Ο Στέλιος Ράμφος παρουσιάζει κριτικά σε μια σειρά 15 διαλέξεων το κλασικό έργο του Μάρτιν Χάιντεγκερ «Είναι και Χρόνος». Εκεί ο γερμανός φιλόσοφος υποστηρίζει ότι με αφετηρία την έννοια του χρόνου μπορούμε να ανοιχτούμε στο νόημα του είναι. Έτσι η φιλοσοφική σκέψη παύει πια να αποτελεί θεωρία της γνώσεως και γίνεται δέσμευση ζωής πέρα από το σωστό και το λάθος. Δείτε ΟΛΗ την πρώτη εισαγωγική συνάντηση που έλαβε χώρα στο ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη την Τετάρτη 29 Σεπτεμβρίου του 2010.
κατεβάστε το ηχητικό αρχείο με δεξί κλίκ.
Ευχαριστούμε πάρα πολύ. Θα ήταν καλό να έχουμε όλες τις διαλέξεις του κ. Ράμφου στο θέμα…
Μπράβο παιδιά που το ανεβάσατε και μάλιστα τοσο γρήγορα!
Για την εποχή του μέγιστος των φιλοσόφων, χείριστος των ανθρώπων..Αυτή η έκφραση τα λέει όλα…Μου θυμίζει κάτι ακαδημαϊκούς εξαίρετους στη δουλειά τους αλλά από χαρακτήρα… “Δάσκαλε που δίδασκες και λόγο δεν εκράτησες” λένε στα νησιά. Είναι άξιο απορίας όμως πως εμπλέκεται το γεωπολιτικό-οικονομικό -πολιτικό μέσα στη φιλοσοφία …
Μπράβο παιδιά για το ανέβασμα του video. O χαρακτηρισμός που προαναγράφετε είναι για τον Heidegger?
Ευχαριστώ πολύ για την προσφορά, και θα ήθελα με να παρακινήσω για συνέχηση της μαγνητοσκόπησης και την υπολοιπη χρονιά, είναι καίριο για όσους όπως ο υπογράφων βρίσκεται είς την ξένη.
Να είστε καλά
Ευχαριστώ κι εγώ με τη σειρά μου, όποιον ανέβασε τη διάλεξη κι ελπίζω να το κάνει και με τις επόμενες!!
Ευχαριστούμε πολύ !Είναι πολύ σημαντικό για μας(όσους δεν κατοικούν στο Λεκανοπέδιο) αυτό που κάνετε !
Περιμένουμε και τις υπόλοιπες διαλέξεις.
Ο Ράμφος είναι καταπληκτικός !
Για ποιον άλλον θα μπορούσε να είναι;
Πότε θα έχουμε περίπου το δεύτερο μέρος της διάλεξης?
Αγαπητή ομάδα διαχέιρησης
Θα ήθελα να ρωτήσω αν υπάρχει πιθανότητα να μην παρέχει το αντίφωνο τις επόμενες “συναντήσεις” του κύριου Ράμφου;
Ανέμενα από τον Ράμφο περισσότερη γενναιότητα και ελευθερόφροσύνη στην αποτίμηση του βίου του Χάϊντεγκερ. Τι κρίμα όμως, παρουσιάστηκε κοινότυπος και τετριμμένος μηρυκάζοντας τα φληναφήματα του συρμού.
Ένας άνδρας που πορεύεται ατρέπτως προς την τιμή και την πεποίθησή του κατά την διάρκεια ολόκληρου του βίου του είναι ένας έντιμος άνδρας; Η προφανής απάντηση καθίσταται εξόχως προβληματική, όταν ο άνδρας υπερβαίνει το κοινό μέτρο και εκ παραλλήλου ανθίσταται τόσο στην πολιτική ορθότητα, όσο και στην συμμόρφωση προς τους πνευματικούς νάρθηκες της εποχής. Ιδού η περίπτωση Χάϊντεγκερ.
