Στέργιος Ζυγούρας
Για τους σκανδαλοθήρες: Ξεκαθαρίζεται κατ' αρχήν ότι ο ερεθιστικός τίτλος του 5ου επεισοδίου ουδέν υπονοούμενον σεξουαλικής φύσεως περιέχει, συνεπώς "η Επιλογή του Βύρωνα" έχει να κάνει με έναν αγνό, ρομαντικής φύσεως ιδεολογικό στόχο (αρχικά επαληθεύτηκε ότι ο Βύρων είναι το υποκείμενο και όχι το αντικείμενο στον τίτλο).
Δυστυχώς γι’ αυτόν, ο προπομπός του, ο Edward Trelawny, θα μπλέξει με άσχημες παρέες κι έτσι τα νέα που θα στέλνει στο Βύρωνα είναι περιορισμένα. Έτσι, φτάνοντας στο Μεσολόγγι, ο Βύρων θα αηδιάσει με τους ελληνικούς φατριασμούς και θα μιλήσει υπέρ του «έθνους», που έχει συσταθεί στην Επίδαυρο και έχει επιβεβαιωθεί στο Άστρος. Θα συνδεθεί με το Μαυροκορδάτο (που ούτε ν’ ακούσει θέλει για φατριασμούς), ώστε να τον βοηθήσει να ανασυγκροτήσει τη «διαλυμένη εθνική κυβέρνηση» και να γλυτώσει την Ελλάδα από την αντισυνταγματική διοίκηση του Μπιθεγκούρα (του οποίου το κύρος αυξήθηκε περιστασιακά λόγω «Δράμαλη»). Η πάγια θέση του Κολοκοτρώνη για «γοβέρνο μιλιτάρε» θα συνεχίσει και στο 5ο επεισόδιο να «περιέχεται» στην φράση του ΣΚΑΪ «Το 1821, οι επαναστατημένοι Έλληνες δεν έχουν την παραμικρή ιδέα για το πώς θα αντικαταστήσουν την εξουσία των Τούρκων» (4ο επεισόδιο. Θυμίζουμε ότι σ’ αυτό το επεισόδιο αναφέρθηκαν «η Μονή Καλτεζών», «τα Βέρβαινα» και «η Ζαράκοβα», ενώ ήδη από το 2ο είχε γίνει εκτενής αναφορά τα σχέδια και τους στόχους της Εταιρίας). Βέβαια το στρατιωτικό γκουβέρνο δεν μπορεί να εξηγηθεί και να θεωρηθεί ως «προσωρινό», οι Κολοκοτρωναίικες βλέψεις επιβεβαιώνονται μετά τα Δερβενάκια, («Ελέγχει και διοικεί μεγάλο μέρος του Μοριά όπως πιστεύει εκείνος») ενώ το δημοκρατικό πολίτευμα στην Επίδαυρο χαρακτηρίστηκε «προσωρινό», με σοφία ως προς την εξωτερική πολιτική αναγνώριση και με σεβασμό στον ραγιά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που από 1.1.1822 γίνεται πλέον «πολίτης» ενός «έθνους».
Επειδή τα επεισόδια είναι μόνον οκτώ, η σειρά αναγκάζεται να περάσει συνοπτικά από το υπόλοιπο 1822 και 23 στο 1825. Λεπτομέρειες για: την υποδοχή Λουριώτη και λοιπών από το δήμαρχο του Λονδίνου, το πρώτο δάνειο, την Κωλέττεια διαχείριση του, τις αθρόες προαγωγές στο στράτευμα και τις μεταγραφές μελών στη «δανειοδοτούμενη φατρία», μπορεί, όποιος θέλει, να βρει στα σχολικά εγχειρίδια ιστορίας, παρόλο που αυτά επί δεκαετίες εμποτίζουν γενιές με μύθους καίριας υπονομευτικής σημασίας για το εθνικό μέλλον των Ελλήνων. Συνεπώς, στο 5ο επεισόδιο «οι δύο ανταγωνιστικές κυβερνήσεις που ισχυρίζονται ότι είναι νόμιμες» θα τύχουν από τον κ. Βερέμη της ανάλυσης θεμάτων όπως η Επτάνησος Πολιτεία του 1800, η Εταιρία, η Βιέννη, η Μολδοβλαχία, η Πίζα, το Τροπάου, το Λάιμπαχ, ο τσάρος, ο Guilford, ο Castlereagh, ο Metternich, ο Παπαρρηγόπουλος, η Βοστίτσα, ο Ζαμπέλιος, η σχέση ρουμελιωτών αρματολών με τις «εθνικές κυβερνήσεις»... Για κάποιον άλλον, μελλοντικό, περισσότερο «ώριμο καιρό» αναβάλλεται η εξήγηση του ερωτήματος: Πώς μια «εθνική» κυβέρνηση το 1825 εμφανίστηκε αδύναμη να κάνει αυτό που κατόρθωσε ένα χρόνο πριν: να κινητοποιήσει ρουμελιώτικα και σουλιώτικα στρατεύματα. Δύο «εθνικοί» στόχοι θα παραμείνουν ασύγκριτοι και αδιερεύνητοι: α) εξόντωση των στασιαστών Κολοκοτρωναιο-μοραϊτοπροκρίτων β) «Ιμπραήμ Πασάς». Οπότε, για να μην εξαφθούν τα πάθη, παραλείπεται από την αφήγηση του ΣΚΑΪ η στρατιωτική δράση της «εθνικής κυβέρνησης» κατά του Ιμπραήμ, που οδήγησε στη Σφακτηρία, στο Κρεμμύδι, στο Νιόκαστρο… και περιέχονται σε μαρτυρίες όπως αυτή του Μακρυγιάννη:
… κ’ έβαλε τον Σκούρτη να διοικήση και να οδηγήση και τους αρχηγούς της ξηράς ο θαλασσινός, απλός αξιωματικός -ούτε και της θάλασσας τον πόλεμον δεν τον γνώριζε καλά. Έλεγε των στεργιανών, «Όρτζα, πότζα!». Εκείνοι έλεγαν «Τι λέγει αυτός, γαμώ το καυλί τ’;»
Τέλος, ζητούμε συγγνώμη, γιατί παρά τις συνήθως έγκαιρες και έγκυρες πληροφορίες των μυστικοπρακτόρων μας, δεν κατέστη δυνατό να μάθουμε αν τελικά θα δούμε ένα αμφιλεγόμενο πλάνο που γυρίστηκε μεν, κρίθηκε όμως επικίνδυνο από τους ιστορικούς του ΣΚΑΪ για τις αντιδράσεις και το διχασμό που θα προκαλούσε: τους φυλακισμένους (και ταξικούς αντίπαλους) του 1825, ψηλά στον προφήτη Ηλία να κοιτούν τ’ απόγιομα κατά το Μοριά, με τον Κανέλλο να βάζει το χέρι κάθετα στο μέτωπο (λόγω ήλιου) και το Θοδωράκη, λίγο πιο χαμηλά, στη μύτη (λόγω Ύδρας).
Το ζήτημα με τη σειρά του ΣΚΑΪ είναι πως είναι στρατευμένη…και η στρατευμένη ιστοριογραφία είναι εξ ορισμού κακή ιστοριογραφία, αφού ψάχνει στα γεγονότα για να ανασύρει και να φωτίσει μόνο εκείνα που συμφέρουν τις απόψεις που υπηρετεί.
Στο επεισόδιο που αναφέρει ο αρθρογράφος είδαμε να παίζεται ξανά το ίδιο έργο: Απλουστεύσεις (π.χ. οι άσχετοι με διακυβέρνηση αρματολοί – Κολοκοτρωναίοι κλτ- που αδυνατούν να συνομιλήσουν με τον ξένο παράγοντα και φοβούνται τον εξ Ευρώπης ερχόμενο συνταγματισμό για να μη χάσουν τα προνόμιά τους) και αγιογραφίες (ο εντιμότατος διαχειριστής του δημοσίου χρήματος Μαυροκορδάτος με τις προοδευτικές και γνήσια φιλελεύθερες απόψεις) και άλλα τινά…
Λυπάμαι κύριοι αλλά δε γράφεται έτσι η Ιστορία…τουλάχιστον αυτή που έχουμε χρέος να διδάξουμε στους νέους μας. Ζητούμενο της ιστορικής έρευνας δεν είναι να ανακαλύψει ποιος είχε δίκιο ή άδικο σε μια δεδομένη σύγκρουση, ούτε να αποφασίσει για το ποιοι ήταν οι “καλοί” και οι “κακοί” του έργου…Σκοπός του ιστορικού είναι να φωτίσει όσο γίνεται πιο αντικειμενικά τα αίτια των γεγονότων, να αναζητήσει τους παράγοντες που οδήγησαν σε συγκεκριμένες εξελίξεις, βάζοντας όσο μπορεί στην άκρη τις προσωπικές του απόψεις και προτιμήσεις ως προς τα αποτελέσματα και τους συντελεστές τους. Ξεκινώντας λοιπόν μια ανάλυση με ιδεολογικά χρωματισμένες αξιολογικές κρίσεις, είσαι σε λάθος δρόμο..
Υποτίθεται ότι σκοπός της συγκεκριμένης σειράς ήταν να προσφέρει μια άλλη, πιο μοντέρνα ιστοριογραφική ματιά στα γεγονότα που θα μας απομάκρυνε από τα σχολικά κλισέ των καλών και αδικημένων Ελλήνων και των κακών και αδικοπραγούντων Τούρκων, αποκαλύπτοντας μια πιο σύνθετη ιστορική πραγματικότητα. Αντ’αυτού, βλέπουμε τα κλισέ απλώς να αντικαθίστανται με άλλα: Οι “καλοί” – δυτικόφιλοι – φιλελεύθεροι – προοδευτικοί Έλληνες από τη μια και οι “κακοί” – ανατολίζοντες – οπισθοδρομικοί – τοπικιστές Έλληνες από την άλλη…
Λυπάμαι και απλά υπενθυμίζω ότι τα κλισέ, ανεξαρτήτως περιεχομένου, υπηρετούν πάντα σκοπιμότητες…