Δεν είναι πολλές οι ιστορίες που απαντώνται και στα τέσσερα Ευαγγέλια. Μία όμως από αυτές είναι η ιστορία της «ἀλειψάσης τον Κύριον μύρῳ γυναικός» (Ιω. 12,3· Ματθ. 26,7· Μάρκ. 14,3· Λουκ. 7,37-38). Εδώ το μύρο αναφέρεται σε ένα φαρμακευτικό αρωματικό βασικό έλαιο που ονομάζεται νάρδος και προέρχεται από ένα φυτό της οικογένειας των βαλεριανοειδών που φύονται στα Ιμαλάια του Νεπάλ, της Κίνας και της Ινδίας. Και επειδή έπρεπε να ταξιδέψει μεγάλες αποστάσεις με πλοίο ή καμήλα για να φθάσει στο Ισραήλ, θα ήταν πάρα πολύ ακριβό στον αρχαίο κόσμο.
Θα πρέπει να ξόδεψε πολλά η Μαρία για να αγοράσει μια λίβρα απ’ αυτό. Στο Ισραήλ του 1ου αιώνα, τα 300 δηνάρια αντιστοιχούσαν περίπου με τις ετήσιες απολαβές ενός ειδικευμένου εργάτη, ισοδύναμες με περίπου $50.000 δολάρια, πάνω από $3000 η ουγκιά.
Ο Ιούδας ήταν παρών και αμφισβήτησε ανοιχτά την πράξη, ρωτώντας γιατί να μην πουληθεί το μύρο και το αντίτιμο να δοθεί στους φτωχούς. Για να κάνουμε την σύγκριση, τα τριάκοντα αργύρια που πήρε ο Ιούδας για να προδώσει τον Χριστό αντιστοιχούν σε 600 σημερινά δολάρια.
Σήμερα, το άρωμα Shalini είναι το ακριβότερο στον κόσμο με τιμή ουγκιάς τα $4.900. Η Μαρία ήταν σαν να έσπασε ένα βάζο με δέκα ουγκιές Shalini στα πόδια του Ιησού αντί της κεφαλής Του και να τα σκούπιζε με τα μαλλιά και τα δάκρυά της. Μα μόνο των νεκρών τα πόδια άλειφαν με μύρα και το σπάσιμο του γεμάτου μυροδοχείου (Μάρκ. 14,3) ήταν πράξη που φανέρωνε ότι δεν θα χρησίμευε πια· κάτι που έκαναν μόνο για την ταφή.
Αυτό που έτσι προσφέρθηκε στον Ιησού ήταν ένα απίστευτα πανάκριβο δώρο ενδεικτικό μιας απίστευτα πανάκριβης αγάπης γι’Αυτόν, που αποκαλύπτεται από μια ασυνήθιστη κίνηση: το λύσιμο της κόμης δημοσία, πράξη μεγάλης ευαλωτότητας και οικειότητας, δείγμα του πόσο βαθειά είχε η καρδιά της γυναίκας μεταμορφωθεί από την Χάρη. Ενώπιον της αγάπης και του ελέους του Χριστού, ήταν συναισθηματικά σαν τον πρώτο Αδάμ και την Εύα, «γυμνοί… και οὐκ ἠσχύνοντο» (Γέν. 2,25).
Όσο πιο πολύ γεμίζει από Χάρη, τόσο πιο ελεύθερα αντιπροσφέρεται η καρδιά εν ταπεινώσει με την ίδια χαρούμενη εγκατάλειψη και ευγνωμοσύνη. «Ἡ οἰκία ἐπληρώθη ἐκ τῆς ὀσμῆς τοῦ μύρου» που σκόρπισε το μήνυμά του ως συνέργεια του βασικού ελαίου, των δακρύων της μετανοίας, ευγνωμοσύνης, αγάπης και της αγιότητας του ίδιου του Σωτήρα.
Παρότι διαφέρουν οι λεπτομέρειες για το ποια ακριβώς μύρωσε τον Ιησού, πώς και πού συνέβη το γεγονός, το σημαντικό φαίνεται ότι είναι η ίδια η πράξη. Μόνο αγνή αγάπη ήταν ικανή να αποκαλύψει την αλήθεια των πράξεων και μόνο απονήρευτη ταπείνωση θα μπορούσε να την προσφέρει και να την δεχθεί. Ο Χριστός την αναγνωρίζει αμέσως ως προφητική πράξη αγάπης από μετανοούσα και ευγνώμονα καρδιά ενώ ο Σίμων ο Φαρισαίος και ο Ιούδας ο μαθητής παρέμεναν τυφλοί στη βαθύτερη σημασία της. Νιώθοντας ότι οι ερμηνείες τους τους δίνουν το δικαίωμα, την αμφισβήτησαν με τους πιο επιφανειακούς εγκόσμιους όρους και ήταν έτοιμη να καταδικάσουν και τον Ιησού και τη γυναίκα: τους ξέφευγε το κατ’ αυτούς σημαντικό.
