Γιάννης Μενεσίδης: Η ζωγραφική μου είναι μια πνευματική άσκηση η οποία με βοηθά να αντιληφθώ πολλά πεδία πνευματικού αγώνα
Στον Γέροντα Βασίλειο (Γοντικάκη)
Με τον ζωγράφο συνομίλησε ο Στέλιος Κούκος
Στις 28 Σεπτεμβρίου ολοκληρώνεται στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης η αναδρομική έκθεση «Γιάννης Μενεσίδης, ο ζωγράφος της κεκρυμμένης χαράς».
Με την ευκαιρία αυτή είχαμε την ευκαιρία να... ανακρίνουμε τον εξαιρετικό ζωγράφο που τα έργα μπορεί να αποπνέουν την εικαστική αισθητική του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη, αλλά σίγουρα το έργο του είναι ξεχωριστό και ιδιαίτερα προσωπικό.
Στην εκτεταμένη συνέντευξη που μας παραχώρησε αναφέρεται, βεβαίως, και στην ευρύτερη μαθητεία του στον κόσμο του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη τον οποίο γνώρισε ύστερα από παραίνεση του π. Βασιλείου (Γοντικάκη) ηγουμένου τότε της Μονής Σταυρονικήτα του Αγίου Όρους.
Για τον λόγο αυτό πιστεύω πως ο γιατρός και εικαστικός Γιάννης Μενεσίδης δεν θα είχε καμία αντίρρηση να αφιερώσουμε τη συνέντευξη αυτή στον Γέροντα Βασίλειο ο οποίος κοιμήθηκε λίγες μέρες μετά την ολοκλήρωση της συνέντευξης μας.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο κατάλογος της έκθεσης με τίτλο «Γιάννης Μενεσίδης, ο ζωγράφος της κεκρυμμένης χαράς».
Περισσότερα για την έκθεση μπορείτε να διαβάσετε εδώ: https://www.teloglion.gr/ektheseis/giannis-menesidis-o-zografos-tis-kekrymmenis-charas/
Παραδόξως, θα έλεγα, σας παρουσιάζουν ταυτόχρονα, ως μαθητή του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη, αλλά και ως αυτοδίδακτο ζωγράφο. Για τον λόγο αυτό ας ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα. Το πρώτο και σίγουρο είναι ότι ακολουθείτε την αισθητική του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη την οποία, βεβαίως, την διδαχτήκαμε από τον ίδιο. Καλύτερα, όμως, να μας μιλήσετε πρώτα πότε και πώς τον γνωρίσατε;
Τον κυρ Νίκο τον γνώρισα ως φοιτητής ιατρικής το 1968 με προτροπή του καθηγουμένου της Ιεράς Μονής Σταυρονικήτα και μετέπειτα Ιεράς Μονής Ιβήρων πατρός Βασιλείου Γοντικάκη. Πέντε φίλοι Μανές, Μαργέλλος, Μόκας, Μουζάς και Μενεσίδης (τα 5Μ) επισκεφθήκαμε τον κυρ Νίκο-Γαβριήλ Πεντζίκη στη Θεσσαλονίκη στο σπίτι του επί της οδού Βασιλίσσης Όλγας.
Πώς ήταν η πρώτη συνάντηση; Τι θυμάστε;
Λίγα πράγματα θυμάμαι για την πρώτη μας συνάντηση μετά από 57 χρόνια. Καταλάβαινα, όμως, ότι είχα περιορισμένες γνώσεις για έννοιες που μας εξηγούσε, αλλά συγχρόνως είχα και πλήρη αποδοχή των όσων έλεγε χωρίς να έχω αντιδράσεις.