Ο Χάϊντεγκερ είναι ένας μη πολιτικά ορθός διανοητής του 20ου χριστιανικού και 1ου Αρίου αιώνα, για τον οποίο ισχύει μια αλήθεια, που τείνει να μετατραπεί σε ασφυκτικό βρόχο για το κυρίαρχο σύστημα. 1-Είναι αναντίρρητα κατά τους ίδιους τους πνευματικούς ταγούς της εποχής μας ο μεγαλύτερος στοχαστής του αιώνα. 2-Είναι φιλοσοφικά στρατευμένος ναζιστής, αταλάντευτος και ανυποχώρητος ακόμη και μετά την ήττα. 3-Ολόκληρο το έργο του αποπνέει τις αρχές και το κλίμα του ναζισμού. Οι τρείς αυτές σταθερές, ανεπίδεκτες αμφισβήτησης από υμνητές και επικριτές συνιστούν ένα εκρηκτικό μείγμα εξαιρετικά επικίνδυνο για το πολιτικό και πνευματικό κατεστημένο της εποχής μας. Γιατί; Διότι εάν ένας αντισυμμορφωτικός διανοούμενος συμβαίνει ταυτόχρονα να είναι ο μεγαλύτερος στοχαστής του αιώνα, να είναι ναζιστής και το έργο του να αναγγέλλει τον ναζισμό και επί πλέον να ανθίσταται πεισματικά μέχρι το τέλος της ζωής του σε μια αφόρητη πίεση της παγκόσμιας κοινότητας για πολιτική συμμόρφωση, τότε ίσως ο ναζισμός είναι κάτι άλλο από αυτό που μας δίδαξαν να πιστεύουμε, πράγμα άκρως επιβλαβές για την θριαμβεύουσα πολιτικά ορθή δημοκρατία του καιρού μας.
Τι μένει λοιπόν ως όπλο στους χυδαίους δημοκράτες σχολιαστές για να συντηρήσουν αλώβητο το μύθευμα της αναγόρευσης του ναζισμού ως του απόλυτου κακού της ιστορίας; Η αμαύρωση, σπίλωση και κατασυκοφάντηση της προσωπικότητας κάθε διανοούμενου συσχετισμένου με αυτόν. Όπως λοιπόν ο μέγιστος ποιητής του αιώνα, ο φασίστας Έζρα Πάουντ ήταν ένας “γραφικός τρελλός”, έτσι ο Χάϊντεγκερ ήταν “ο μέγιστος των στοχαστών αλλά ο ελάχιστος των ανθρώπων” κατά τον αήθη μαθητή και διάδοχό του Γκάνταμερ. Ένας καταδότης, κακοήθης, αγνώμων, πονηρός χωριάτης που δεν ξεπέρασε ποτέ τον επαρχιωτισμό του. Ο Χάϊντεγκερ ήταν ένας “άτιμος”.
Ο Χάϊντεγκερ όμως ήταν στ’ αλήθεια ένας αγωνιστής στοχαστής που βάδισε αταλάντευτα τον δρόμο της τιμής και της πεποίθησης του, δίχως ποτέ να ζεύξει τον πνευματικό του τράχηλo στον ζυγό του κυρίαρχου συστήματος όπως απήτησαν οι οσφυοκάμπτες επικριτές του. Πορεύτηκε με το έργο του μέχρι το τέλος συνεπής στην αγωνία και την ευδοκία του.
Ποια είναι ωστόσο τα προσχήματα με βάση τα οποία οι δημοκράτες άσπονδοι φίλοι αποδίδουν σε αυτό το μέγιστο πνευματικό διαμέτρημα το ελάχιστο ήθος; Ας αντικρούσουμε τα κίβδηλα επιχειρήματά τους ένα προς ένα.
