Το Αντίφωνο διοργάνωσε εκδήλωση-συζήτηση με θέμα "Η ανάγκη ριζικής συνταγματικής μεταρρύθμισης" την Τρίτη 18 Οκτωβρίου 2011, στην αίθουσα τελετών του ΔΣΑ.
Ομιλητές ήταν ο Χρήστος Λυντέρης, Δικηγόρος, Δρ. Νομικής, ο Βασίλης Ξυδιάς, Εκπαιδευτικός Θεολόγος, και ο Χάρης Οικονομόπουλος, Δικηγόρος, προεδρεύων φίλος του Ομίλου "Ελπίδες". Τη συζήτηση συντόνισε ο δικηγόρος και συγγραφέας Χρήστος Αναγνώστου.
Μεταξύ των άλλων αναφέρθηκε και η ιδέα για διοργάνωση διαδικτυακού δημοψηφίσματος από ευρύτερη ομάδα ιστοσελίδων.
Δείτε τις εισηγήσεις παρακάτω.
Εισαγωγή: Χρήστος Αναγνώστου (συντονιστής)
Χρήστος Λυντέρης
Βασίλης Ξυδιάς
Χάρης Οικονομόπουλος
Παρεμβάσεις- Συζήτηση
Μια επιπλέον γεύση των σκέψεων και παλαιότερων πρωτοβουλιών των τριών εισηγητών σχετικά με το θέμα της εκδήλωσης μπορείτε επίσης να πάρετε στις παρακάτω αναρτήσεις ...
«Χρ. Λυντέρης, «Η ανάγκη για συνταγματική-πολιτειακή αλλαγή» Προτάσεις για ένα νέο, σύγχρονο δημοκρατικό Σύνταγμα που εστιάζουν σε πέντε ζητήματα: (α) λαϊκή κυριαρχία, (β) πολιτική ισότητα, (γ) διάκριση εξουσιών, (δ) ανεξαρτησία Δικαιοσύνης, (ε) πολιτικά κόμματα.
Χ. Οικονομόπουλος, «Η πατρίδα απέναντι στην κρίση» Εισήγηση στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του εισηγητή στις 9 Μαρτίου 2011 στο Αμφιθέατρο της Τράπεζας της Ελλάδος με θέμα «Η χώρα απέναντι στην κρίση: Ιστορικό συνταγματικών αλλαγών στη νεώτερη Ελλάδα, Προτάσεις και προτεραιότητες θεσμικής αναθεώρησης για την ανάπτυξη» (βλ. εδώ).
Χ. Οικονομόπουλος, «Ομιλία στην Παλιά Βουλή» Εισήγηση στην εκδήλωση που συνδιοργάνωσαν στις 19 Μαΐου 2011 το Πάντειο Πανεπιστήμιο και το Ελληνοβρετανικό Εμπορικό Επιμελητήριο για την παρουσίαση του βιβλίου του Θ. Διαμαντόπουλου, "Προεδρικό Σύστημα στην Ελλάδα: Στοχασμοί για μία εναλλακτική θεσμική αρχιτεκτονική", εκδ. Παπαζήση (για την εκδήλωση βλ. εδώ).
Β. Ξυδιάς, «Συνταγματική επανίδρυση της Ελληνικής Δημοκρατίας» Πρόταση μιας νέας πολιτειακής δομής που συνδυάζει τον κλασικό ρεπουμπλικανικό θεσμό της Προεδρικής Δημοκρατίας με την ουσιαστική αναδιοργάνωση και ενίσχυση τοπικών και περιφερειακών θεσμών, στοιχεία που παραπέμπουν στον ελληνικό κοινοτισμό.
