Χάρης Φεραίος
Ο γράφων δεν προτίθεται να «θρηνήσει» την πτώση τής Κωνσταντινούπολης, τής οποίας η επέτειος είναι στις 29 Μαϊου. Και αυτό διότι δεν πιστεύει ότι αρμόζει θρήνος όταν τελειώνει ένας ελληνικός πολιτισμός. (Ως τώρα έχουν τελειώσει τέσσερις: Ο Μινωικός, ο Μυκηναϊκός, ο Κλασσικός και ο Ρωμανικός, καλούμενος Βυζαντινός.) Διότι όταν τελειώνει ένας ελληνικός πολιτισμός, επειδή ακριβώς είναι πολιτισμός τελειωθείς, αφήνει πίσω φεύγοντας το εν δυνάμει σπέρμα, ώστε να γεννηθεί ο επόμενος. Για την απουσία αυτού τού επόμενου από τον πολιτισμό τής Ρωμανίας (τον Βυζαντινό) θα διερωτηθεί ο γράφων. Και θα διερωτηθεί συγκρίνοντας δυο παράλληλες εποχές ελληνικών πολιτισμών, λίγο πριν το τέλος τού Κλασσικού και λίγο πριν το τέλος τού βυζαντινού. Ιδού λοιπόν:
*
Τη φθορά τού αρχαίου ελληνικού πνεύματος την επροκάλεσαν οι σοφιστές, που αναστρέφοντας την ουσία τής ελληνικής έννοιας τού κοινωνείν, ιδανικοποίησαν ως προτεραιότητα τού βίου την άκρατη ατομικότητα, το ιδιωτεύειν, και έτσι το οδήγησαν στον Πελοποννησιακό πόλεμο, δηλ. την καταστροφή του.
Τη φθορά τού μέσου ελληνικού πνεύματος (τής Ρωμανίας) την επροκάλεσαν οι φιλοθωμιστές, που εκστασιασμένοι από την (επίσης) ανεστραμμένη, για τον ελληνικό χριστιανικό τρόπο, σκέψη τού Θωμά τού Ακινάτη, και θέλοντας να ευαγγελιστούν στην ελληνική ανατολή τα νοησιαρχικά μηχανεύματά του, οδήγησαν την Κωνσταντινούπολη, ενενήντα εννέα χρόνια αργότερα, στην πτώση της. (Τραγική σύμπτωση: Τον ίδιο χρόνο – 1354 – που, και με αυτοκρατορική προτροπή, του Καντακουζηνού, μεταφραζόταν ο Ακινάτης στα ελληνικά από τον φιλοθωμιστή Δημήτριο Κυδώνη, οι Οσμανλήδες, καλούμενοι και Οθωμανοί, Τούρκοι, διαβάντες τα Δαρδανέλια ανενόχλητοι, έμπαιναν για πρώτη φορά - και εγκαθιδρύονταν - στα ευρωπαϊκά εδάφη τής Αυτοκρατορίας!)
Και το μεν αρχαίο ελληνικό πνεύμα ευτύχησε να έχει, μετά τη φθορά, τον Πλάτωνα. Και πιο αργά τον Αλέξανδρο, που άπλωσε το ελληνικό πνεύμα στην οικουμένη, ώστε απ’ εκείνο να αναγεννηθεί και πάλι, στη μορφή τού Ρωμανικού, απαστράπτων νέος ελληνικός (μετά Χριστόν) πολιτισμός.
Είναι όντως θλιβερό γεγονός ότι η φθορά τού αρχαίου ελληνικού πνεύματος πλησίασε, στα ελληνιστικά χρόνια, τα όρια τής συντέλειας. Την αρχαία θρησκεία υποκατέστησαν τα εξ ανατολής ρεύματα τού μιθραϊσμού, ακόμα και τής μαγείας. Η σωτηρία, στις αρχές τής πρώτης μ.Χ. χιλιετίας, ήλθε όταν ο Ελληνισμός «συναντήθηκε» με τον Χριστιανισμό, οπότε και επανήλθε στον ελληνικό κόσμο, αντί τής «σοφιστικής» ατομικότητας, (τών ξεχωριστών, έστω και «συναθροιζόμενων», ατόμων) ξανά η ελληνότροπη έννοια τού «κοινωνείν», στο Πρόσωπο τώρα τού (ελληνοτρόπως) τριαδικού Θεού.
