Πάνος Ευαγγελόπουλος*
Η κρίση δημοσίου χρέους που ξέσπασε στην Ελλάδα αποτελεί μία πολύ καλή αφορμή για να εξετάσουμε τις δραματικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει ο ανεξέλεγκτος και αχαλίνωτος δανεισμός του δημοσίου για το μέλλον όλων των δημοκρατικών χωρών. Αυτό που συνέβη στην Ελλάδα ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη σε αρκετές από τις πιο ανεπτυγμένες και ισχυρές δημοκρατίες του κόσμου. Ισχυρίζομαι ότι ο λόγος της εγκατάλειψης του οικονομικού ορθολογισμού στην διαχείριση των δημόσιων οικονομικών των ανεπτυγμένων δημοκρατιών οφείλεται στην κυριαρχία των Κεϋνσιανών ιδεών τόσο αμέσως μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο όσο και στην εποχή μας με την επανεμφάνιση ενός πεπαλαιωμένου και αναχρονιστικού Κεϋνσιανισμού ως της πιο κατάλληλης οικονομικής πολιτικής για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Αμέσως μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στην δημοκρατική δύση, παρά την εναλλαγή στην εξουσία συντηρητικών και προοδευτικών κυβερνήσεων, η οικονομική πολιτική δομήθηκε και ασκήθηκε με βάση τον Κεϋνσιανισμό. Είτε σοσιαλδημοκράτες είτε συντηρητικοί πατερναλιστές, λάτρεψαν τον Κέυνς και τον Φραγκλίνο Ρούζβελτ και άλωσαν τις σύγχρονες και πιο προηγμένες δημοκρατίες που ανέπτυξε ποτέ στην ιστορία του ο ανθρώπινος πολιτισμός, με διαρκή και υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα που συσσώρευαν διαρκώς όλο και μεγαλύτερα και πιο πυραμιδικά και ακόμη πιο δυσβάστακτα δημόσια χρέη. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Ρεπουμπλικάνος Νίξον που διαδέχτηκε τον Δημοκρατικό Τζόνσον, τον αμερικανό πολιτικό αρχιτέκτονα της σοσιαλιστικής μεγάλης κοινωνίας, αναφώνησε ότι τώρα πλέον είμαστε όλοι Κεϋνσιανοί!
Αυτές οι αρνητικές εξελίξεις στη Δύση, οδήγησαν τον μεγάλο φιλελεύθερο φιλόσοφο και νομπελίστα οικονομολόγο Χάγιεκ να γράψει το βιβλίο του «Ο Δρόμος προς τη Δουλεία», για να αναλύσει και να αναδείξει τον υπαρκτό κίνδυνο για την Δημοκρατική Δύση ότι η σοσιαλδημοκρατία και ο συντηρητικός πατερναλισμός είναι ο Δούρειος Ίππος της κατάλυσης των ελευθεριών μας και της άνευ όρων παράδοσης τους στον κρατισμό και στην γραφειοκρατία. Από την άλλη πλευρά ο νομπελίστας φιλελεύθερος οικονομολόγος Τζέϊμς Μπιουκάναν, με το κορυφαίο και προφητικό του βιβλίο «Η Δημοκρατία σε Έλλειμμα», προειδοποιούσε από το 1977 ότι τα Κεϋνσιανά ελλείμματα δεν είναι μόνον μία ξεκάθαρα αναποτελεσματική μακροοικονομική πολιτική αλλά επίσης και ο κύριος ιδεολογικός μοχλός υπονόμευσης της ακεραιότητας του ανώτατου κοινωνικού συμβολαίου, του Συντάγματος και εν τέλει, αυτής καθεαυτής της αυτοτέλειας, της αυτονομίας και της ανεξαρτησίας της Δημοκρατίας.
Εάν στις δύο παραπάνω συμβολές συνυπολογίσουμε και τις συνεισφορές όλων των άλλων μεγάλων φιλελεύθερων του 20ου αιώνα, του Μίλτον Φρήντμαν, του Ρόναλντ Κόουζ, του Ντάγκλας Νορθ, του Γκάρυ Μπέκερ, του Τζόρτζ Στίγκλερ, του Βέρνον Σμιθ, όλων βραβευμένων με Νόμπελ αλλά και άλλων πολλών φιλελεύθερων σε περιοχές επιστημονικές πέραν των οικονομικών τότε μπορούμε να πούμε καθαρά ότι οι φιλελεύθεροι ήσαν οι μόνοι που τόνισαν με τον πιο ηχηρό τρόπο ότι η πρόοδος και η σταθερότητα της Δημοκρατίας, θεμελιώνεται στο περιορισμένο και λιτό κράτος, το οποίο αντί να διαβρώνεται από τα υψηλά δημόσια ελλείμματα και τα βαριά δημόσια χρέη, οφείλει να υπερασπίζεται και να προασπίζει τα ατομικά δικαιώματα και να διευρύνει τις ελευθερίες των ατόμων και των αυτορυθμιζόμενων θεσμών που τα ελεύθερα άτομα παράγουν όπως η αγορά, ο μηχανισμός των τιμών, ο ανταγωνισμός, τα περιουσιακά δικαιώματα, τα συμβόλαια και τις συμβάσεις, το δίκαιο και τα αιώνια και διαρκή ήθη και έθιμα που αποκρυσταλλώνουν στον μακρύ ιστορικό χρόνο τις μεγάλες αρετές της κοινωνικής συνεργασίας και συναναστροφής.
