Θεόδωρος Ζιάκας
Η ομιλία* μου θα είναι μια άσκηση προσανατολισμού στον ραγδαία μεταβαλλόμενο σύγχρονο κόσμο. Δεν θέλω να συγκρατήσετε λεπτομέρειες. Μόνο τρεις λέξεις. Κι αν όχι το νόημα των λέξεων, τουλάχιστο το ερώτημα για τη σημασία τους, ένα ερώτημα που (σας το λέω προκαταβολικά) θα έπρεπε να μας συνοδεύει σε όλη τη ζωή. Οι λέξεις αυτές είναι: Πρόσωπο, Άτομο, Κολεκτιβιστικός (αγελαίος) τύπος ανθρώπου.
Μιλώντας για «προσανατολισμό μέσα στον κόσμο» προσέχω αμέσως ότι είμαι Εγώ που μιλώ για τον κόσμο. Άρα κάνω μια πρωταρχική διάκριση: ξεχωρίζω τον εαυτό μου από τον κόσμο. Η διάκριση αυτή δημιουργεί τρία πρωταρχικά ερωτήματα:
Ποιος είμαι Εγώ; Ποιος είναι ο Κόσμος; Ποια η Σχέση μου με τον Κόσμο (η “θέση” μου μέσα σ’ αυτόν);
Δεν υπάρχει σύστημα προσανατολισμού χωρίς κάποια απάντηση στα ερωτήματα αυτά. Ας αρχίσω από τον Κόσμο.
1. Ο σύγχρονος κόσμος
Ο κόσμος είναι κοινωνία και φύση. Για τον φυσικό κόσμο μας μιλούν οι επιστήμες της φύσης. Για την κοινωνία, για τον πολιτισμό, μας μιλούν οι επιστήμες του ανθρώπου. Εδώ θα περιοριστούμε στον κόσμο του πολιτισμού, στην κοινωνία.
Έχουμε σήμερα έναν παγκόσμιο πολιτισμό. Με τη λέξη «πολιτισμός» εννοούμε ένα σύνολο παραδόσεων, ενώ με τη λέξη «παράδοση» εννοούμε τον μηχανισμό της δημιουργίας, ο οποίος περιλαμβάνει πρωτίστως ένα σύστημα προτύπων και την αντίστοιχη παιδεία. Όταν αναφερόμαστε στον σημερινό «παγκόσμιο» πολιτισμό εννοούμε ότι μια συγκεκριμένη παράδοση είναι κυρίαρχη σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Αυτή η παράδοση είναι η Νεωτερικότητα. Λέγεται «Νεωτερικότητα» γιατί σε αντίθεση με όλες τις άλλες παραδόσεις, διακατέχεται από τη «μανία του νέου». Κυνηγά συνεχώς το καινούργιο.
Η παράδοση αυτή ξεκίνησε από τη δυτική Ευρώπη τον 18ο αιώνα και βαθμιαία κυριάρχησε σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Όσες προνεωτερικές παραδόσεις δεν κατόρθωσε να καταστρέψει τις κυριάρχησε και τις δορυφοροποίησε. Την κατάσταση αυτή την αποδίδουμε στο ακόλουθο σχήμα, που δείχνει τη Νεωτερικότητα να περιβάλλεται από την προ-Νεωτερικότητα.
Στο σχήμα αυτό φαίνεται και ο Ελληνισμός, ο οποίος έρχεται από την προ-Νεωτερικότητα και σαν σφήνα εισχωρεί στη Νεωτερικότητα. Η εικόνα υπονοεί ότι η εθνική μας ταυτότητα εν μέρει είναι νεωτερική και εν μέρει προνεωτερική. Ότι είναι ένα κράμα, όπου η νεωτερική παράδοση κυριαρχεί πάνω στις προνεωτερικές μας παραδόσεις.
2. Το Άτομο
Φανταστείτε τον νεωτερικό πολιτισμό όπως το σύμπαν της σύγχρονης φυσικής. Μια ποσότητα ύλης μηδενικών διαστάσεων εκρήγνυται τη στιγμή μηδέν. Γίνεται το big bang και προκύπτει μια διαστελλόμενη σφαίρα ύλης και κόσμων. Μια ανάλογη έκρηξη γίνεται κάποια στιγμή στη Δυτική Ευρώπη κι ένα πολιτισμικό μπαλόνι άρχισε να φουσκώνει καταλαμβάνοντας πλέον ολόκληρο τον πλανήτη μας.
