«Ἐγὼ εἰμὶ ἡ ζωὴ καὶ ἡ Ἀνάστασις»

0
1780

Ἡ ἐνσάρκωσις τολόγου τοΘεοῦ ἦταν μίαπόλυτη φανέρωσις τοΘεο. ταν, πρωταρχικά, ἡ ἀποκάλυψις τς ζως. Χριστς εναι «Λόγος τς Ζως» (Α΄ωάν. 1, 1). Ἡ ἐνσάρκωσις καθ' αυτήν, πμιὰ ἄποψι ταν ἡ ἐμψύχωσις τοῦ ἀνθρώπου πως καὶ ἡ ἀνάστασις τς νθρωπίνης φύσεως. Καττν νσάρκωσι ἡ ἀνθρώπινη φύσις δν χρίσθηκε πλς σοκεία κα«ποστατικ» νωσι μτν δια τΘεότητα. Στν νύψωσι αττς νθρωπίνης φύσεως σμιδιαρκὴ ἐπικοινωνία μτΘεία Ζωή, οΠατέρες τς πρώτης κκλησίας, μόφωνα, διέβλεψαν τν δια τν οσία τς σωτηρίας. «Τοτο σώζεται, καὶ ἑνοται μεττοΘεο», λέγει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Ναζιανζηνός. Καὶ ὅ,τι δν νωθκατ' ατν τν τρόπο, δν θσωθκαθόλου (πιστολ101 πρς Κληδόνιον). Ατὸ ὑπρξε τθεμελιακκίνητρο λης τς πρώιμης θεολογίας στν γιο Ερηναο, στν γιο θανάσιο, στος Καππαδόκες, στν γιο Κύριλλο λεξανδρείας, στν γιο Μάξιμο τν μολογητή. ν τούτοις, τκορύφωμα τς νσαρκώσεως πρξε Σταυρός, θάνατος τοῦ Ἐνσαρκωμένου Κυρίου. Ζωὴ ἀποκαλύφθηκε πλήρως μέσα στθάνατο. Τοτο εναι τπαράδοξο μυστήριο τς Χριστιανικς πίστεως: ζωδιτοθανάτου, ζωὴ ἀπτν τάφο, τΜυστήριο τοζωηφόρου τάφου. ΚαοΧριστιανοὶ ἀναγενννται μέσα στν ληθινκααώνια ζωμόνο διτοβαπτισματικοθανάτου κατς ταφς τοΧριστο· ναγενννται ν Χριστμέσα στν κολυμβήθρα τοβαπτίσματος (Ρωμ. 6, 3-5). Ατς εναι, κριβς, ὁ ἀμετάθετος νόμος τς ληθινς ζως. « σπείρεις, οζωοποιεται, ἐὰν μὴ ἀποθάν» (Α΄ Κόρ. 15, 36). σωτηρία λοκληρώθηκε στΓολγοθά, χι στΘαβώρ, ν κι κεῖ ἀκόμη γινε λόγος γιτΣταυρτοΧριστο(Λουκ. 9, 31).    Χριστς πρεπε νπεθάνη, γινκληροδοτήση στν νθρωπότητα τν πληρότητα τς Ζως. Τοτο δν ταν ναγκαιότητα τοκόσμου. ταν ναγκαιότητα τς Θείας γάπης, ναγκαιότητα τς Θείας τάξεως. Τμυστήριο ατδν μπορομε νκατανοήσουμε. Γιατί πρεπε ἡ ἀληθινζωνὰ ἀποκαλυφθδιτοθανάτου το«νός», ποεναι «ἡ Ἀνάστασις καὶ ἡ Ζωή»; Μόνη πάντησις εναι τι σωτηρία πρεπε νεναι νίκη πτοθανάτου, πτς θνητότητος τοῦ ἀνθρώπου.