Οι μεγάλοι φιλελεύθεροι του 20ου αιώνα ανέτρεψαν την σοσιαλδημοκρατική ροή της ιστορίας. Οι ιδέες τους αρχικά, με την δυνατή ορμή τους, παρέσυραν και ανέτρεψαν τον παραδοσιακό κρατικό πατερναλισμό στα συντηρητικά κόμματα και τελικά νίκησαν και πολιτικά τους αντιπάλους τους σοσιαλδημοκράτες, με την άνοδο στην εξουσία της Θάτσερ και του Ρήγκαν, οι οποίοι με μια σειρά δυναμικών μεταρρυθμίσεων, επανέφεραν στην Δημοκρατική Δύση την ανάπτυξη και την πρόοδο, κατανικώντας την στασιμότητα και τον πληθωρισμό που ήσαν τα χείριστα αποτελέσματα της μεταπολεμικής κυριαρχίας στην Δύση των Κεϋνσιανών πολιτικών των ελλειμμάτων και των χρεών. Με αυτόν τον τρόπο η Πολιτική Οικονομία του Φιλελευθερισμού οδήγησε στην πάγκοινη αποδοκιμασία του Κέϋνς και του Ρούζβελτ και στην καθιέρωση και κυριαρχία του Χάγιεκ και της Θάτσερ, του Φρήντμαν και του Ρήγκαν.
Η Πολιτική Οικονομία του Φιλελευθερισμού οδήγησε την οικουμένη για πολλοστή φορά σε μία πρωτοφανή πρόοδο και οικονομική μεγέθυνση, άνευ προηγουμένου, με διαρκή και αλληλοδιάδοχα κύματα καινοτομιών, τα οποία με τον μηχανισμό της ελεύθερης αγοράς, απλώθηκαν αυτόματα σε όλον τον πλανήτη ενώ ταυτόχρονα γκρεμιζόταν κάθε σύνορο ή εμπόδιο, από τα απλά δασμολογικά τείχη μέχρι τα πάλαι ποτέ ακλόνητα σιδηρά παραπετάσματα του κάθε είδους κομμουνισμού.
Παρά ταύτα, με το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, για άλλη μια φορά, η Πολιτική Οικονομία του Φιλελευθερισμού θεωρήθηκε υπεύθυνη. Ενοχοποιήθηκε απροκάλυπτα και ωμά και εγκαταλείφθηκε αυθωρί και παραχρήμα, ενώ το πιο σπουδαίο και σύγχρονο επιστημονικό της επίτευγμα, η θεωρία των αποτελεσματικών αγορών, έγινε αντικείμενο ειρωνικής αντιμετώπισης ακόμη και στους ακαδημαϊκούς χώρους. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η παγκόσμια οικονομία να παραδοθεί σε έναν παλαιομοδίτικο και αναχρονιστικό Κεϋνσιανισμό, ο οποίος οδήγησε στη μεγαλύτερη κρίση παγκόσμιου δημοσίου χρέους, του οποίου η Ελλάδα είναι μία παρωνυχίδα και ο μόνος φόβος και τρόμος που προκαλεί, είναι η πτώση του κομματιού που μπορεί να παρασύρει τους γιγαντιαίους τοίχους δημοσίου χρέους που έχουν χτίσει οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία, η Ισπανία και άλλες μείζονες χώρες του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος.
