Στην συνέντευξη που δόθηκε στο αντίφωνο την Κυριακή 8 Μαίου του 2011 στα πλαίσια του 21ου συνεδρίου της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχιατρικής ο πρωτοπρεσβύτερος π. Νικόλαος Λουδοβίκος μίλησε για την κρίση, την θεολογία της ενσαρκώσεως και την παράδοση. “Απάντησε” στον Στέλιο Ράμφο για τα περί ορθόδοξης ανθρωπολογίας και εξατομίκευσης αντιπροτείνοντας τον ισσοροπημένο εκσυγχρονισμό και υπογράμμισε την σημασία της σκέψης του Μαξίμου του Ομολογητή για την σημερινή δυτική θεολογική σκέψη. Ολοκληρώνοντας απάντησε στη ερώτηση “γιατί έγινε ιερέας”.
Θεολογία Αντιφωνική βίντεο-συνέντευξη με τον π. Νικόλαο Λουδοβίκο
Θα ηθελα να ρωτησω τον κ. Λουδοβικο την γνωμη του πανω στη θεση του Κ. Καστοριαδη η οποια εκφραζει την απολυτη αντιθεση του ελληνικου πολιτισμου με το Βυζαντιο. Προς τι αυτη η αερογεφυρα των δυο αυτων εκ διαμετρου αντιθετων πολιτισμων; Το γεγονος οτι τα τελευταια 200 χρονια οι Ελληνες πολιτικοι προερχονται απο 7-8 οικογενειες δεν αποδηκνυει το γεγονος οτι ειμαστε περισσοτερο Βυζαντιο και οτι το αρχαιο ελλινικο στοιχειο εχει εξαληφθει εντελως; Ευχαριστω
κ. Μεθενίτη,
η κληρονομική διαδοχή δεν υπήρξε χαρακτηριστικό του “Βυζαντίου” αλλά της δυτικοευρωπαϊκής μοναρχίας (που διατηρείται έως και σήμερα). Άρα, το ότι διοικούμαστε από λίγες οικογένειες τα τελευταία 200 χρόνια είναι πιθανότερο να αποτελεί ένδειξη ότι κολλήσαμε (μέσω των Βαυαρών) δυτοκοευρωπαϊκά παρά βυζαντινά κουσούρια.
και τρία ερωτήματα από εμένα:
1ον βλέπει ο ίδιος ανάγκη ή/και περιθώρια συμβιβασμού ανάμεσα στον δρόμο του Χριστιανού και στις υποχρεώσεις του πολίτη;
2ον θεωρεί ότι η Εκκλησία για να κάμει μια νέα αρχή, οφείλει να ασκήσει κρτική στο πολιτικό της παρελθόν;
3ον ο ίδιος βλέπει το μέλλον της Θεολογίας στην Δύση. Δεν έχει ωστόσο την ανησυχία, ότι η Θεολογία θα γίνει έτσι οριστικά πια μια επιστήμη με την εμπειρία να χρησιμεύει αποκλειστικά και μόνο στην επιβεβαίωση της θεωρίας με αποτέλεσμα η τελαυταία να καταλήγει αίρεση;
Είναι δυνατο να δοθεί ένας ορισμός για το πρόσωπο;
Πιστεύεται ότι πέρα απο τον εκδυτικισμό του ατόμου της νεοελληνικής κοινωνίας (στο συνειδητό επίπεδο τουλάχιστον) παραμένει ένα στρώμα στο συλλογικό ασυνείδητο μας που έχει την προέλευση του από την ψυχολογία του προσώπου και τη βυζαντινή-ορθόδοξη παράδοση;
Ευχαριστώ.
Πάτερ την ευχή σας. Θα ήθελα να σας υποβάλλω τα εξής ερωτήματα : 1. Ο Κύριός μας έζησε μιά σύντομη και απλή ζωή. Μια φράση απο τη διδασκαλία Του ήταν και αυτή “Ό ζυγός μου χρηστός και το φορτίον μου ελαφρόν εστί»(Ματθ. 11,30). Μήπως τελικά εμείς οι άνθρωποι όλα αυτά τα απλά και κατανοητά πράγματα που είπε, τα έχουμε μετατρέψει σε δυσβάστακτο φορτίο και αρνούμαστε να τα αναλάβουμε;
2. Σύμφωνα με την εμπειρία σας πιστεύετε ότι κάποτε υπάρχει πιθανότητα να ενωθεί η Παπική εκκλησία με την Ορθόδοξη;
3. Συγχωρέστε μου την ερώτηση, μπορεί να μην είναι διατυπωμένη σωστά. Στις μέρες μας εμείς οι απλοί αμαρτωλοί άνθρωποι μπορούμε να διακρίνουμε και πως κάποιος ειναι γεμάτος απο τη Θεία Χάρη;
Σας ευχαριστώ πολύ
Παύλος Γ. Αποστολίδης
Σχης (ΠΖ) ε.α.
Χριστός Ανέστη π. Νικόλαε,
1ον) Θέλω να μου προτεινετε ορισμένα βιβλία σας σχετικα με τη Θεολογία του Προσώπου.