Τίθεται το ερώτημα: ποιος φουσκώνει το μπαλόνι; Ποιος τύπος ανθρώπου είναι αυτός που δημιουργεί τη Νεωτερικότητα και αναδημιουργείται απ’ αυτήν; Αν κοιτάξουμε ανάμεσα σ’ αυτούς που δημιουργούν τον νεωτερικό πολιτισμό θα αναγνωρίσουμε δυο τύπους ανθρώπου τον Διανοούμενο (φιλόσοφο, επιστήμονα κ.λπ.) και τον Επιχειρηματία. Οι άνθρωποι αυτοί διαδέχτηκαν στην πολιτισμική ηγεσία τους αντίστοιχους τύπους του Μεσαίωνα: τον Καλόγερο και τον Ιππότη. Ποια είναι η διαφορά τους:
Ο καλόγερος ήταν αυτός που ξεχέρσωσε πολιτιστικά την εκβαρβαρισμένη Δυτική Ευρώπη. Ο ιππότης ήταν ο ένοπλος βραχίονας του καλόγερου. Θυμηθείτε ότι επικεφαλής των σταυροφόρων ήταν ο Πέτρος ο Ερημίτης. Στον ιππότη έχουμε το ιδανικό του ιπποτισμού, που στην παρακμή του παίρνει τη μορφή του Δον Κιχώτη. Οι δυο αυτοί τύποι ενσαρκώνουν τον κολεκτιβιστικό άνθρωπο, τον ομαδικό ή μαζικό άνθρωπο, στις ηρωικές εκδοχές του. Κολεκτιβιστικός άνθρωπος είναι αυτός που ακολουθεί τυφλά τις επιταγές μιας εξωτερικής αυθεντίας. Ο ετερόνομος άνθρωπος. Ο καλόγερος υπακούει στον Πάπα. Ο Πάπας έχει το αλάθητο. Άρα και η πιο φευγαλέα σκέψη διαφωνίας αποτελεί βλασφημία. Βαρύτατο αμάρτημα. Ο ιππότης θυσιάζεται ασυζητητί για τον Πάπα και τον Βασιλιά. Και βέβαια για τη «Δέσποινα των λογισμών του».
Ο διανοούμενος και ο επιχειρηματίας διαφέρουν ριζικά από τον καλόγερο και τον ιππότη, επειδή δεν πιστεύουν σε καμιά εξωτερική αυθεντία. Είναι Άτομα. Κρίνουν μόνοι τους ποιο είναι το σωστό και το καλό. Τα πρότυπα που τους εμπνέουν είναι μέσα τους. Είναι άνθρωποι αυτόνομοι. Όταν συμμορφώνονται με εξωτερικές επιταγές, που δεν τις συμμερίζονται, το κάνουν μόνο από ανάγκη. Η ατομική ελευθερία είναι για το άτομο η ανώτατη αξία. Γι’ αυτό και το πολίτευμά του είναι η δημοκρατία, ενώ του κολεκτιβιστικού ανθρώπου είναι ο δεσποτισμός.
Ο σύγχρονος κατακτητής του κόσμου είναι το Άτομο. Το διαδοχικό φούσκωμα του μπαλονιού είναι η επεκτεινόμενη νεωτερική εξατομίκευση.
3. Το “τέλος” της Νεωτερικότητας
“Παγκοσμιοποίηση” σημαίνει, μεταξύ των άλλων, ότι άμα σκάσει το μπαλόνι κινδυνεύει ολόκληρη η ανθρωπότητα. Το ενδεχόμενο αυτό λίγο έλειψε να συμβεί στο πρόσφατο παρελθόν. Ευτυχώς που ο «πόλεμος των άστρων» έληξε με την τελική πτώση της μιας υπερδύναμης από εξάντληση. Πριν προλάβουν να χρησιμοποιηθούν τα πυρηνικά όπλα.
Μια δεύτερη απειλή είναι το οικολογικό πρόβλημα που μεγαλώνει όσο φουσκώνει το μπαλόνι. Το οικοσύστημα είναι ουσιαστικά η βάση κάθε πολιτισμού. Μοιάζει όμως τόσο ανόητος ο νεωτερικός πολιτισμός που πριονίζει αμέριμνος το κλαδί πάνω στο οποίο κάθεται. «Πριονίζω το κλαδί» σημαίνει: ανοίγω τρύπες στο όζον, φτιάχνω φαινόμενο θερμοκηπίου με τα πολλά καυσαέρια, δηλητηριάζω τα νερά και το έδαφος με τα λύματα, τα φυτοφάρμακα κ.λπ.
Μια τρίτη απειλή είναι το χάσμα Βορρά-Νότου που μεγαλώνει κι αυτό μαζί με το νεωτερικό μπαλόνι. Ο Νότος, η συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού της γης, πεθαίνει από την πείνα και τις αρρώστιες. Ενώ η μικρή μειονότητα του Βορρά σκάει από το πάχος και το άγχος.
