Ο Άγιος Σιλουανός και τα κείμενά του

1
1304

Ὁ Ἅγιος Σιλουανός εἶναι ἕνας σύγχρονος Ἅγιος τόν ὁποῖο γνωρίζουμε, κυρίως, μέσα ἀπό τό βιβλίο τοῦ πνευματικοῦ του τέκνου Ἁγίου (πλέον) Σωφρονίου Σαχάρωφ, μίας ἐπίσης πολύ μεγάλης μορφῆς τῆς σύγχρονης θεολογίας. Ἐάν δέν εἴχαμε τό βιβλίο τοῦ Ἁγίου Σωφρονίου ἴσως νά μή γνωρίζαμε αὐτόν τόν μεγάλο ἀλλά ἀφανῆ καί ἀθόρυβο Ἅγιο, ὅπως, προφανῶς, ἔχει συμβεῖ σέ τόσες ἄλλες περιπτώσεις μεγάλων ἀφανῶν Ἁγίων.

Ἀποτελεῖ μία ἀπό τίς λίγες περιπτώσεις Ἁγιορειτῶν Ἁγίων πού ἄφησαν σέ ἐμᾶς κείμενά τους ὡς πολύτιμη κληρονομιά. Ὁ Ἅγιος Σωφρόνιος ἀνελάβε τό ἔργο τῆς ἐκδόσεως καί τοῦ θεολογικοῦ σχολιασμοῦ τους, στό βιβλίο «Ὁ Γέρων [στίς πρῶτες ἐκδόσεις Ἅγιος (πλέον)] Σιλουανός ὁ Ἀθωνίτης». Ὁ Ἅγιος Σωφρόνιος Σαχάρωφ ἐμπλουτίζει θεολογικά τά κείμενα τοῦ Ἁγίου μέ τήν ἁγιοπνευματική ἐμπειρία πού εἶχε ἀποκτήσει καί δημιουργεῖ ἕνα σύνθετο ἔργο τῆς θεολογικῆς καί ἀσκητικῆς γραμματείας.

Στόν τόμο αὐτό, τῶν 630 σελίδων, πού κυκλοφορεῖ ἀπό τήν Ἱερά Μονή Τιμίου Προδρόμου στό Ἔσσεξ τῆς Ἀγγλίας (τή Μονή πού ἵδρυσε ὁ Ἅγιος Σωφρόνιος) ἐντοπίζουμε πολλές ἀναφορές σέ θέματα καίριας σημασίας γιά τόν σύγχρονο ἄνθρωπο ἱκανά νά μεταμορφώσουν τή ζωή του διότι ἔχουν τήν ἀκατάβλητη δύναμη νά προσφέρουν μία ἄλλη προοπτική θεάσεως τοῦ κόσμου, τῶν σχέσεων μέ τόν ἑαυτό του, μέ τόν συνάνθρωπο, μέ τή φύση καί, ἐν τέλει, μέ τόν Θεό.

Τό Βιβλικό ὑπόβαθρο τῶν κειμένων

Τά κείμενα τοῦ Ἁγίου Σιλουανοῦ εἶναι κατά βάση βιβλικά. Ἀφ᾿ ἑνός διότι, ὅπως σημειώνει ὁ Ἅγιος Σωφρόνιος μελετώντας τα αἰσθανόμαστε τήν πνοή τοῦ Θεοῦ σ᾿ αὐτά καί ἀφ᾿ ἑτέρου διότι εἶναι ὑφασμένα ἐπί τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Παντοῦ ὑπάρχουν διάσπαρτα βιβλικά χωρία, ἀπό τήν Παλαιά καί τήν Καινή Διαθήκη. Κάποια αὐτούσια, κάποια κρυμμένα, πού θά ἦταν εὐχῆς ἔργο κάποτε νά ἐντοπίσουμε καί νά ταυτίσουμε.

Δέν εἶναι ἄτοπο νά τονίσουμε ὅτι κυριαρχεῖ τό Εὐαγγέλιο τοῦ εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου (ἄραγε ἐπειδή εἶναι τό πλέον θεολογικό;) καί ἀκολουθοῦν τό κείμενο τῶν εὐαγγελιστῶν Ματθαίου καί Λουκᾶ. Λίγα χωρία ἀπό τόν εὐαγγελιστή Μᾶρκο καί τίς Πράξεις Ἀποστόλων, ἐνῶ σέ μεγάλο βαθμό χρησιμοποιεῖ τίς ἐπιστολές τοῦ ἀπ. Παύλου καί, ἀναλογικά σέ σχέση μέ τό μέγεθός τους, τίς δύο ἐπιστολές τοῦ ἀπ. Πέτρου.