Οι επισκέψεις σας στο σπίτι του με τα λοιπά 4Μ είχαν κατά κάποιον τρόπο χαρακτήρα μύησης; Πέραν από τις ποικίλες γνώσεις που είχε ο Πεντζίκης και την πρωτότυπη και εύστοχη σύνθεσή τους τι σας έκανε μεγαλύτερη εντύπωση;
Δεν νομίζω ότι οι επισκέψεις των φίλων είχαν την έννοια της μύησης, αλλά θα πω ότι σύντομα ήμουν ο πιο συχνός απογευματινός επισκέπτης του κυρ Νίκου. Μάλιστα συχνά ο ίδιος μου τηλεφωνούσε να τον επισκεφθώ, να του κάνω παρέα να συζητάμε ή να μου διαβάζει κείμενά του. Εγώ συνήθως έβλεπα άκουγα και λιγότερο μιλούσα. Γρήγορα τον αισθάνθηκα σαν πνευματικό μου πατέρα. Τον ακολουθούσα σε ομιλίες, εκδρομές και ταξίδια του. Προσπαθούσε να με γνωρίσει ζωγραφικά σε επιφανείς ανθρώπους βλέποντας πόσο κλειστός στις εκδηλώσεις μου ήμουν. Καταλάβαινε ότι τον αγαπώ και ζήτησε να με στεφανώσει και να βαπτίσει την κόρη μου.
Κοντά του έμαθα να αγαπώ την εκκλησία και την φύση γενικότερα. Έμαθα για κοχύλια, για δένδρα, για φυτά και πλήθος άλλων γνώσεων. Εντύπωση μου έκανε η μεγάλη συγκίνησή του σε μια περιγραφή του για την Παναγία. Έδειχνε μεγάλη αγάπη για τους ταπεινούς και «κουσουρλήδες» ανθρώπους, αποστρεφόμενος τις συμβατικότητες και τις ιδέες που δεν συμμετείχε το σώμα.
Ακόμη θυμάμαι τα ωραία κάτασπρα μαλλιά του, την αρχοντική παρουσία του, το ηχηρό του γέλιο, το ερευνητικό του βλέμμα και τα πολλά λογοπαίγνιά του. Στο καθιστικό του με τους πολλούς πίνακες, βιβλία και κοχύλια, είχε και στον τοίχο σε περίοπτη θέση ένα μεγάλο σφουγγάρι που συμβόλιζε την αγάπη του για κάθε οργανισμό που δεν είχε κέλυφος, δηλαδή ατομική υπόσταση.
Πόσο εύκολο ήταν να τον παρακολουθήσετε στην αρχή; Καταφύγατε σε βιβλιογραφία; Σας πρότεινε ο ίδιος κάποια βιβλία;
Η ζωγραφική μαθητεία στο Πεντζίκη γινόταν μέσα από κατανόηση εννοιών στις απογευματινές του συζητήσεις. Ζωγράφιζε τα πρωινά και δεν είχα άμεση παρακολούθηση της δουλειάς του. Οι αισθητικές παρατηρήσεις του γινόταν μέσα από περιγραφές μνημείων, από κριτικές σημειώσεις ή όταν έδειχνα έργα μου. Σπάνια μου έκανε παρατηρήσεις, αλλά μου έδειχνε τον ενθουσιασμό του και την αγάπη του. Φυσικά παρακολουθούσα τα έργα που τελείωνε και ήταν για μένα μια καλή παιδεία που μου προσέφερε χωρίς να καταφεύγω σε σχετική ζωγραφική βιβλιογραφία.
Από πότε αρχίσατε να… εκπαιδεύεστε στην ζωγραφική αισθητική του και ποιες ήταν οι πρώτες διδαχές του;
Άρχισα να ζωγραφίζω με σινική το 1974. Τα πρώτα μου έργα ήταν μικρογραφικά με όνειρα και μνήμες που οι ανθρώπινες μορφές δεν ξεπερνούσαν τα δύο εκατοστά. Στην πορεία έμαθα από τον κυρ Νίκο στις διάφορες εξορμήσεις μας στην φύση να κάνω τα προσχέδιά μου με μετακινούμενη όραση και να αποδίδω αυτά που έβλεπα κατά παράθεση, έτσι ώστε να ζωγραφίζω και αυτά που δεν φαίνονται από σταθερό σημείο. Έμαθα ακόμη να σχεδιάζω τις μορφές σχηματοποιημένες μεγαλώνοντας λίγο τα μεγέθη των. Μου έλεγε ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιώ εμφανή κείμενα που ρίχνουν την ένταση και την δύναμη του έργου. Φυσικά απέφευγα και την φωτογράφηση των αντικειμένων ως δέσμευση στην επέκταση της όρασης.