1. Η συμμετοχή του στην λίγκα των ναζί καθηγητών και η Πρυτανεία. Ο Χάϊντεγκερ συντάχθηκε με την ναζιστική επανάσταση της οποίας υπήρξε ενθουσιώδης θιασώτης. Με βάση συνεπώς την τιμή και το ήθος του πώς ήταν δυνατόν να αρνηθεί την συνεισφορά του;
2. Ο πρυτανικός λόγος ως ύμνος προς τον Φύρερ και την αρχή του του Αρχηγού. Πράγματι ο λόγος του ήταν μια εμπνευσμένη αναφορά στις αρχές και τις αξίες της ναζιστικής επανάστασης, που βασίστηκε στην πεποίθησή του ως στοχαστή, ότι μπορούσε να καθοδηγήσει φιλοσοφικά τον Φύρερ. Η πεποίθηση αυτή, ευθεία απόρροια της πλατωνικής του παιδείας για τον φιλόσοφο-βασιλέα θρυμματίστηκε στους μηχανισμούς της κομματικής ιεραρχίας στο έντονα ανταγωνιστικό πολιτικό περιβάλλον της εποχής και υπερφαλαγγίστηκε από τις πλέον ριζοσπαστικές προτάσεις του Ρόζενμπεργκ και του Κρίκ. Για τον λόγο αυτό παρέδωσε και την πρυτανεία αντιλαμβανόμενος ότι εκτός από πνευματικό διαμέτρημα η ορμή της επανάστασης απαιτεί και πολιτικές δεξιότητες που ο ίδιος δεν διέθετε.
3. Ο περίφημος διάλογός του με τον Γιάσπερς που πιστοποίησε τον απέραντο θαυμασμό του για τον Φύρερ. Στην παρατήρηση του συνομιλητή του ότι ο Χίτλερ είναι “αμόρφωτος”, έδωσε μια απάντηση ποιητική και όχι λογική, σύμφωνη με το φρόνημα αλλά και τον γόνιμο επαναστατικό μετασχηματισμό του καιρού του. “Κοιτάξετε τα χέρια του, είναι χέρια καλλιτέχνη, η μόρφωση στους επαναστατικούς καιρούς καμμιά σημασία δεν έχει για τον ταγό”.
4. Η σχέση του με τον δάσκαλό του Χούσερλ. Η έκφραση ευγνωμοσύνης προς τον δάσκαλό του δεν εξέλιπε ποτέ μέσα στο σύγγραμμά του “Είναι και Χρόνος”. Αλλά ο Χούσερλ ήταν εβραίος και η αποστασιοποίησή του από αυτόν δεν ήταν μόνο ανάγκη των καιρών αλλά και βαθειά του πεποίθηση. Για να κατανοήσει κανείς την βαθειά φιλοσοφική αντι-ιουδαϊκή του τοποθέτηση πρέπει να ανατρέξει στην πρότερη διαμάχη του με τον εβραίο νεο-καντιανό Κασίρερ στο Νταβός και την όλη στάση του απέναντι στην ιουδαϊκή εκτροπή του νεο-καντιανισμού κατά την δεκαετία του ΄20. Συνεπής στην πεποίθησή του δεν παρέστη στην κηδεία του Χούσερλ το ΄38. Άν ο Χάϊντεγκερ ήταν αχάριστος και αγνώμων, τότε τι ήταν ο καιροσκόπος μαθητής του Γκάνταμερ ο οποίος σιωπώντας όλη την ναζιστική περίοδο ανδρώθηκε στην σκιά του Χάϊντεγκερ αλώβητος από το καθεστώς για να παραστήσει τον “αντιστασιακό” της τελευταίας ώρας μετά το ΄45, να αναλάβει έτσι πρυτανική θέση και πρωτεύοντα ρόλο στην αποναζιστικοποίηση για να μπορεί να συκοφαντεί τον συνεπή στην πεποίθησή του δάσκαλό του ως τον “ελάχιστο των ανθρώπων;”