Η επανεμφάνιση του Κεϋνσιανισμού με αφορμή την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και η εκλογική νίκη του κυριότερου σοσιαλδημοκράτη πολιτικού εκπρόσωπου των καιρών μας, του Μπάρακ Ομπάμα, είναι αυτό που αποκαλώ εγώ «Η Μεγάλη Παλινδρόμηση». Όπως έχω αναλύσει στο Economic Affairs, December 2009, “The 1930s and the Present Day – Crises Compared”, δεν υπάρχει μεγαλύτερη κατάχρηση απέναντι στη Δημοκρατία και στον οικονομικό ορθολογισμό από τον πυραμιδικό δημόσιο δανεισμό που ακολουθεί ο Ομπάμα, χρηματοδοτούμενος αφειδώς από την πιο ασύστολη και αχαλίνωτη νομισματική πολιτική που ακολούθησε ποτέ η FED, από τον μεγαλύτερο ζηλωτή της εκτύπωσης φρέσκου χρήματος, τον διοικητή της Μπεν Μπερνάνκι. Εάν οι μεταπολεμικές Κεϋνσιανές πολιτικές ελλειμμάτων και δημιουργίας χρεών οδήγησαν στην κατάρρευση του Bretton Woods και των σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών, οι μετά παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης επεκτατικές και αχαλίνωτες δημοσιονομικές και νομισματικές Κεϋνσιανές πολιτικές, θα οδηγήσουν στην πλήρη αναξιοπιστία των κρατικών χαρτονομισμάτων (fiat money) και στην επαναφορά του χρυσού κανόνα της Φιλελεύθερης Πολιτικής Οικονομίας σε μία νέα, καινοτόμα τεχνολογικά, συναλλακτική έκφανση του.
Στη διαμόρφωση αυτού του παγκόσμιου σκηνικού βουνών κρατικού χρέους που δημιουργούν οι μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη, η Ελλάδα παραδόξως πρωταγωνιστεί στα πρωτοσέλιδα των πιο μεγάλων και έγκυρων εφημερίδων του κόσμου ωσάν να είναι η κύρια πρωταγωνίστρια. Όμως στην ουσία των πραγμάτων είναι απλώς το αμελητέο παρακολούθημα που παρά ταύτα τυγχάνει να ζυγίζει το βάρος του εκκρεμούς για την φορά (δολάριο ή ευρώ) και την φόρα με την οποία το εκκρεμές θα περάσει από το σημείο ναδίρ. Αν ο Ομπάμα εγκύπτει στο Ελληνικό πρόβλημα δημοσίου χρέους, το κάνει διότι έχει φέρει το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ στο ανώτατο συνταγματικό όριο που λίγο απέχει από την πιο εκκωφαντική χρεοκοπία της οικονομικής ιστορίας του ανθρώπινου πολιτισμού. Αν ο Παπανδρέου παραμένει αποκλεισμένος από τις αγορές, δεν είναι λιγότερο δυσχερής η θέση του Ομπάμα απέναντι στους δανειστές του, απολογούμενος για την απαξία του δολαρίου και τους ποταμούς νέων ομολόγων που οι δανειστές του πρέπει να απορροφήσουν για να κρατήσουν στη ζωή το υπερχρεωμένο Αμερικανικό Δημόσιο.
Οι σύγχρονοι ευγενείς σοσιαλδημοκράτες είναι πολιορκημένοι από τα αποτελέσματα των πράξεων τους που προέκυψαν από την εφαρμογή των λανθασμένων ιδεών τους. Μπορεί να λάτρεψαν τον Κέϋνς και τον Ρούζβελτ αλλά η εφαρμογή αυτών των ιδεών και αυτών των πολιτικών, τους οδήγησαν στα σημερινά τους αδιέξοδα. Οι σύγχρονοι ευγενείς σοσιαλδημοκράτες, σαν τους παλαιότερους ευγενείς της φεουδαρχίας, είναι βυθισμένοι στα χρέη και στα ελλείμματα, άρα αφοπλισμένοι από τα παραδοσιακά τους οικονομικά Κεϋνσιανά εργαλεία για να προκαλέσουν την ενεργό ζήτηση και την αναθέρμανση της οικονομίας. Πολιορκημένοι, εγκλωβισμένοι και συνάμα άοπλοι είναι αδύνατον να υπερβούν την κρίση και το μόνο το οποίο μπορούν να περιμένουν είναι η τελική τους πτώση.