Θυμάστε κάποιες από τις υποδείξεις που σας έκανε στα πρώτα σας έργα; Προφανώς η αισθητική του δεν ήταν ένα απλό εικαστικό μάθημα, αλλά ένα κράμα που περιελάμβανε στοιχεία από την κοσμοαντίληψή του, όπως βιωμένης θεολογίας, λοιπά στοιχεία από την ελληνική παράδοση, την ελληνική και Δυτική λογοτεχνία και φιλοσοφία. Και φυσικά από τις απόψεις του για την βυζαντινή και την σύγχρονη Δυτική ζωγραφική. Τουλάχιστον αυτό θα νόμιζε κάποιος που γνωρίζει το έργο του ίδιου του Πεντζίκη…
Τα πρώτα 10 χρόνια ζωγράφιζα αποκλειστικά με σινική. Ακολούθησα την ψηφαρίθμηση στο φόντο των έργων μου όπως ο Ν.Γ. Πεντζίκης την χρησιμοποίησε. Ήταν μία μέθοδος μετατροπής του λόγου σε γράμματα, τα γράμματα σε αριθμούς με βάση το α=1 και το ω=24 και περαιτέρω σε ψηφαριθμητικά σχήματα, όπως και - =1, + =2, ◻=4, ν=5, υ και ο = 10, 〰 = 20.
Ήταν μια κοπιαστική μέθοδος σαν άσκηση και ένα είδος προσευχής χρησιμοποιώντας τα ονόματα των αγίων της κάθε ημέρας που ζωγράφιζε. Στην φάση αυτή δεν είχα υποδείξεις στα έργα μου από τον κυρ Νίκο. Θυμάμαι μόνο τον ενθουσιασμό του όταν του έδειξα τα πρώτα μου έργα. Αυτά ήταν οι «Ήχοι της 6ης απογευματινής ώρας», «Τα κατώτερα επαγγέλματα» και «Το όνειρο». Στο όνειρο είδα ότι επισκέφθηκα την Σερβία και το πρωί διάβασα στον συναξαριστή ότι ήταν η εορτή του Αγίου Γεωργίου του Σέρβου και φυσικά ενθουσιάστηκα.
Πότε νιώσετε την ανάγκη να εκφραστείτε και με τα χρώματα; Τι σας έλεγε ο Πεντζίκης για την χρήση των χρωμάτων;
Άρχισα να ζωγραφίζω με χρώμα μετά από μία δεκαετία με σινική. Στην αρχή χρησιμοποίησα σινική σε συνδυασμό με κραγιόνια (ξυλομπογιές) για αρκετά χρόνια. Κατάλαβα όμως ότι το χρώμα με τα κραγιόνια είχε χαμηλή ένταση και οδηγήθηκα στην τέμπερα που είναι νεροχρώμα με ένταση χρωματική. Ένα μικρό διάστημα χρησιμοποίησα και αυγοτέμπερα. Η τέμπερα σαν υλικό βοηθάει να διορθώσεις τα λάθη σου. Όμως όταν στεγνώσει η επιφάνεια πέφτει λίγο η ένταση του χρώματος. Ο κυρ Νίκος έλεγε ότι τα άμεσα χρώματα εμπεριέχουν σπέρματα φθοράς, θυμίζουν άμεσες σχέσεις, εντυπωσιάζουν. Ο ίδιος χρησιμοποιούσε άμεσα χρώματα, αλλά με αλλεπάλληλα στρώματα, το ένα πάνω στο άλλο για να ρίξει την έντασή τους.