5. Η κατάδοση του Στάουντινγκερ. Ο Χαϊντέγκερ μέσα στον επαναστατικό πυρετό της Πρυτανείας κατέδωσε στο ναζιστικό Υπουργείο Παιδείας τον καθηγητή χημείας Στάουντινγκερ ως μη “εθνικόφρονα” αφού ήταν πρώην σοσιαλδημοκράτης. Σημειωτέον ότι ο Στάουντινγκερ δεν διώχθηκε αλλά άσκησε απρόσκοπτα τα καθήκοντά του αναδεικνυόμενος σε ένα από τους κορυφαίους Γερμανούς χημικούς της εποχής. Αν ο Χάϊντεγκερ ήταν καταδότης, τότε τι ήταν ο Γιάσπερς, έτερος σιωπηλός καιροσκόπος της ναζιστικής περιόδου, ο οποίος κατέδωσε τον φίλο του Χάϊντεγκερ στις δυνάμεις κατοχής ως τον κατ’ εξοχήν ναζί καθηγητή που δεν είναι επιτρεπτό πλέον να διδάσκει τους Γερμανούς; Έτσι ο Χάϊντεγκερ, ο καθηγητής που συνέπαιρνε το φοιτητικό ακροατήριο όσο κανείς άλλος με την θέρμη και την μεστότητα του λόγου του εξορίστηκε δια παντός από τον ζωτικό του χώρο, το πανεπιστήμιο. Αν ο Γιάσπερς ήταν έντιμος προς τις δημοκρατικές πεποιθήσεις του με αυτή του την πράξη, γιατί ο Χάϊντεγκερ ήταν άτιμος για μια πράξη πολύ υποδεέστερης σημασίας από την σκοπιά των συνεπειών της, ωστόσο εξ ίσου σύμφωνη με την δική του ναζιστική πεποίθηση;
6. Ο Χάϊντεγκερ δίδασκε αλλά και συμμετείχε σε διεθνή συνέδρια με την σβάστικα στο πέτο και απηύθυνε στην αρχή και το τέλος των ομιλιών του τον χαιρετισμό “heil Hitler”, είχε δε την κομματική ταυτότητα και πλήρωνε την κομματική συνδρομή μέχρι και τον Απρίλιο του ’45. Γιατί αυτή η συνέπεια στις πεποιθήσεις του επισύρει την μομφή των επικριτών του αντί της τιμής;
7. Η συνέντευξη στον Spiegel. Ο Χάϊντεγκερ έδωσε συνέντευξη στον διευθυντή του περιοδικού Augstein με την δέσμευση να δημοσιευτεί μετά τον θάνατό του, που επισυνέβη 10 χρόνια αργότερα. Ο Χάϊντεγκερ επικρίθηκε μετά θάνατον για την απαίτηση αυτή από όλους εκείνους που λυσσωδώς επιζητούσαν από τον κορυφαίο στοχαστή μια δήλωση μετανοίας για το ναζιστικό παρελθόν του και παράλληλα πιστοποιητικό δημοκρατικής νομιμοφροσύνης. Ο Χάϊντεγκερ που αντέστη σθεναρά με παρρησία και με διπλωματική ευελιξία δεν πρόσφερε ποτέ αυτή την ικανοποίηση στους χαμερπείς επικριτές του. Ο Χάϊντεγκερ δεν ήθελε να δώσει καμμιά ευκαιρία για χυδαίες επιθέσεις στο πρόσωπό του, σε ταπεινούς κόλακες της πολιτικής ορθότητος, στη δύση του βίου του. Γι αυτό επέβαλε τους όρους που υπαγόρευε η βούληση και η τιμή του και έτσι κέρδισε την αθανασία.
8. Ο Χάϊντεγκερ δεν αποδέχτηκε ποτέ το ολοκαύτωμα και πάντοτε αντιπαρέθετε στα εγκλήματα πολέμου των Γερμανών τα αντίστοιχα εγκλήματα των Συμμάχων, Αμερικανών και Σοβιετικών, που ουδέποτε χαρακτηρίστηκαν εγκλήματα πολέμου αφού αφορούσαν στους νικητές. Ο εβραίος ποιητής και θαυμαστής του Πάουλ Τσέλαν δεν κατάφερε να αποσπάσει στην συνομιλία που είχε με αυτόν στο καταφύγιό του στον Μέλανα Δρυμό ούτε μια δήλωση συμπαθείας του για τους εβραίους έτσι, ώστε τα ανεκπλήρωτα και αντιφατικά συναισθήματά του να τον οδηγήσουν τελικά στην αυτοκτονία. Το γεγονός ότι ο Χάϊντεγκερ αρνήθηκε σθεναρά το παραμύθι του ολοκαυτώματος δεν τον καθιστά υπόλογο στους πολιτικά ορθούς τιμητές του, αλλά αντίθετα μέχρις εσχάτων συνεπή στην τιμή και την πεποίθησή του.