2ον) Εάν έχετε την δυνατότητα να αναλάβετε Μεταπτυχιακο Πρόγραμμα σχετικό με την Θεολογία του Προσώπου στη σχολή, όπου διδάσκετε και εάν γίνεται, μπορώ να το παρακολουθησω εδώ στην Αθήνα σε αντιστοιχο Καθηγητή, που να εχει ασχοληθει με το ζήτημα αυτό?
Σδούκος Παναγιώτης
Φιλώ το χέρι σας!
Πατέρα Νικόλαε θέλω να σας υποβάλλω κάποια ερωτήματα:
1. Θέλω να μας αναδείξετε λίγo τη σημασία και την αξία της ¨κατα νούν και λόγον¨ φύση μας, ιδιαiτέρως με ενδιαφέρει το ¨κατα λόγον¨, γιατί θεωρώ ότι αυτή η δύναμη που μας έχει δώσει ο θεός διαβάλλεται απο εμάς τους ορθοδόξους ως μία δύναμη απαγορευτική θα λέγαμε να εξετάζει τα του Θεού και αποτρεπτική της πνευματικής ζωής. Αν έχω καταλάβει σωστά ο Αγ.Μάξιμος την αναδεικνύει ως κατ΄εξοχήν απαραίτητη στο να διακρίνει ο άνθρωπος όλους τους λόγους των όντων και να τους προσφέρει και πάλι δια της νοεράς του δυνάμεως στο Θεό με ευχαριστιακό τρόπο. Είναι έτσι τα πράγματα? ταυτίζεται η φυσική δυναμη του ¨λόγου” με τη λογική?
2. Έχετε ασκήσει μια πολύ γόνιμη και με πολύ σεβασμό κριτική σε μια (νεοπλατωνίζουσα) εκδοχή της θεολογίας περί προσώπου που θέλει το πρόσωπο να προηγείται της φύσεως, που βλέπει τη φύση ως αναγκαιότητα και κακό που θα πρέπει να υπερβεί ο άνθρωπος με την ελευθερία του προσώπου του. Ευχαριστούμε πολύ για αυτή την θεολογική σας προσπάθεια που διασώζει τον όλο άνθρωπο, μας παραδίδει μια πραγματική ανθρωπολογία που μπορεί να βοηθήσει τον σύγχρονο άνθρωπο. Θα ήθελα όμως στην εργασίας σας αυτή να ασχολειθείτε και να βάλετε τον όρο ¨δερμάτινοι χιτώνες¨, αν δε κάνω λάθος δεν έχετε προσεγγίσει διεξοδικά αυτό τον όρο..νομίζω είναι ένας βιβλικός όρος κλειδί, για να δούμε τί έχει επιφέρει η πτώση οντολογικά στην ανθρώπινη φύση.Στην νεότερη βιβλιογραφία νομίζω ο Νέλλας έκανε μια σημαντική αναφορά στο ” Ζώον Θεούμενον”. Θα ήθελα μια προσωρινή αναλυσή σας , γιατί μέσα απο την προσέγγιση απλών πιστών οι δερμάτινοι χιτώνες εκλαμβάνονται ως μια πτώση της φύσεως. Αυτό επιτείνεται πολλές φορές και από τα κηρύγματα και όπως καταλαβαίνετε το τοπίο είναι αρκετα θολό. Νομίζω λοιπό ότι πρέπει να βάλλουμε στην ορθόδοξη ανθρωπολογία μας και αυτό τον όρο και πάράλληλα να γίνει ξεκάθαρο τι εννοούμε όταν λέμε ότι έχουμε κληρωνομήσει μια πεπτωκθία φύση? Δηλαδή η γέννηση των ανθρώπων μετά την πτώση δεν είναι αποτέλεσμα της δυνάμεως του Θεού που ποιεί τα πάντα καλάν λίαν?
3. Τέλος θα ήθελα πολύ να κάνετε μια μικρή αναφορά για το τρόπο που βιώνουμε την εκκλησιά και τα εκκλησιαστικά χαρίσματα σήμερα. Θα σας ρωτήσω με πόνο. Που ερείδεται ιστορικά και θεολογικά το γεγονός οτι ο κάθε επίσκοπος προσέρχεται στις συνόδους της Ιεραρχίας εκπροσωποντας ουσιαστικά τον εαυτό του? Δε θα πρέπει να προσέρχεται σε κάθε σύνοδο, αφού πρώτα έχει λειτουργήσει η συνοδικότητα στο επίπεδο της Μητροπολεώς του? Πως λειτουργείται το εκκλησιαστικό σώμα όταν τα πάντα περιορίζονται στο πρόσωπο του επισκόπου? Δυστυχώς υπογραμμίζουμε την συνοδικότητα ως πρότυπο γαι τη λειτουργία της κοινωνίας, αλλά στη πράξη τη καταπατούμε χωρίς να καταλαβαίνουμε το μέγιστο εκκλησιολογικό σφάλμα..Θα ήθελα να πάρετε μια θέση γιατί νιώθω πολύ ελλειπής να στηρίξω θεολογικά την αισθησή μου ότι το εκκλησιαστικό γεγονός σήμερα διασώζεται μόνο στη Θεία Λειτουργία ένω στην υπόλοιπη εκκλησιαστική ζωή νοσεί βαθύτατα.