Β. Ξυδιάς, «Ποιοι έχουν μιλήσει για Προεδρική Δημοκρατία» Σύντομο ιστορικό των προτάσεων που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια για την Προεδρική Δημοκρατία.
http://www.dd-democracy.gr/article.asp?Id=81
Ξύπνα ρωμηέ και κάτω το ρουσφέτι : Όχι φράγκικο σύνταγμα, πολίτευμα ελληνικό με βασιλεία με βουλή με επαρχιακά συμβούλια και με συμβούλους του βασιλειά / Υπό Ιωάννου Α. Σπηλιωτάκη. 1881
http://anemi.lib.uoc.gr/metadata/0/7/1/metadata-413-0000069.tkl
Το κείμενο του 1881 επισημαίνει ότι δεν χρειαζόμαστε σύνταγμα αλλά 3 εγγυητές για την χώρα των βασιλιά ή πρόεδρο της δημοκρατίας, τους βουλευτές και τους επαρχιακούς συμβούλους.
Ο πρόεδρος της δημοκρατία και οι επαρχιακοί σύμβουλοι πρέπει να είναι εκτός κομματικού συστήματος. Ο ρόλος του επαρχιακού σύμβουλου είναι του τοπικού «καρπαζοεισπράκτορα» όταν οι άλλοι αυθαιρετούν και αυτοί δεν κάνουν τίποτα, γιατί όταν θέλεις να διαμαρτυρηθείς στην επαρχία δεν έχεις κανένα απέναντι.
Τέλος το κείμενο του 1881 λέει ότι το σημερινό σύστημα ψηφοφορίας επιτρέπει την νοθεία γιατί δεν υπογράφουμε και έχει πάρα πολλούς ανενεργούς ψηφοφόρους.
Αυτές τις μέρες λέγονται και γράφονται πολλά για δύο προβλήματα που αφορούν στο Σύνταγμα των Ελλήνων :
(1) Για τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν και
(2) Για το από ποιους πρέπει και μπορούν αυτές οι αλλαγές να πραγματοποιηθούν.
Το δεύτερο πρόβλημα είναι ιδιαίτερα κρίσιμο γιατί εκφράζει μια αλλαγή της φιλοσοφίας του Συντάγματος και όχι μία αλλαγή των διατάξεων του.
Η ιστορία και η φιλοσοφία των Συνταγμάτων.
Σύνταγμα είναι ο κορυφαίος Νόμος μιας Χώρας· είναι ο Νόμος των νόμων που προστατεύει τους πολίτες από αυτούς που ασκούν την εξουσία και έχουν το θεσμικό δικαίωμα να νομοθετούν και να αποφασίζουν. Ακόμη αποτελεί τον νόμο που καθορίζει το πολίτευμα της χώρας, δηλαδή το πώς και από ποιους ασκείται η εξουσία.
Η ύπαρξη ενός τέτοιου κορυφαίου και με πάγιες διατάξεις Νόμου προτάθηκε από ουμανιστές φιλοσόφους τα χρόνια που τα μοναρχικά πολιτεύματα είχαν την μέγιστη πολιτική και ηθική ισχύ· τα χρόνια που όλα τα πολιτεύματα ήταν μοναρχίες ή ολιγαρχίες.
Πρώτο κείμενο συντάγματος θεωρείται από πολλούς ότι είναι η Μάγνα Κάρτα, που εκδόθηκε το 1215 στην Αγγλία, (Magna Carta Libertatum, Μεγάλος Χάρτης Ελευθεριών), με την οποία προστατευτήκαν οι άνθρωποι από την απεριόριστη εξουσία του Βασιλιά ……
Περισσότερα, http://www.dd-democracy.gr/article.asp?Id=81
Ο σύνδεσμος δεν λειτουργεί.
Παραθέτω ολόκληρο το άρθρο
Ανάγκη για αλλαγή της φιλοσοφίας του Συντάγματος
Του Δημοσθένη Κυριαζή
Αυτές τις μέρες λέγονται και γράφονται πολλά για δύο προβλήματα που αφορούν στο Σύνταγμα των Ελλήνων :
(1) Για τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν και
(2) Για το από ποιους πρέπει και μπορούν αυτές οι αλλαγές να πραγματοποιηθούν.
Το δεύτερο πρόβλημα είναι ιδιαίτερα κρίσιμο γιατί εκφράζει μια αλλαγή της φιλοσοφίας του Συντάγματος και όχι μία αλλαγή των διατάξεων του.
Η ιστορία και η φιλοσοφία των Συνταγμάτων.
