του Σπύρου Κάκου
Ήρθε ο καιρός η Επιστήμη και το Κράτος να πάρουν ξεχωριστούς δρόμους...
Αυτό το άρθρο θέτει ως αίτημα το χωρισμό του κράτους και της επιστήμης τον οποίο πολλοί διανοούμενοι έχουν αναλύσει σαν θέμα. Παλιότερα οι άνθρωποι ζήτησαν το χωρισμό της εκκλησίας από το κράτος. Τώρα είναι τελικά καιρός και για την επιστήμη να πάρει το δρόμο της. Τα σύγχρονα δημοκρατικά κράτη δεν μπορούν να ανεχθούν πλέον τα δισεκατομμύρια των χρημάτων που οι φορολογούμενοι πληρώνουν και τα οποία ξοδεύονται χωρίς έλεγχο στο όνομα «της έρευνας» για προγράμματα που βρίσκονται συνεχώς κάτω από ένα πέπλο μυστηρίου, ή να ανεχθούν αποτυχίες της "επιστήμης" για τις οποίες κανένας δεν φαίνεται να κατηγορείται…
Σκοπός
Αυτό το Knol αντιμετωπίζει το ζήτημα που Feyerabend έθεσε ως αίτημα πριν από καιρό: «Η επιστήμη» πρέπει να είναι χωριστή από το κράτος; Οι περισσότεροι άνθρωποι μιλούν αυτές τις μέρες για το χωρισμό μεταξύ του κράτους και της εκκλησίας. Αλλά τι γίνεται με την επιστήμη; Πρέπει η επιστήμη να έχει μια "ιδιαίτερη" θέση στη σημερινή κοινωνία που απαιτεί τον μη-έλεγχο και την απεριόριστη χρηματοδότηση για επιστημονικά προγράμματα που τελικά αποτυγχάνουν τελικά ή έχουν διφορούμενους στόχους; Υποστηρίζω ότι η επιστήμη δεν έχει «πρόσθετα δικαιώματα» πέρα από οποιαδήποτε άλληδήποτε δραστηριότητα και ότι οι ίδιες δημοκρατικές διαδικασίες που ισχύουν για όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες πρέπει να ισχύουν και για την έρευνα της επιστήμης επίσης. Αυτό το άρθρο δεν μιλά ενάντια στη επιστημονική έρευνα! Είμαι επιστήμονας ο ίδιος και ξέρω ότι η επιστημονική έρευνα μπορεί να είναι πολύ χρήσιμη για την ανθρωπότητα. Αυτό το άρθρο μιλά ΕΝΑΝΤΙΑ στη «ανεξέλεγκτη έρευνα που χρηματοδοτείται από το κράτος»! Με κάθε τρόπο η έρευνα πρέπει να είναι ένας τομέας όπου όλα τα κράτη πρέπει πρέπει να επενδύσουν βαριά για το μέλλον τους! Αλλά πρέπει να κάνουν ότι με τέτοιο τρόπο ώστε οι φορολογούμενοι πολίτες τους να γνωρίζουν πλήρως τις λεπτομέρειες αυτής της χρηματοδότητας και να μην μένουν στο σκοτάδι (μερικές φορές σκόπιμα)…
Γιατί χρειάζεται ο διαχωρισμός Κράτους-Επιστήμης;
Η κύρια δραστηριότητα της επιστήμης είναι η έρευνα. Αυτή η έρευνα είναι τι μας δίνει «καλά» πράγματα όπως νέα αποτελεσματικά φάρμακα, χρήσιμη τεχνολογία επικοινωνιών, γρήγορη προειδοποίηση για τις φυσικές καταστροφές, συσκευές που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή ζωή μας. Αλλά είναι όλα αυτά τα καλά τα μόνα πράγματα που παράγει η επιστήμη; Όχι. Η επιστήμη παράγει επίσης κακά ατελέσφορα φάρμακα, επιβλαβή τεχνολογία επικοινωνιών, λανθασμένες προειδοποιήσεις (ή και καμία προειδοποίηση) για κατακλυσμικά γεγονότα. Η επιστήμη έχει επίσης τα αδιέξοδά της: έρευνα που οδηγεί σε τίποτα. Τα χρήματα μπορεί να ξοδευτούν για να φθάσουμε σε μηδενικά αποτελέσματα.
Η κύρια ερώτηση είναι: θα πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να ελέγξουμε (και να αποτρέψουμε ενδεχομένως) αυτές τις αποτυχίες ή η «έρευνα» είναι μια ιερή δραστηριότητα που κανένας δεν πρέπει να εξετάζει; Οι επιστήμονες έχουν το απεριόριστο δικαίωμα να ερευνήσουν οτιδήποτε θέλουν και να παίρνουν τα κεφάλαια για να το κάνουν από το κρατικό προϋπολογισμό; Πρέπει τα δημοκρατικά κράτη να βοηθήσουν την έρευνα αυτή άνευ όρων ακριβώς επειδή «η έρευνα είναι έρευνα»;
Επιπλέον, θα έπρεπε οι μεγάλες αποτυχίες της επιστημονικής έρευνας να αποδίδονται σε κάποιον-κάτι ή οι αποτυχίες και τα λάθη είναι απλά «φυσικά όταν γίνεται η επιστημονική έρευνα»;
Η λογική απάντηση σε όλες τις προαναφερθείσες ερωτήσεις πρέπει να είναι: Όχι, η έρευνα δεν είναι κάτι που είναι πέρα από τη δικαιοδοσία των μηχανισμών ελέγχου ενός δημοκρατικού κράτους. Με κάθε τρόπο όλα τα κράτη πρέπει να επενδύσουν βαριά στην έρευνα! ΑΛΛΑ με έναν ελεγχόμενο τρόπο! Σαν κάθε άλλη δραστηριότητα, η επιστημονική έρευνα πρέπει να προ-εγκριθεί, πλήρως τεκμηριωμένα, και να έχει συγκεκριμένους λόγους για την κρατική χρηματοδότηση που παίρνει (η ιδιωτική χρηματοδότηση δεν έχει φυσικά κανένα ζήτημα - κάποιος μπορεί να χρηματοδοτήσει μόνος του οτιδήποτε θέλει). Και όπως στα αναπτυγμένα κράτη η εκκλησία είναι τώρα χωριστή από το κράτος, η επιστήμη πρέπει να είναι επίσης χωριστή. Εάν η επιστήμη χρειάζεται το κράτος που τη χρηματοδοτεί πρέπει να δώσει συγκεκριμένα επιχειρήματά για να επιτύχει αυτή τη χρηματοδότηση. Όχι στο όνομα «της έρευνας» γενικά, αλλά με τεκμηρίωση των συγκεκριμένων λόγων για τους οποίους οποιαδήποτε έρευνα για οποιοδήποτε συγκεκριμένο θέμα είναι απαραίτητη, ευεργετική και δυνατή για να παραγάγει αποτελέσματα μέσα στην τρέχουσα χιλιετία.
