυρνά τον κόσμο τούτο και τους όρους τούμπα: «δεν σταυρώνει αλλά σταυρώνεται» εκπληρώνοντας τους σκοπούς της, «δεν αδικεί κι ας αδικείται» (Αββάς Ισαάκ, Λόγοι Ασκητικοί, Ξ’). Μια τρέλα που ανατρέπει τον βαμπιρισμό της ανθρώπινης αδυναμίας και αφύσικης κοινωνικότητας που θυσιάζει τους άλλους για να ευζωήσει.
Αυτό το Πάθος, αυτού του προσώπου - του πρωταγωνιστή της Μεγάλης Παρασκευής, της ημέρας της εορτής των αποτυχημένων - γέννησε πολλά παράδοξα και παράλογα σχετικά με τις κοσμικές αρχές και τους τρόπους να ζεις και πολιτεύεσαι.
Λένε για το χαροποιό πένθος, που συνεπάγεται της ζωής που ψάχνει και ζει τον Χριστό, που, όπως καταλαβαίνουμε, από τα έως τώρα γραφόμενα, δεν προτείνει την πάσχιση για κοινωνική επιτυχία-ανάβαση-ευπορεία. «Εφαρμόζεται» με διάφορους τρόπους, σχετικοί με τα «παράδοξα» που αναφέρω.
Φανταζόταν ποτέ κανείς - κι ακόμα - εθελοντές φυλακισμένους κι αποκλεισμένους; Οι μοναχοί, αλλά, στην πραγματικότητα, είναι κάθε πρόσωπο που θέλει - ή συμβαίνει ξαφνικά - να προχωρήσει στην πνευματικότητα της ζωής, στην ολιστική κι αληθινή κατανόηση των πάντων.
Εθελοντές σε κελιά - από μέρη βιώσιμα κι άνετα έως και τελείως ερημικά (όσο κυριολεκτικότερα γίνεται). Εθελοντές σε νηστεία βρώσης, πόσης, ξεκούρασης, μετακίνησης, ομιλίας, σκέψης (για τους αρχάριους - σκέφτομαι τον εαυτό μου - μάλλον νηστεία απερισκεψίας, κατά δύναμιν).
Νηστεία ιδιοκτησίας; Πώς να το αντέξει ο «Καίσαρας» αυτό, αφού σκοπός του είναι να ‘ναι Καίσαρας; Πάνω-πάνω, στην κλίμακα της «απωλείας», πάλι οι μοναχοί, που και τίποτα δεν έχουνε, και, αφού διακονούνε τζάμπα, μετατρέπουν ολόκληρη τη ζωή τους, δωρεάν κι από αγάπη (στοιχεία του «εν Θεώ»), σε ιδιοκτησία των άλλων.
Ασκητές. Υπήρχαν, κι όχι μόνο στον Ελλαδικό και Ιουδαϊκό κόσμο προ Χριστού, αλλά ποτέ - όπως μετά Χριστόν - τόσο οργανωμένα και σε τέτοιες ποσότητες. Γιατί, εντέλει, μάλλον, εκεί που η γνώση ήταν για τους λίγους και τους «άριστους» (όπως στον Ηράκλειτο) και η προφητεία επίσης (όπως στους προφήτες του Εβραϊσμού στην Παλαιά Διαθήκη: 12 μικροί και 6 μεγάλοι), τώρα, έρχεται Αυτός, που όχι μόνο παίρνει τη γνώση από αυτούς που «την κλείδωσαν σε ένα δωμάτιο ώστε να μη μπαίνει κανείς και δεν μπαίνουν ούτε αυτοί» (Ματθ. 23.14), αλλά ανοίγει το «χρηματοκιβώτιο» κι αρχίζει να σκορπά τα πλούτη στον αέρα, στην οικουμένη, στην ιστορία και πορεία όλων.
Σκέφτεσαι όλα αυτά και βλέπεις να σαρκώνονται όλα όσα - και περισσότερα, σίγουρα - θα μπορούσαν να απαιτήσουν οι απαιτητικότεροι και φιλοτιμότεροι των φιλοσόφων από τη σκέψη-πράξη-στάση ζωής τους. Γιατί ο «φίλος του Χριστού», σου λέει, με τη ζωή του, «πρώτα οι Άλλοι και θα ζήσεις· μη ξεχνάς ότι μιλάς και πολιτεύεσαι ανάμεσα σε παιδιά που ένας Θεός αγαπά». Άρα βρέθηκε αυτό που ο Καμύ τόλμησε να σκεφθεί και σημειώσει, σχεδόν βρίζοντας τον εαυτό του: «Κάθε φιλοσοφία δικαιώνει τον εαυτό της. Η μοναδική πρωτότυπη φιλοσοφία θα ήταν εκείνη που θα δικαίωνε κάποιον άλλο» (Α. Καμύ, Σημειωματάρια, Τετράδια 45-48). Το οποίο μοιάζει πολύ και με το σχετικό με τις επαναστάσεις που είπε: «Δεν μπορεί να υπάρχει παρά μόνο μία επανάσταση, αυτή που θα είναι η οριστική επανάσταση [...]αν γινόταν έστω και μία επανάσταση δε θα υπήρχε πια ιστορία. Θα υπήρχε ευτυχισμένη ενότητα και χορταριασμένος θάνατος» (Ο Επαναστατημένος Άνθρωπος). Και οι οποίες δύο φράσεις, μπορούμε να πούμε πως παντρεύονται, μεταξύ τους, με τη χριστιανική πραγματικότητα και μ' αυτή του Βίτγκενσταϊν: «Αν ο Χριστιανισμός είναι η αλήθεια, τότε η περί αυτού φιλοσοφία είναι ψεύτικη» (Αφορισμοί κι Εξομολογήσεις).
Η απάντηση σ’ αυτά είναι «ναι, υπήρξε και υπάρχει, ζήθηκε και ζείται, η σάρκωση αυτής της υψηλής φιλοσοφικής αίτησης· όλοι, «μόνο νικητές», γιατί το καλό - λογικώς, παρόλο που «απιστεύτως» - μόνο καλό ήταν ικανό να κάνει. Γιατί, όντως, όλοι αποτυχημένοι είμαστε και σταυρωμένοι, που μάλιστα υπάρχει και λόγος - άμεσος ή έμμεσος - και αιτιολογία ποινική ψυχικώς, για την κατάστασή μας αυτή· ο «ὁ πρῶτος καὶ ὁ ἔσχατος» (Αποκ. 22.13) ήταν ο μόνος αναμάρτητος...
Μόνο νικητές, με τίμημα το «μόνο σταυρωμένοι» κι «αποτυχημένοι», «μόνο με έναν Θεάνθρωπο Εσταυρωμένο» και τις δικές του τώρα βάσεις κι απαιτήσεις «φοίτησης» στη σχολή.
Αυτό το ύψος ποτέ δε μαθαίνεται «ολόκληρο» αλλά πάσχεται σταδιακώς. Αυτό το ύψος εορτάζουμε, πάσχοντες, την αγαπημένη μου του χρόνου ημέρα. Γι’ αυτό το μωβ είναι το αγαπημένο μου χρώμα. Και σε ευχαριστώ για την ερώτηση που μου ‘κανες προχθές.
Από το ακυκλοφόρητο δοκίμιο Πνευματική Πανδημιολογία
Η ζωγραφική απεικόνιση που πλαισιώνει τη σελίδα είναι έργο της, πολωνής, Greta Leśko.