Σύνταγμα είναι ο κορυφαίος Νόμος μιας Χώρας· είναι ο Νόμος των νόμων που προστατεύει τους πολίτες από αυτούς που ασκούν την εξουσία και έχουν το θεσμικό δικαίωμα να νομοθετούν και να αποφασίζουν. Ακόμη αποτελεί τον νόμο που καθορίζει το πολίτευμα της χώρας, δηλαδή το πώς και από ποιους ασκείται η εξουσία.
Η ύπαρξη ενός τέτοιου κορυφαίου και με πάγιες διατάξεις Νόμου προτάθηκε από ουμανιστές φιλοσόφους τα χρόνια που τα μοναρχικά πολιτεύματα είχαν την μέγιστη πολιτική και ηθική ισχύ· τα χρόνια που όλα τα πολιτεύματα ήταν μοναρχίες ή ολιγαρχίες.
Πρώτο κείμενο συντάγματος θεωρείται από πολλούς ότι είναι η Μάγνα Κάρτα, που εκδόθηκε το 1215 στην Αγγλία, (Magna Carta Libertatum, Μεγάλος Χάρτης Ελευθεριών), με την οποία προστατευτήκαν οι άνθρωποι από την απεριόριστη εξουσία του Βασιλιά.
Αρχικός στόχος των πρώτων Συνταγματικών νόμων, θεσμοθετήθηκαν πολύ αργότερα, ήταν η προστασία των πολιτών από το κράτος, η προστασία δηλαδή από το μονάρχη που ασκούσε απόλυτη και χωρίς νομοθετικούς περιορισμούς εξουσία. Με τα Συντάγματα, η εξουσία του μονάρχη έπαψε να είναι απόλυτη και περιορίστηκε στα όρια που καθόριζε ο Συνταγματικός νόμος.
Η διεύρυνση των Συνταγμάτων για τον καθορισμό του πως και από ποιους ασκείται η εξουσία, πραγματοποιήθηκε σταδιακά κατά το μετασχηματισμό των μοναρχιών σε συνταγματικές μοναρχίες και στη συνέχεια σε αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες.
Όχημα για αυτόν το μετασχηματισμό ήταν οι ιδέες της Γαλλικής επανάστασης και οι ιδέες αρκετών πολιτικών φιλοσόφων. Ένας σημαντικός από αυτούς ήταν ο Γάλλος Μοντεσκιέ (1689-1755), οι ιδέες του οποίου συνέβαλαν στη δημιουργία του πρώτου στον κόσμο Συντάγματος· του Ομοσπονδιακού Συντάγματος των ΗΠΑ που ψηφίστηκε το 1787. Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1791, η Γαλλική Εθνοσυνέλευση ψήφισε το πρώτο Σύνταγμα της Γαλλίας. Στη συνέχεια η απόκτηση Συνταγμάτων πήρε τη μορφή χιοναστιβάδας και σήμερα σχεδόν όλες οι Χώρες έχουν το δικό τους Σύνταγμα.
Τα Συντάγματα προστασίας των πολιτών.
Για να μπορεί ένα Σύνταγμα να προστατεύει τους πολίτες πρέπει αυτοί που ασκούν την εξουσία και νομοθετούν να μην είναι οι ίδιοι με αυτούς που εγκρίνουν τους συνταγματικούς κανόνες. Το αντίθετο αποτελεί λογική και ηθική αντίφαση. Οι λόγοι ευνόητοι.
Αυτή την αντίφαση ο Λαό μας την γνωρίζει και την διατυπώνει σκωπτικά με τη γνωστή παροιμία: « Γιάννης κερνάει και Γιάννης πίνει».
Επειδή στην πράξη οι διατάξεις ενός Συντάγματος ούτε σκόπιμο ούτε δυνατό είναι να παραμένουν αμετάβλητες, καθορίστηκαν διαδικασίες αλλαγών τους τέτοιες, που να υποβαθμίζουν σημαντικά την προαναφερθείσα αντίφαση. Αυτό επιχειρείται να επιτευχθεί με τους ακόλουθους τρεις τρόπους :
(1) Με έγκριση των συνταγματικών αλλαγών από τους πολίτες με δημοψηφίσματα (πχ Γαλλία).