Έχουμε ήδη τέτοιο διαχωρισμό; Όχι!
Ακόμα κι αν κάποιος θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι αφού όλες αυτές οι ερευνητικές δαπάνες είναι στο κρατικό προϋπολογισμό ελέγχονται πραγματικά (σε τελευταία ανάλυση, είναι οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι των ανθρώπων που ψηφίζουν για εκείνο τον προϋπολογισμό), με λίγη σκέψη μπορεί κανείς να δει ότι αυτό δεν ισχύει πραγματικά. Πάρτε την περίπτωση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πυρηνικών Μελετών και Ερευνών (CERN) παραδείγματος χάριν. Είναι ένα καλό παράδειγμα επειδή χρηματοδοτείται από πολλές ευρωπαϊκές χώρες και είναι στην κορυφή της σημερινής επιστημονικής κοινότητας. Καθήστε και σκεφτείτε. Πόσες φορές οι ευρωπαϊκοί πολίτες έχουν αναρρωτηθεί ποια «μεγάλα» και «σημαντικά» επιστημονικά πειράματα διεξάγονται στο Κέντρο Πυρηνικών Μελετών και Ερευνών (CERN); Πόσες φορές οι ευρωπαϊκοί πολίτες έχουν κληθεί να ψηφίσουν στις εκλογές λαμβάνοντας υπόψην τους τις λεπτομέρειες των προϋπολογισμών επιστημονικής έρευνας του CERN;
Μια απλή δήλωση ότι "οι ερευνητικές δαπάνες είναι 1 δισεκατομμύριο ευρώ" δεν σημαίνει ότι οι δαπάνες επιστημονικής έρευνας έχουν περάσει οποιοδήποτε αυστηρό ελεγχο… Χρειαζόμαστε πληροφορίες στις οποίες να μπορούμε να βασίσουμε τις εκτιμήσεις μας. Πραγματικά πιστεύει κανείς ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες θα ενέκριναν δισεκατομμύρια για μια έρευνα που είναι πολύ πιθανόν να μην φέρει κανένα αποτέλεσμα; Ξέρουν οι περισσότεροι Ευρωπαίοι πολίτες ότι ο Hawkins είπε πως το CERN δεν θα βρεί ποτέ το σωματίδιο Higgs που ψάχνει; Και οποιοσδήποτε από αυτούς τους πολίτες-ψηφοφόρους ξέρει τι θα σημάνει η ανακάλυψη του σωματιδίου Higgs; Παρακαλώ σημειώστε ότι δεν δίνω επιχειρήματα υπέρ ή κατά του πειράματος LHC στο CERN. Ακριβώς σημειώνω ότι κανένας πολίτης-ψηφοφόρος δεν έχει πραγματικά όλες τις λεπτομέρειες για τους στόχους LHC προκειμένου να έχει μια τεκμηριωμένη άποψη και να αποφασίσει σωστά σχετικά με τη χρηματοδότησή του! Αυτό είναι κάτι ύψιστης σπουδαιότητας. Οι κυβερνήσεις μπορεί να πρέπει να παλεψουν για να περάσουν 5 εκατομμύριο ευρώ στον προϋπολογισμό για το σύστημα υγείας, αλλά το CERN είναι CERN. Κανένας δεν φαίνεται να είναι σε θέση να το αγγίξει. Ούτε και όταν το μέγα-πείραμα LHC αποτυγχάνει. Επειδή σε τελευταία ανάλυση, «η έρευνα είναι έρευνα». Μην αγγίζετε το άγιο δισκοπότηρο παρακαλώ…
Διαγωνισμός γνώσεων 1: Ξέρετε πού να βρείτε τον προϋπολογισμό της ΕΕ;
Απάντηση: Μπορείτε να το βρείτε στο http://eur-lex.europa.eu/budget/www/index-en.htm.
Διαγωνισμός γνώσεων 2: Μπορείτε να εντοπίσετε στον προϋπολογισμό αυτό τις δαπάνες για την έρευνα Κέντρο Πυρηνικών Μελετών και Ερευνών (CERN);
[Παρακαλώ ταχυδρομήστε τις απαντήσεις/τα συμπεράσματά σας κατωτέρω ως σχόλια σε αυτό το Knol]
Μελέτες Περιπτώσεων
Δυστυχώς πολλές περιπτώσεις αποκαλύπτουν ότι η επιστήμη σήμερα αντιμετωπίζεται όπως η εκκλησία αντιμετωπίστηκε στους μεσαιωνικούς χρόνους: όπως μια ανώτατη δύναμη που δεν μπορεί να εξεταστεί ή να ελεγχθεί. Οι κυβερνήσεις φαίνεται να ξοδεύουν εκατομμύρια και δισεκατομμύρια ευρώ για ασαφή έρευνα (π.χ. στο περίφημο Κέντρο Πυρηνικών Μελετών και Ερευνών - CERN LHC) ή βασισμένες σε ασαφή (ή κατασκευασμένα;) ερευνητικά αποτελέσματα (π.χ. η περίπτωση του εμβολιασμού για τον ιό Η1Ν1). Πιο κάτω αναλύω μερικές από τις ιστορίες που επιδεικνύουν πώς η γραμμή μεταξύ «της επιστημονικής έρευνας» και της «επιστημονικής δικτατορίας» είναι πραγματικά λεπτή…
Το φιάσκο του ιού Η1Ν1
Όταν στα μέσα του 2009 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για όλο τον πλανήτη, όλες οι χώρες θορυβήθηκαν. Όλες οι κυβερνήσεις από σε όλο τον κόσμο ξόδεψαν εκατομμύρια ευρώ για να αγοράσουν τα εμβόλια προκειμένου να προστατευθεί ο πληθυσμός. Σε τελευταία ανάλυση, τα «επιστημονικά αποτελέσματα» έδειξαν ότι ήμαστε στην άκρη της καταστροφής. Ο χρόνος έχει περάσει τώρα και απέδειξε ότι η πανδημία για την οποία ο WHO είχε προειδοποιήσει δεν ήρθε ποτέ. Εκατομμύρια υγιών ανθρώπων εμβολιάστηκαν με όχι πλήρως δοκιμασμένα εμβόλια. Επίσης επειδή εκατομμύρια πολιτών αρνήθηκαν να πάρουν το εμβόλιο σε πολλές χώρες έμειναν αχρησιμοποίητες μεγάλες προμήθειες εμβολίων. Τώρα (01/2010) η Ευρωπαϊκή Ένωση αρχίζει να ερευνά ποιος είναι υπεύθυνος για αυτό το φιάσκο. Υποψιάζονται (δεν είναι βέβαιοι ακόμα;) ότι εξαπατήθηκαν από τις φαρμακευτικές εταιρίες. Δεν θα έπρεπε κάποιος να θεωρηθεί αρμόδιο για αυτή την αποτυχία; [1] [2] [3] [4] [5] [6]
Η περίπτωση του CERN