Μια τέταρτη τέλος απειλή είναι η διευρυνόμενη αντίθεση ανάμεσα στην εξατομίκευση και τα συστήματα. Αυτό επειδή είναι το πιο κρίσιμο απ΄ όλα ας το δούμε αναλυτικότερα: Άτομο είχαμε και άλλοτε στην ιστορία. Ο Έλληνας ήταν άτομο, αλλά διαφορετικού τύπου. Η διαφορά βρίσκεται στη σημασία που έχει για το νεωτερικό άτομο η μηχανή. Και άρα το είδος εκείνο της σκέψης με το οποίο φτιάχνονται μηχανές: η αλγοριθμική σκέψη. Η δύναμη του νεωτερικού ατόμου, που του επέτρεψε να κυριεύσει τον πλανήτη, βρίσκεται ακριβώς στην ικανότητά του να φτιάχνει μηχανές.
Η λέξη μηχανή φέρνει στην προσοχή μας το Hardware, ενώ η ουσία βρίσκεται στο Software, στο λογισμικό, στον προγραμματισμό, στην αλγοριθμική σκέψη. Βρίσκεται στην ικανότητα να κατασκευάζεις λογικά συστήματα, να τα κάνεις οργανωτικά καλούπια και να προσαρμόζεις τις κοινωνικές σχέσεις μέσα σ’ αυτά. Η σημερινή πολύπλοκη κοινωνία αποτελείται από συστήματα κι όλα μαζί φτιάχνουν αυτό που λέμε “Σύστημα”. Σύστημα θα πει κατάσχεση υπαρξιακού χρόνου και πάγωμά του σε “ρουτίνα”. Το εργοστάσιο είναι το σύστημα-πρότυπο, όπου εκχωρώ τουλάχιστον οκτώ ώρες από την ημερήσια ζωή μου, σε μια δουλειά δίχως ενδιαφέρον. Όσο περισσότερο φουσκώνει το μπαλόνι τόσο περισσότερος χρόνος κατάσχεται και καταψύχεται σε συστήματα, ώσπου απαλλοτριώνεται όλος μας ο χρόνος. Τελικά δεν υπάρχουμε εμείς αλλά τα συστήματα.
Το άτομο που βασίστηκε στα συστήματα για να απελευθερωθεί από τον μεσαιωνικό δεσποτισμό και να γίνει κυρίαρχο του χρόνου του (αυτό θα πει ελευθερία), υποδουλώνεται στα ίδια τα μέσα της χειραφέτησής του και χάνεται στο εσωτερικό τους. Είναι ένα είδος “έκλειψης του υποκειμένου”. Χωρίς να το καταλαβαίνει ο νεωτερικός άνθρωπος χάνει την περιλάλητη ατομικότητά του και μεταβάλλεται σε μηχάνημα. Καθώς όμως ο ίδιος σκέφτεται και ζει μηχανικά, θέλει να φτιάξει και τη μηχανή που θα του μοιάζει. Από τη στιγμή που κατασκευάστηκε το κομπιούτερ τα ευφυέστερα μυαλά βάλθηκαν να φτιάξουν τη μηχανή που θα “σκέπτεται”. Αυτές οι δυο γραμμές εξελίξεως συγκλίνουν στο βιο-αυτόματο, στην ανθρωπο-μηχανή, στο βιορομπότ. Κι εδώ είναι που όταν σκάσει η φούσκα δεν πρόκειται να μείνει τίποτα.
Ήδη βρισκόμαστε στη μεταιχμιακή φάση που οδηγεί εκεί: σ’ αυτό που λέμε μετα-Νεωτερικότητα. Μιλάμε για το «τέλος της Νεωτερικότητας» επειδή η έκλειψη του υποκειμένου δηλώνει την κατάρρευση του ατόμου, ως ανθρωπολογικού τύπου, την αποσύνθεσή του. Τη μετάβαση αυτή στον “καινούργιο γενναίο κόσμο” την απεικονίζουμε στη συνέχεια με το φούσκωμα ενός άλλου μπαλονιού στο εσωτερικό της Νεωτερικότητας: αυτού της μετα-Νεωτερικότητας. Το ερωτηματικό αναφέρεται στο είδος των μετανεωτερικών ανθρώπων.
4. Η μετα-Νεωτερικότητα
Αν πηγαίνουμε προς έναν άλλο (μετα-νεωτερικό) πολιτισμό ποιος θα είναι ο ανθρωπολογικός τύπος-φορέας του; Αυτό είναι το κεντρικό ερώτημα που θέτει η κρίση της νεωτερικής εξατομίκευσης.
Η νεωτερική σκέψη δεν μπορεί να δεχθεί το ερώτημα, γιατί “Νεωτερικότητα” σημαίνει ακριβώς ότι δεν υπάρχει τίποτα νεώτερο από το νεωτερικό. Ότι από τη στιγμή που φτάσαμε στο άτομο τελείωσε η ανθρωπολογική εξέλιξη. Δεν υπάρχει “μετά”, “πέρα από το άτομο”. Μόνο “πίσω” μπορεί να υπάρξει. Αλλά ας δούμε τα δεδομένα:
Μπορούμε να προβλέψουμε ότι η σύζευξη ανθρώπου-μηχανής θα φτάσει μέχρι το βιο-αυτόματο. Ήδη έχουμε βαδίσει αρκετό μέρος του δρόμου που οδηγεί στην ανθρωπομηχανή. Αυτή θα είναι, ασφαλώς, ένας τύπος υποκειμένου «πέρα από το άτομο». Είναι το εφιαλτικό σενάριο που ονομάζουν «τεχνοφασισμό».