Αυτές οι αρνητικές εξελίξεις στη Δύση, οδήγησαν τον μεγάλο φιλελεύθερο φιλόσοφο και νομπελίστα οικονομολόγο Χάγιεκ να γράψει το βιβλίο του «Ο Δρόμος προς τη Δουλεία», για να αναλύσει και να αναδείξει τον υπαρκτό κίνδυνο για την Δημοκρατική Δύση ότι η σοσιαλδημοκρατία και ο συντηρητικός πατερναλισμός είναι ο Δούρειος Ίππος της κατάλυσης των ελευθεριών μας και της άνευ όρων παράδοσης τους στον κρατισμό και στην γραφειοκρατία. Από την άλλη πλευρά ο νομπελίστας φιλελεύθερος οικονομολόγος Τζέϊμς Μπιουκάναν, με το κορυφαίο και προφητικό του βιβλίο «Η Δημοκρατία σε Έλλειμμα», προειδοποιούσε από το 1977 ότι τα Κεϋνσιανά ελλείμματα δεν είναι μόνον μία ξεκάθαρα αναποτελεσματική μακροοικονομική πολιτική αλλά επίσης και ο κύριος ιδεολογικός μοχλός υπονόμευσης της ακεραιότητας του ανώτατου κοινωνικού συμβολαίου, του Συντάγματος και εν τέλει, αυτής καθεαυτής της αυτοτέλειας, της αυτονομίας και της ανεξαρτησίας της Δημοκρατίας.
Εάν στις δύο παραπάνω συμβολές συνυπολογίσουμε και τις συνεισφορές όλων των άλλων μεγάλων φιλελεύθερων του 20ου αιώνα, του Μίλτον Φρήντμαν, του Ρόναλντ Κόουζ, του Ντάγκλας Νορθ, του Γκάρυ Μπέκερ, του Τζόρτζ Στίγκλερ, του Βέρνον Σμιθ, όλων βραβευμένων με Νόμπελ αλλά και άλλων πολλών φιλελεύθερων σε περιοχές επιστημονικές πέραν των οικονομικών τότε μπορούμε να πούμε καθαρά ότι οι φιλελεύθεροι ήσαν οι μόνοι που τόνισαν με τον πιο ηχηρό τρόπο ότι η πρόοδος και η σταθερότητα της Δημοκρατίας, θεμελιώνεται στο περιορισμένο και λιτό κράτος, το οποίο αντί να διαβρώνεται από τα υψηλά δημόσια ελλείμματα και τα βαριά δημόσια χρέη, οφείλει να υπερασπίζεται και να προασπίζει τα ατομικά δικαιώματα και να διευρύνει τις ελευθερίες των ατόμων και των αυτορυθμιζόμενων θεσμών που τα ελεύθερα άτομα παράγουν όπως η αγορά, ο μηχανισμός των τιμών, ο ανταγωνισμός, τα περιουσιακά δικαιώματα, τα συμβόλαια και τις συμβάσεις, το δίκαιο και τα αιώνια και διαρκή ήθη και έθιμα που αποκρυσταλλώνουν στον μακρύ ιστορικό χρόνο τις μεγάλες αρετές της κοινωνικής συνεργασίας και συναναστροφής.
Οι μεγάλοι φιλελεύθεροι του 20ου αιώνα ανέτρεψαν την σοσιαλδημοκρατική ροή της ιστορίας. Οι ιδέες τους αρχικά, με την δυνατή ορμή τους, παρέσυραν και ανέτρεψαν τον παραδοσιακό κρατικό πατερναλισμό στα συντηρητικά κόμματα και τελικά νίκησαν και πολιτικά τους αντιπάλους τους σοσιαλδημοκράτες, με την άνοδο στην εξουσία της Θάτσερ και του Ρήγκαν, οι οποίοι με μια σειρά δυναμικών μεταρρυθμίσεων, επανέφεραν στην Δημοκρατική Δύση την ανάπτυξη και την πρόοδο, κατανικώντας την στασιμότητα και τον πληθωρισμό που ήσαν τα χείριστα αποτελέσματα της μεταπολεμικής κυριαρχίας στην Δύση των Κεϋνσιανών πολιτικών των ελλειμμάτων και των χρεών. Με αυτόν τον τρόπο η Πολιτική Οικονομία του Φιλελευθερισμού οδήγησε στην πάγκοινη αποδοκιμασία του Κέϋνς και του Ρούζβελτ και στην καθιέρωση και κυριαρχία του Χάγιεκ και της Θάτσερ, του Φρήντμαν και του Ρήγκαν.
Η Πολιτική Οικονομία του Φιλελευθερισμού οδήγησε την οικουμένη για πολλοστή φορά σε μία πρωτοφανή πρόοδο και οικονομική μεγέθυνση, άνευ προηγουμένου, με διαρκή και αλληλοδιάδοχα κύματα καινοτομιών, τα οποία με τον μηχανισμό της ελεύθερης αγοράς, απλώθηκαν αυτόματα σε όλον τον πλανήτη ενώ ταυτόχρονα γκρεμιζόταν κάθε σύνορο ή εμπόδιο, από τα απλά δασμολογικά τείχη μέχρι τα πάλαι ποτέ ακλόνητα σιδηρά παραπετάσματα του κάθε είδους κομμουνισμού.