Η έρευνα στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Μελετών και Ερευνών (CERN) [7] είναι που καθιστά την Ευρώπη ενός από τους ηγέτες στην επιστήμη παγκοσμίως, κανένας δεν μπορεί να το αρνηθεί αυτό. Αλλά αυτό δίνει στους επιστήμονες που δουλεύουν εκεί το δικαίωμα να κάνει ό,τι θέλουν χωρίς έλεγχο; Όχι, εάν μιλάμε για μια δημοκρατία. Οι δημοκρατίες έχουν μηχανισμούς ελέγχου για όλες τις κρατικές ενέργειες και σίγουρα η χρηματοδότηση μιας συγκεκριμένης έρευνας με εκατομμύρια ευρώ είναι μια από τις περιπτώσεις όπου εκείνοι οι μηχανισμοί πρέπει να ισχύσουν. Τα τελευταία χρόνια είμαστε μάρτυρες σε μια τρελλή κατάσταση: Δισεκατομμύρια ευρώ που ξοδεύονται για να χτίσουν το LHC, καμία πραγματικά γνώση για το ποιοι είναι οι στόχοι των σχετικών πειραμάτων (και δεν μιλώ μόνο για το σωματίδιο Higgs - το LHC έχει εκατοντάδες κυριολεκτικά επιστημονικά πειράματα που χιλιάδες επιστήμονες θα πραγματοποιήσουν στο νέο επιταχυντή), αλλά όλοι είναι ευχαριστημένοι από αυτό! Κάποια στιγμή ο επιταχυντής LHC άρχισε να δουλεύει για μια εβδομάδα, κατόπιν έσπασε και όλοι περιμέναμε ένα έτος να τον επιδιορθώσουν. Τώρα οι ακτίνες του επιταχυντή τίθενται ξανά σε λειτουργία και περιμένουμε… Δεν θα έπρεπε οι Ευρωπαίοι πολίτες να συμμετέχουμε περισσότερο σε ολόκληρη αυτή τη διαδικασία για ένα τέτοιο πρόγραμμα μεγάλης κλίμακας; Σε τελευταία ανάλυση, εμείς πληρώνουμε για το λογαριασμό… [8] [9] [10] [11]
Ο Einstein έκανε τις περισσότερες από τις εξαιρετικές ανακαλύψεις του από μόνος του και βασιζόμενος στη σκέψη του, χωρίς επιταχυντές δισεκατομμυρίων ευρω να τον υποστηρίζουν.
Οι ευρωπαϊκοί πολίτες αισθάνονται καλά όταν αφήνονται έξω από τους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων του κράτους που χρηματοδοτεί επιστημονικά πειράματα των οποίων δεν ξέρουμε ούτε την πιθανή έκβασή τους;
Συμπεράσματα
Η κατάσταση φαίνεται απλή. Φαίνεται ότι πολλές κυβερνήσεις είναι στη σωστή κατεύθυνση της επιστημονικής έρευνας αλλά το σχέδιό τους δεν περιλαμβάνει τους πολίτες τους που ψηφίζουν (και πληρώνουν). Εάν αυτό είναι σωστό ή όχι δεν είναι ένα θέμα άποψης σε μια δημοκρατία. Μπορείτε να κάνετε ο,τιδήποτε θέλετε σε μια μοναρχία, αλλά η δημοκρατία προέρχεται και βασίζεται στους πολίτες της και δεν πρέπει να τους αγνοεί. Οι πολίτες πρέπει να συμμετέχουν όλο και περισσότερο στη διαδικασία έγκρισης κρατικής χρηματοδότησης ειδικά όταν αυτή αφορά δισεκατομμύρια που ξοδεύονται στα επιστημονικά προγράμματα. Και μην ξεχνάτε ότι οι μεγαλύτερες επιστημονικές ανακαλύψεις έχουν γίνει από πρόσωπα που εργάστηκαν μόνα τους, χωρίς τεράστιους επιταχυντές ή δισεκατομμύρια χρηματοδότησης να τα στηρίζουν...
Η ΕΡΕΥΝΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΣΤΕΙ!
ΑΛΛΑ Ο ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΑΡΞΕΙ ΕΠΙΣΗΣ!!
Εάν αυτός ο έλεγχος δεν είναι δυνατός, η επιστημονική έρευνα πρέπει να χωριστεί πλήρως από την κρατικήχρηματοδότηση. Με τον ίδιο τρόπο που πολλοί άνθρωποι απαιτούν την εκκλησία που χωρίζεται πλήρως από το κράτος, το ίδιο θα έπρεπε να ισχύει και στην περίπτωση αυτή.
Θέλουμε το κράτος να κάνει καλό για τους πολίτες του; Αν ναι, είναι η έρευνα ένα καλό για τους πολίτες; Αν ναι, τι γίνεται με τη φροντίδα των άλλων πνευματικών αναγκών των πολιτών; Δεν έχουν άλλες ανάγκες πέραν της έρευνας για το μποζόνιο Higgs? Οι ανάγκες που καλύπτει η Εκκλησία δεν είναι πιο αληθινές, πιο άμεσες και σαφώς πιο σημαντικές από αυτές που καλύπτει μια θεωρητική έρευνα για ένα σωματίδιο που μπορεί και να βρούμε μπορεί και όχι και η ανακάλυψη του οποίου θα σημαίνει κάτι μόνο για τους 5 επιστήμονες που κάνουν την έρευνα; Και γιατί να χρηματοδοτούμε την επιστημονική έρευνα σαν κάτι «απολύτως αναγκαίο» αλλά να αγνοούμε τις άλλες ανάγκες;
Επιπλέον, η «επιστήμη» δεν είναι κάτι αόριστο. Αποτελείται από πειράματα, επιστήμονες, ιδρύματα κλπ…
Το ερώτημα είναι βασικό: Η επιστήμη είναι γενικά καλή για τον άνθρωπο; Ή μπορεί να είναι και κακή; Εγώ έχω καταλάβει ότι πολλοί την εκθειάζουν συνέχεια. Αν είναι τόσο καλή και ωφέλιμη όσο λένε, δεν κατανοώ γιατί να μην την αφήσουμε μόνη της να προχωρήσει με την ιδιωτική πρωτοβουλία. Έρευνα θα κάνουν οι ιδιώτες, θα αποσκοπούν στο καλό της ανθρωπότητας (αφού μετά θα πουλάει καλά κάτι ωφέλιμο που θα βγάλουν) και όλοι καλά και όλα ωραία. Τι πρόβλημα μπορεί να υπάρχει; Αν υπάρχει πρόβλημα στον παραπάνω συλλογισμό, μήπως θα έπρεπε να υπάρχει παρόμοια παρεμβατική δράση του κράτους στο θέμα των υπόλοιπων πνευματικών αναγκών των πολιτών του;
Στην ουσία των δύο παραπάνω ερωτημάτων: Θέλουμε δύο μέτρα και δύο σταθμά ή όχι;
πηγή:http://knol.google.com/k/spiros-kakos/διαχωρισμός-κράτους-επιστήμης-ήρθε-η-ώρα/2jszrulazj6wq/82#view
αρχικά σίγουρα πρέπει να υπάρχει ένας έλεγχος των χρηματοδοτήσεων για την επιστήμη, οι οποίες είναι πολλές φορές αρκετά χαμηλές και ερευνητές βάζουν λεφτά από την τσέπη τους για να βρουν ή να δημιουργήσουν κάτι που σε καμία περίπτωση δεν είναι χρήσιμο μόνο για τους ίδιους.