Ο Χριστός δέχθηκε τόσο τις πράξεις της γυναίκας όσο και το μύρο ως προφητικό δώρο χάριν της ταφής Του και διακήρυξε ότι αυτό που έκανε η γυναίκα θα έφθανε όπου επρόκειτο να φθάσει το Ευαγγέλιο. Eίδε πώς οι πράξεις εξέφραζαν την Ευαγγελική αλήθεια της αγάπης ακριβώς όπως το ψωμί και το κρασί ενός κοινού γεύματος θα εξέφραζαν αργότερα την βαθύτερη αλήθεια και αιώνια αγάπη του όλου Προσώπου Του και την επιθυμία Του να προσφερθεί ολοκληρωτικά «δια την του κόσμου σωτηρίαν».
Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στον βαθμό που οι Μυροφόρες που ήρθαν αργότερα, μετά τον θάνατό Του, σκόπευαν να αλείψουν το σώμα του Κυρίου με τα μύρα της αγάπης τους, μόλις το Σάββατο θα είχε εκπνεύσει, επειδή ήταν παρούσες όταν ο Ιησούς τοποθετήθηκε βιαστικά στον τάφο, λίγα μόλις λεπτά πριν από το ηλιοβασίλεμα της παραμονής του Πάσχα. Δεν είχαν καταφέρει να ολοκληρώσουν τις προετοιμασίες της ταφής Του. Οι Μυροφόρες, που ήταν παρούσες στη σταύρωση, δεν κατάφεραν ποτέ να Tον χρίσουν με τα αρώματά τους. Αντ’ αυτού έγιναν οι ίδιες φορείς του Αναστάσιμου μηνύματος στους μαθητές και στον Πέτρο, οι οποίοι δεν ήταν παρόντες στην σταύρωση.
Στην Ιερουσαλήμ μου είπαν ότι η «πέτρα του χρίσματος» όπου εναποτέθηκε ο Χριστός για λίγο μετά την σταύρωση και προ της ταφής Του, αναδίδει τακτικά ένα γλυκό μύρο που οι προσκυνητές σκουπίζουν και μαζεύουν με υφάσματα που φέρνουν μαζί τους. Όταν ένας φίλος πήρε το κομποσκοίνι το δικό μου και της γυναίκας μου στο Ισραήλ και τα ακούμπησε πάνω σ’ αυτή την πέτρα, μας τα επέστρεψε ευωδιάζοντα. Εκείνος που δεν πρόλαβε να δεχθεί όλα τα επικήδεια μύρα κατά τον θάνατό Του προσφέρει τώρα την ευωδία Του σ’ εμάς ως μαρτυρία ότι είναι ολοζώντανος.
Την ίδια μαρτυρία προσφέρουν και οι άγιοι των οποίων τα σώματα ενώθηκαν με την ευωδία της θείας Του Χάριτος. Όταν ο άγιος Νεκτάριος εκοιμήθη από καρκίνο του προστάτη στο Αρεταίειο Νοσοκομείο, το σώμα του άρχισε αμέσως να ευωδιάζει. Μια από τις παριστάμενες νοσοκόμες έχρισε τον παραπληγικό σύζυγό της και αυτός αμέσως γιατρεύτηκε.
Σήμερα υπάρχουν δύο εικόνες της Υπεραγίας Θεοτόκου που αναβλύζουν υπερβολική ποσότητα ευωδιαστού μύρου. Η μία είναι σε Ορθόδοξη εκκλησία στο Τέιλορ της Πενσυλβάνια και η άλλη στη Χονολουλού, στη Χαβάη και συνδέονται μεταξύ τους. Το μύρο και των δύο έχει την ίδια ευωδία και υπάρχουν πολλοί που γιατρεύτηκαν μόλις χρίστηκαν από αυτό.
Επισκέφθηκα την εκκλησία στο Τέιλορ, εκεί που βρίσκεται η μία εικόνα, και παρακολούθησα τον ιερέα να περνά το δάχτυλό του στο πρόσωπό Της. Μέσα σε δευτερόλεπτα, το μύρο πολλαπλασιάστηκε μπροστά στα μάτια μου και κάλυψε ολόκληρη την επιφάνεια της εικόνας. Δεν υπάρχουν εικόνες που «δακρύζουν» από θλίψη, αλλά εικόνες μυροβλύζουν από χαρά. Ο επίσκοπός μου Νύσσης Γρηγόριος αναφέρεται στην εικόνα του Τέιλορ ως «τσουνάμι». Aναβλύζουν σπάταλα, ακόμη πιο σπάταλα από την σπατάλη της Μαρίας που έχρισε τα πόδια του Κυρίου με το πανάκριβο μύρο. Είναι Αγγελιοφόροι αγάπης και Αναστάσιμης χαράς και το μήνυμά τους είναι ανεκτίμητο.