Ὁ ἔσχατος χθρς τοῦ ἀνθρώπου ταν, κριβς, θάνατος. Λύτρωσις δν ταν οτε ἡ ἄφεσις τν μαρτημάτων, οτε «καταλλαγ» τοῦ ἀνθρώπου μτΘεό. ταν ἡ ἐλευθέρωσις πτν μαρτία κατθάνατο. «μετάνοια δν σώζει πτν κατάστασι τς φύσεως (μέσα στν ποία ὁ ἄνθρωπος χει περιπέσει διτς μαρτίας), πλς διακόπτει τν μαρτία», λέγει ὁ Ἅγιος θανάσιος. Γιατὶ ὁ ἄνθρωπος μτν μαρτία «βυθίσθηκε λόκληρος μέσα στδιαφθορά». Τὸ ἔλεος, μως, τοΘεοδν μποροσε νὰ ἀφήση «κενα τπάλαι ποτλογικπλάσματα, τμετέχοντα τοΛόγου, νκαταστραφον κανὰ ἐπανέλθουν στν νυπαρξία διτς διαφθορς». τσι Λόγος τοΘεο«κενώθηκε» καὶ ἐνσαρκώθηκε, νέλαβε τσμα μας, «στε, νῷ ὁ ἄνθρωπος πεσε στφθορά, Ατς νκατορθώση ντν παναφέρη στν φθαρσία, καντν ζωοποιήση, πτθάνατο μτν πρόσληψι τοσώματός του καμτχάρι τς ναστάσεως, κδιώκοντας τθάνατο, πως φωτιτὸ ἄχυρο» (Περὶ Ἐνανθρωπήσεως 6-8). τσι, σύμφωνα μτν γιο θανάσιο, Λόγος γινε σρξ γινὰ ἀπαλείψη τ«φθορά» τς νθρωπίνης φύσεως. θάνατος, μως, δν καταργεται μτν παρουσία τς ζως στθνητσμα λλμλλον μτν κούσιο θάνατο τς νσάρκου Ζως. Λόγος νσαρκώθηκε, πειδὴ ἡ σρξ ταν θνητή. Ὁ Ἅγιος θανάσιος τονίζει πολχαρακτηριστικά· «Γινδεχθτθάνατο προσέλαβε τσμα», γινμνημονεύσουμε κατν παρατήρησι τοΤερτυλλιανο, «forma moriendi causa nascendi est» (De carne Christi 6).

Ἡ ἔσχατη ατία τοθανάτου τοΧριστοπρέπει νὰ ἀναζητηθστθνητότητα τοῦ ἀνθρώπου. Χριστός, πειδὴ ὑπέστη τθάνατο, τν δι- πέρασε καὶ ὑπερνίκησε τθνητότητα κατφθορά. ζωοποίησε τν διο τθάνατο. «Θανάτ θάνατον πατήσας». θάνατος τοΧριστο, πομένως, εναι προέκτασις τς νσαρκώσεως. θάνατος πτοΣταυροῦ ἔφερε ποτελέσματα χι ς θάνατος τοΜόνου μώμου, λλὰ ὡς θάνατος τοῦ Ἐνσαρκωθέντος Λόγου. «Εχαμε νάγκη νς νσάρκου Θεο, νς Θεοπροωρισμένου ες θάνατον, γινκατορθώσουμε νζήσουμε», γινχρησιμοποιήσουμε τν τολμηρατκαὶ ἐκπληκτικφράσι τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοΝαζιανζηνο(Λόγος 45, ες τὸ Ἅγιον Πάσχα, 28: δεήθημεν Θεοσαρκουμένου κανεκρουμένου). Δν ταν νθρωπος ατς ποὺ ἀπέθανε πάνω στΣταυρό. ΣτΧριστδν πάρχει νθρώπινη πόστασις. προσωπικότητά Του ταν θεία καὶ ὅμως ταυτόχρονα νσαρκωμένη. «Γιατ Ατός, ποὺ ὑπέφερε, δν ταν κάποιος κοινς νθρωπος, λλὰ ὁ Θεός, ποὺ ἔγινε νθρωπος, καποὺ ἀγωνίσθηκε τν γώνα τς πομονς», λέγει ὁ Ἅγιος Κύριλλος εροσολύμων (Κατηχήσεις 13, 6). Θὰ ἦταν, σως, σωστνλεχθῆ ὅτι Θες πέθανε πτοΣταυρομόνο καττν νθρώπινη φύσι Τουοὺ ἦταν τς δίας οσίας μτδική μας). ταν ὁ ἑκούσιος θάνατος τοῦ Ἑνός, ποὺ ἦταν ὁ ἴδιος Αώνια Ζωή. Πραγματικά, νας νθρώπινος θάνατος, νας θάνατος «σύμφωνος πρς τν νθρώπινη φύσι», καί, μως, θάνατος μέσα στν πόστασι τοΛόγου, τοῦ Ἐνσαρκωθέντος Λόγου. Δηλαδὴ ἕνας ναστάσιμος θάνατος. «Βάπτισμα δὲ ἔχω βαπτισθναι» (Λουκ. 12, 50).«ταν θάνατος πτοΣταυρο, καταμα, ποχύθηκε μτὸ ὁποο ὁ ἴδιος Χριστς βαπτίσθηκε», πως λέγει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Ναζιανζηνός (Λόγος 37, 17). Ατς θάνατος πτοΣταυρο, ς βάπτισμα αματος, εναι βαθύτερη οσία τολυτρωτικομυστηρίου τοΣταυρο.

