Δημήτρης Ζιαμπάρας
Άπαντες μιλάνε για οικονομική ανάπτυξη και ορθά πράττουν. Ως αιχμή του δόρατος κάθε αναπτυξιακής στρατηγικής βλέπουν την καινοτόμο επιχειρηματικότητα, δηλαδή όσο γίνεται περισσότεροι να προσέλθουν με νέες επιχειρηματικές ιδέες οι οποίες να καλύπτουν πραγματικές ανάγκες της διεθνούς αγοράς με τρόπο οικονομικά σύμφορο και ανταγωνιστικό. Η εμπειρία όμως από την Ελληνική κοινωνία λέει ότι είναι μια αμυντική κοινωνία, δεν παίρνει ρίσκα, θέλει την σιγουριά, επιπλέον δεν της αρέσει και η πολύ δουλειά. Αυτός είναι ένας σύγχρονος Γόρδιος Δεσμός: να κατορθώσεις να εφαρμόσεις την Entrepreneurial Economy σε μια φοβική κοινωνία.
Ο θρύλος μάς λέει ότι όταν ο Μέγας Αλέξανδρος βρέθηκε μπροστά στην λύση του Γόρδιου Δεσμού έβγαλε το σπαθί του και τον έκοψε. Πολύ προσβλητική εκδοχή για το πρόσωπο κάποιου που φέρει το προσωνύμιο «Μέγας», όχι μόνο δεν έλυσε το πρόβλημα, αλλά δεν άφησε και κανέναν άλλο να προσπαθήσει έκτοτε. Ανάλογη «λύση» θα ήταν να μεταλλάξουμε πολιτιστικά τους Έλληνες σε Αμερικανούς, αν γίνεται και αυτό.
Οι Αμερικανοί είναι Entrepreneurial Economy Leaders. Μια κοινωνία στον πυρήνα της οποίας κυριαρχεί η ατομοκρατική εκδοχή ενός ανθρώπου που μάχεται για την ελευθερία του ενάντια στα φυσικά εμπόδια (Against all odds). Όσο περισσότερους πόρους διαθέτει σε αυτόν τον αγώνα τόσο περισσότερα τα εμπόδια που θα ξεπεραστούν, εξ ου και η εμμονή της Αμερικανικής κοινωνίας με την παραγωγικότητα. Φρένο στο φύσει επιθετικό άτομο και στην επιθυμία του θέτει η λεγόμενη κοινωνική ηθική, οι ιστορικοί εθισμοί σε συγκεκριμένες συμπεριφορές, επιβαλλόμενες είτε μέσω κοινωνικής πίεσης, είτε μέσω ψυχολογικών ενοχών. Όταν το άτομο λειτουργεί στο πλαίσιο της οικονομίας δημιουργεί το πρότυπο του Επιχειρηματία. Δεν φτάνει όμως ο Επιχειρηματίας, χρειάζεται και η Επιχείρηση: ένας κοινωνικός οικονομικός θεσμός με συγκεκριμένο ιδιοτελή σκοπό ύπαρξης που συνεχίζει να υφίσταται στον ιστορικό χρόνο ανεξάρτητα από αυτούς που τον στελεχώνουν. Μια προσπάθεια αθανασίας. Μάστορες της ιστορικής συνέχειας και ασυνέχειας είναι οι Εβραίοι, δάνεισαν την μεταφυσική τους παράδοση στους ατομιστές Αμερικανούς για να διαστείλουν τον βιολογικό χρόνο του ατόμου σε ιστορικό χρόνο δημιουργώντας πολιτισμό.
