Ο κορωνοϊός και η θρησκεία

Ο καθηγητής Francis Collins είναι ο μακροβιότερος διευθυντής του NIH (National Institutes of Health). Είναι επικεφαλής σε πάνω από 20.000 εργαζομένους και ερευνητές στα 27 ινστιτούτα του οργανισμού. Είναι το «αφεντικό» του Dr Fauci που είναι διευθυντής ενός από αυτά τα ινστιτούτα και επικεφαλής της προσπάθειας αντιμετώπισης του κορωνοϊού στις ΗΠΑ.

Ο Dr Collins, υπεύθυνος για τη διαχείριση του ετήσιου προϋπολογισμού του NIH ύψους 43 δισεκατομμυρίων δολαρίων και των επιπλέον τριών δισεκατομμυρίων που πρόσφατα πήρε ειδικά για την έρευνα στην πανδημία, έχει αφοσιωθεί πλέον στην ανακάλυψη του εμβολίου και της θεραπευτικής αντιμετώπισης της COVID-19.

Πριν από λίγους μήνες οργάνωσε την ομάδα ACTIV (Accelerating COVID-19 Therapeutic Interventions and Vaccines), που αποτελείται από 18 μεγάλες εταιρείες, το CDC (Centers for Disease Control and Prevention) και άλλους οργανισμούς, με σκοπό να επιταχύνει τη διάγνωση, τη θεραπεία και τα εμβόλια για τον κορωνοϊό. «Συγχρόνως όμως εργαζόμαστε για να καταλάβουμε τι γίνεται με το παράξενο σύνδρομο στα παιδιά, πώς θα προστατεύσουμε την ψυχική υγεία των ανθρώπων. Τους φόβους τους μήπως προσβληθούν από τον ιό, μήπως καταστραφούν οικονομικά. Πρέπει να τα καταλάβουμε αυτά και να στηρίξουμε τον κόσμο».

Ο Dr Collins έγινε παγκοσμίως γνωστός όταν, ως διευθυντής του Εθνικού Κέντρου του NIH για την έρευνα του γονιδιώματος του ανθρώπου, ολοκλήρωσε με επιτυχία το έργο το 2004. Ο πρόεδρος Ομπάμα αναγνωρίζοντας την προσφορά του στη γενετική και στην ιατρική έρευνα τον επέλεξε ως διευθυντή πλέον όλου του ΝΙΗ, θέση στην οποία τον διατήρησε και ο σημερινός πρόεδρος Τραμπ.

Η προ COVID-19 προσφορά του Dr Collins, εκτός από την ανακάλυψη του ανθρώπινου γονιδιώματος, περιλαμβάνει την έρευνα BRAIN (Brain Research through Advancing Innovative Neurotechnologies), την Cancer Moonshot και την έρευνα για την Ιατρική Ακριβείας (Precision Medicine).

Εκτός από κορυφαίος επιστήμονας, ο Dr Francis Collins είναι και ένας βαθιά θρησκευόμενος άνθρωπος. Στο μπεστ σέλερ βιβλίο του «Η γλώσσα του Θεού», εξηγεί πώς έγινε ένθερμος χριστιανός, όταν ως νέος ήταν αγνωστικιστής και άθεος. Στο βιβλίο αυτό, που στην ελληνική του έκδοση προλογίζεται από έναν άλλον, διεθνώς αναγνωρισμένο Ελληνα γενετιστή, τον καθηγητή Στυλιανό Αντωναράκη, τονίζει ότι η επιστήμη απαντάει στο ερώτημα «πώς», ενώ η θρησκεία στο ερώτημα «γιατί». O Dr Collins βλέπει την πίστη και την επιστήμη να συνυπάρχουν συμπληρωματικά και όχι ανταγωνιστικά. Πριν από λίγους μήνες τιμήθηκε με το διεθνές βραβείο Templeton (1,3 εκατ. δολαρίων) για τη συμβολή του στη συνύπαρξη επιστήμης και θρησκείας. «Οι περισσότερες συζητήσεις για τη θρησκεία και την επιστήμη τις τελευταίες δεκαετίες κυριαρχούνται από ακραίες φωνές. Από τη μια μεριά, τα επιχειρήματα ότι η πίστη δεν έχει λογική και ότι έχει κάνει πιο πολύ κακό από οτιδήποτε στην ανθρωπότητα. Από την άλλη, οι φονταμενταλιστικές θρησκευτικές απόψεις που αρνούνται τις επιστημονικές ανακαλύψεις».

Την περίοδο αυτή πηγαίνει καθημερινά στις 5 το πρωί στο γραφείο του και ξεκινάει διαβάζοντας την Αγία Γραφή. «Το εδάφιο από την Β΄ προς Κορινθίους επιστολή που ο Θεός λέει στον Παύλο “αρκεί σοι η χάρις μου, η γαρ δύναμίς μου εν ασθένεια τελειούται” δεν μπορώ να σας εξηγήσω πόσο με βοηθάει, όταν δεν είναι ξεκάθαρο τι δρόμο να ακολουθήσω», αναφέρει σε πρόσφατη συνέντευξή του.

Στη δύσκολη αυτή περίοδο της πανδημίας διατηρεί την αισιοδοξία του. Εμπνέεται από τον αλτρουισμό και την αφοσίωση των χιλιάδων ερευνητών του στο NIH και των επιστημόνων σε όλο τον κόσμο για την τελική νίκη ενάντια στην COVID-19 αλλά και πιστεύει στη συνεχή παρουσία του Θεού. «Ακόμα και σε μια σκοτεινή στιγμή, υπάρχει το σχέδιό Του».

Και στη χώρα μας, με την ευκαιρία της πανδημίας του κορωνοϊού, οι συζητήσεις για τη σχέση επιστήμης και θρησκείας έχουν αναζωπυρωθεί. Ιδίως στα κοινωνικά δίκτυα οι αντιπαραθέσεις των «επιστημόνων» και των «χριστιανών» καθημερινά οδηγούν σε οργισμένα σχόλια εκατέρωθεν.

Tο παράδειγμα της στάσης τού διεθνώς αναγνωρισμένου επιστήμονα και χριστιανού Dr Francis Collins δεν έχει σκοπό να ενισχύσει κάποιες από τις αντικρουόμενες θέσεις, αλλά απλώς να τονίσει ότι η επιστήμη και η θρησκεία μπορούν να συνυπάρξουν, αν εμείς συνεχίζουμε να ρωτάμε το «πώς» και το «γιατί».

* Η κ. Αθηνά Λινού είναι καθηγήτρια Επιδημιολογίας στο ΕΚΠΑ και πρόεδρος του Ινστιτούτου Προληπτικής, Περιβαλλοντολογικής και Εργασιακής Ιατρικής Prolepsis.