Η πινελιά του ήταν στρογγυλή πιθανώς για να έχει την αίσθηση του βάθους από τα κατώτερα στρώματα της επιφάνειας. Στην αρχή ακολούθησα και εγώ τις επιστρώσεις με ψηφαριθμητική διαδικασία. Στο διάστημα αυτό έφυγα από την Θεσσαλονίκη για να πάρω ειδικότητα πνευμονολόγου-φυματιολόγου στο Σανατόριο της Καβάλας. Εκεί άρχισα να αναμειγνύω όλα τα χρώματα καθώς και το άσπρο και το μαύρο. Για λίγα χρόνια ασχολήθηκα με την τετραχρωμία μετά από σχετικό κείμενο που διάβασα, που με βοήθησε στην αντίληψη της ποικιλίας των αποχρώσεων. Άρχισα να νηστεύω χρωματικά το μπλε, κίτρινο και πράσινο χρησιμοποιώντας μόνο τέσσερα χρώματα, το άσπρο, το μαύρο, το κόκκινο και την ώχρα. Η πινελιά μου στην αρχή ήταν γραμμοειδής, κατόπιν κυκλική και τελευταία πλακάτη που βοηθούσε στις καλύτερες αντιθέσεις.
Ένα μεγάλο κεφάλαιο στην ζωή και το έργο του Ν.Γ. Πεντζίκη ήταν και η ανάγνωση, ίσως και με την έννοια της ψηλάφησης, των συναξαρίων και των βίων αγίων. Αυτήν την αγάπη σάς την μετέδωσε και σε εσάς. Αυτό φαίνεται σε διάφορες περιόδους του έργου σας και ιδιαίτερα στο πανέμορφο δίτομο λεύκωμα που εκδόθηκε από τον Αρμό. Μιλήστε μας γι’ αυτήν την ψηλάφηση, ίσως και τη γεύση που σας μετέδωσε ως πείνα και δίψα γι’ αυτόν τον ζώντα κόσμο των συναξαρίων...
Νομίζω ότι η μεγαλύτερη βοήθεια που μου έμαθε ο κυρ Νίκος είναι η αγάπη του για την εκκλησία καθώς και η καθημερινή του ενασχόληση με τον συναξαριστή του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου. Μέσα από το δίτομο αυτό βιβλίο έκανα πολλά ζωγραφικά έργα κινούμενος από την συγκίνηση που μου προσέφεραν τα κείμενά του. Ευχαριστώ από καρδιάς τον κυρ Νίκο και φυσικά τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, που αξιώθηκα να ζωγραφίσω 80 περίπου Αγίους με βάση τον συναξαριστή του που συνοδεύονται με μικρά σχετικά κείμενα για καθένα Άγιο. Η δουλειά αυτή εξεδόθη το 2023 από τις εκδόσεις Αρμός με τίτλο του λευκώματος Εικονογραφικό Συναξάρι.
Και με την ψηφαρίθμηση που συνδέεται άμεσα με τα συναξάρια; Πώς την αντιμετωπίσατε προσωπικά και τι πιστεύετε πως σας πρόσφερε; Γιατί δεν συνεχίσατε;
Σας αναφέρω ότι χρησιμοποιώ την ψηφαρίθμηση ακόμη και σήμερα με ένα ιδιότυπο τρόπο που με βοηθά να αντικαθιστώ τον λόγο με ψηφαρίθμητικά σχήματα. Αυτά (.,-,+,◻, ν, υ, ο, 〰) τα χρησιμοποιώ ανάλογα με τον χώρο που μου δίδεται, κάνω σε αυτά σχετικά πυκνώματα για να πετύχω καλύτερες αντιθέσεις και μεταφέρω λόγο για κάθε σχήμα, ώστε όλα να ονοματίζονται. Έτσι θα δείτε σε όλα τα αγιολογικά θέματα από το «Εικονογραφικό Συναξάρι» ο φόντος γύρω από τις παραστάσεις να έχει τα ψηφαριθμητικά σχήματα που αποτελούν ένα είδος προσευχής και αντιμετώπισης του χρόνου.