Παρά ταύτα, με το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, για άλλη μια φορά, η Πολιτική Οικονομία του Φιλελευθερισμού θεωρήθηκε υπεύθυνη. Ενοχοποιήθηκε απροκάλυπτα και ωμά και εγκαταλείφθηκε αυθωρί και παραχρήμα, ενώ το πιο σπουδαίο και σύγχρονο επιστημονικό της επίτευγμα, η θεωρία των αποτελεσματικών αγορών, έγινε αντικείμενο ειρωνικής αντιμετώπισης ακόμη και στους ακαδημαϊκούς χώρους. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η παγκόσμια οικονομία να παραδοθεί σε έναν παλαιομοδίτικο και αναχρονιστικό Κεϋνσιανισμό, ο οποίος οδήγησε στη μεγαλύτερη κρίση παγκόσμιου δημοσίου χρέους, του οποίου η Ελλάδα είναι μία παρωνυχίδα και ο μόνος φόβος και τρόμος που προκαλεί, είναι η πτώση του κομματιού που μπορεί να παρασύρει τους γιγαντιαίους τοίχους δημοσίου χρέους που έχουν χτίσει οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία, η Ισπανία και άλλες μείζονες χώρες του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος.
Η επανεμφάνιση του Κεϋνσιανισμού με αφορμή την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και η εκλογική νίκη του κυριότερου σοσιαλδημοκράτη πολιτικού εκπρόσωπου των καιρών μας, του Μπάρακ Ομπάμα, είναι αυτό που αποκαλώ εγώ «Η Μεγάλη Παλινδρόμηση». Όπως έχω αναλύσει στο Economic Affairs, December 2009, “The 1930s and the Present Day – Crises Compared”, δεν υπάρχει μεγαλύτερη κατάχρηση απέναντι στη Δημοκρατία και στον οικονομικό ορθολογισμό από τον πυραμιδικό δημόσιο δανεισμό που ακολουθεί ο Ομπάμα, χρηματοδοτούμενος αφειδώς από την πιο ασύστολη και αχαλίνωτη νομισματική πολιτική που ακολούθησε ποτέ η FED, από τον μεγαλύτερο ζηλωτή της εκτύπωσης φρέσκου χρήματος, τον διοικητή της Μπεν Μπερνάνκι. Εάν οι μεταπολεμικές Κεϋνσιανές πολιτικές ελλειμμάτων και δημιουργίας χρεών οδήγησαν στην κατάρρευση του Bretton Woods και των σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών, οι μετά παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης επεκτατικές και αχαλίνωτες δημοσιονομικές και νομισματικές Κεϋνσιανές πολιτικές, θα οδηγήσουν στην πλήρη αναξιοπιστία των κρατικών χαρτονομισμάτων (fiat money) και στην επαναφορά του χρυσού κανόνα της Φιλελεύθερης Πολιτικής Οικονομίας σε μία νέα, καινοτόμα τεχνολογικά, συναλλακτική έκφανση του.
Στη διαμόρφωση αυτού του παγκόσμιου σκηνικού βουνών κρατικού χρέους που δημιουργούν οι μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη, η Ελλάδα παραδόξως πρωταγωνιστεί στα πρωτοσέλιδα των πιο μεγάλων και έγκυρων εφημερίδων του κόσμου ωσάν να είναι η κύρια πρωταγωνίστρια. Όμως στην ουσία των πραγμάτων είναι απλώς το αμελητέο παρακολούθημα που παρά ταύτα τυγχάνει να ζυγίζει το βάρος του εκκρεμούς για την φορά (δολάριο ή ευρώ) και την φόρα με την οποία το εκκρεμές θα περάσει από το σημείο ναδίρ. Αν ο Ομπάμα εγκύπτει στο Ελληνικό πρόβλημα δημοσίου χρέους, το κάνει διότι έχει φέρει το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ στο ανώτατο συνταγματικό όριο που λίγο απέχει από την πιο εκκωφαντική χρεοκοπία της οικονομικής ιστορίας του ανθρώπινου πολιτισμού. Αν ο Παπανδρέου παραμένει αποκλεισμένος από τις αγορές, δεν είναι λιγότερο δυσχερής η θέση του Ομπάμα απέναντι στους δανειστές του, απολογούμενος για την απαξία του δολαρίου και τους ποταμούς νέων ομολόγων που οι δανειστές του πρέπει να απορροφήσουν για να κρατήσουν στη ζωή το υπερχρεωμένο Αμερικανικό Δημόσιο.