Οι Έλληνες δεν είναι σαν τους Αμερικανούς. Στον πυρήνα της κοινωνίας τους διαχρονικά κυριαρχεί η πολιτική εκδοχή ενός ανθρώπου που μάχεται για πληρότητα μέσω της ισότιμης μετοχής του σε κάποιο κοινωνικό σώμα. Όσο περισσότερο ο ενάρετος χαρακτήρας του πληροί τις προϋποθέσεις ένταξης στο κοινωνικό σώμα τόσο περισσότερη αλήθεια θα μπορέσει να αποκαλύψει, εξ ου και η εμμονή της Ελληνικής κοινωνίας με την αρχετυπική ποίηση και φιλοσοφία. Φρένο στον Πολίτη και στο πολιτικό του όραμα θέτει η γοητεία του Προσώπου, του κοντινού ανθρώπου από τον οποίο υπαρκτικά εξαρτάται. Ο Πολίτης όμως είναι αδιάφορος για την οικονομία, η εργασία για αυτόν είναι μια αναγκαστική διακοπή από την άλλη πραγματική απασχόληση της πολιτικής. Η προσπάθεια αθανασίας στην ελληνική κοινωνία κατευθύνεται στην ευδαιμονία, την αφομοίωση της συλλογικής ευφυΐας από κάθε μετέχοντα του άχρονου κοινοτικού Χώρου. Στους Έλληνες διαφεύγει η συνέχεια των θεσμών, έχουν κατά κάποιο τρόπο δραπετεύσει από την ιστορία. Οπότε η Ελληνική κοινωνία δεν διαθέτει ιδανικούς Επιχειρηματίες ούτε είναι ικανή να δημιουργήσει πρότυπες Επιχειρήσεις.
Ο δεύτερος καταλληλότερος ρόλος για ένα Έλληνα, μετά από αυτόν του Πολίτη, είναι αυτός του Προσώπου: όταν αντλεί την υπαρκτική πληρότητα, όχι από ένα κοινωνικό σώμα, αλλά από την συσχέτιση με τους κοντινούς ανθρώπους. Γνωστή παρενέργεια του Προσώπου αποτελούν οι αυτάρεσκες κλίκες που υπονομεύουν την υπόλοιπη κοινωνία. Φρένο στο Πρόσωπο και στην αυτάρεσκη παρέα του θέτει η κοινοτική απαίτηση για την Αρετή ως στοιχείο του ανθρώπινου χαρακτήρα. Λειτουργώντας το Πρόσωπο στο πλαίσιο της οικονομίας δημιουργεί το πρότυπο του Εμπόρου. Το βασικό χαρακτηριστικό του Εμπόρου είναι η εμπιστοσύνη των άλλων στο πρόσωπό του, ενώ του Επιχειρηματία είναι ο δυναμισμός του στην αντιμετώπιση των δυσκολιών του οικονομικού περιβάλλοντος. Το πρόβλημα που ανακύπτει είναι ότι η εμπορική δραστηριότητα εξαρτάται από τα πρόσωπα και ως εκ τούτου έχει περιορισμένη διάρκεια στον χρόνο, για αυτό και οι ελληνικές επιχειρήσεις σπάνια διαρκούν πάνω από μια ή δύο γενεές. Μπορεί στο Πρόσωπο να διαστέλλεται ο χρόνος σε σχέση με τον βιολογικό χρόνο του ατόμου, αλλά και πάλι υπολείπεται πολύ του ιστορικού χρόνου. Άρα οι Έλληνες, όσον αφορά την οικονομία, διαθέτουν το πρότυπο του Εμπόρου, δυσκολεύονται όμως να προσδώσουν ιστορική διάρκεια στην δραστηριότητά του.
Ευτυχώς υπάρχει διέξοδος στην δυσκολία των Ελλήνων να εντάξουν την εμπορική δραστηριότητα στον ιστορικό χρόνο δια μέσου των θεσμών. Η εμπορική δραστηριότητα να μην ενταχθεί στον ιστορικό χρόνο μέσω των θεσμών, αλλά να ενταχθεί στον άχρονο χώρο της κοινότητας. Με άλλα λόγια, εξασφαλίζεις την μέγιστη δυνατή χρονική διάρκεια για πολλές ομοειδείς εμπορικές δραστηριότητες όπου μοιράζονται τον ίδιο κοινοτικό χώρο, έτσι οι Έμποροι δρουν προς τα έξω ως Πρόσωπα και προς τα μέσα ως Πολίτες. Προς τα έξω τα Πρόσωπα δημιουργούν τις σχέσεις εμπιστοσύνης που τους εξασφαλίζουν την πελατεία τους και προς τα μέσα οι Πολίτες αξιοποιούν την συλλογική ευφυΐα της κοινότητας (βλέπε ευφυΐα εφοπλιστική, αργυροχρυσοχοΐας, γουναρική, οινοποιητική, τυροκομική, καλλιεργητική, κατασκευαστική κ.λπ) για την παραγωγή του καλύτερου δυνατού εμπορεύσιμου προϊόντος ή υπηρεσίας. Όσο οι Έλληνες δεν ταυτίζουν την παραγωγή με την πολιτική το οικονομικό μέλλον τους θα είναι αβέβαιο. Φυσικά μια κοινωνία δεν μπορεί να είναι λειτουργική μόνο με ένα είδος εμπορικής δραστηριότητας, απαιτείται και μια συστάδα άλλων επιβοηθητικών επιχειρήσεων. Εδώ έρχονται οι μη μετέχοντες (κυρίως αλλοδαποί) στις ελληνικές εμπορικές κοινότητες οι οποίοι μπορούν να καλύψουν τις δορυφορικές επιχειρήσεις και τα εργασιακά κενά, οι ξένοι είναι απολύτως απαραίτητοι για την λειτουργία μιας τοπικής κοινοτικής οικονομίας. Μόνο οι αποδεδειγμένα καταλληλότεροι από αυτούς θα εντάσσονται ισότιμα στην εμπορική και πολιτική κοινότητα.