Ο συνδυασμός προσευχής και ζωγραφικής πόσο σημαντικός ήταν για το δικό σας έργο;
Η προσευχή δεν είναι πάντα εμφανής στο ζωγραφικό έργο. Αυτή κρύβεται στην πυκνότητα των γραμμών, στις διάφορες παραστάσεις, στα σημεία επαφών των χρωμάτων, αλλά και σε πολλά άλλα σημεία. Η μνημόνευση των κεκοιμημένων καταγράφεται με ένα κύκλο που φέρει μέσα του το αρχικό κεφαλαίο γράμμα του ονόματός των και γύρω ψηφαριθμητικά σχήματα να μεταφέρουν κεκρυμμένο λόγο προσευχής. Νομίζω ότι η προσευχή ελευθερώνει τον νου, καταπολεμά τον χρόνο και τον κόπο της άσκησης και δίνει χαρά στον καλλιτέχνη.
Σε μια «θορυβώδη» εποχή ήταν για σας η ζωγραφική ένας ευρύτερος πνευματικός ησυχασμός; Και αυτή η ασκητική τι σας έδωσε;
Θα έλεγα ότι η ζωγραφική μου είναι μια πνευματική άσκηση η οποία με βοηθά να αντιληφθώ πολλά πεδία πνευματικού αγώνα. Η ζωγραφική με έμαθε να υπομένω, να ταπεινώνομαι, να δοξολογώ. Μέσα από την ζωγραφική επιφάνεια ο ουρανός ήλθε πιο κοντά στη γη και έγινε πιο οικείος. Η χρωματική αλληλοπεριχώρηση στα σημεία επαφών διαφορετικών χρωμάτων μεταφέρει έννοιες συνδιαλλαγής και επικοινωνίας. Οι χρωματικές αντιθέσεις βοηθούν στην κατανόηση της συνύπαρξης αντίθετων υπάρξεων και σχέσεων. Οι αποχρώσεις ενός χρώματος ευρύνουν έννοιες συνεργασίας διαφορετικών ανθρώπων στον ίδιο χώρο. Η μνήμη των πραγμάτων και όχι τα πράγματα στην ζωγραφική τους απόδοση, βοηθά στην αναζήτηση των σταθερών σημείων της ζωής μας. Αλλά και τα ίδια τα χρώματα στην ζωγραφική επιφάνεια είναι φορείς ποικίλων αισθημάτων και συναισθημάτων. Μεγάλη λοιπόν η βοήθεια της ζωγραφικής σε πνευματικό πεδίο.
Η ανάγνωση των βιβλίων που έγραψε ο ίδιος πόσο σας επηρέασε σαν άνθρωπο, αλλά και στο έργο σας; Τι σας εντυπωσίαζε πιο πολύ;
Η αναγνωση των βιβλίων του κυρ Νίκου δεν είναι πάντα εύκολη. Απαιτεί παιδεία και κόπο. Έχω πολλά βιβλία του με σχετικά αφιερώματα. Αγαπώ το έργο του περισσότερο μέσα από τον λόγο του και την φυσική του παρουσία. Ίσως διότι υστερώ στην λογοτεχνική παιδεία. Παρόλα αυτά έχω επηρεαστεί σε πολλά σημεία από τα βιβλία του. Μάλιστα από το βιβλίο «Προς εκκλησιασμό» διαβάζοντας το κείμενο «Τοπογραφία και δομή» επηρεάστηκα τόσο που έγραψα αντίστοιχο κείμενο με τίτλο «Λογοπαίγνια-Τοπωνύμια» αναφερόμενα στα τοπωνύμια του Νομού Ξάνθης υπο μορφή λογοπαιγνίων που εκδόθηκε από το δήμο Ξάνθης και ΠΑΚΕΘΡΑ το 2008, με τίτλο «Ξάνθη η πόλη με τα χίλια χρώματα».