Αν το άτομο μπορούσε να είναι συγχρόνως φορέας του καλού του είδους (του καλού της ανθρωπότητας), δεν θα υπήρχε ούτε οικολογικό, ούτε κοινωνικό πρόβλημα. Με άλλα λόγια αυτό που “λείπει” από το άτομο είναι η διάσταση της καθολικότητας.
Τα συστήματα αναπληρώνουν με μια έννοια την ελλείπουσα καθολικότητα. Τελικώς όμως δεν λύνουν το πρόβλημα, γιατί δεν μπορεί να φτιαχτεί σύστημα που να ελέγχει τα συστήματα, σύστημα διαχείρισης κρίσεων. Η αυτοματοποίηση δεν μπορεί να εξαλείψει τα προβλήματα που ίδια παράγει. Παράλληλα η αυτονόμηση των συστημάτων, μηχανοποιώντας το υποκείμενο, το κάνει δούλο των αναγκών του, δηλαδή ανίκανο να υπερβεί τα συστήματα.
Θεωρητικά λοιπόν μπορούν να υπάρξουν δύο εκδοχές μετα-ατομικού (μετανεωτερικού) ανθρώπου. Η μια είναι αυτή που είπαμε: το βιορομπότ. Η άλλη είναι αυτή που στην ελληνική παράδοση φέρει το όνομα Πρόσωπο. Πρόσωπο είναι ένα άτομο εφοδιασμένο α) με την ικανότητα να αποστασιοποιείται από τις ανάγκες του και β) με την ικανότητα να συνυπολογίζει στη δράση του το καλό του συνόλου. Είναι άτομο αλλά αυθυπερβατικό-καθολικό. Η ελληνική παράδοση έχει πολλά να μας πει για το πώς αποκτάται η αυθυπερβατικότητα-καθολικότητα.
Γιατί να μην είναι το Πρόσωπο και όχι η ανθρωπομηχανή η απάντηση στην κρίση της νεωτερικής εξατομίκευσης;
5. Η ανθρωπολογική πυξίδα
Όσα είπαμε δεν είναι βεβαίως ορατά δια γυμνού οφθαλμού. Οι αισθήσεις μας δείχνουν έναν χαοτικό κόσμο, όπου όλα αλλάζουν και όλα παλιώνουν -πριν καν προλάβουν να υπάρξουν. Πράγματα, γνώσεις, πληροφορίες, άνθρωποι.
Αυτό σημαίνει ότι ο κόσμος δεν μου προσφέρει κανένα σταθερό σύστημα συντεταγμένων, έναντι του οποίου να αυτοπροσδιοριστώ, ως ύπαρξη μέσα στον χώρο και τον χρόνο. Δίχως όμως σύστημα συντεταγμένων δεν μπορώ να συγκροτήσω προσωπικότητα με σπονδυλική στήλη. Αναγκάζομαι να γίνω ψυχικό μαλάκιο, που άγεται και φέρεται από το κύμα.
Υπάρχει σταθερό σύστημα αναφοράς, και μάλιστα ικανό να μας προσανατολίζει σωστά στον σύγχρονο κόσμο; Αν ρωτήσουμε την παράδοσή μας θα λάβουμε θετική απάντηση. Είναι η ανθρωπολογική κλίμακα: Κολεκτιβιστικός άνθρωπος, Άτομο, Πρόσωπο. Αν έχω την πεποίθηση ότι ο σκοπός της παρουσίας μου στον χώρο και τον χρόνο, είναι να ανέβω τις τρεις αυτές βαθμίδες της ανθρωπολογικής Κλίμακας, τότε έχω πυξίδα, έχω πολικό αστέρα. Αν μάλιστα λάβω υπόψη ότι το Πρόσωπο είναι ο ανθρωπολογικός τύπος που απαντά στα σύγχρονα προβλήματα, βλέπω ότι το σύστημα αυτό είναι κατάλληλο για έναν ορθό προσανατολισμό ακριβώς μέσα στον σημερινό κόσμο. Το ακόλουθο σχήμα εικονίζει το Εγώ σε σχέση με την ανθρωπολογική κλίμακα.
Ερωτήσεις.[i]
1) Μήπως το Πρόσωπο είναι απλώς ένα ιδανικό, ωραίο μεν αλλά απραγματοποίητο;
Απάντηση
Από τη σκοπιά του κατώτερου επιπέδου το ανώτερο φαίνεται σαν ιδανικό, ωραίο μεν αλλά ανέφικτο. Για τον κολεκτιβιστικό άνθρωπο το Άτομο είναι ιδεατό ον. Με τον ίδιο τρόπο το Άτομο βλέπει το Πρόσωπο σαν κάτι το φανταστικό. Δυστυχώς ή ευτυχώς δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα ως προς αυτό. Για να δει κάποιος αν όντως υπάρχει το παραπάνω σκαλοπάτι πρέπει να θελήσει ο ίδιος να αλλάξει για να ανέβει σ’ αυτό.