Τβάπτισμα εναι καθαρμός. ΚατΒάπτισμα τοΣταυροεναι καθαρμς τς νθρωπίνης φύσεως, ποὺ ἀκολουθετν δτς ποκαταστάσεως στν πόστασι τοῦ Ἐνσάρκου Λόγου. Τοτο εναι λουτρτς νθρωπίνης φύσεως μέσα σταμα τς θυσίας τοΘείου μνο, καπρωταρχικά, μάλιστα, λουτρτοσώματος, χι μόνο τν μαρτιν λλτς νθρωπίνης δυναμίας κατς δίας τς θνητότητος. Εναι τλουτρπροπαρασκευς γιτμέλλουσα νάστασι, να λουτρτς λης νθρωπίνης φύσεως, να λουτρτς λης νθρωπότητος στπρόσωπο τονέου καμυστικοΠρωτοτόκου, το«σχάτου δάμ». Ατεναι τβάπτισμα δι' αματος τς κκλησίας, καί, πραγματικά, λοκλήρου το κόσμου. «ξαγνισμς χι γιὰ ἕνα πμέρους τμμα τς νθρωπότητος, οτε γιὰ ἕνα σύντομο χρονικδιάστημα, λλγιὰ ὁλόκληρη τν Κτίσι καγιτν αωνιότητα», γινπαραθέσουμε τν γιο Γρηγόριο τν Ναζιανζηνγιμιὰ ἀκόμη φορά (Λόγος 45, 13).

Κύριος πέθανε πτοΣταυρο. ταν νας ληθινς θάνατος. χι, μως, πόλυτα μοιος μτδικό μας θάνατο, πλς γιτλόγο τι ταν θάνατος τοῦ Ἐνσάρκου Λόγου, θάνατος μέσα στν διαίρετη πόστασι τοΛόγου, ποὺ ἔγινε νθρωπος, θάνατος τς «νυποστάτου» νθρωπότητος. Τοτο, βέβαια, δν μεταβάλλει τν ντολογικχαρακτήρα τοθανάτου λλμεταβάλλει τνόημά του, τσημασία του. Ἡ Ὑποστατικὴ Ἕνωσις» οτε διακόπηκε οτε καταστράφηκε πτθάνατοτσι καὶ ἡ ψυχκατσμα, μεττχωρισμό τους, μειναν νωμένα διτς Θειότητος τοΛόγου, πτν ποία οτε ψυχοτε τσμα ποχωρίσθηκαν ποτέ. ταν νας «διάφθορος θάνατος», ποὺ ὑπερνίκησε τ«φθορ» κατ«θνητότητα» καὶ ἔτσι γκαινίασε τν νάστασι. Ὁ ἴδιος θάνατος τοῦ Ἐνσάρκου Λόγου ποκαλύπτει τν νάστασι τς νθρωπίνης φύσεως (γ. ωάνν. τοΔαμασκηνο, κδοσις ρθοδόξου Πίστεως 3, 27· πρβλ. μιλία ες τΜέγα Σάββατον 29). «Σήμερα τελομε τν Θεία Εχαριστία, γιατὶ ὁ Κύριός μας προσηλώθηκε πτοΣταυρο», διακηρύττει σὲ ὀξεία διατύπωσι ὁ Ἅγιος ωάννης Χρυσόστομος (Ες τν σταυρν καες τν ληστήν, μιλία 1). θάνατος πτοΣταυροεναι νίκη πτοθανάτου, χι μόνο πειδὴ ἀκολουθεῖ ἡ Ἀνάστασις, λλκαὶ ἐπειδεναι νίκη ατς καθ' αυτόν. Ἡ Ἀνάστασις ποκαλύπτει μόνο καπαρουσιάζει τνίκη ποκερδήθηκε πτοΣταυρο. νίκη ατὴ ἔχει δη τελεσιουργηθμτν κίνησι τοΘεανθρώπου, «Σὺ ἀπέθανες καὶ ἐμὲ ἐζωοποίησες». Γρηγόριος Ναζιανζηνς γράφει: «Καταθέτει τζωή Του, χει, μως, τδύναμι ντν πανάκτηση: τκαταπέτασμα σχίζεται, διότι νοίγονται ομυστικς πύλες τοορανο οπέτρες σχίζονται, ονεκροὶ ἐγείρονται... ποθνσκει, λλδίδει ζωή, καδιτοθανάτου Τουφανίζει τθάνατο. νταφιάζεται, λλπάλι γείρεται. Κατεβαίνει στν δη, λλὰ ἀνεγείρει τς ψυχές» (Λόγος 41).