Και στις δυο περιπτώσεις, λίγες μέρες πριν το Πάσχα, οι εικόνες αυτές της Υπεραγίας Θεοτόκου αρχίζουν να στεγνώνουν και μετά, το Πάσχα, το μύρο ξεχύνεται και ρέει ακατάπαυστα, τόσο που τις γυρίζουν στο πλάι και το μύρο τρέχει στα χέρια και σε πλαστικές σακούλες γεμάτες μπαλίτσες από βαμβάκι. Το μύρο μουσκεύει την ξύλινη θήκη και τα αναλόγια στα οποία ακουμπούν το δε άρωμα της άρρητης αυτής χαράς γεμίζει ολόκληρο τον ναό.
Τι συμβαίνει εδώ; Δύο χιλιάδες χρόνια μετά την γυναίκα που άλειψε τον Ιησού προ της ταφής Του, η Υπεραγία Θεοτόκος, που ήταν κι αυτή ανάμεσα στις άλλες Μυροφόρες, την Μαρία την μητέρα της Σαλώμης, την Ιωάννα και την Μαρία την Μαγδαληνή, μαρτυρεί την ανάσταση του υιού Της και τη δική Της αγάπη και μεσιτεία για όλη την ανθρωπότητα.
Για όσους πιστεύουν με την καρδιά τους, το θαύμα της μυροβλύζουσας εικόνας Της είναι μαρτυρία μεγάλης χαράς, παρόλο που οι αισθήσεις του κάθε επιστήμονα και ορθολογικού ουμανιστή, όλων μας δηλαδή –εκτός αν έχουμε «γεννηθεῖ ἄνωθεν» (Ιω. 3,3) από τις άκτιστες θείες ενέργειες της Χάριτος- στέκονται μπερδεμένες και ανίκανες να καταλάβουν ένα φαινόμενο εμπειρικά επαληθεύσιμο και ταυτόχρονα ακατάληπτο, εκτός αν η καρδιά είναι πρόθυμη να προσλάβει ό,τι αυτό μαρτυρεί. Μου θυμίζει πώς οι μαθητές μπορούσαν να στέκονται ενώπιον της παρουσίας του Αναστάντος και να μην Τον αναγνωρίζουν, μέχρι που οι καρδιές άρχισαν να φλέγονται από νοερό πυρ και κατόπιν δια της Χάριτος Τον αναγνώρισαν «ἐν τῇ κλάσει τοῦ ἄρτου» (Λουκ. 24,13).
Το ίδιο ισχύει για όλους μας. Όταν η πίστη αγγίξει την καρδιά, ανεξαρτήτως αισθήσεων, λογικής και ανθρώπινων συναισθημάτων, βιώνει την μαρτυρία των εικόνων αυτών που μυροβλύζουν ως μαρτυρίες της Αναστάσεως με τρόπο που ο ορθολογικός ουμανισμός αδυνατεί. Αυτό αληθεύει και για όλη την Κτίση, όταν την συναντούμε με πιστεύουσα καρδία. Είτε δεν μπορούμε να αρθούμε πέρα απ’ τις αισθήσεις μας, τη λογική και τα συναισθήματα, παραμένοντας στο επίπεδο του Ιούδα και του Σίμωνα του Φαρισαίου με τους μη κεκαθαρμένους υπολογισμούς μας ή η καρδιά ενεργοποιείται προς μια πέραν κάθε κατανόησης μετάνοια, από μια γλυκειά, απαλή νοερή φωτιά που φωτίζει χωρίς να καίει, ανοίγει τα μάτια μας σ’ έναν αόρατο κόσμο, τα αυτιά μας στον Ζώντα Λόγο και τις αισθήσεις μας σε μια διαφορετική αποτίμηση της κτιστής ζωής ως ικανής να ενωθεί την θεία ζωή, ακόμη κι αν παραμένει ως έχει, όπως η καιομένη βάτος παρέμενε αυτό που ήταν την ώρα που μαρτυρούσε το Πυρ της Θεότητος.
Ένας φίλος που πηγαίνει στην εκκλησία της Χονολουλού μοιράστηκε μαζί μου την θαυμαστή εμπειρία που είχε στις 3.45 τα ξημερώματα στην Πασχάλια Αγρυπνία της χρονιάς εκείνης, καθώς η Υπεραγία Θεοτόκος άρχισε να μοιράζεται τη χαρά Της με όλους τους παρόντες, πιστοποιώντας την αλήθεια του Χριστιανισμού: η ιερή εικόνα Της ανέβλυσε μύρο αρκετό για να χρίσει όλους μας με την ίδια μαρτυρία που ο Άγγελος επεφύλαξε στις πρώτες Μυροφόρες: «Ανέστη!»
Mετάφραση: Πολυξένη Τσαλίκη