Ο Ν.Γ. Πεντζίκης ήταν φαρμακοποιός εσείς γιατρός αυτό είχε κάποια σημασία στην «συνεννόησή» σας;
Νομίζω ότι είχαμε κοινά ενδιαφέροντα και πολλούς κοινούς φίλους ιατρούς. Ο κυρ Νίκος διετέλεσε και φαρμακευτικός αντιπρόσωπος της CIBA-GEIGY και όταν τελείωσα την ιατρική μου στην Θεσσαλονίκη με έστειλε στην Καβάλα στον εξαίρετο φίλο του ιατρό Παναγιώτη Κασάπογλου όπου πήρα την ειδικότητα φυματιολογίας-πνευμονολογίας. Μαζί τους είχαμε πολλές εξορμήσεις στις παραλίες της Καβάλας και φυσικά κοντά του έμαθα τα πρώτα ονόματα κοχυλιών. Εδώ σας αναφέρω την μεγάλη συλλογή κοχυλιών που έχω, καθώς και ένα φωτογραφικό λεύκωμα με ζωγραφισμένα 760 περίπου ασπρόμαυρα κοχύλια από την συλλογή μου με καταγραφή των οικογενειών τους.
Πόσο επηρέασε η επιστήμη σας την ζωγραφική σας; Είχε κάποια επίδραση; Και η ενασχόληση με την ζωγραφική στην ιατρική;
Νομίζω ότι η ιατρική μου επιστήμη προσφέρει ποικίλες δωρεές που κάνουν το δρόμο της ζωγραφικής μου ενασχόληση ευκολότερο και αποδοτικό. Έτσι η διεύρυνση των γνώσεων, η ενασχόληση με τον ανθρώπινο πόνο, η γνωριμία με αξιόλογους ανθρώπους, οι επισκέψεις σε διαφορετικές κουλτούρες και χώρες, η επικοινωνία με όλες τις τάξεις των ανθρώπων, αλλά και αρετές που χρειάζονται για την εξάσκηση του ιατρικού επαγγέλματος αντανακλούν θετικά στην ζωγραφική επιφάνεια. Αλλά και η ίδια η ζωγραφική ενασχόληση προσφέρει στο ιατρικό επάγγελμα την υπομονή, την ευθύνη, την θυσία, την χαρά και τόσα άλλα.
Γυρνώντας πίσω πώς βλέπετε όλον αυτόν τον ζωγραφικό κόσμο που συνθέσατε, όλο αυτό το μεγάλο ταξείδι;
Ήδη έχω συμπληρώσει 50 χρόνια στο ζωγραφικό μου ταξίδι. Είναι ένα ταξίδι με εικόνες κατάφορτες από μνήμες που είναι ανεπηρέαστες από τον χρόνο. Είναι δηλαδή αυτές που μένουν μετά το ξέχασμα, είναι σταθερές και αναλλοίωτες. Η εκκλησία μας διαλαλεί την αιωνιότητα. Τίποτε δεν χάνεται, η ζωή συνεχίζεται. Η ζωγραφική αυτή καταγραφή μεταφέρεται σαν σχήμα, σαν λόγος, σαν αίσθημα στο διαρκές παρόν, όπως περίπου αναπνέουμε τον αέρα αυτών που προηγήθηκαν στην ζωή μας. Αυτό μας ενώνει με τους κεκοιμημένους μας, ανήκουμε στο πλήθος, φέρνουμε τα στίγματά τους. Το φως, το χρώμα, τα σχήματα είναι δεδομένα μας χαρίζονται, είμαστε αντιγραφείς μνήμης. Το εγώ μας είναι οι άλλοι, αυτοί που προηγήθηκαν είναι ο κόσμος. Ευχαριστούμε γι’ αυτό τον ποιητή των όλων, τον Κύριο μας και Θεό μας.
