Προσωπογραφίες: Σοφία Βέμπο

Ευχαριστούμε για τη συγκίνηση που μας δώσατε με την αναμετάδοση της ραδιοφωνικής εκπομπής του Κωνσταντίνου Μπλάθρα. Από τα λόγια των διηγήσεων που εκφωνούνται στην ανεπανάληπτη αυτή εκπομπή, προφταίνω να αντιγράψω εδώ τρεις αράδες μόνο: «Αν ο Μουσολίνι είχε κουκούτσι μυαλό, προτού μπει στην Ελλάδα θα έπρεπε να εξαφανίσει τη Βέμπο, που με το χιούμορ της και το κέφι της τον έκανε ρεζίλι των σκυλιών. Τα σατυρικά ποτάμια της Βέμπο που κατρακύλαγαν τόνους γέλιου και κοροϊδίας, πήρανε τα επτά εκατομμύρια τις φασιστικές λόγχες του και τα βούτηξαν στη λάσπη της ντροπής. Γιατί τον Ντούτσε δεν τον σκότωσαν οι ελληνικές οβίδες και οι ελληνικές σφαίρες. Το πρώτο θανατερό χτύπημα του τόδωσε μια φωνή. Η φωνή της Βέμπο. Χωρίς τη φωνή της ίσως αυτός ο πόλεμος να μην είχε αυτή την έξαρση κι αυτή την αποκοτιά”.
Κανένας δεν μπορεί να ταπεινώσει και να νικήσει τη φωνή, τη φωνή της ψυχής, της ψυχής ενός λαού, που εγείρεται και φωνάζει για την ελευθερία του. Αυτή η φωνή είναι το πρώτο και το καίριο πλήγμα ενάντια στον κάθε Ντούτσε. Το’ 40 ακούστηκε μέσα στην καρδιά των μαχόμενων ως μάνα, ως ερωμένη και ως υπέρμαχος στρατηγός συνάμα.
Χάρηκα επίσης που άκουσα ότι τη νύχτα του Πολυτεχνείου, το σπίτι (με νοίκι: δεν είχε τίποτα δικό της) της Βέμπο στην οδό Στουρνάρη, έγινε καταφύγιο και πρώτων βοηθειών… (όχι, δεν ήταν αριστερή με αντιδικτατορική δράση).
Συγκρατώ ακόμα από την αφήγηση και τούτα για το τέλος: «…πριν τελειώσει το τραγούδι (το Παιδιά της Ελλάδος, Παιδιά) ένα παλληκάρι με κομμένα και τα δυο του πόδια, πλημμυρισμένο από εθνική συγκίνηση και περηφάνεια, της φώναξε: –Τραγούδα Σοφία, τραγούδα!, όταν τραγουδάς, δεν νιώθουμε πόνους στα πόδια μας.»

Το θεωρώ θαύμα που ακόμα και σήμερα μας συγκινεί η φωνή της. Αλλά μολονότι τα πόδια μας δεν είναι κομμένα, δεν έχουμε γη και πατρίδα να πατήσουμε. Γη και πατρίδα να προασπίσουμε. Δεν έχουμε φωνή ελεύθερη να φωνάξουμε ή έστω να ακούσουμε από τα βάθη της ψυχής μας.

Τραγούδα, Σοφία! Τραγούδα! Τι θαύμα… να μας συγκινείς ακόμα.