επίσης στην επιστήμη δεν γίνεται να πετύχεις κατευθείαν αυτό που θέλεις. θα σκοντάψεις, θα πέσεις αλλά θα πρέπει να συνεχίσεις να προσπαθείς και πολλές φόρες να μην αναγνωρισθείς όσο θα πρεπε για το έργο σου.
αντίθετα στην εκκλησία όπως μας έχει αποδείξει η ιστορία ακόμα κι αν έχεις κάνει λάθος σε κάτι μπορείς μέσω του φόβου για το άγνωστο, για τη μετά θάνατο ζωή (κάποιες φορές ακόμα και με τη βία) να πείσεις τον κόσμο ότι τελικά έχεις δίκιο (π.χ. επίπεδη γη).
και τονίζω ότι δεν έχει νόημα, όσο κι αν δεν θέλει η εκκλησία να το πιστέψει, να υπάρχει σύγκριση επιστήμης θρησκείας.
η επιστήμη έχει νόημα να χρηματοδοτείται από το κράτος γιατί τη χρησιμοποιούν όλοι. η εκκλησία δεν έχει καμία επαφή με το κράτος γιατί είναι κάτι καθαρά προσωπικό, οπότε δεν έχει και νόημα να έχει κάποια σχέση το σύνολο των πολιτών με κάτι που είναι προσωπική επιλογή ενός μέρους του.
το πολύ πολύ να δίνει το κράτος τη δυνατότητα στους πολίτες να γνωρίσουν διάφορες θρησκείες και να μπορέσει ο καθένας με προσωπική αναζήτηση να βρει την πίστη που τον εκφράζει καλύτερα.
Στο βαθμό που η Επιστήμη παράγει και κακά πράγματα, στο βαθμό που η πρόσδεσή της από Μεγάλες Εταιρίες που κινούνται με γνώμονα το οικονομικό συμφέρον και όχι τη διάκριση καλού-κακού, και στο βαθμό που το Κράτος υποτίθεται ότι υπερασπίζεται το δημόσιο καλό, μήπως ο διαχωρισμός Επιστήμης-Κράτους φέρει τα χείριστα αποτελέσματα;
διόρθωση: “στο βαθμό που ΕΙΝΑΙ ΠΛΕΟΝ ΔΕΔΟΜΕΝΗ η πρόσδεσή της από Μεγάλες Εταιρίες”
Άρα συμφωνούμε ότι η επιστήμη όχι μόνο παράγει και κακά πράγματα αλλά και ότι στην εποχή μας είναι συνδεδεμένη με εταιρίες που θέλουν μόνο το οικονομικό κέρδος; Καταχρήν να πω ότι αυτό απέχει πολύ από αυτό που ισχυρίζονται οι θερμοί υπέρμαχοι της επιστήμης, ήτοι ότι η έρευνα (ανεξαρτήτως φύσεως) κάνει μόνο καλό στην ανθρωπότητα και ότι οι εταιρίες παράγουν πράγματα χρήσιμα για τον άνθρωπο.
Κατα δεύτερον, όταν έχουμε ένα πράγμα που έχει δυνατότητα για μεγάλο κακό τι κάνουμε; Το χρηματοδοτούμε άνευ όρων και χωρίς έλεγχο; Όχι βέβαια. Άρα έλεγχος χρειάζεται.
Τέλος, η Εκκλησία κάνει καλό ή κακό; Αν κανει κακό, όπως διατείνονται οι πολέμιοι της, γιατί δεν την κρατάμε υπό τον έλεγχο του κράτους όπως θέλουμε να κάνουμε και με την επιστήμη; Εκτός αν κάνει καλό, οπότε να έχουμε διαχωρισμό…
Οι εταιρείες συνδέονται προφανώς με το κέρδος μιας και αυτό είναι ο λόγος ύπαρξής τους. Κάποιες από αυτές προκειμένου να το πετύχουν αυτό χρησιμοποιούν την επιστήμη. Αυτός είναι ένας από τους τρόπους που μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιος την επιστήμη. Λέγοντας όμως ότι η επιστήμη κάνει μεγάλο κακό είναι σαν να κατηγορούμε το μαχαίρι με το οποίο κάποιος έκανε μια δολοφονία και όχι τον ίδιο το δολοφόνο.
Επίσης η εκτός ελέγχου χρηματοδότηση της επιστήμης είναι ένα επιβεβαιομένο γεγονός; Γιατί πραγματικά ξέρω από Έλληνες ερευνητές που εργάζονται σε εγχώρια πανεπιστήμια ότι με πολύ μεγάλη δυσκολία βρίσκουν κεφάλαιο για έρευνα. Οπότε στην περίπτωση της χώρας μας τουλάχιστον, ο έλεγχος θα πρέπει να γίνει για την περαιτέρω ενίσχυση και οργάνωση της επιστημονικής έρευνας.
Επίσης να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν μιλάμε για τη θρησκέια, αλλά την εκκλησία σαν οργανισμό. Η εκκλησία σαν οργανισμός έχει κι αυτή οικονομικό χαρακτήρα και αυτό που επιθυμεί έιναι σίγουρα σε ένα σημαντικό βαθμό το κέρδος (έχουμε και αρκετές αποδείξεις γι αυτό με γεγονότα που απασχόλησαν αρκετές φορές την επικαιρότητα).
Κλείνοντας να προσθέσω ότι η εκκλησία δεν κάνει απαραίτητα καλό ή κακό. Ισχύει κι εδώ το παράδειγμα με το δολοφόνο και το μαχαίρι. Μπορεί να κάνει και καλό και κακό ανάλογα με το πως τη χρησιμοποιεί κάποιος. Το θέμα είναι πως δεν έχει καμία σχέση με το κράτος γιατί δεν αφορά το σύνολο των μελών του, αλλά ένα τμήμα τους.
1. Όχι “κάποιες” αλλά ουσιαστικά [b]όλες [/b]οι μεγάλες εταιρείες χρησιμοποιούν πλέον την επιστήμη, αφού χάρη σε αυτήν βελτιώνουν τις τεχνολογίες τους και μπορούν να στέκονται όρθιες στον ανταγωνισμό για το κέρδος.