Σας ευχαριστώ πολύ. Ελπίζω κάποια στιγμή να έχω την ευκαιρία να σας δω από κοντά, για μια ευρύτερη συζήτηση. Είχα στο παρελθόν προσπαθήσει να έχω τη χαρά της επικοινωνίας μαζί σας στη Πάτρα σε εκδήλωση του σύλλογου Ιεροψαλτών αλλά δε τα κατάφερα τελικά για λόγους που ξεπερνούσαν τη δική μου θέληση και αρμοδιότητα στο σύλλογο. Χριστός Ανέστη!
Χριστός Ανέστη!
Ερωτηματικά αναβλύσματα προς π. Νικόλαο.
1. Έχετε ειδικευθεί στη μελέτη του αγίου Μαξίμου του Ομολογητή. Ποια είναι η δική σας θέση απέναντι στις πολλές και διάφορες προσπάθειες επικαιροποίησης του στοχασμού του συγκεκριμένου πατέρα της εκκλησίας αξιοποιώντας το φιλοσοφικό πεδίο του, δεσμευμένοι περισσότερο ή λιγότερο στις δογματικές καταβολές της πίστης μας. Αναφέρω για παράδειγμα όχι το χαρακτηριστικότερο τον Μέσκο (με την υπόθεση των λογικών κβάντων), ή άλλες όπως του Βασιλείου Μπετσάκου μιλώντας για την Ελλάδα. Αλλά και στο εξωτερικό έχει ενδιαφέρον να μας πείτε πως προσλαμβάνεται ο Μάξιμος Ομολογητής και πως γονιμοποίησε τη δυτική σκέψη.
2. Σε συνέχεια του παραπάνω θα ήθελα να σχολιαστεί η άποψη, σύμφωνα με την οποία ο Ιωάννης Eurigena είχε διαβάσει και μεταφράσει Μάξιμο Ομολογητή περνώντας έτσι τη σκέψη του στη Δύση και επηρεάζοντας με τις θέσεις του για το θέλημα τους δυτικούς σχολαστικούς. Είχαμε έτσι μια καθοριστική επίδραση του Μάξιμου στη Δύση και στην ανάδυση, σε συνδυασμό με τις αυγουστίνειες καταβολές που έχετε εκτενώς δείξει στα βιβλία σας, ενός βολονταριστικού ρεύματος;
2. Στα τελευταία βιβλία σας (Θεοποιία και Ο μόχθος της μετοχής) έχετε στραφεί στη διερεύνηση του ερωτήματος του τρόπου μετοχής του Θεού με τον κόσμο. Με δεδομένους τους όρους άκτιστο και κτιστό που για κάποιους προκαλούν αγεφύρωτα εννοιολογικά χάσματα, πως τελικά ξεπερνιώνται οι δυσκολίες με τη διδασκαλία των ακτίστων ενεργειών κατά Γρηγόριο Παλαμά; Ποιες είναι οι τάσεις προσεγγίσεως στο θέμα αυτό; Θα μπορούσε να αποτελέσει μια θεολογική γέφυρα προσέγγισης της ανατολικής με τη δυτική θεολογία;
3. Από το χώρο της ψυχανάλυσης. Μία πάγια ψυχαναλυτική θέση για το φαινόμενο της θρησκείας είναι ότι αποτελεί εκδήλωση μιας νευρωτικής οργάνωσης του ανθρώπινου ψυχισμού. Και πράγματι είναι δυνατόν να υπάρξουν τέτοιες περιπτώσεις, σε βαθμό που, ίσως, θα μπορούσε κάποιος να πει πως αποτελεί εν δυνάμει αχίλλειος πτέρνα για κάποιον που στρέφεται στη θρησκευτική ζωή. Συμβαίνει κάτι τέτοια κατά τη γνώμη σας, γιατί, και αν ναι, πως θα μπορούσε να παραμεριστεί;
Με θερμές ευχές και ευχαριστίες.
Σπουδαία κατάθεση!
Τόσο, ώστε να μας ελευθερώνει από την ανάγκη κάποιας τηλεοπτικής πρόσκλησης, προς τον ιερουργούντα αυτόν στοχαστή, προκειμένου να τον ακούσουμε να (ας μού επιτραπεί η λέξη) [i]καταυγάζει[/i] τα πιο επίκαιρα από τα ζητούμενα του θεολογικού / ανθρωπολογικού προβληματισμού, τούτων των ημερών της ριζικής ιστορικής διερώτησης.
Σπουδαία συνέντευξη, που αποδομεί τους αποδομιτές της πατερικής ιδιοσυστασίας μας.
Εαν δεν αποδομούσα και εγώ την ορθογραφία των αποδομητών θα ήταν καλύτερα…
Αψογος