Για τον προνεωτερικό άνθρωπο το ενδεχόμενο να αποκτήσει τη δύναμη να καταστρέψει τον πλανήτη θα φάνταζε ουτοπικό. Και όμως η αρνητική αυτή ουτοπία έγινε πραγματική δυνατότητα. Γιατί η καταστροφή να είναι εφικτή και η αποτροπή της ανέφικτη; Γιατί η μια ουτοπία αποδείχτηκε εφικτή και η άλλη να μην μπορεί να είναι κι αυτή πραγματοποιήσιμη;
Το Πρόσωπο έγινε πραγματικότητα μια φορά στην ιστορία: στο εσωτερικό του ελληνικού πολιτισμού. Επομένως είναι κάτι που γίνεται. Το θέμα είναι να δούμε υπό ποιες προϋποθέσεις γίνεται.
2) Μήπως το Πρόσωπο προϋποθέτει τη θρησκεία, πράγμα που το κάνει ανέφικτο για την πλειονότητα των σημερινών ανθρώπων;
Απάντηση
Αυτό που λέμε «θρησκεία» δεν είναι το ίδιο στις τρεις βαθμίδες της κλίμακας. Στο πρώτο επίπεδο είναι λατρεία της εξουσίας-δύναμης. Στο δεύτερο είναι λατρεία της ατομικής ελευθερίας. Στο τρίτο είναι λατρεία της αγάπης. Η χρήση της ίδιας λέξης και για τα τρία επίπεδα, είναι εσφαλμένη γιατί τα περιεχόμενα είναι εντελώς ασύμβατα. Η λατρεία του Προσώπου δεν είναι θρησκεία. Μπορεί όμως να «θρησκειοποιηθεί». Τότε έχουμε πτώση στο πρώτο σκαλοπάτι της κλίμακας: στον κολεκτιβιστικό άνθρωπο και βέβαια στη δική του φοβοκεντρική-φετιχιστική-δεισιδαιμονική θρησκευτικότητα.
3) Αν ο Ελληνισμός είχε προσεγγίσει το Πρόσωπο, γιατί το έχασε;
Απάντηση
Ο Ελληνισμός αναθεμελίωσε την ιστορική του ύπαρξη στο Πρόσωπο, με πολιτειακό όχημα τη χιλιόχρονη Αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης, που την αποκαλούν Βυζάντιο ενώ το όνομά της ήταν Ρωμανία. Η κατάρρευση της Ρωμανίας οφείλεται στην αδυναμία του να τα βγάλει πέρα με τη διαρκή βαρβαρική περικύκλωση. Η εσωτερική ανθρωπολογική βάση της αδυναμίας του ήταν το πλεόνασμα της εξατομίκευσης, ο γνωστός ελληνικός ατομικισμός που αποσάθρωνε τους θεσμούς.
4) Εφόσον την ιστορική κούρσα την οδηγεί η Αμερική, πώς μπορεί να την επηρεάσει ένα περιθωριακό έθνος, όπως εμείς, στην περίπτωση που ξαναβρούμε το Πρόσωπο;
Απάντηση
Η αδυναμία να αναπαραχθεί το Άτομο και ο κίνδυνος να υπάρξει είτε υποστροφή στον κολεκτιβισμό είτε ακόμα χειρότερα η μετάβαση στον τεχνοφασισμό, είναι πρόβλημα οικουμενικό. Άρα δεν έχει σημασία αν αυτός που θα το λύσει βρίσκεται στο κέντρο ή στην περιφέρεια του Συστήματος.
5) Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του Προσώπου και πώς διαμορφώνονται;
Απάντηση
Τα μετανεωτερικά χαρακτηριστικά του Προσώπου πρέπει να τα ανακαλύψουμε. Γνωρίζουμε μόνο ένα γενικό χαρακτηριστικό του και ένα ειδικά ελληνικό χαρακτηριστικό του. Το γενικό είναι η αγάπη, που περιλαμβάνει ακόμα και τον εχθρό, απόμα και τις χελώνες και τις αρκούδες. Το ειδικά ελληνικό είναι η προτεραιότητα στην αμεσότητα των σχέσεων και το δημοκρατικό πνεύμα. Στο «πώς διαμορφώνονται;» τα χαρακτηριστικά του Προσώπου πολλά μπορεί να μας πει η δική μας παράδοση, αρκεί να την κοιτάξουμε με ερευνητική-δημιουργική ματιά.