2. Όταν η επιστήμη – [b]δηλαδή οι επιστήμονες! [/b]- χρηματοδοτείται για την παραγωγή λ.χ. της ατομικής βόμβας (βλ. “Σχέδιο Μανχάταν”), τότε ασφαλώς και αυτή κάνει μεγάλο κακό! Ή μήπως η εφεύρεση της ατομικής βόμβας δεν είναι έργο της επιστήμης; [b]Η επιστήμη δεν είναι πέραν του καλού και του κακού, [/b]όπως πιστεύεται, για ένα πολύ απλό λόγο: [b]δεν υπάρχει άνευ των επιστημόνων[/b] – κι εφόσον οι επιστήμονες είναι άνθρωποι, άρα εντός του καλού και του κακού, δηλαδή όντα εντός του κύκλου της ηθικής επιλογής, είναι και η δραστηριότητά τους, η επιστήμη.
1. Όντως όλες οι εταιρίες χρησιμοποιούν την επιστήμη, αν εισάγουμε και τις θεωρητικές και οικονομικές επιστήμες… Εγώ ανέφερα κυρίως τις θετικές και τεχνολογικές επιστήμες.
2. Επίσης για το σχέδιο Μανχάτταν ας μην ξεχνάμε και σε ποια εποχή έγινε. Υπήρχε μια άλλη μεγάλη δύναμη η ναζιστική Γερμανία, που αν και είχε ξεκινήσει η παρακμή και ο δρόμος προς την ήττα της, ας σκεφτούμε που θα οδηγούσε η εφεύρεση ενός τέτοιου όπλου πρώτα από τους Γερμανούς και τι θα μπορούσε να κάνει κάποιος σαν τον Χίτλερ με αυτή στα χέρια του ειδικά βλέποντας πως δεν υπάρχει άλλος δρόμος για να αντιστρέψει τη ροή των γεγονότων.
Επίσης οι επιστήμονες δεν είναι αυτοί που κάνουν εφαρμογή των ανακαλύψεων, ή έστω δεν είναι μόνο αυτοί. Οι ανακαλύψεις εφαρμόζονται από ένα ευρύτερο σύνολο ανθρώπων και γίνονται δεκτές ή ανεκτές από ένα ακόμα μεγαλύτερο σύνολο αυτών. Το να κατήγορουμε τους επιστήμονες είναι σαν να ρίχνουμε αλλού την ευθύνη που έχουμε σαν κοινωνικό σύνολο για το πως επιτρέπουμε να χρησιμοποιούνται κάποιες από τις ανακαλύψεις που γίνονται.
Σαφώς η ευθύνη μας δεν είναι να εμποδίσουμε να γίνουν οι επιστημονικές ανακαλύψεις, αλλά να τις χειριστούμε σωστά.
Συμφωνώ και επαυξάνω με το σχόλιο για το μαχαίρι και το αν κατηγορούμε αυτόν που το χρησιμοποιεί ή το ίδιο το…μαχαίρι. Αυτή όμως δεν είναι η λογική εναντίον της θρησκείας τόσα χρόνια; Ότι στο όνομα του Θεού γίνονται εγκλήματα; Γιατί θυμόμαστε να γίνουμε αντικειμενικοί όταν μιλάμε για τα εκγλήματα που γίνονται στο όνομα της επιστήμης; Τα πειράματα που οι γιατροί του Χίτλερ έκαναν σε αιχμαλώτους Εβραίους στο όνομα της επιστήμης, είναι “καλά”; Όχι συμφωνούμε όλοι, αλλά κανένας δεν θυμάται να κάνει τον ίδιο διαχωρισμό στην περίπτωση της εκκλησίας. Και για το σχέδιο Μανχάταν τι να πει κανείς…Αν μια εκκλησία κάποια στιγμή έκανε μια δίωξη εναντίον κάποιων για να διατηρήσει την τάξη ενός κράτους τότε θα μιλούσαμε για σκοταδισμό…Όταν όμως οι επιστήμονες φτιάχνουν ένα όπλο που γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι θα σκοτώσει εκατομμύρια αμάχους και γυναίκες και παιδιά ξαφνικά θυμόμαστε ότι…οι επιστήμονες απλά το έφτιαξαν και άλλοι (κακοί άνθρωποι) το χρησιμοποίησαν… Δύο μέτρα και δύο σταθμά…
Πηγή άρθρου: http://knol.google.com/k/spiros-kakos/διαχωρισμός-κράτους-επιστήμης-ήρθε-η-ώρα/2jszrulazj6wq/82#
Κατα τη γώμη μου δεν υπάρχει κακή έρευνα και κακή επιστήμη. ΟΛΑ πρέπει να γίνονται αντικείμενο μελέτης. Ο ηθικός φραγμός πρέπει να μπαίνει στο στάδιο της εφαρμογής της γνώσης και όχι στη διαδικασία απόκτησής της.
Δεύτερον, δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή ΚΑΜΙΑ εταιρία στον κόσμο που να κάνει curiosity-driven research. Οι περισσότερες διεξάγουν εφαρμοσμέμη έρευνα με μικρό ρίσκο χωρίς ιδιαίτερη έμφαση στη συσσώρευση της γνώσης. Άρα, αν αφήσουμε την έρευνα στον ιδιωτικό μόνο χώρο, νομίζω θα επέλθει σημαντική επιβράδυνση σε τομέις αιχμής βασικού όμως ενδιαφέροντος.
Στα σχόλια μου το έχω αναφέρει αυτό που λες για την εκκλησία. Προφανώς έχει την καλή και κακή της πλευρά ανάλογα με το πως την χρησιμοποιεί κανείς. Σίγουρα όμως δεν έχει καμία σχέση με το κράτος και με το να φέρει τάξη σε αυτό. Υπάρχουν πολιτικά συστήματα που έχουν την αρμοδιότητα για αυτό.
Επίσης το σχέδιο Μανχάτταν προφανώς και είναι κατακριτέο. Ωστόσο θα πρότεινα να σκεφτείς τον Χίτλερ με την πυρηνική βόμβα διαθέσιμη… Και εδώ όμως το θέμα ανάγεται στην πολιτική και στρατιωτική ιστορία…
Πολύ σωστή τοποθέτηση. Το ότι όλα πρεπει να γίνονται αντικείμενο μελέτης. Ένα γεγονός που η εκκλησία στέρησε για πολλούς αιώνες από την ανθρωπότητα. Γιατί ακόμα και αν η επιστήμη τείνει να ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ με λάθος τρόπο, η δομή της βασίζεται στη λογική που την κάνει να αυτοελέγχεται και να αυτοαναιρείται.
Αντίθετα η εκκλησία χρησιμοποιεί τη θρησκεία σα πάγιο αξίωμα και πηγή εξουσίας και δεν αποδέχεται τα λάθη της παρά μόνο με ισχυρή πίεση. Ακόμα δεν έχει αποδεχτεί για παράδειγμα ότι δεν προερχόμαστε από τον Αδάμ και τη Εύα. Επίσης για πάρα πολλά χρόνια η γυναίκα ήταν για τη θρησκεία μας κατώτερο όν. Μόνο με την εξέλιξη των κοινωνικών επιστημών δόθηκαν τα πρώτα ερεθίσματα για την αναίρεση αυτής της κατάστασης.