Τελικά το αυτοδίδακτος αφορά κυρίως την προσωπική σας δεξιοτεχνία στο σχέδιο; Εγώ αυτό αντιλαμβάνομαι και αυτό διακρίνω στα έργα σας. Θα έλεγα μάλιστα πως ο δάσκαλος δεν είχε αυτή την ευχέρια... Το ότι ο Ν.Γ.Π. δεν ήταν ένας δεξιοτέχνης ζωγράφος δεν αποτελεί μομφή για το μεγαλειώδες έργο του, αφού οι πίνακες του αποτελούν συνάμα τετράδια ανάγνωσης του κόσμου, αλλά και του καλλιτέχνη. Ίσως και μοναδικά μνημεία πολιτισμού! Οι πίνακες του αποτελούν μια μοναδική κατάθεση ψυχής με ποικίλα καλλιτεχνικά και διανοητικά βιώματα που μάλιστα εν πολλοίς εκφράστηκαν σε δικές του προσωπικές φόρμες. Κάτι που εκατομμύρια δεξιοτέχνες ζωγράφοι δεν μπορούν να «αναπαραστήσουν»... Μια γενικότερη διαπίστωση για το δικό σας εικαστικό έργο είναι πως ενώ ποτέ δεν προσπαθήσατε να κόψετε άμεσα τον ομφάλιο λώρο από τον δάσκαλο σας ή να απογαλακτιστείτε από αυτόν, εντούτοις δημιουργείτε ένα έργο προσωπικό και ιδιαίτερα αξιόλογο. Υπήρχε μια εσωτερική πάλη ως προς αυτό; Πώς το αντιμετώπισατε;
Το ζωγραφικό έργο του κυρ Νίκου είναι τόσο μεγάλο και αξιόλογο που αδυνατώ να το εκφράσω σωστά χωρίς να το αδικήσω. Νομίζω ότι η ζωγραφική του επιφάνεια στερείται γλυκασμούς και συναισθηματισμούς. Έχει πλούσια χρωματική επιφάνεια παρά τα αλλεπάλληλα στρώματα καθαρών χρωμάτων που χρησιμοποιεί. Έχει την αίσθηση του βάθους στην επιφάνεια μέσα από τα κενά των στρογγυλών πινελιών του. Επεξεργάζεται τα σχήματά του ως αντιγραφέας μήμης.
Οι χρωματικές του επιφάνειες δεν εχουν περιγράμματα στεγανά από τις χρωματικές του αλληλοπεριχωρήσεις. Έχει χρώματα στιβαρά με μυθικές προεκτάσεις. Ζωγραφίζει τους μάρτυρες σαν πουλιά, τους αγίους σαν ψάρια και τους αρχιερείς σαν οικήματα. Αποφεύγει τα αχρωματικά χρώματα, άσπρο και μαύρο. Η γη και ο ουρανός συμπλησιάζουν χωρίς διαχωριστικές γραμμές. Οι μορφές του είναι σχηματοποιημένες, αποφεύγοντας τις τρεις διαστάσεις.
Πώς λοιπόν να κόψω τον ομφάλιο λώρο από ένα δάσκαλο που αγαπούσα και τον θεωρούσα πνευματικό μου οδηγό; Όσο δε για την δουλειά μου αν είμαι δεξιοτέχνης και αυτοδίδακτος, αν το έργο μου είναι προσωπικό και αξιόλογο, νομίζω ότι θα το πούνε οι τεχνοκριτικοί και λοιποί ειδήμονες. Νομίζω όμως ότι αγωνίζομαι να δω τον εαυτό μου στο πλήθος όπου ανήκω, να καταλαβαίνω τις δωρεές που μας χαρίζονται και να ευχαριστώ τον ζωοδότη Κύριό μας.