Οι σύγχρονοι ευγενείς σοσιαλδημοκράτες είναι πολιορκημένοι από τα αποτελέσματα των πράξεων τους που προέκυψαν από την εφαρμογή των λανθασμένων ιδεών τους. Μπορεί να λάτρεψαν τον Κέϋνς και τον Ρούζβελτ αλλά η εφαρμογή αυτών των ιδεών και αυτών των πολιτικών, τους οδήγησαν στα σημερινά τους αδιέξοδα. Οι σύγχρονοι ευγενείς σοσιαλδημοκράτες, σαν τους παλαιότερους ευγενείς της φεουδαρχίας, είναι βυθισμένοι στα χρέη και στα ελλείμματα, άρα αφοπλισμένοι από τα παραδοσιακά τους οικονομικά Κεϋνσιανά εργαλεία για να προκαλέσουν την ενεργό ζήτηση και την αναθέρμανση της οικονομίας. Πολιορκημένοι, εγκλωβισμένοι και συνάμα άοπλοι είναι αδύνατον να υπερβούν την κρίση και το μόνο το οποίο μπορούν να περιμένουν είναι η τελική τους πτώση.
* Λέκτορας Οικονομικών Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
πηγή: Αντίφωνο, πρωτοδημοσιεύτηκε στο "ΚΕΡΔΟΣ", 31/7/2011
Ε, τότε ας αναφωνήσουμε: ΖΗΤΩ Η ΘΑΤΣΕΡ, ΖΗΤΩ Ο ΡΗΓΚΑΝ, ΖΗΤΩ Ο ΦΡΗΝΤΜΑΝ!!!
Όσο για το όραμα αυτών των ανθρώπων, η Θάτσερ το είπε καλά: “Δεν υπάρχει κοινωνία, υπάρχουνμόνο άτομα και οικογένειες”. Οπότε ας πουλήσουμε το νερό σε πολυεθνικές (όπως έκανε πρώτος το φιλαράκι της Θάτσερ Πινοτσέτ) και ίσως και τον αέρα που αναπνέουμε!
Θά περίμενε κανείς κάτι καλύτερο από κάποιον πανεπιστημιακό.
Αντίθετα, ιδεολογική εθελοτύφλωση καί συμπόρευση μέ τίς πιό αντιδραστικές θεωρίες , νομπελίστες καί πολιτικόυς.
Βλέπε π.χ τίς σχέσεις αγάπης μεταξύ Θάτσερ καί δικτάτορα Πινοσέτ αλλά καί Μίλτον Φρίμντμαν (σχολή Σικάγου) μέ Πινοσέτ.
Κρίμα καί πληρώνεσαι καί μέσα από τούς φόρους μου.
Ποσο ηταν το χρεος των ΗΠΑ πριν τον Ρειγκαν και ποσο μετα? απο περιπου ενα τρις πηγε τρια. Τα ριγκανομικς τα ξεχναμε! μονο ο δημοκρατικος κλιντον εβαλε φρενο ενω ο Μπους μετα τα διελυσε ολα απο πεντε τρις σε δεκα. Ο κ Ευαγγελοπουκος θα ηταν πιο πιστικος εαν ειχε αρνηθει να διδασκει σε δημοσιο πανεπιστημιο διοτι με τα λεφτα των φορολογουμενων τα λεμε ολοι μια χαρα. Αρα με νεοφιλελευθερα κριτηρια οφειλει να παραιτηθει.
καλό είναι να διαβάσουν και το κεφάλαιο του Μαρξ οι πανεπιστημιακοί για να μην αυτογελοιοποιούνται με τις απόψεις τους
Απόσπασμα από τον πρόλογο τoυ βιβλίου “Η Γενική Θεωρία της Απασχόλησης, του Τόκου και του Χρήματος” by John Maynard Keynes, 1935.
Ειδική έκδοση για την εφημερίδα “το Βήμα” 2010
Η πολιτική φιλοσοφία του Κέυνς έχει ως κεντρικό θέμα τη δυνατότητα του Καπιταλισμού να προσφέρει ταυτόχρονα οικονομική αποτελεσματικότητα, κοινωνική δικαιοσύνη και ατομική ελευθερία.
Ολοκληρώνοντας, ο Κέυνς στη Γενική Θεωρία απορρίπτει ένα πολύ συγκεκριμένο μοντέλο Καπιταλισμού, τον Καπιταλισμό της κερδοσκοπίας στις αγορές χρήματος και κεφαλαίου και των εισοδηματιών. Υπερασπίζεται και πολιτικά προτείνει ένα μοντέλο Καπιταλισμού όπου η επιχειρηματικότητα, οι εργαζόμενοι και το κράτος θα δημιουργούν την αναγκαία ζήτηση που θα διασφαλίζει την πλήρη απασχόληση των διαθέσιμων πόρων, ισχυροποιώντας τη σταθερότητα του καπιταλιστικού συστήματος και τις αξίες του πολιτικού Φιλελευθερισμού.