Για να μην παρεξηγηθώ όμως ακόμη μία φορά δεν είμαι πολέμιος της εκκλησίας και σε καμία περίπτωση της θρησκείας. Απλά αυτό που προσπαθώ να ξεκαθαρίσω είναι πως:
1. Η θρησκεία είναι κάτι το καθαρά προσωπικό
2. Η εκκλησία έχει να κάνει μόνο με τη θρησκεία. Δεν είναι στη δικαιοδοσία της να λέει πως δημιουργήθηκε ο κόσμος ή για το πως θα κυβερνηθεί ένα κράτος. Κάτι τέτοιο μοιάζει μ’ έναν μηχανικό αυτοκινήτων που θέλει να χειρουργήσει κάποιον. Λάθος άτομο στη λάθος δουλειά.
Πολύ σωστή και η δεύτερη παρατήρηση που μας επαναφέρει στο αρχικό θέμα και στο γεγονός πως αξίζει η επιστήμη να επιδοτείται από το κράτος, ακόμα κι ας μην έχουμε πάντα αποτελέσματα, γιατί η αποτυχία περιλαμβάνεται στην επιστημονική διαδικασία όπως ακριβώς και στη ζωή μας. “Αν δεν πέσεις δεν θα μάθεις να περπατάς”
Αγαπητέ Pap,
είπατε ότι [i]”Κατα τη γώμη μου δεν υπάρχει κακή έρευνα και κακή επιστήμη. ΟΛΑ πρέπει να γίνονται αντικείμενο μελέτης. Ο ηθικός φραγμός πρέπει να μπαίνει στο στάδιο της εφαρμογής της γνώσης και όχι στη διαδικασία απόκτησής της.”.[/i]
Θεωρητικά αυτό μοιάζει σωστό και όμορφο. Αλλά αναφέρεται, πρακτικά, στην Επιστήμη όπως αυτή ήταν είτε στον αρχαίο ελληνικό κόσμο (καθαρή μελέτη), είτε στα πρώτα βήματα τής σύγχρονης μορφής της (μελέτη με πολύ περιορισμένο τεχνολογικό εξοπλισμό πειραματισμού) – και σίγουρα στην Επιστήμη που δεν συνδέεται άμεσα με οικονομικά ή/και κρατικοπολιτικά συμφέροντα.
Σήμερα όλοι αυτοί οι όροι έχουν εκλείψει σχεδόν ολοκληρωτικά καθώς μεταξύ του επιστήμονα-ερευνητή και του αντικειμένου του παρεμβάλλεται τεράστιος και πολυδάπανος πειραματικός εξοπλισμός, που κανείς ερευνητής δεν μπορεί να συντηρήσει από μόνος του (εξ ου και η σταθερή πρόσδεση της έρευνας στο άρμα είτε οικονομικών είτε κρατικών συμφερόντων).
Μπορείτε λ.χ. να μου πείτε αν είναι ηθικά καλό να δαπανάται για μια επιστημονική έρευνα ποσό χρημάτων, που θα μπορούσαν να θρέψουν λιμονοκτούνες πληθυσμούς; – εννοώ επιστημονική έρευνα άσχετη με την ανεύρεση τρόπων διατροφής τους.
όπως είπε και ο /η jungle είναι διαφορετική η έρευνα που γίνεται στα πλαίσια μιας εταιρίας που ουσιαστικά είναι εφαρμογή των όσων ξέρουμε με περιορισμένο ρίσκο και άλλο η curiosity-driven research οι οποία αναγκαστικά πρέπει να χρηματοδοτείται από τα κράτη γιατί υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να έχει αποτυχημένα αποτελέσματα που μεταφράζεται σε μεγάλο ρίσκο επένδυσης για μια εταιρεία.
επίσης όπως είπε και ένας από τους ερευνητές του πειράματος του cern οι νέες εγκαταστάσεις στην ελβετία κόστισαν όσο ένα αεροπλανοφόρο. οπότε η απάντησή μου είναι ας θυσιαστεί ένα αεροπλανοφόρο και όχι η έρευνα για τη σίτηση των λιμοκτονούντων.
επίσης λεφτα μπορούν να δοθούν και από τόσες άλλες πηγές που πραγματικά πιστεύω πως είναι αρκετά σκοταδιαστικό να σκεφτόμαστε πρώτη την επιστήμη για να της στερήσουμε την οικονομική ενίσχυση.
τέλος πως θα τραφεί, πως θα νοσηλευθεί ο συνεχώς αυξανόμενος παγκόσμιος πληθυσμός χωρίς τη βοήθεια της σύγχρονης ιατρικής και γενικότερα της σύγχρονης εφαρμοσμένης επιστήμης;
Αγαπητέ Pap,
ασφαλώς συμφωνούμε, ότι είναι καλύτερο να θυσιαστεί ένα αεροπλανοφόρο παρά η έρευνα για τη σίτηση των λιμοκτονούντων, όπως επίσης και ότι πράγματι είναι όχι αρκετά αλλά πολύ σκοταδιστικό να σκεφτόμαστε [b]πρώτη [/b]την επιστήμη για να της στερήσουμε την οικονομική ενίσχυση.
Θα συμφωνείτε ωστόσο, ότι [b]είναι εξίσου σκοταδιστικό να θεωρούμε την επιστήμη υπεράνω παντός ελέγχου και κάθε κόστους! [/b] Και τούτο διότι, αφενός, η επιστήμη δεν είναι μόνο “curiosity-driven research” και αφετέρου διότι δεν υπάρχει λόγος, έπειτα μάλιστα από αιώνες ορθού λόγου, να ειδωλοποιούμε την curiosity.
Θα έλεγα επ’ αυτού, ότι η ιδέα περί “ιερότητας” της curiosity εμπερικλείει μια πολύ παράξενη – εξαιρετικά [i]σκοτεινή και συσκοτίζουσα[/i] για την ακρίβεια! – ιδέα περί της [b]ελευθερίας. [/b] Πράγματι, εκείνο που drives την curiosity, είναι η παντελής αδυναμία του curiosity-driven προσώπου να πει “όχι” στο αντικείμενο που φέρνει μπροστά του η curiosity: στ’ αλήθεια ένα τέτοιο πρόσωπο, από υποκείμενο, καθίσταται εξ αυτού μάλλον αντικείμενο/υποχείριο της curiosity. Αντίθετα, η [b]ελευθερία[/b] συνίσταται στη δυνατότητα, αλλά και την ικανότητα, του υποκειμένου να λέει ακόμα και “όχι” στο αντικείμενο που τίθεται μπροστα του – και τούτο, όχι από σκοταδισμό, αλλά από μια συναίσθηση των ευρύτερων συνεπειών ενός πιθανού “ναι” του.