Η αγάπη και η εκτίμηση του Ν.Γ.Π. σε σας και το έργο σας εκφραζόταν πάντα δημοσίως, αλλά και σε κοινή έκθεση των έργων σας. Πώς θυμάστε αυτά τα γεγονότα; Μια φορά σε μια εκδήλωση ή έκθεση του στην Θεσσαλονίκη είχε αναφερθεί σε μια πρόσφατη ατομική σας έκθεση στην Αθήνα και μάλιστα, χαριτολογώντας είπε πως «ξεπουλήσατε»! Και πράγμαι έτσι έγινε! Αν θυμάμαι καλά ήσασταν και εσείς στην εκδήλωση αυτή.
Η αγάπη και η εκτίμηση του κυρ Νίκου για μένα και το έργο μου ήταν εμφανής από πολλές εκδηλώσεις του. Αναφέρω ότι αυτός με προέτρεψε να ζωγραφίζω. Με στεφάνωσε και βάπτισε την κόρη μου. Μου έστελνε γράμματα όταν ήμουν φαντάρος. Σε αφιέρωμά του στην Πραγματογνωσία αναφέρει ότι είμαι ζωγράφος με βαθύ εσωτερικό στοχασμό. Στην Αρχιτεκτονική της σκόρπιας ζωής αναφέρει ότι έχω βαθιά εσωστρέφεια που την εκδηλώνω ζωγραφικά. Ακόμα δέχθηκε να κάνουμε μαζί έκθεση στην Αθήνα στην Γκαλερί Κρεωνίδης στην Πλάκα, όπου και φιλοτέχνησα την αφίσα της έκθεσης. Αναφέρω ακόμη τις κοινές μας επισκέψεις στο γυναικείο μοναστήρι της Ορμύλιας Χαλκιδικής και στην Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας του Αγίου Όρους το 1968. Με όλα αυτά ο κυρ Νίκος έδειχνε την αγάπη του σε μένα τον γεμάτο κουσούρια φίλο του. Για όλα αυτά τον ευχαριστώ και τον μνημονεύω καθημερινά.
Πώς διαμορφώσατε την έκθεση του Τελλογλείου και με ποιες πτυχές του έργου σας θα έλθει σε επαφή ο επισκέπτης; Τι θα θέλατε να παρατηρήσει και να του μείνει για πάντα;
Αισθάνομαι μεγάλη χαρά και τιμή που το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ μου πρότεινε να παρουσιάσω 46 έργα μου από 07/05/2025 έως 28/09/2025. Η έκθεση έγινε λόγω συνεργασίας μου με την «Μικρή Πινακοθήκη Διαγώνιος» του Ντίνου Χριστιανόπουλου (1975-1995) και ως μέρος του αφιερώματος στην εικαστική ιστορία της Θεσσαλονίκης επ’ ευκαιρία των 25 χρόνων λειτουργίας του Τελλόγλειου Ιδρύματος. Από τα έργα που εκτίθενται, 20 είναι με σινική μελάνη και 26 με τέμπερες. Οι θεματικές των έργων είναι δένδρα, αγιολογικά, τοπία, εκκλησίες και μοναστήρια. Παράλληλα υπάρχει προθήκη με 23 βιβλία που στο εξώφυλλό τους υπάρχουν ζωγραφικά μου έργα.
Εκ των έργων αυτών νομίζω ότι τα ασπρόμαυρα έργα θέλουν ιδιαίτερη παρατήρηση και προσοχή λόγω πυκνότητός των.
Στα καππαδοκικά τοπία θα παρατηρήσει κανείς την τεχνική της τετραχρωμίας.
Στα έγχρωμα, μοναστήρια, εκκλησίες και τοπία, θα δει τις πλακάτες επιφάνειες.
Στα αγιολογικά θέματα θα δει τα ψηφαριθμητικά σχήματα και τις σχηματοποιημένες μορφές στο φόντο.
Στην έκθεση κυκλοφορεί και το σχετικό λεύκωμα με τίτλο «Γιάννης Μενεσίδης, ο ζωγράφος της κεκρυμμένης χαράς».
Σας ευχαριστώ πολύ!