9. Την ίδια συνέπεια αλλά και απαράμιλλη τόλμη επέδειξε ο μέγας στοχαστής δημοσιεύοντας τα σχόλια για το μεγαλείο του ναζισμού στην “Εισαγωγή στην Μεταφυσική” στην έκδοση του ’53. Παρά τις διπλωματικές υπεκφυγές στις αήθεις επιθέσεις που δέχτηκε γι’ αυτόν τον σχολιασμό ήταν πράγματι μια ηρωϊκή πράξη εκείνου του καιρού που αναδεικνύει το ήθος του.
Όταν μετέπειτα “μέγιστοι” πολιτικοί μεταστράφηκαν καιροσκοπικά εν μια νυκτί από φασίστες σε δημοκράτες μόλις διέβλεψαν την ήττα του ναζισμού, όπως για παράδειγμα ο Μιττεράν, ώστε να γίνουν πρωταγωνιστές της επόμενης μέρας, ασυμβίβαστοι άνθρωποι όπως ο Χάϊντεγκερ, ο Πάουντ, ο Μπραζιγιά, ο Σελίν, ο Χάμσουν, ο Λα Ροσέλ και τόσοι άλλοι διέσχισαν το φαράγγι της τραγωδίας σε όλο του το βάθος και ήπιαν το κώνειο της ήττας και της περιφρόνησης των νικητών μέχρι και την ύστερη σταγόνα, γιατί σε αντίθεση με τους άλλους εμειναν πιστοί στην τιμή και την πεποίθησή τους. Οι άνθρωποι αυτοί και πρώτος απ’ όλους ο Χάϊντεγκερ είναι η μεγάλη και αθάνατη κληρονομία του Αρίου πολιτισμού, αιώνιο πρότυπο για όλους εμάς τους κατοπινούς συμμαχητές τους, αλλά συνάμα ακοίμητος σκόλοπας που κατατρώγει το ποταπό πνευματικό σαρκίο των δημίων τους.
“Κοιτάξετε τα χέρια του, είναι χέρια καλλιτέχνη, η μόρφωση στους επαναστατικούς καιρούς καμμιά σημασία δεν έχει για τον ταγό”….
Eαν υποθεσουμε ότι η επανασταση είναι ένα μεταβατικο περασμα αναμεσα σε δυο «ειρηνικες» περιοδους και υποθεσουμε ότι θριαμβευε ο ναζισμος , αναρωτιεμαι αν ο αγαπητος κ Χαιντεγκερ θα ηθελε να μας απαλλαξει από τον Αδολφο με τα καλλιτεχνικα του χερια και το γλυκητατο βλεμμα και να βαλει έναν…..πιο μορφωμενο στην αρχηγεια….(?). Η μηπως δεξιοτεχνια στη ζωγραφικη επιπεδου Γ μετραει για μορφωση?
«…Το γεγονός ότι ο Χάϊντεγκερ αρνήθηκε σθεναρά το παραμύθι του ολοκαυτώματος δεν τον καθιστά υπόλογο στους πολιτικά ορθούς τιμητές του, αλλά αντίθετα μέχρις εσχάτων συνεπή στην τιμή και την πεποίθησή του….»
Δεν χρειαζεται να εισαι ο καλυτερος φιλοσοφος του αιωνα μας για να εισαι συνεπης στη τιμη και στη πεποιθηση σου. Συνεπης –απολυτως- ηταν και ο Charles Manson.
Και το χειροτερο κατακαθι της κοινωνιας μπορει να είναι απολυτα πιστο στη τιμη και στη πεποιθηση του.
Αν μαθαιναμε πχ για τον Μοτσαρντ ότι ηταν βιαστης και δολοφονος μικρων παιδιων ,αυτό θα μειωνε την αξια του μουσικου του εργου ?