"Και εκ των κρυφίων μου καθάρισόν με. Το ασυνείδητο στην Κλίμακα".
Στην "Κλίμακα" του Αγίου Ιωάννου ανευρίσκεται αφθονία ψυχολογικών παρατηρήσεων, και μάλιστα σχετικών με το ασυνείδητο.
Η διορατικότητα του Σιναΐτη ασκητή αποκαλύπτει τις παγίδες, όχι μόνο του διαβόλου, αλλά και του ψυχισμού μας. Ο τρόπος με τον οποίο αλληλεξαρτώνται αρετές και πάθη μας κάνει πιο προσεκτικούς με τον εαυτό μας και προάγει την αυτογνωσία μας.
Θα μελετήσουμε ενδεικτικά παραδείγματα που ξεσκεπάζουν μηχανισμούς άμυνας και κάνουν την ψυχή περισσότερο ανοιχτή στην Χάρη.
π. Βασίλειος Θερμός, Κυριακή 7 Aπριλίου 2019, Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου Ραγκαβά.
Aυτό που θέλω να πω για τον π. Βασίλειο Θερμό, τον οποίον έχω γνωρίσει και προσωπικά, είναι ότι ο άνθρωπος αυτός – ψυχίατρος ο ίδιος – έχει φέρει τη γνώση και το λόγο του επιστήμονα ψυχαναλυτή στην προσέγγιση του πνευματικού. Όχι ότι κάνει την εξομολόγηση ως ψυχανάλυση, αλλά ότι χρησιμοποιεί τις γνώσεις, τις πληροφορίες την εμπειρία των τεχνικών στην συγ-χώρηση του προσερχομένου, λαμβάνοντας μια πληρέστερη απεικόνιση του ψυχικού του τοπίου. Τεράστια η προσφορά του στην τοιαύτη προσέγγιση στο μυστήριο της εξομολογήσεως και πάρα πολύ κόσμο έχει βοηθήσει και υπό τις δύο ιδιότητές του. Εξ άλλου εργάζεται και ο ίδιος πυρετωδώς στην προσέγγιση αυτών των δύο κόσμων με συνέδρια και όπως αλλιώς. Τα βιβλία του χρησιμότατα και προσθετικά στην ποιμαντική εμπειρία, και προπάντων πατερικά. Πόσα μυθεύματα και ακρότητες και ημιμάθειες μπορούν να αποφευχθούν υπό τις διόπτρες των δυο αυτών ακτών ψυχικής βυθοσκόπησης. Πάντα όμως πρέπει να τονίζουμε ότι άλλο Ψυχή, ως πεδίο δράσεως δικό μας και του ψυχολόγου και άλλο πνευματική πορεία που γίνεται από τον πιστό με τον πνευματικό του. Εγώ ευχαριστήθηκα αυτήν την ομιλία. Και λυπήθηκα που δεν ήμουν εκεί. Θαρρώ πως ότι πάρα πολλοί ΜΗ ΘΡΗΣΚΕΥΟΝΤΕΣ θα μπορούσαν να την παρακολουθήσουν με ευλάβεια πνευματικής περιδιάβασης στα ημέτερα κάθε ψυχής. Ακούστε το, θα σας ξεκουράσει, πιστέψτε με.
Παρόλο που η εισήγηση συτή, είναι πολύ ενδιαφέρουσα, έχω την εντύπωση ότι η ανεύρεση του “ασυνείδητου”, στον Κλίμακος είναι παρακινδυνευμένη και ότι κατά κάποιον τρόπον αυθαιρετούμε. Πώς μπορούμε να συνδέουμε έναν νέον όρον (του 19ου προς 20ού αιώνα) – τον όρον “ασυνείδητο” – με ένα ποιμαντικό έργο του 6ου μ. Χ. αιώνα; Οι πολιτισμικές αναλογίες είναι τελείως διαφορετικές. Επειδή είναι τελείως φυσικό να μην υπάρχει ο όρος αυτός – “ασυνείδητο”- στην Κλίμακα, οι τωρινές ερμηνείες μας για αυτόν είναι, ως μεθύστερες, υποτιθέμενες και όχι αυτονόητες. Εξάλλου ο π. Αδαμάντιος Αυγουστίδης στη διδακτορική διατριβή του, με τίτλο:Η Ανθρώπινη Επιθετικότητα. Ποιμαντική και Ψυχολογική Προσέγγιση στην Κλίμακα του Αγίου Ιωάννου του Σιναίτου, Ακρίτας, Αθήνα, 1999, είναι πολύ προσεκτικός. Οσάκις αναφέρεται σε αυτήν τη λέξη: “ασυνείδητο” – και μάλιστα αναφέρεται ευάριθμες φορές – τη σχολιάζει πολύ επιφυλακτικά, παραπέμποντας όλως ακροθιγώς σε έργα ξένων κυρίως ερευνητών, τα οποία ως εικός δεν σχετίζονται καθόλου με την Κλίμακα του Ιωάννη! Σας ευχαριστώ πολύ.