*Το κείμενο είναι ομιλία στους μαθητές της Γ’ Λυκείου των Εκπαιδευτηρίων Μαντουλίδη στη Θεσσαλονίκη το 1998. Οι ερωτήσεις διατυπώθηκαν από τους μαθητές.
Τι το συγκεκριμμένο μπορεί να γίνει εδώ στήν Ελλάδα και απο ποιούς και με ποιό τρόπο
ώστε να υποβοηθηθεί ο προσανατολισμός μας πρός το Προσώπο και η υπέρβαση της
σημερινής μας αθλιότητας;
Αγαπητέ κ. Ζιάκα,
Η διανοητική τιμιότης θα επέτασσε, το διαλεκτικό σχήμα της φιλοσοφίας της ιστορίας που προτείνετε σαν σωτηρία της ανθρωπότητας και του κόσμου, να έχει ελεγχθεί τουλάχιστον με την βοήθεια του γνωστού κειμένου του Καρλ Πόππερ «Τι είναι η διαλεκτική;».
Βεβαίως παραβλέπουμε όλα τα χονδροειδή γκουρτζιεφικά στοιχεία που περιέχει το “σύστημά” σας, το οποίο θέλετε να πιστεύετε πως είναι τρόπος σκέψης.
Αμέθυστος
Ψήλωσε φαίνεται πολύ η σκιά της αφεντιάς μου.
Καλώς λοιπόν \”αμέθυστε\” έρχεσαι να την πετσοκόψεις.
1. Αν πράγματι προτείνω ένα \”διαλεκτικό σχήμα φιλοσοφίας της ιστορίας\” και μάλιστα για \”τη σωτηρία της ανθρωπότητας και του κόσμου\”, όχι μόνο πρέπει να με εξετάσει ο Πόπερ, αλλά πάραυτα να μου φορέσει και τον κατάλληλο ζουρλομανδύα. Αρκετά νούμερα έχει αυτή η χώρα.
2. Λόγω μαρξιστικής και δη εργατιστικής προελεύσεως, δέχομαι ασμένως και την περί \”διανοητικής τιμιότητος\” φιλοφρόνηση. Διανοούμενος και \”διανοητικώς έντιμος\” δεν γίνεται. Εγώ π.χ. έχω κατακλέψει τους πάντες. Τίποτα δεν είναι δικό μου, παρά μόνο τα λάθη. Και επειδή είναι στη φύση των λαθών να μην τα βλέπει αυτός που τα κάνει, περιμένω πώς και πώς να βρεθεί κάποιος ξεμέθυστος να μου τα υποδείξει.
3. Λόγω κάποιας θητείας στον γνωστικισμό δεν αποκλείεται να κουβαλάω \”όλα τα χονδροειδή γκουρτζιεφικά στοιχεία\”. Επιθυμώ διακαώς να απαλλαγώ απ\’ αυτά (μόνο απ\’ τα \”χονδροειδή\”;). Αρκεί κάποιος να μου τα επισημάνει. Και για να διευκολύνω τον όποιο φιλαλήθη φιλεύσπλαχνο καταθέτω τη θέση μου για τον γνωστικισμό και παρακαλώ τον ΑΡΧΟΝΤΑ ΤΩΝ ΑΝΤΙΦΩΝΩΝ (web master) να την αναρτήσει.
Αγαπητέ \”Αμέθυστε\”. Δεν ξέρεις πόσο θέλω να απαλλαγώ από την καταραμένη σκιά. Μην κολώνεις, χτύπα τη, διάλυσέ τη, καν\’ την σκόνη.
Ευγνώμων για όλα.
Θεόδωρος Ζιάκας
Ὢχ ὢχ ὤχ, ἀφ’ ἧς στιγμῆς ἀρχίζουν ἕνας πρὸς ἕνας νὰ μπαίνουν οἱ συγγραφεῖς τῶν ἄρθρων ποὺ μὲ περισσὴ εὐλάβεια “ἀνεβάζει” τὸ Ἀντίφωνο, μᾶλλον ψηλώνει ἡ σκιὰ τῆς ἱστοσελίδας. Ἐξαιρετικά!
κ. Ζιάκα,
Εξαιρετικό κείμενο σχολής. Νομίζω πως ακόμη και ο Δάσκαλος θα έμενε ευχαριστημένος. Όπως επίσης και το κείμενο για το οποίο γίνεται λόγος είναι ένα εξαιρετικό κείμενο σχολής!
Ο Καρλ Πόππερ, ο οποίος δεν διεκδίκησε ποτέ του την Μεγαλοφυΐα, υποψιάστηκε πως κάθε αντίθεση σε κάποια θεωρία, θέση ή πραγματικότητα είναι μια επινόηση. Το ίδιο και η Σύνθεση των δύο. Επειδή δε είναι επινόηση, και ακριβώς λόγω των εσωτερικών της αντιφάσεων, “δημιουργεί” μια καινούρια αντίθεση, η οποία επιβάλλει μια καινούρια σύνθεση και ούτω καθ’ εξής, μέχρι του Οργάνου Λογικής του Αριστοτέλη.