Η πρόσφατη παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, η ανελέητη κερδοσκοπία στις αγορές χρήματος και κεφαλαίου που υπονομεύει την ευημερία των χωρών, η μεγάλη αύξηση της ανεργίας και οι πιέσεις των εισοδηματιών για άσκηση πολιτικών που εξυπηρετούν τα δικά τους συμφέροντα και όχι την πλήρη απασχόληση των διαθέσιμων πόρων προσφέρουν μοναδική ιστορική υποστήριξη στην επικαιρότητα της Γενικής Θεωρίας και στον πραγματισμό της οικονομικής θεωρίας του Κέυνς.
Θα συμφωνίσω με το προηγούμενο σχόλιο. Κρίμα που έχεις και θέση σε εκπαιδευτικό ίδρυμα. Αυτό βέβαια δίχνει το επίπεδο των ιδρυμάτων από τα οποία αποφοίτησε αλλά και αυτών στών οποίων εργάζεται, αλλά και της κοινωνίας που τον έχει αναδείξει και μάλλον τον θεωρεί και λαμπρό της μέλος.
Σαν υποτιθέμενος ακαδημαικός θα περίμενε κανείς να έχει ιστοσελίδα με την δουλεία του. Δεν υπάρχει όμως επαγγελματική ιστοσελίδα! Αντι αυτού βρήκα μόνο άρθρα σε εφημερίδες η μπλογκς.
Όσον αφορά τις ανακρίβειες του άρθρου, δεν θα γράψω τίποτα γιατί θέλουμε πολλές σελίδες και προτιμώ να γράψω κάποιο paper από αυτά που δεν ξέρει να γράφει ο αγαπητός μας αρθρογράφος!
Με δυο απανωτά άρθρα στο ΑΝΤΙΦΩΝΟ φάνηκε πως οι νεοφιλελεύθεροι περνούν σοβαρή κρίση πανικού. Οι μεν παλεύουν να βγάλουν … σοσιαλιστές τον Ζολώτα (!) και τον Τσάτσο (!!), δυο αστούς της κλασικής σχολής, ώστε να ρίξουν το φταίξομο για την παρούσα κρίση στο … σοσιαλισμό. Οι δε αγωνιούν να φορτώσουν τη χρηματοπιστωτική κρίση στον … κεϋνσιανισμό, που καμιά ανεπτυγμένη χώρα δεν ακολουθεί εδώ και πολλέέέέές δεκαετίες.
Η αλήθεια είναι πως η κρίση δεν οφείλεται ούτε στο … σοσιαλισμό, ούτε στην … κεϋνσιανισμό, αλλά στο νεοφιλελευθερισμό, τον οποίον έχουν επιβάλλει οι μεγάλες δυνάμεις εδώ και 40 (σαράντα) χρόνια με αφετηρία την περίφημη “απορρύθμιση” [deregulation] που πρωτοεφαρμόστηκε στο τομέα των μεταφορών στις ΗΠΑ στο όνομα του “ελεύθερου εμπορίου”.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η νεοφιλελεύθερη απορρύθμιση οδήγησε στο γκρεμό όλους τους μεγάλους εθνικούς αερομεταφορείς (από την PanAm και την Quantas, έως την KLM, την AirFrance και την ημέτερη Ολυμπιακή), διότι επέτρεψε σε μια πληθώρα ιδιωτικών εταιριών να χρησιμοποιούν – ως άλλα παράσιτα – τις δομές που είχαν επί δεκαετίες δεκαετιών στήσει οι εθνικοί αερομεταφορείς, αποδίδοντας (όποτε κι οπως το απέδιδαν) ένα ευτελές “ενοίκιο” σε αυτούς την ίδια στιγμή που πρόσφεραν στο κοινό πάμφθηνα εισιτήρια, που οι εθνικοί αερομεταφορείς δεν ήταν σε θέση να ανταγωνιστούν. Αποτέλεσμα; Όταν το φαγοπότι τέλειωσε, οι ίδιες ιδιωτικές εταιρίες έπεσαν και αυτές με τα μούτρα στα … χρέη! Και σαν μόνη διέξοδο είδαν τις “συγχωνεύσεις” (μαζιό φαινόμενο σε όλους τους επιχειρησιακούς τομείς υπό τον νεοφιλελευθερισμό), που οδηγεί σε ένα γιγαντισμό των εταιριών, ο οποίος ουσιαστικά ακυρώνει την ίδια τη σημαία του νεοφιλεέυθερισμού, δηλαδή την ελευθερία του εμπορίου.
