Βίκυ Καπόγιαννη
Είμαστε φευγαλέα όνειρα. Σκιές ακαθόριστες που τρεμοσβήνουν μέσα στην άβυσσο του χωροχρόνου οδεύοντας σ’ένα αχανές σύμπαν που αφουγκράζεται τον εαυτό του. Το άπειρα μικρό και το άπειρα μεγάλο, συναντώνται ακαθόριστα σε μια αμοιβάδα, σ’ένα ανθρώπινο όν, σε έναν πολιτισμό. Όμως το πέρασμα απ’έναν αμείλικτο ντετερμινισμό σε μια αέναη ελευθερία μοιάζει απροσπέλαστο για το ανθρώπινο γένος και κάθε επίδοξου ονειρευτή.
Μια προσεκτική ματιά στις ανθρώπινες συνήθειες θα μας καθιστούσε, ενδεχομένως, επίπλαστα ικανούς – ένεκα του ότι είμεθα μέρος του πειράματος – να σκιαγραφίσουμε την υφιστάμενη νοοτροπία ενός ατόμου και κατ’επέκταση μιας ολόκληρης κοινωνίας. Βαθμιδόν ο πεπερασμένος λόγος, όντας δράση, διαμορφώνει τον εγκέφαλο σε μια περιγραφή του κόσμου και του εαυτού του εκλαμβάνοντας τα λανθασμένα σαν δύο ξεχωριστά πράγματα.
Η ανθρώπινη ύπαρξη εγκλωβισμένη μέσα στις δικές της νοητικές κατασκευές περιχαρακώνεται σταδιακά σε βαθμό που αλλοιώνει ολοσχερώς την ενέργεια και υποβαθμίζει την αποτελεσματικότητα της μέσα στην ανία της καθημερινότητας. Η συνήθεια του ανθρώπου να προβαίνει σε ενέργειες, κατά το πλείστον αυθόρμητα, δίχως ν’αντιλαμβάνεται την σχέση του με την πληροφορία και δίχως να περνά από το μονοπάτι της αυτογνωσίας, αποτελεί το πρωταρχικό αίτιο της αλλοτροίωσης του και της μη ζωτικότητός του.
Οι έξεις, οι απόψεις και κάθε περιγραφή του κόσμου προσδιορίζουν εξ’ολοκλήρου ένα ανθρώπινο όν δημιουργώντας μία πλασματική ταυτότητα μέσα στο συλλογικό ασυνείδητο. Ο άνθρωπος, σαν αποδέκτης των δικών του κατασκευών μοιάζει τραγική φιγούρα βυθισμένη καθ’ολοκληρίαν στα δικά του δαιδαλώδη πεπρωμένα. Ποιός άραγε θα μπορούσε να υπερασπιστεί το αντίθετο, όταν διαπιστώνεται τέτοιου είδους επιφανειακής ισορροπίας σε μία κοινωνία ; Κάποιοι δηλώνουν περιχαρείς μες την αζωτικότητα της δράσης τους εφόσον δεν βρίσκονται στο ύψος της εμπειρίας.
Η διαφοροποίηση είναι που ξενίζει και ξεβολεύει όσους αρέσκονται στο να βρίσκονται σε ταύτιση με τα πάντα γύρω τους. Αυτή η ταύτιση αποτελεί ούτως ή άλλως ψευδή συνείδηση. Ένα συνονθύλευμα απο επιθυμίες, ασαφείς κι ατροφικές σκέψεις, καθώς και βερμπαλισμούς που λειτουργούν σαν τροχοπέδη στην ανελικτική πορεία του ατόμου. Το άτομο οφείλει ν’αποδεσμευτεί τάχιστα, εάν το ζητούμενο είναι, άτομο και κοινωνία να συνλειτουργήσουν αρμονικά σ’εναν ανώτερο ρυθμό.
Οι ισόβειες συνήθειες δημιούργουν ασφάλεια και οριοθετούν το φόβο ώς πρός το άγνωστο. Επαναλαμβανόμενες κινήσεις, επαναλαμβανόμενες συναθροίσεις, οικίες καταστάσεις, δεδομένες ερωτοαπαντήσεις δημιουργούν μία τετριμμένη κατάσταση μεν πλήν όμως ασφαλή και με σίγουρα δεδομένα. Για κάποιους η ζωή είναι μια πρόκληση, μία μάχη με το άγνωστο και για κάποιους άλλους μια δεδομένη πορεία με συγκεκριμένη αρχή και τέλος. Οι ισόβειες συνήθειες απομυζούν τη ζωή και η κοινωνία νεύει συγκατανευτικά.
Νοέμβριος 2009
«Είμαστε φευγαλέα όνειρα.» Νηπιαγωγείο.
“Είμαστε φευγαλέα όνειρα”. Σαίξπηρ.