(2)Με έγκριση τους από περισσότερα του ενός νομοθετικά σώματα του πολιτεύματος (πχ ΗΠΑ)
(3) Με έγκριση τους από το Κοινοβούλιο με πιο αυστηρούς κανόνες από αυτούς που χρησιμοποιούνται για τη λήψη των άλλων αποφάσεων.
Ο τρίτος τρόπος, που εφαρμόζεται στη Χώρα μας και σε άλλες κοινοβουλευτικές δημοκρατίες, παρουσίασε το εξής πρόβλημα.
Σε περιπτώσεις που οι αρχηγοί πολιτικών κομμάτων είχαν ισχυρή πλειοψηφία, η έγκριση συνταγματικών αλλαγών έπαψε να αποτελεί απόφαση των αντιπροσώπων των πολιτών και ουσιαστικά αποτέλεσε απόφαση του πρωθυπουργού /αρχηγού της πλειοψηφίας .
Τέτοια Συντάγματα, που εγκρίνονται απουσία των πολιτών, παραπέμπουν σε πολιτεύματα που ακόμα και οι κανόνες του συνταγματικού νόμου, καθορίζονται από το βασιλιά, ή τον εμπνευσμένο δικτάτορα.
Για τα πολιτικά, οικονομικά και τεχνολογικά δεδομένα του 18ου,19ου , και 20ου αιώνα, αυτή η φιλοσοφία των συνταγμάτων, ήταν η βέλτιστη δυνατή και βοήθησε σημαντικά για να αποκτήσουν οι πολίτες δικαιώματα. Να αποκτήσουν δικαιώματα που δεν μπορούσαν να τα ακυρώσουν, για την ακρίβεια δεν μπορούσαν να τα ακυρώσουν εύκολα, οι ασκούντες την εξουσία.
Η κατηγορία συνταγμάτων που δημιουργήθηκαν « για την προστασία των πολιτών, αλλά απουσία των πολιτών», μοιάζει με θεσμούς απαλλοτρίωσης της εξουσίας των ανθρώπων με αντίτιμο την παροχή κάποιων δικαιωμάτων· δικαιωμάτων που καθορίζονται μονομερώς από αυτούς που ασκούν την εξουσία χωρίς τη συμμετοχή των αντισυμβαλλόμενων πολιτών.
Από τα συντάγματα προστασίας στα συντάγματα εξουσίας των πολιτών
Κατά την αντίληψη ενός απλού πολίτη, που ούτε νομικός ούτε πολιτικός είναι, η σημερινή γενιά συνταγμάτων έχει ένα βασικό αρνητικό χαρακτηριστικό. Είναι ασύμβατη με δύο φυσικούς νόμους:
(1) Το νόμο του αμεταβίβαστου της εξουσίας ( της ισχύος) των ανθρώπων και
(2) Το νόμο της Εντροπίας.
Ας επιχειρήσουμε όμως μία πολύ σύντομη αναφορά σε αυτούς τους δύο νόμους.
Ο νόμος του αμεταβίβαστου της εξουσίας.
Η εξουσία των ανθρώπων, η δυνατότητα δηλαδή να λαμβάνουν και να πραγματοποιούν αποφάσεις, είναι μια μορφή ισχύος που η Φύση, ο Θεός δώρισε στους ανθρώπους και όχι κάποιοι εμπνευσμένοι ηγέτες. Η ισχύς αυτή δεν μπορεί να μεταβιβαστεί σε τρίτους όπως δεν μπορεί να μεταβιβαστεί η μυϊκή ή η πνευματική ισχύς των ανθρώπων[1], δώρα και αυτά της Φύσης στον άνθρωπο.
Η αντιπροσώπευση συνεπώς, που αποτελεί τη λογική των συνταγμάτων της πρώτης γενιάς, συνιστά παράβαση αυτού του φυσικού νόμου. Το μέγεθος της παράβασης προφανώς είναι ανάλογο προς την κλίμακα της αντιπροσώπευσης.
Ο νόμος της Εντροπίας.