Ευτυχώς, επαναλαμβάνω, η επιστήμη δεν είναι μόνο curiosity-driven research…
Κατά κάποιο τρόπο σωστό αυτό που λες. Για την ακρίβεια είναι σαν να μιλάμε για τη δικτατορία της ελευθερίας. Δηλαδή αν υποχρεώσεις μια κοινωνία να είναι ελεύθερη είναι όντως ελεύθερη;
Tο θέμα είναι ότι μια τέτοια συζήτηση θα είχε νόημα μόνο αν η curiosity-driven-research απορροφούσε τόσο μεγάλο τμήμα των κρατικών προυπολογισμών διάφορων κρατών. Κάτι τέτοιο δεν γίνεται, πέρα από ίσως κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις. Είναι σαν να θέλουμε να βελτιώσουμε την οικονομική μας κατάσταση καταργώντας τη μηνιαία μας συνδρομή στη greenpeace, ενώ βγαίνουμε κάθε μέρα ξοδεύοντας για ποτό, τσιγάρα κτλ. Σίγουρα θα περιορίσουμε τα μηνιαία έξοδά μας, αλλά όχι ότι αντιμετωπίζουμε το πραγματικό μας πρόβλημα.
Προσοχή το [b]τονίζω για μια ακόμη φορά ότι δεν εννοώ να δίνουμε λεφτά ανεξέλεγκτα για να πηγαίνουν οι επιστήμονες να κάνουν διακοπές.[/b]
Αυτή τη στιγμή μιλάμε μέσω internet. Θα μπορούσε να γίνει αυτό αν δεν δίνονταν ποσά για έρευνα και δεν υπήρχε η δυνατότητα να υπάρξουν αποτυχίες; Και μιας και αναφέρθηκε το cern να υπενθυμίσω ότι εκεί γεννήθηκε το Internet. Ίσως κάποιοι είπαν τότε πως είναι υπερβολικά τα λεφτά για μια τέτοια μελέτη- για την ανάπτυξη αυτού του δικτύου- που δεν θα εξυπηρετεί παρά τα καπρίτσια μερικών επιστημόνων που βαριούνται να πάνε από το ένα εργαστήριο στο άλλο.
Τέλος υπάρχουν όντως παραδείγματα ότι η επιστημονική έρευνα απορροφά τόσο μεγάλα ποσά σε σχέση με αυτά που προσφέρει, ώστε να αξίζει να συνεχιστεί μια συζήτηση για το διαχωρισμό κράτους-επιστήμης;
Αγαπητέ Pap, δεν πρόκειται ακριβώς για “δικτατορία της ελευθερίας”. Πρόκειται για κάτι χειρότερο: για [b]αλλοίωση της ίδιας της έννοιας της ελευθερίας![/b]
Όσοι υπερασπίζονται [δεν εννοώ εσένα, να μην παρεξηγούμαστε] την “απόλυτη ελευθερία της επιστημονικής έρευνας”, τελικά – εάν τους κάνεις μια-δυο ερωτήσεις επ’ αυτού θα το δεις – υπερασπίζονται την απόλυτη ελευθερία της curiosity.
Τούτο, πέρα από τη λαθεμένη συνταύτιση της ελευθερίας με την curiosity, [b]συνταυτίζει εξίσου λαθεμένα την curiosity με την έρευνα.[/b] Ωστόσο η curiosity δεν είναι παρά [i]ένα μέρος [/i]της έρευνας, ένα από τα πολλά στοιχεία της.
Η λαθεμένη αυτή συνταύτιση της έρευνας με την curiosity, αντιστρέφει την πραγματικότητα και καθιστά την έρευνα ένα επιμέρους στοιχείο της curiosity!
Πρόκειται για ανατροπή της ίδιας της έρευνας, την ερευνητικής δραστηριότητας του ανθρώπου – ανατροπή που λησμονεί τον ουσιαστικό λόγο ύπαρξής της, το πλαίσιο και το σκοπό της, υπέρ ενός δευτερεύοντως στοιχείου της.
Η ανατροπή αυτή είναι σαφές πως καθιστά την επιστήμη ιδιαίτερα ευάλωτη στα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα – γεγονός που μεγεθύνεται και από την ανάγκη δαπανηρότατου πλέον πειραματικού τεχνολογικού εξοπλισμού – αλλά και τις διάφορες πολιτικές της κυριαρχίας.
Το ζήτημα δηλαδή είναι πρωτίστως ποιοτικό και έπειτα ποσοτικό (πόσα χρήματα δαπανώνται).
Θα ήθελα να κάνω και μία παρατήρηση σημαντική: Υπάρχουν πολλά είδη “έρευνας”. Δεν έχω πρόβλημα με την έρευνα γενικά, έχω όμως πρόβλημα με την ασυδοσία και το δογματισμό. Τα τελευταία χρόνια έχουμε συγκεντρωθεί πολύ στο να προσέχουμε μην υπάρχει δογματισμός από τους θρησκευτικούς ανθρώπους και έχουμε αφήσει ανεξέλεγκτους τους επιστήμονες. Έτσι βρίσκουμε χρήματα να κατασπαταλώνται σε έρευνα που δεν ξέρουμε καν τι σκοπό έχει και αν θα καταλήξει καν κάπου! Ο επιστημονισμός είναι το νέο δόγμα της εποχής και πρέπει να το προσέξουμε αυτό.
Πάντως εγώ εξακολουθώ να βρίσκω το άρθρο κάπως υπερβολικό και μάλλον συνθηματικό. Πιο σωστό νομίζω θα ήταν να σκεφτούμε όχι τον διαχωρισμό της έρευνας από το κράτος αλλά το τι είδους έρευνα θέλουμε και μπορούμε να κάνουμε στην Ελλάδα. Χρειάζεται η Ελλάδα να διεξάγει βασική έρευνα πρώτης γραμμής? Μπορεί να το κάνει? Πρέπει να δώσουμε βάση στην εφαρμοσμένη έρευνα? Κι αν ναι υπάρχει κρίσιμη μάζα ιδιωτικών φορέων να τη στηρίξει οικονομικά? Και άλλα πολλά ερωτήματα που πρέπει κάποια στιγμή να αναλυθούν και να πάρουν μορφή στην πράξη, ειδικά σε μια χώρα που δεν έχει την πολυτέλεια για σπατάλες στον ερευνητικό τομέα.
Συμφωνώ ότι πρέπει να βρούμε όρια και κανόνες για την έρευνα. Δεν πρέπει να την αφήσουμε να γίνει “θρησκεία” στη θέση της “θρησκείας” όπως τείνει να γίνει. Αν σου έλεγα ότι κάνω έρευνα στα “Μη-ρημάννεια υπερ-τετράγωνα” και ότι θέλω 10 εκατομμύρια ευρώ από τον προϋπολογισμό θα μου έδινες; Και αν με ρώταγες τι είναι αυτά τα τετράγωνα και σου απαντούσα “δεν θα καταλάβεις και να σου πω, δώσε μου τώρα χρήματα για την έρευνα” θα μου έδινες και πάλι;
Αγαπητέ Σπύρο Κάκο
Μόλις ανανκάλυψα την πολύ ενδιαφέρουσα ιστοσελίδα, διάβασα εν πολλοίς τις αναρτήσεις και τολμώ να απαντήσω στο ερώτημά σου:
Οχι δεν θα σου έδινα τα χρήματα, ως σοβαρό κράτος που είμαι και θέλω να προστατεύω τα χρήματα των πολιτών μου. Θα κρατούσα όμως εντός του κράτους το δικαίωμα να κρίνει εάν θα χρηματοδοτηθείς ή όχι.