΄
Οι νεοφιλελεύθερες ιδέες έχουν πλέον αποδειχτεί καταστροφικές. Κι αυτό για ένα βασικά λόγο. Επειδή ήταν – και είναι – ΑΚΡΑΙΕΣ.
Πραγματικά μένω άναυδος από την ανάλυση του κ. Ευαγγελόπουλου. Η ημιμάθεια αποδεικνύεται πολύ χειρότερη της αμάθειας.
Ο άνθρωπος χρεώνει τη μεγάλη κρίση του αχαλίνωτου και deregulated χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού στον…κευνσιανισμό…
Είναι τραγικό όταν και οι ίδιοι οι τραπεζίτες παγκοσμίως μεθόδευσαν την ‘κευνσιανή’ επαναγορά μετοχών τους από κράτος προς αποφυγήν κατάρρευσης, ένας λέκτορας να κοιμάται όρθιος πάνω στα βιβλία του.
Χουλιγκανικού τύπου αφήγηση, με ποδοσφαιρικούς ήρωες τη Θάτσερ και τον Μπιουκάναν σε παρωδία ποπ ειδωλοποίησης…
Απύθμενη αφέλεια του στυλ
”Παρά ταύτα, με το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, για άλλη μια φορά, η Πολιτική Οικονομία του Φιλελευθερισμού θεωρήθηκε υπεύθυνη…”
Για το πως συνέβη αυτή η κρίση? Μάλλον θα φταίει ο…Ρούζβελτ και ο Κάουτσκυ…
Η πίστωση είναι για τον καπιταλισμό ζωτική…συνδέει την παραγωγή / επένδυση του σήμερα με την μελλοντική πραγματοποίηση/ κερδοφορία του αύριο…Η πίστωση που δένει το σήμερα και το αύριο είναι μια αντιστροφή της λέξης χρέος…Καπιταλισμός χωρός χρέος δεν υφίσταται.
Το αντίφωνο ας πάψει να δημοσιοεύει οποιαδήποτε πατάτα μόνο και μόνο επειδή είναι νεοφιλελεύθερη…αλλιώς ας το αγοράσει ο αλαφούζος και να το κάνει παράρτημα της καθημερινής.
Τώρα αν πούμε ότι η σχολή του Σικάγο, με τον Φρίντμαν πρωτεργάτη έχει απλώσει παντού τα πλοκάμια της, κάποιοι θα μιλήσουν για θεωρίες αυνομωσίας.
Είναι απαράδεκτο τώρα που φαίνεται παγκοσμίως το πραγματικό πρόσωπο του καπιταλισμού, νεοφιλελευθερισμού (όπως θέλετε πείτε το) να διατυπώνονται τέτοιες απόψεις.
γη
Αν και μικρη σε εκταση κειμενου,η αναλυση σου εργεται να προσθεσει αυτο που ο Καθηγητης “ξεχασε” να πει.Οταν τα παντα επιδιωκεται να περασουν μεσα σε συνασπισμενα ιδιωτικα συνφεροντα,και υπο τις καλυτερες προϋποθέσεις στο βαθος του χρονου καταρρεουν διοτι το κερδος ειναι ακορεστο.
Στα ανωτέρω θέλω να προστέσω το εξής΄ Οταν ζητήσανε από τον πρόεδρον της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ τον κ. Γκρησπαν ότι θα πρέπει υπάρχουν και ελεκτικοί μηχανισμοί στο Τραπεζικό τομέα είχε απαντήσει ότι # Οι αγορές σκέπτονται περισότερο ορθολογικά από τους γραφιοκράτες# Ετσι αφέθησαν οι τράπεζες για να μας φθάσουν σε αυτό που περναμε σήμερα
Έμεινα άναυδος διαβάζοντας όχι για το καθόλα κατάπταιστο άρθρο του Π. Ευαγγελόπουλου αλλά για το ότι αυτό το παπαγαλάκι κατέχει θέση σε ανώτατο πανεπιστημιακό ίδρυμα. Με τέτοια υποπροϊόντα στην παιδεία … ακόμα και οι Ρηγκανιστές και οι Θατσεριστές θα πάρουν τα βουνά. Δεν το πιστεύω, πραγματικά δεν το πιστεύω
Διαβάζοντας όλα τα πιο πάνω σχόλια, μπορεί να καταλάβει κάποιος αμέσως, γιατί η οικονομική και κοινωνική χρεοκοπία της χώρας μας ήταν αναπόφευκτες και γιατι έχουμε ακόμα δρόμο μέχρι να φτάσουμε στον πάτο.