Όμως το μέσο ελληνικό πνεύμα ατύχησε, διότι η συνέχεια τής πτώσης ήτανε το τουρκικό έρεβος. Και ατύχησε διπλά, διότι κι όταν ακόμα το πλήρωμα τού χρόνου έμελλε να γεννήσει νέο ελληνικό πνεύμα, το 1821, αυτό γεννήθηκε βραχυκυκλωμένο από τον «διαφωτισμό» των Βαβαρών αλλά και των Ελλήνων λογίων, που όχι μόνο απέρριπτε (μετά βδελυγμίας δε), αλλά και ανέστρεφε ό,τι υπήρξε χιλιόχρονος (βυζαντινός) πολιτισμός τού προσώπου, και μας φόρτωσε συλλόβροτους σ’ ένα καράβι όλους, ξυλάρμενοι να πελαγοδρομούμε, τάχα για να φτάσομε, λες και δεν είχαμε ενδιάμεσους προγόνους, απ’ ευθείας ξανά στον Περικλή! Ως να μπορούσαν ποτέ τα καράβια, να ταξιδεύουνε στο χρόνο…
Ο «αρχαίος» Γοργίας (ο σοφιστής), και ο «μέσος» Δημήτριος Κυδώνης ( ο φιλοθωμιστής) είχαν τον ίδιο μοιραίο ρόλο στην πορεία τού Έθνους. Το δράμα τού Ελληνισμού είναι ότι γέννησε μεν τον Γρηγόριο Παλαμά, όπως είχε άλλοτε έγκαιρα γεννήσει τον Πλάτωνα, δεν είχε όμως τώρα τον Αλέξανδρο… Να ιδρύει ανά την οικουμένη Ελληνίδες Πόλεις. Είχε τον διαφωτισμένο Αδαμάντιο Κοραή, να «ευαγγελίζεται» στους Έλληνες αλλότριες «πολιτείες», και ιδίως δυτικότροπες. Υπό τους ξηρούς ήχους βεβαίως τών βαβαρικών κασμάδων τού Όττο (Όθωνα) Βίτελσμπαχ, που απογύμνωνε την Αθήνα από τον «μιαρό» βυζαντινό της πλούτο. (Κατεδάφισαν 72 βυζαντινούς ναούς, με πρόσχημα να εξασφαλιστούν υλικά οικοδομής και χρήματα, ώστε να ανεγερθεί εκείνη η βαβαρική αρχιτεκτονική μασκαράτα, που αποκαλείται καθεδρικός ναός τών Αθηνών…)
Και το δυστύχημα είναι ότι σ’ αυτόν ακριβώς τον αλλότριο ευαγγελισμό τού Κοραή είναι που πολιτεύτηκε το ελληνικό Κράτος από την ανεξαρτησία του και εντεύθεν, βιάζοντας τους Έλληνες, τον πανάρχαιο αυτό λαό, να ζει με ένα τρόπο βίου, όχι μόνο ξένο προς τη φύση του, αλλά και με ανεστραμμένους τους όρους τού πανάρχαιου πολιτισμού, εκείνου που τον εξέθρεψε. Ποιον «επόμενο» πολιτισμό λοιπόν μπορεί να παραγάγει ένα έθνος που, ως θλιβερός πλάνης ζει παγίως εις τα πέριξ, ασύμπτωτα προς τη φύση τού πνεύματός του; Εκείνου που γέννησε άλλοτε τους τέσσερις πολιτισμούς...
Ιδού λόγος ικανός για να θρηνήσει κάποιος.
Πρώτη δημοσίευση «Φιλελεύθερος» 29/5/09
πηγή: Αντίφωνο
