Το γλωσσικό σχήμα

0
605

του Ιωάννη Σ. Νίκολη
Τα εκ των ων ουκ άνευ χαρακτηριστικά (αναγκαίες άλλα όχι και ικανές συνθήκες) κάθε γλώσσας επικοινωνίας είναι:
1) Η ύπαρξη μνήμης μακράς κλίμακος, ώστε ο αποδέκτης να ανιχνεύει και να διορθώνει λάθη εκ των συμφραζομένων (γραμματικοί και συντακτικοί κανόνες).

2) Επιλεκτικότης: λίγες λέξεις - κλειδιά και λίγες λεπτομέρειες σε ένα πρότυπο διεκδικούν τη «μερίδα του λέοντος» από πλευράς συχνότητας εμφανίσεως.

3) Σπάσιμο συμμετρίας στον μονοδιάστατο φυσικό χώρο (όλες οι γλώσσες διαβάζονται και γράφονται μονόφορα). Παλίνδρομα διαβάζονται αξιοπερίεργες εξαιρέσεις.

4) Ολες οι γλώσσες σχηματίζουν φράσεις που είναι συστήματα αυτοαναφοράς. Επιβάλλεται λοιπόν αυτοσυνέπεια σε κάθε γλωσσικό σχήμα, ώστε ένα τμήμα μιας φράσης να μην αναιρεί άλλο τμήμα της ίδιας φράσης.

5) Κάθε γλώσσα διασφαλίζει μιαν «ισορροπία» τρόμου μεταξύ ποικιλίας ρεπερτορίου (αναγκαίας για να ελκύει το ενδιαφέρον του συνδιαλεγόμενου) και αξιοπιστίας (ύπαρξη συντακτικών κανόνων και ικανότητα ανίχνευσης και διόρθωσης λαθών).

Ολες οι παραπάνω ιδιότητες είναι δυνατόν να τηρηθούν σε μια τεχνητή γλώσσα - κείμενο που προκύπτει σαν μονοδιάστατη χρονοσειρά ή σαν αποτέλεσμα διαμερισμού ενός χαοτικού πολυμορφοκλασματικού ελκυστή σε μη αλληλοεπικαλυπτόμενες κυψελίδες («σύμβολα»).

Η τροχιά του ελκυστή περνά ανομοιόμορφα και διαλειπτικά από τις διάφορες κυψελίδες - σύμβολα, με αποτέλεσμα τα σύμβολα αυτά να διαδέχονται το ένα το άλλο στον χρόνο, σχηματίζοντας έτσι ένα μονοδιάστατο κείμενο. Η στατιστική ανάλυση του τεχνητού αυτού κειμένου δίδει τις παραπάνω συλλογικές ιδιότητες της τεχνητής γλώσσας. Συγκρίσεις με τις αντίστοιχες συλλογικές ιδιότητες φυσικών γλωσσών (ελληνικής, αγγλικής), γεννητικών κειμένων (DNA, mRNA) και μουσικών γλωσσών (κείμενα Johann Sebastian Bach) δίνουν ικανοποιητική ποιοτική ταύτιση. Ετσι, είναι κατ' αρχάς δυνατόν χρησιμοποιώντας πολύ απλά μη γραμμικά ανομοιογενή χαοτικά δυναμικά συστήματα (hardware) να παράγουμε πολυπλοκότατες συμβολικές διαδικασίες (software) που να μιμούνται, κατά πρωτόλειο έστω τρόπο, τα αναγκαία χαρακτηριστικά κάθε γλώσσας επικοινωνίας. Η επιλεκτικότητα της τεχνητής γλώσσας βασίζεται στο ότι ο χαοτικός ελκυστής επισκέπτεται τα διάφορα σύμβολα - κυψελίδες κατά τρόπο ανομοιογενή δίδοντας διαφορετικούς συντελεστές βαρύτητας σε διάφορα σύμβολα ή λέξεις ή φράσεις του τεχνητού κειμένου.

Η σχεδίαση, λοιπόν, νοημόνων Robots με πολύ απλή «γνωστική» hardware ικανών να εκφράζονται με μια αποδεκτή πρωτόγονη γλώσσα είναι κατ' αρχάς δυνατή.

* Ο κ. Ι. Σ. Νικολής είναι καθηγητής Θεωρίας Πληροφοριών και Κυβερνητικής στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών.

πηγή : Το Βήμα, 08/12/1996

Σχολιάστε:

Πληκτρολογήστε το σχόλιό σας
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