Η ευρύτερη ελλαδική οικονομία πρέπει να σμικρυνθεί στον ελάχιστο δυνατό βαθμό, και φυσικά να διέπεται από ρεπουμπλικανικές οικονομικές απόψεις που αντιμετωπίζουν με ιερή ευλάβεια τα χρήματα των φορολογούμενων. Φορολογούμενοι δεν πρέπει να είναι τα άτομα, αλλά οι εμπορικές κοινότητες, οι οποίες με την σειρά τους θα φορολογούν τα μέλη τους. Στους συνεταιρισμούς, στα business parks, στα shopping centers οι λόγοι συνύπαρξης των επιχειρήσεων στον ίδιο τόπο είναι χρησιμοθηρικοί, όχι πολιτικοί, για αυτό και αποτυγχάνουν οι συνεργασίες τους στην ελλαδική πραγματικότητα. Αντιστοίχως η σύσταση μεγάλων εταιριών με αναπόφευκτες έντονες ιεραρχίες, εξαφανίζει την ισότιμη μετοχή και την ανεξαρτησία των μετεχόντων. Σε μια οικονομία κοινοτήτων η οικονομία κλίμακος δεν μπορεί να αποτελεί πρώτη στρατηγική επιλογή, κάθε εμπορική κοινότητα θα έχει το δικό της εκπαιδευτικό σύστημα, ασφαλιστικό ταμείο κ.λπ. Μέχρι τώρα κατασπαταλήθηκαν δισεκατομμύρια επιδοτήσεων σε διάσπαρτες και ετερόκλητες οικονομικές επενδύσεις. Σαν να δίνεις πόρους στην κάθε μέλισσα ξεχωριστά να δραστηριοποιηθεί μέσα στο δάσος μακριά από το μελίσσι, αποτελεί τον ορισμό της αναποτελεσματικότητας. Μόνο η διαφυγή από τον ιστορία και η επανένταξη στον ΧΩΡΟ μπορεί να λύσει τον γόρδιο δεσμό της ελληνικής οικονομικής ανάπτυξης.
πηγή: antifono.gr
❓ Διαβάζοντας το άρθρο σου στο μυαλό μου ήρθαν τα [url]http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B9%CE%BC%CF%80%CE%BF%CF%8D%CF%84%CF%82[/url], Κιμπούτς που αποτελούσαν θερμοκοιτίδες για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας ανά θεματικές ενότητες (πχ παραγωγή υφαντών, καλλιέργειες κτλ) και λειτούργησαν υπό μερική κρατική μέριμνα.