Ναι, φευγαλέα όνειρα είμαστε! Κι είμαι πολύ ανακουφισμένος που συνειδητοποιώ αυτή την υπόσταση μου, ότι δεν έχω υπόσταση δηλαδή. Γιατί αλλιώς δε θα άντεχα το βάρος μιας πραγματικότητας. Μήπως αυτό γίνεται γι αυτόν τον σκοπό. Για την όσο το δυνατόν περισσότερη ηρεμία μας.
Οι έξεις τον καθορίζουν. Αυτό είναι όλος, μια συνήθεια. Που κάποτε ξεχνιέται και αφανίζεται..
Ως προς το περιεχόμενο: “We are such stuff as dreams are made on; and our little life is rounded with a sleep.” ( “The Tempest” Act IV, Scene 1, 156) Μ’ αυτό το πλευρό (να) κοιμόμαστε. Καλά μας ξυπνητούρια!
Ως προς το «Σαίξπηρ»: μπορούμε να γράψουμε: «Είμαι ένας άρρωστος άνθρωπος» – Ντοστογιέφσκι; (Η πρώτη πρόταση από το «Υπόγειο»)
Φίλτατε Α-θανάσιε! Επιτρέπεται, εσύ, με ένα τέτοιο όνομα, να μιλάς για λησμονιά κι αφανισμό;! Ελπίζω να μην έβγαλες ενσυνείδητα το «Α»! :))
Χαίρε!
“Ως προς το «Σαίξπηρ»: μπορούμε να γράψουμε: «Είμαι ένας άρρωστος άνθρωπος» – Ντοστογιέφσκι; (Η πρώτη πρόταση από το «Υπόγειο»)”
Όσο ακριβώς μπορούμε να γράψουμε: “Είμαι ένας άρρωστος άνθρωπος” – Δουρής (καθ’ οδόν προς τις φυλακές)
🙂
Έτσι δεν είναι όταν δεν θέλεις να συζητήσεις κάτι, αλλά ούτε και ν’ αδιαφορήσεις τελείως, και αρκείσαι να το “στιγματίσεις”;
Αχ, αγαπητέ/ή Λ.Υ.! Στη δεύτερη περίπτωση τα λόγια ανήκουν άμεσα στον άνθρωπο Δουρή, ο οποίος μιλάει για τον ίδιο του τον εαυτό. Συνεπώς μπορούμε να το γράψουμε μια χαρά αυτό. Στην πρώτη όμως έχουμε να κάνουμε με το χαρακτήρα ενός λογοτεχνικού έργου. Ακριβώς τα ίδια και για το “We are such stuff as dreams are made on;” – Σαίξπηρ, κλπ. Υπάρχει κάτι που δείχνει ότι μιλάει ο ίδιος ο Σαίξπηρ μέσα από τον χαρακτήρα του στο συγκεκριμένο απόσπασμα; Θα πεις, ίσως, πως δεν υπάρχει ένδειξη και για το αντίθετο. Ενώ, για παράδειγμα, στην «Ασκητική», (που συμπτωματικά ξεκινά με προτάσεις παρόμοιες με αυτές του συμπαθητικού, κατά τα άλλα, κειμένου της Β.Κ.)κανείς δεν αμφέβαλε πως μιλάει ο ίδιος ο Καζαντζάκης εκθέτοντας το ιδιαίτερο πιστεύω του. (νηπιαγωγείο επίσης – τι κι αν είναι τόσο περίτεχνο;)
Ωστόσο έχεις δίκιο. Το αρχικό σχόλιό μου ήταν άκομψο. Ίσως κι αυτό. Κι εγώ μέσα από το δικό μου νηπιαγωγείο μιλάω. Κρίνεται κανείς από τα ίδια του τα λόγια! Το περίφημο δοκάρι στο δικό μου μάτι και το σκουπιδάκι στο μάτι του αδελφού.
Όπως και να ‘χει, ευχαριστώ για την επικοινωνία.
Μια τελευταία σκέψη μόνο για τις «ισόβιες συνήθειες». Υπάρχουν βέβαια συνήθειες και συνήθειες, όμως «στο χώρο της αλήθειας η επανάληψη είναι έκπληξη». Αυτή τη φορά δεν θα πω τίνος είν’ αυτό! Μη μας γίνει και συνήθεια να τα λέμε όλα! 🙂
…ολα σκιας ασθενεστερα ,ολα ονειρου απατηλωτερα…
Ιωαννης Δαμασκηνος
…οτι χους εσμεν ,ανθρωπος ωσει χορτος αι ημεραι αυτου ,ωσει ανθος του αγρου ,ουτως εξανθησει…
102 ψαλμος
…all we are is dust in the wind …
Kansas
Φινάλε μετά μουσικής! Τέλεια! Καλή ψυχή τώρα! ^_^
καθε φιναλε ,υποσχεται μια νεα αρχή , η ενα καινουριο ονειρο αν προτιματε.-οπως στον υπνο-.