ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΦΥΣΙΚΑ αποκλειστικό φαινόμενο των ελληνικών τηλεοπτικών μέσων η εξοντωτική κάλυψη μιας μεγάλης καταστροφής με πολλά θύματα.
Ο επικρατών όρος και μόνο («εθνική τραγωδία»), όσο κυριολεκτικός κι αν μοιάζει συμπυκνώνοντας όλο το ανείπωτο δράμα της περίστασης, αναφέρεται σε ένα είδος της μυθοπλασίας και δίνει το έναυσμα για πλήθος δημοσιογραφικών υπερβάσεων που ξεφεύγουν από το λεπτομερές ρεπορτάζ και την ανάλυση των γεγονότων και χτυπάνε απευθείας στο, ευάλωτο ήδη, κοινό θυμικό.
Τα «μεγάλα» ελληνικά κανάλια όμως αυτό το έχουν αναγάγει σε φάμπρικα, σε ένα είδος τέχνης. Μακριά από μας ο ελληνικός εξαιρετισμός (είτε για καλό είτε για κακό), πραγματικά όμως δυσκολεύεται κανείς να φανταστεί οποιαδήποτε άλλη τηλεόραση στον πλανήτη να επιδίδεται σε τέτοιο κανιβαλικό ξεζούμισμα μιας εθνικής καταστροφής.
Ο τρόμος νικάει το δράμα. Εξαϋλωμένοι άνθρωποι, απανθρακωμένα πτώματα, άμορφες μάζες, σφαγείο σωμάτων και ψυχών, μαύρες σακούλες, περιγραφές συνθηκών της πιο καυτής κόλασης, ξανά και ξανά και ξανά.
Δεν είναι μόνο τα φριχτά σκηνικά, τα υπερφωτισμένα πλατό, το στημένο περφόρμανς των παρουσιαστών-δημοσιογράφων, οι κραυγαλέοι τίτλοι, το χυδαίο δραματικό κρεσέντο του σάουντρακ, η υπερδιέγερση των πιο ταπεινών ενστίκτων, η επανάληψη μέχρι τελικής πτώσης (του θεατή εννοείται, αυτοί δεν έχουν ανάγκη) των ίδιων εικόνων και των ίδιων σλόγκαν μέχρι να κάνει εμετό το μυαλό, δεν είναι μόνο το γελοίο και fake εισαγγελικό ύφος και η υπονόμευση κάθε φωνής που δεν κολλάει στην ατζέντα, το ύφος και το αφήγημα της ενημέρωσης όπως την εννοούν τα κανάλια. Όλα αυτά είναι δεδομένα.
Τις τελευταίες μέρες όμως η κακοφορμισμένη δυστοπία των καναλιών έχει πάει σε άλλο επίπεδο, υπερβαίνοντας ακόμα και τα όρια αυτού που αποκαλείται disaster porn, αν και πιο ακριβής εν προκειμένω θα ήταν ίσως ο όρος devastation porn: πορνό απόγνωσης. Ή φρίκης.
Ο τρόμος νικάει το δράμα. Εξαϋλωμένοι άνθρωποι, απανθρακωμένα πτώματα, άμορφες μάζες, σφαγείο σωμάτων και ψυχών, μαύρες σακούλες, περιγραφές συνθηκών της πιο καυτής κόλασης, ξανά και ξανά και ξανά.
Φαντάσου τους ανθρώπους που χάνουν αγαπημένο τους πρόσωπο μέσα σ’ ένα τέτοιο πλαίσιο. Εκτός από την συντριβή της απώλειας, θα είναι πάντα για τους άλλους εκείνοι που έχασαν άνθρωπο σε μια «διάσημη» καταστροφή, σε μια εθνική τραγωδία – αυτό θα τους καθορίζει, η σύνδεση της μοίρας τους με έναν τηλεοπτικό μαραθώνιο φρίκης. Ακόμα κι όταν τα μέσα θα έχουν εγκαταλείψει προ πολλού το θέμα, ακόμα κι όταν η τραγωδία θα είναι για τους περισσότερους μια μαύρη αλλά μακρινή ανάμνηση.
Ο ζωγραφικός πίνακας που πλαισιώνει τη σελίδα είναι έργο (1991) του, γάλλου, Bernard Frize.
Αναδεικνύετε κάτι που ελάχιστοι επισημαίνουν:
από τη μια κάποιο όντως τραγικό γεγονός και από την άλλη ένα άλλο εξίσου ή ακόμα χειρότερο, -αφού ζημιώνει ολόκληρη την κοινωνία- η συστηματική και κατ’εξακολούθηση, “πορνογραφική” διαχείριση του από τα ΜΜΕ.
Δυστυχώς ο κόσμος έχει εθιστεί σε αυτού του είδους το θέαμα, με τα ΜΜΕ να του προσφέρουν συνεχώς νέες συγκινήσεις.
Άντιστικτικῶς περὶ τραγωδίας σημειωτέον εἰς ἐπίρρωσιν: ἂς ἐνθυμούμαστε τὸ πρόστιμο ποὺ πλήρωσε ὁ Φρύνιχος Πολυφράσμονος : «Ἀθηναῖοι μὲν γὰρ δῆλον ἐποίησαν ὑπεραχθεσθέντες τῇ Μιλήτου ἁλώσι τῇ τε ἄλλῃ πολλαχῇ καὶ δὴ καὶ ποιήσαντι Φρυνίχῳ δρᾶμα Μιλήτου ἅλωσιν καὶ διδάξαντι ἐς δάκρυά τε ἔπεσε τὸ θέητρον καὶ ἐζημίωσάν μιν ὡς ἀναμνήσαντα οἰκήια κακὰ χιλίῃσι δραχμῇσι, καὶ ἐπέταξαν μηκέτι μηδένα χρᾶσθαι τούτῳ τῷ δράματι.»
γιατί οι Αθηναίοι τον πολύ μεγάλο πόνο τους για την άλωση της Μιλήτου τον εκδήλωσαν και με πολλούς άλλους τρόπους αλλά προπάντων μ᾽ αυτόν: όταν ο Φρύνιχος έγραψε τραγωδία «Μιλήτου Άλωσις» και την παρουσίασε στους δραματικούς αγώνες, τα μάτια όλων των θεατών βούρκωσαν απ᾽ τα δάκρυα· και τον καταδίκασαν σε πρόστιμο χιλίων δραχμών, γιατί τους θύμισε δικές τους συμφορές, κι έβγαλαν απόφαση κανένας ποτέ να μην παρουσιάσει αυτή την τραγωδία στο θέατρο.
Ηρόδοτος (c. 440 πκε) Ἱστορίαι, 6.Ερατώ, 21. Μετάφραση: Η. Πετρόπουλος @greek-language.gr
Προς Ουτις: δηλαδή, εάν κατάλαβα καλά, οι Αθηναίοι τιμώρησαν τον άνθρωπο που παιδαγωγικά -τραγωδιακα τους υπενθύμισε την καταστροφή ώστε να συνεχίζουν να μαθαίνουν από αυτήν; Ή μου διαφεύγει κάτι;