Τμυστήριο αττοζωοποιοΣταυροῦ ἑορτάζεται εδικτΜ. Σάββατο. Εναι ἡ ἡμέρα τς «ες δου καθόδου». Καὶ ἡ «ες δου κάθοδος» εναι δη ἡ Ἀνάστασις τν νεκρν. Διτοθανάτου ΤουΧριστς συναριθμεται μεταξτν νεκρν. Τοτο εναι καινούργια προέκτασις τς νσαρκώσεως. Ὁ Ἅδης εναι, κριβς, ζόφος καὶ ἡ σκιτοθανάτου, νας τόπος γωνίας, μλλον, τν θνητν, παρβασανιστηρίων, να σκοτειν«sheol», νας τόπος πελπισμένης πο-σωματώσεως καὶ ἀποσαρκώσεως, ποὺ ἀμυδρά, μόνο, καὶ ἐλάχιστα φωτίσθηκε πτς πλάγιες κτίνες τοῦ Ἥλιου, ποδν εχε κόμη νατείλει, πτν λπίδα κατν προσδοκία, ποὺ ἦταν κόμη νεκπλήρωτη. θάνατος ταν να εδος ντολογικς νεστιότητος τς ψυχς, πού, καττχωρισμτοθανάτου, χασε τδυνατότητα νεναι ληθινντελέχεια τοῦ ἰδίου τοσώματός της, θάνατος ταν ἡ ἀπελπισία τς «πεπτωκυίας» καδιεφθαρμένης φύσεως. Δν ταν «χρος», λλμλλον πνευματικκατάστασις: «ν φυλακπνεύματα» (Α΄ Πετρ. 3, 19). Σ' αττφυλακσ' ατν τν «Κόλασι» κατλθε Λυτρωτς καΚύριος. νάμεσα στζόφο το παγεροθανάτου λαμψε τὸ ἄσβεστο φς τς Ζως, τς Θείας Ζως.«ες δου κάθοδος» εναι θρίαμβος τς Ζως μέσα στν πελπισία τς ποσυνθέσεως, εναι νίκη πτοθανάτου. «Δν πέθανε τσμα πειδὴ ἐνυπρχε στΛόγο κάποια φυσικὴ ἀδυναμία, λλγινὰ ὑπερνικηθῆ ὁ θάνατος μτδύναμι τοΣωτρος», λέγει ὁ Ἅγιος θανάσιος (Περτς νανθρωπήσεως 26). ΤΜ. Σάββατο εναι σημαντικότερο πτν σπεριν το Πάσχα. Εναι τ«Ελογημένον Σάββατον», τ«γιον Σάββατον», καττφράσι τοῦ Ἁγίου μβροσίου. «Τοτο γάρ στι τελογημένον Σάββατον ατη στν τς καταπαύσεως μέρα, ν κατέπαυσεν ππάντων τν ργων ατοῦ ὁ μονογενς Υἱὸς τοΘεο» (μνος τοῦ ἑσπερινοτο Μ. Σαββάτου καττὸ Ὀρθόδοξο τυπικό). «γώ ειμι πρτος καὶ ὁ ἔσχατος καὶ ὁ ζν, καὶ ἐγενόμην νεκρς καὶ ἰδοζν εμι ες τος αἰῶνας τν αώνων, καὶ ἔχω τς κλες τοθανάτου κατοῦ ἅδου» (ποκ. 1, 17-18).

Χριστιανικ«λπίδα τς θανασίας» στηρίζεται κακατοχυρώνεται στνίκη τοΧριστοκαὶ ὄχι σκάποια «φυσικ» δωρεά. Τοτο σημαίνει πίσης τι ἡ ἐλπίδα ατὴ ἔχει τς ρίζες της σὲ ἕνα στορικγεγονός, στν στορικατο-ποκάλυψι τοΘεο, καὶ ὄχι σκάποια στατικδιάθεσι σύστασι τς νθρωπίνης φύσεως.

πτβιβλίο «Θέματα ρθοδόξου Θεολογίας», κδ. ΑΡΤΟΣ ΖΩΗΣ.

Σχολιάστε:

Πληκτρολογήστε το σχόλιό σας
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