Η εξέλιξη όλων των συστημάτων – συνεπώς και των πολιτικών – υπακούει στο νόμο της εντροπίας. Σύμφωνα με το νόμο αυτό, κοινή και αναπόφευκτη μοίρα όλων των συστημάτων, είναι η υποβάθμιση των ικανοτήτων τους, η αποδόμηση τους. Ο βαθμός αποδόμησης στα φυσικά συστήματα (πχ θερμοδυναμικά, πληροφοριακά), εκφράζεται από την αύξηση της εντροπίας τους.
Η υπέρβαση αυτού του φυσικού νόμου είναι αδύνατη. Όλα τα συστήματα νομοτελειακά πορεύονται στην αποδομηση τους. Η μόνη δυνατότητα που έχει ο άνθρωπος στον άνισο αγώνα με τη Φύση, είναι η καθυστέρηση της αύξησης της εντροπίας. Αυτή η διαδικασία καθυστέρησης ονομάζεται και παραγωγή αρνητικής εντροπίας.
Δεδομένου ότι ο νόμος της εντροπίας για τα πολιτικά συστήματα μπορεί να διατυπωθεί ως εξής: « όλες οι αυθόρμητες διεργασίες γίνονται προς την κατεύθυνση της αύξησης της συγκέντρωσης εξουσίας»[2] , συμπεραίνουμε ότι τα σημερινά Συντάγματα, παρά τις θεσμικές (διαχωρισμός εξουσιών ) και φραστικές ( όλη η εξουσία πηγάζει από το λαό) προσπάθειες τους, δεν παράγουν αρνητική εντροπία· τελικά λειτουργούν περισσότερο ως επιταχυντές παρά ως επιβραδυντές στη νομοτελειακή αύξηση της εντροπίας.
Οι παραβάσεις όμως των φυσικών νόμων δεν παραγράφονται με ανθρώπινους νόμους, ακόμη και αν αυτοί είναι συνταγματικοί· αργά ή γρήγορα πληρώνονται σκληρά και χωρίς δυνατότητα αναστολής.
Στη λογική αυτή, η δημιουργία της 2ης γενιάς Συνταγμάτων, των Συνταγμάτων εξουσίας των πολιτών, φαίνεται ότι αποτελεί μονόδρομο· αργά η γρήγορα, με μικρό ή μεγάλο κόστος, θα πραγματοποιηθεί. Οι φυσικοί νόμοι θα υπερισχύσουν των ανθρώπινων.
Για περισσότερο από 200 χρόνια το πέρασμα σε Συντάγματα εξουσίας των πολιτών είχε πολύ μεγάλες δυσχέρειες, που πρακτικά το καθιστούσαν ανέφικτο. Σήμερα όμως, την εποχή της κοινωνίας της πληροφορίας αυτό το πέρασμα έχει, χάρη στην ψηφιακή τεχνολογία, λειτουργική και οικονομική εφικτότητα. Σήμερα υπάρχουν οι προϋποθέσεις για μία τέτοια αλλαγή.
Μια απλή πρόταση αλλαγής του σημερινού Συντάγματος για δημιουργία, με τρόπο ομαλό και χαμηλού τιμήματος, Συντάγματος εξουσίας των πολιτών, υπάρχει στις σελίδες της Ψηφιακής Άμεσης Δημοκρατίας , http://www.dd-democracy.gr/article.asp?Id=72
Μακάρι οι πραγματικοί, και όχι οι κατ’ επάγγελμα, πολιτικοί και πνευματικοί ηγέτες να είναι οι πρώτοι που θα πιστέψουν στην ανάγκη για μια τέτοια συνταγματική αλλαγή και να συμβάλλουν στην ομαλή και ορθολογική πραγματοποίηση της.
——————————————————————————–
[1] Η πρόταση αυτή είναι γνωστή ως το αμεταβίβαστο των δικαιωμάτων του ανθρώπου που διατυπώθηκε από το Γάλλο φιλόσοφο Ζαν Ζακ Ρουσσώ
[2] Δημοσθένης Κυριαζής, «Η Άμεση Δημοκρατία στην Τηλέρια»