Στην πραγματικότητα τον Ατομικισμό τον δημιούργησε το Πρόσωπο σαν αντίθεσή του, όπως εκφράζεται ακριβώς από τον Ακινάτη μέχρι τον φίλο σας τον κ. Γιανναρά. Προτεινόμενες συνθέσεις υπάρχουν ήδη πολλές (όπως του κ. Ζηζιούλα με τον Επίσκοπο στο κέντρο της Θ. Ευχαριστίας, όπως η Σχέση του κ. Γιανναρά). Θα μπορούσατε να μπείτε και εσείς στη λίστα. Όσα για τα υπόλοιπα, δυστυχώς δεν διαθέτω τις απαραίτητες γνώσεις. Γνωρίζω λίγα παραδοσιακά πράγματα γύρω από την πτώση, την Μετάνοια, το Αειπάρθενο της Θεοτόκου και από αυτά λίγα όπως σας είπα! Μπορείτε όμως, κατά τη γνώμη μου, με τα δύο κείμενα στο χέρι να απευθυνθείτε στην ψυχανάλυση. Πάντα κατά τη γνώμη μου, ο “Μεσσιανισμός” είναι μια από τις προτιμήσεις της.
Πώς έπεσε το “Πρόσωπο” στα χέρια ενός εργατοπατέρα;
Και κάτι ακόμη για να χαρείτε την γνωριμία μας, η απάντησή σας θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σαν Μανιφέστου περί προσώπου! Ένας φάρος φωτός σε έναν επικίνδυνα μεταβαλλόμενο “άνθρωπο”!
Αμέθυστος
Κύριε Λαζαρίδη
Για το ερώτημά σας, που είναι σαφώς πολιτικό (\”τι το συγκεκριμένο\” – \”σημερινή αθλιότητα\”), δεν έχω απάντηση. Και επιπλέον πιστεύω ότι δεν υπάρχει απάντηση. Το επιχείρημά μου βασίζεται στη διαπίστωση ότι ο κυρίαρχος εν Ελλάδι ανθρωπολογικός τύπος δεν είναι διατεθειμένος να αλλάξει ώστε να αποφύγει την καταστροφή του.
Να ελπίσουμε στην Κρίση;
κ. Ζιάκα,
Με αφορμή την απάντησί σας στον κ. Λαζαρίδη, έχουμε να σας υποβάλλουμε μια θερμή παράκληση!
Ίσως αν μας περιγράφατε πώς κατορθώσατε εσείς να αλλάξετε ανθρωπολογικό τύπο, θα μας βοηθούσε αναλόγως.
Φιλικά, αμέθυστος.
Μην κουράζεστε.
Δεν λέω καμιά σοφία στον κ. Λαζαρίδη.
Λέω απλώς ότι ο κυρίαρχος εν Ελλάδι τύπος, που “δεν είναι διατεθημένος να αλλάξει…”, είναι το κοινωνικό παράσιτο.
Φυσικά δεν είναι όλοι παράσιτα.
Είναι oι ξενιστές του παράσιτου.
Αγαπητέ κ. Ζιάκα,
Κατορθώσαμε να καταλάβουμε τί θέλατε να μας πείτε τελικά, σ’ αυτή την μυστηριώδη γλώσσα σας, μόνον με την βοήθεια των έργων του Hollywood, Alien. Παρότι δεν θέλατε να μας κουράσετε!! Θα δοκιμάσουμε να σας κουράσουμε και μεις με την σειρά μας στην δική μας γλώσσα. Σε κείνο το υπέροχο μυθιστόρημα του Singer “Στις όχθες του ποταμού Hudson”, λέει κάποιος πως το Χόλλυγουντ δεν συγχωρεί τον υπερήφανο και τον καταστρέφει. Νομίζουμε πως είναι ο πιο πετυχημένος ορισμός μιας υγιούς κοινωνίας. Ενός δυνατού πολιτισμού. Στην Ελλάδα συγχωρείται μόνον ο υπερήφανος! Λέγεται πως ο Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ όποιον συναντούσε τον αποκαλούσε “Χαρά μου!”. Δεν έβλεπε ξενιστές.
Αμέθυστος
Εντυπωσιακή αποτύπωση της ομολογημένης άγνοιας σου. Παρακολουθώ τον υποτιθέμενο (από τη μεριά σου) διάλογο και θεωρώ ότι έχει εφαρμογή
η ρήση \\\”μωραίνει Κύριος όν βούλεται απολέσει\\\”. Θέλει πολύ κουράγιο η ερμηνεία του ΠΡΟΣΩΠΟΥ, της καθ΄ημάς Ανατολής, με όρους Ακινάτη και μυθοπλασία Χόλλυγουντ. Γιατί amethystos ανυπόστατη ουσία δεν υπάρχει, τρέπεται προς το μη όν. Και επειδή \\\”το μεν θεωρητικόν αφιλόσοφον εστί, το δε πρακτικόν ακοινώνητον\\\” προσπάθησε να ερμηνεύσεις την εξίσωση χ2=χ, όπου χ#1 (από τον Αριστοτέλη, για να σε διευκολύνω την αναφέρει ο μακαριστός Νίκος Ματσούκας).