Οι Εβραίοι έχουν το Κιμπούτς και εμείς την Πόλη. Και στα δύο αυτά σχήματα τα μέλη μετέχουν ισότιμα, είναι αναμφίβολα ολοκληρωτικά σχήματα στα οποία η μοναδικότητα του ανθρώπου εξαφανίζεται προς χάρη της συλλογικής επιθυμίας και της συλλογικής ευφυΐας αντίστοιχα. Στο Κιμπούτς όλοι κατατείνουν στην επίτευξη συλλογικών στόχων δια μέσου του επιμερισμού της εργασίας, των οικονομιών κλίμακας, της κοινωνικής ηθικής κ.λπ. Στην Πόλη αντιθέτως δεν τους ενδιαφέρει η επίτευξη κάποιων στόχων αλλά αντλούν λόγο ύπαρξης από την μετοχή τους στην Πόλη και μόνο, συν-ζητάνε την αλήθεια, η οποία δεν είναι αντικειμενική, αλλά υποκειμενική και συλλογική ταυτόχρονα. Αποτελέσματα των Κιμπούτς είναι κατά κύριο λόγο υλικά όπως να καλλιεργήσουν την έρημο, ενώ των Πόλεων κατά κύριο λόγο πολιτιστικά όπως τέχνη, φιλοσοφία. Στο Κιμπούτς προέχει η Ηθική, ενώ στην Πόλη η Αρετή. Η Ηθική έχει να κάνει με την συμπεριφορά του ανθρώπου και φρένο του η Ενοχή, ενώ η Αρετή με τον χαρακτήρα του και φρένο του η Αιδώς. Το Κιμπούτς κινείται στην Ιστορία, ενώ η Πόλις βρίσκεται στον Χώρο. Η κόλαση η δική μας είναι το Κιμπούτς, ως καταστροφέας του πολιτισμού, δηλαδή της απομυθοποίησης της ζωής. Η κόλαση των Εβραίων είναι η Πόλις, ως καταστροφέας της ιστορίας, δηλαδή της αποχρονοποίησης της ζωής.
Καλή Χρονιά!
Καλή χρονιά σε όλους.
Το άρθρο ξεδιπλώνει τη σκέψη και δίνει αρκετά ερεθίσματα -παρά τις εμμονές της χρησιμότητας των αλλοδαπών και της ανάλυσης της αμερικανοεβραϊκής κουλτούρας. Προσωπικά κρατώ τη διάκριση των εννοιών Προσώπου-Πολίτη, Εμπόρου-Επιχειρηματία και κυρίως την ανάλυση των δύο τελευταίωνπαραγράφων του άρθρου που πάρά τη θεωρητική προσέγγιση αξίζουν δεύτερη ανάγνωση και περισσότερη ίσως προσοχή. Συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς με τ΄άρθρα σου αγαπητέ Δημήτρη είναι μια προσπάθεια καλή για άνοιγμα των οριζόντων.
Αλλος ενας 16χρονος, διάβασα, φευγει για το ΜΙΤ. Ας ειναι καλα Δημήτρη, ο φιλος μας ο Μπλέτσας που διοικεί το εργαστηρι καινοτομίας εκει. Αλλος ενας πιθανός καινοτόμος εφυγε. Σοβαρή η θεωρητική ανάπτυξη. Στο τελος ομως της ημερας, χρειαζεσαιο αυτή/αυτόν που θα εχει βρει το διαφορετικό – πριν φτασουμε στο σκέλος της εφαρμογής. Και ατυχως κυψελες εδω (ΜΙΤ, Cal Tec, Carnegie Mellon, etc) δεν έχουμε. Ευτυχώς, ακόμα σε ορισμένα χωριά κυρίες κάνουν μαρμελάδες και πιτούλες που έχουν καλή ανταπόκριση στα deli του Μανχαταν.
Σε όλο τον κόσμο υπάρχει έντονος διάλογος και αντιπαράθεση απόψεων για το πως πρέπει να γίνεται η κατανομή του πλούτου που παράγεται από την ανάπτυξη αλλά μόνο στην Ελλάδα με τις ψευτο-σοσιαλιστικές αγκυλώσεις συζητάμε ακόμη για το με ποιο τρόπο επιτυγχάνεται η ανάπτυξη. Ακόμη και τώρα, μετά την απόλυτη κατάρρευση, δυσκολευόμαστε να αναγνωρίσουμε ότι στοιχειώδης παράγοντας για την ανάπτυξη είναι η απελευθέρωση της επιχειρηματικότητας από τα βαρίδια της διαφθοράς και της γραφειοκρατείας. Ότι το ατομικό συμφέρον, λέξη που στην Ελλάδα θεωρείται μάλλον χυδαία, αποτελεί μεγαλύτερο κίνητρο από το συλλογικό.
Με όλο το σεβασμό που σου έχω αγαπητέ Δημήτρη, βρίσκω ότι ο συλλογισμός σου περί Κοινοτήτων διευκολύνει τις συντεχνιακές στρεβλώσεις (π.χ. φαρμακοποιών, μεταφορέων, συμβολαιογράφων, μηχανικών, δικηγόρων, κλπ.) που σήμερα αποτελούν παράσιτα στο σώμα της ελληνικής οικονομίας. Καιρός να δούμε ότι τα τσιμπούρια έχουν γίνει μεγαλύτερα από το σκύλο μας…