Μα τι λέτε ? Φυσικά και θα δίναμε χρηματοδότηση αν ικανοποιούνται τα παρακάτω :
1. Αν υπάρχει πιθανότητα να προκύψουν σημαντικά ωφέλη στην κοινωνία και στην καθημερινότητα του μέσου ανθρώπου έστω και μακροπρόθεσμα.
2. Αν πράγματι η έρευνα βοηθήσει στη συσσώρευση ουσιαστικής γνώσης από την οποία θα προκύψουν νέοι πυρήνες ερευνητικής δραστηριότητας
Δηλαδή πρέπει ο κάθε επιστήμονας να λαικίζει και να πέφτει στο γωνσιακό επίπεδο του μέσου ανθρώπου ώστε να εξασφαλίσει χρηματοδότηση? Μα είναι δυνατόν? Ένα σοβαρό κράτος ορίζει σοβαρές επιτροπές και κρίνει αναλόγως την κάθε πρόταση με διαδικασία peer review (μεταξύ άλλων…) και από κει και πέρα κρίνονται τα αποτελέσματα. Είναι εντελώς ανεδαφικό αυτό που λέτε κ. Κάκο και εξηγήστε παρακαλώ τι εννοείτε με τη φράση “Και αν με ρώταγες τι είναι αυτά τα τετράγωνα και σου απαντούσα “δεν θα καταλάβεις και να σου πω, δώσε μου τώρα χρήματα για την έρευνα” θα μου έδινες και πάλι;” Ότι το κράτος δε μπορεί να θεσπίσει κατάλληλες επιτροπές να κρίνουν επιστημονικές προτάσεις και άρα πρέπει να κάνουμε διαχωρισμό επιστήμης και κράτους? Ειλικρινά δε καταλαβαίνω καθόλου το συλλογισμό σας.
Αυτό που θα ήθελα να ρωτήσω για να μη συνεχίζω να αναφέρω επιχειρήματα πολλά εκ των οποίων πέφτουν στο κενό θα ήθελα να ρωτήσω όσους υποστηρίζουν το διαχωρισμό κράτους επιστήμης τι θα θελαν ακριβώς να γίνει.
Επίσης ας υποθέσουμε ότι βρισκόμασταν στη δεκαετία του 80 και εγώ ένας επιστήμονας ζητάω από το ταμείο ερευνών του κράτους αντίστοιχα 10.000.000€ για τη δημιουργία ενός δικτύου με το οποίο θα επικοινωνούν οι επιστήμονες εύκολα και γρήγορα από το γραφείο τους. Τότε θα λέγατε πως όχι, προτιμούμε να δοθούν κάπου αλλού και όχι για να ικανοποιηθούν οι πλασματικές ανάγκες 100 ανθρώπων. Κάπως έτσι λοιπόν δεν θα υπήρχε το internet.
Τονίζω για μια ακόμη φορά ότι το τι προσφορά θα έχει μια τεχνολογική ή επιστημονική ανακάλυψη είναι αδύνατο να γίνει αντιληπτή πριν καν εφαρμοσθεί.
Επίσης είναι πιστεύω και έλλειψη σεβασμού προς ανθρώπους που αφιερώσαν μέρος της ζωής τους για να έχουμε αυτά που έχουμε σήμερα.
Ας σκεφτούμε μόνο την ιατρική. Από την ανακούφιση του πιο ασύμαντου πονοκεφάλου μέχρι την πιο λεπτή επέμβαση. Αν η έρευνα γινόταν μόνο βάση προσφοράς-ζήτησης από ανώνυμες εταιρείες πραγματικά πιστεύετε θα υπήρχαν όσα υπάρχουν σήμερα;
Στο CERN μελετάνε πράγματα που καταάβαίνουν μόνο οι επιστήμονες εκεί. Δεν υπάρχουν “επιτροπές” που θα δουν και θα καταλάβουν το αν η έρευνα για 10-διάστατες δομές του χωροχρόνου θα λύσει το πρόβλημα της ένωσης της βαρύτητας με την κβαντομηχανική. Και όσον αφορά το πόσα χρήματα χρειάζονται για να κάνεις ανακαλύψεις ΔΕΙΤΕ ΤΟΝ ΑΪΝΣΤΑΙΝ, ΤΟΝ ΝΕΥΤΩΝΑ, τον ΛΑΪΜΠΝΙΤΖ ή τον ΓΑΛΙΛΑΙΟ: Έκαναν ό,τι έκαναν και ΑΛΛΑΞΑΝ ΡΙΖΙΚΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ με τη σκέψη τους και μόνο παρά με εκατομμύρια χρηματοδοτήσεων! Αυτό δεν σας προβληματίζει;
Εδώ να πω πως κάνετε λάθος. Η επιστήμη είναι πάντα συνδεδεμένη με το πείραμα. Ο καθένας μπορεί να έχει καλές ιδέες, το πείραμα είναι όμως αυτό που θα δείξει το κατα πόσο αυτή η ιδέα ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Επίσης είμαι σίγουρος ότι κάποιοι από όσους έχουν παραθέσει κάποιο σχόλιο (και εγώ μέσα σ’ αυτούς) δεν γνωρίζουν παρά ελάχιστα εώς τίποτα από κβαντομηχανική, κι όμως ξέρουν να χρησιμοποιούν τον υπολογιστή του οποίου η λειτουργία βασίζεται στις αρχές της.
Παραθέτω μια απάντηση που δόθηκε πριν από πολύ καιρό από τον Μάικλ Φαραντέι, ο οποίος, όταν ρωτήθηκε από έναν υπουργό τι στο καλό χρειάζεται ο ηλεκτρισμός, του απάντησε ότι δεν ήξερε αλλά ότι “κάποτε εσείς θα τον φορολογήσετε.”
Γενικότερα θα έλεγα να μην κοιτάμε το δάχτυλο όταν μας δείχνουν το φεγγάρι. Γιατί αυτό ακριβώς κάνουμε λέγοντας ότι οι επιστημονικές ανακαλύψεις αφορούν μόνο τους επιστήμονες.
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα για αυτό που λέω. Ένα βασικό είναι ο LHC στο CERN. Μόλις τώρα διάβασα ότι ξαναέκλεισε για 1 ακόμα έτος εξαιτίας κάποιων προβλημάτων σχεδιασμού! (βλ. http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_100034_11/03/2010_393780) Εσύ δεν θέλεις να μάθεις γιατί τα χρήματα ΣΟΥ ξοδεύτηκαν σε κάτι που εδώ και 2 έτη από την επίσημη ημερομηνία έναρξης δεν έχει καταφέρει να λειτουργήσει; Δηλαδή πετάς δεξιά και αριστερά χρήματα;