Στά κείμενα πού λαμβάνει ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη, ὅπως εἶναι ἀναμενόμενο ἄλλωστε, κυριαρχοῦν οἱ Ψαλμοί, καθώς ὅλοι διαβάζονται στίς ἀκολουθίες τοῦ ἔτους, ἐνῶ κάποιοι ἀπό αὐτούς καθημερινά, καί ἦταν ἰδιαιτέρως οἰκεῖοι στούς ἁγιορεῖτες μοναχούς καί στόν Ἅγιο Σιλουανό ἐν προκειμένῳ. Μάλιστα, ἐπαναλαμβάνοντας γιά μία ἀκόμη φορά τόν Ἅγιο Σωφρόνιο, μποροῦμε νά σημειώσουμε ὅτι σέ πολλά σημεῖα ἡ γλῶσσα του ὁμοιάζει πρός τή γλῶσσα τῶν Ψαλμῶν, γλῶσσα ποιητική, γλαφυρή, ρέουσα.

Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας καί Ἁγία Γραφή

Ὁ Ἅγιος Σιλουανός γράφει μέ ἐντυπωσιακό τρόπο γιά τήν Ἁγία Γραφή καί τήν Ἱερά Παράδοση. Ἄν καί τό σχετικό κείμενο ἀνήκει στό πρῶτο μέρος, πού ἔχει γράψει ὁ Ἅγιος Σωφρόνιος, διακρίνουμε σέ αὐτό τή σφραγίδα του. Συσχετίζει στενότατα τήν ἔννοια τῆς ὑπακοῆς μέ τήν Ἱερά Παράδοση, τήν ὁποία χαρακτηρίζει ὡς τήν ἀδιάλειπτη ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ Ἱερά Παράδοση ἀποτελεῖ τό πλέον βαθύ θεμέλιο τῆς Ἐκκλησίας καί ἡ Ἁγία Γραφή εἶναι μία ἀπό τίς πτυχές της. Ἐάν κατανοήσουμε αὐτόν τόν λόγο δέν θά ἀποροῦμε γιατί διαμαρτυρόμενοι θεολόγοι, παρά τή γνωστή ἔφεσή τους πρός τίς βιβλικές σπουδές, μέ γνώση τοῦ ἀντικειμένου, εὐαισθησία καί σοβαρές πολυετεῖς βιβλικές σπουδές, συχνότατα ἀστοχοῦν καί δέν ἐπιτυγχάνουν στίς ἑρμηνεῖες καί ἀναλύσεις τους.

Ὁ Ἅγιος Σωφρόνιος καταθέτει τή σκέψη τοῦ Ἁγίου Σιλουανοῦ, μέ ὅλο καί μεγαλύτερη τόλμη, τονίζοντας ὅτι κι ἄν ἀκόμη χανόταν ὁλόκληρη ἡ Ἁγία Γραφή καί τά γραπτά τῶν Πατέρων καί ὅλα τά λειτουργικά βιβλία, ἡ Ἐκκλησία δέν θά εἶχε κανένα πρόβλημα νά τά ξαναγράψει, σέ ἄλλη γλωσσική μορφή, μέ ἄλλους συγγραφεῖς, ἀλλά τό ἴδιο θεόπνευστα. Καί αὐτή ἡ γραφή θά ἦταν καί πάλι ἔκφραση τῆς «ἅπαξ παραδοθείσης τοῖς ἁγίοις πίστεως» ὅπως σημειώνεται στήν ἐπιστολή Ἰούδα. (Ἐπ. Ἰούδα 1:30) Δέν παραλείπει, μάλιστα, νά πεῖ ὅτι ἐάν ὁ ἀπ. Παῦλος εἶχε «νοῦν Χριστοῦ» πολύ περισσότερο ἔχει «νοῦν Χριστοῦ» ἡ Ἐκκλησία. Δέν εἶναι ἡ Ἁγία Γραφή ἡ πηγή τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά ἡ Ἱερά Παράδοσις.

Δάσκαλος καί μαθητής

Κεντρικό χαρακτηριστικό τῶν κειμένων τοῦ Ἁγίου Σιλουανοῦ, ὅπως διαπιστώνει ὁ Ἅγιος Σωφρόνιος καί μαζί του κι ἐμεῖς, εἶναι ὅτι ἀποτελοῦν διακριτική καί σεμνή, ἀλλά ταυτόχρονα καί ρωμαλέα, καταγραφή καί μεταφορά σ᾿ ἐμᾶς προσωπικῶν βιωμάτων του. Κι ἐδῶ ὀφείλουμε νά ἐντοπίσουμε ἕνα ἀπαραίτητο γιά τή ζωή μας χαρακτηριστικό: δάσκαλοι καί μαθητές, διδάσκοντες καί διδασκόμενοι, χρειαζόμαστε βιώματα ἀνάλογα μέ τοῦ Ἁγίου Σιλουανοῦ, περισσότερα, ἀλλά κυρίως βαθύτερα, ἐντονώτερα, οὐσιαστικότερα, αὐθεντικότερα ἀπό αὐτά πού διαθέτουμε.

Ὁ ἀναγνώστης γρήγορα διαπιστώνει ὅτι γράφει ἐκ τοῦ περισσεύματος τῆς καρδίας του, κάτι πού εἶναι ἰδιαιτέρως σημαντικό γιά κάθε δάσκαλο, ὁποιουδήποτε ἐπιπέδου καί ὁποιαδήποτε σχέση κι ἄν ἔχει μέ τόν μαθητή του καί ἀποκτᾶ πολλαπλάσια σημασία καθώς σκοπός κάθε δασκάλου εἶναι νά καταστήσει τόν μαθητή του ἀνεξάρτητο καί ἱκανό νά πορευθεῖ μόνος του στή ζωή, κάνοντας πράξη τόν λόγο τοῦ Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου πρός τούς μαθητές του γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό «ἐκεῖνον δεῖ αὐξάνειν, ἐμέ δέ ἐλαττοῦσθαι» (Ἰω. 3:30).

Προσφέρουν στιβαρό θεολογικό λόγο

Τά κείμενα τοῦ Ἁγίου ἔχουν ὡς κύριο στόχο καί πρός τήν ἐπίτευξή του κατευθύνονται σταθερά καί ἀταλάντευτα νά θεραπεύσουν τή διαχρονική ἀνάγκη τοῦ ἀνθρώπου νά γνωρίσει ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι τόν Κύριο.

Γι᾿ αὐτό εἶναι ἁπλά, ἀλλά παράλληλα βαθύτατα θεολογικά· σύγχρονα καί ταυτόχρονα διαχρονικά. Μέ ὥριμο ἐκκλησιαστικό λόγο καί μεστή θεολογική σκέψη, δίχως ἴχνος ἀνούσιας ἠθικολογίας ἤ ἠθικιστικῆς διαθέσεως, ἀκόμη καί ὅταν θίγουν ἠθικῆς φύσεως ζητήματα. Ἡ σκέψη του τέμνει συνεχῶς τήν ἀνθρωπίνη ψυχή μέ ἀσκητική διάκριση καί παιδική ἁπλότητα προχωρώντας σέ ὅλο καί λεπτότερες διακρίσεις καί βαθύτερους σχολιασμούς.

Κι ἐδῶ ἐντοπίζεται ὡς παράδοξο τό ὅτι ἐνῶ γράφτηκαν ἀπό κάποιον ἀγράμματο μοναχό χαμένο κάπου στίς ἐρημιές τοῦ Ἁγίου Ὄρους πρίν ἀπό ἑκατό περίπου χρόνια συνεχίζουν νά ἐκδίδονται, νά διαβάζονται, νά γίνονται ἀντικείμενο συζήτησης, νά προκαλοῦν μεγάλο ἐνδιαφέρον καί, τελικά, νά μᾶς προσφέρουν τήν ἄλλη προοπτική πού χρειάζεται ἡ ἐποχή μας, τήν προοπτική τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς πού ὁδηγεῖ στή σωτηρία.

από https://amoustakis.wordpress.com

1 σχόλιο

  1. Ολος ο Άγιος Σιλουανός βρίσκεται σε δύο συμβουλές προς τον μαθητή του Άγιο Σωφρόνιο και έναν διάλογο.
    1η. Κράτα το νου σου στον Άδη και μην απελπίζεσαι.
    2η. Να προσεύχεσαι υπέρ των ανθρώπων σημαίνει να χέης αίμα.
    3η. _ Γέροντα, θέλετε να αποθάνητε ;
    _ Δεν εταπεινώθην εισέτι, απεκρίθη.

Σχολιάστε:

Πληκτρολογήστε το σχόλιό σας
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