Κατά τα άλλα \\\”επί κέρως βοός καθήμενος κώνωψ\\\”, καληνύχτα !
[quote name=”amethystos”]κ. Γερουκαλη,
ο λόγος “ανυπόστατη ουσία δεν υπάρχει” αναφέρεται στην Αγία Τριάδα. Δεν υφίσταται καμμία αναλογία με τον άνθρωπο. Γι\\\’ αυτό και ετράπη και τρέπεται η φύσις του ανθρώπου προς το μη ον, όπως ακριβώς και η δική σας.
Αμέθυστος[/quote]
Νόστος ασύμμετρος προσώπου, Γεώργιος Παύλος, τόμ Α. Το amethystos δεν είναι πρόσωπο, είναι προσωπείο, κατά τα άλλα ισχύουν όσα εγραψα
χθές και τέλος.
Κακό πράγμα η εμπαθής ημιμάθεια. Βλέπε “Νόστος ασύμμετρος προσώπου” του Γεωργίου Παύλου, τόμ 1.
Το amethystos είναι προσωπείο και κατά τα άλλα ισχύουν όσα έγραψα στο προηγούμενο μήνυμα.
Αυτά και ΤΕΛΟΣ.
Ό,τι πεις φίλε. Στην Ελλάδα εξάλλου είσαι ό,τι λες, δεν είσαι περίεργος. Και έχεις και δίκιο εξάλλου. Αφού σε ζαλίζει καλύτερα να το κόψεις.
Αμέθυστος
κ. Γερούκαλη
ο λόγος "ανυπόστατη ουσία δεν υπάρχει" αναφέρεται στην Αγ. Τριάδα. Δεν υφίσταται καμμία αναλογία με τον άνθρωπο. Γι’ αυτό και η φύσις του ανθρώπου ετράπη και τρέπεται προς το μη όν, όπως ακριβώς και η δική σας.
Αμέθυστος
Αγαπητέ Αμέθυστε,
βρίσκοντας μάλλον αδιάφορο το καθαρά πολεμικό κομμάτι των όσων απεύθυνες εδώ προς τον Ζιάκα, θα σε παρακαλούσα να αναπτύξεις λιγάκι αυτό που φαίνεται να είναι το βασικό σου αντεπιχείρημα ή έστω το σημείο-κλειδί των αντεπιχειρημάτων σου, και το οποίο βρίσκω πραγματικά ενδιαφέρον.
Εννοώ το σημείο που λες: “Στην πραγματικότητα τον Ατομικισμό τον δημιούργησε το Πρόσωπο σαν αντίθεσή του”.
Ευχαριστώ.
Προς tortila
Το ομαδοποιημένο πνεύμα γεννά μια ατομικότητα, τον αρχηγό της ομάδος και την σύγκρουση μεταξύ των υποψηφίων αρχηγών όπως ακριβώς στην Αρχαία Αθήνα και ιδιαιτέρως στην περίοδο της Χρυσής Εποχής της άμεσης Δημοκρατίας. Κάθε φορά η Εκκλησία του Δήμου αναδείκνυε τον αρχηγό της! Από εδώ φτάνουμε γρήγορα στον Σοφιστή και στον πολιτικό, καθώς ο λόγος παίρνει την θέση του πολέμου, του πατέρα του! Ο άνθρωπος είναι το μέτρο των πάντων!
Στην Δύση, ο στοχασμός ξεκίνησε λανθασμένα από την αμφισβήτηση της πραγματικότητας των καθόλου από τον Πορφύριο (η φιλοσοφία στη θέση των πάντων είχε το όλον και υπέτασσε την πραγματικότητα στην αλήθεια). Ο Σχολαστικισμός τοποθέτησε τα καθόλου σαν τη μοναδική πραγματικότητα αφήνοντας ήδη απ’ έξω το όλον και την αλήθεια. Ο νομιναλισμός (η ονοματολογία) αντιτάχθηκε αρνούμενος τα καθόλου και δεχόμενος μόνο το άτομο! Για τον Σχολαστικισμό η ανθρωπότης είναι μια πραγματικότης. Για τον νομιναλιστή η μόνη πραγματικότης είναι τα ανθρώπινα άτομα. Το πρόσωπο σήμερα προσπαθεί να δώση στο άτομο τα περιεχόμενα του Σχολαστικισμού, την καθολικότητα!
Όμως το πρόσωπο το ίδιο είχε δημιουργήσει τον Σχολαστικισμό όπως αποκαλύπτεται στο ορισμό του Ακινάτη: ο άνθρωπος είναι το τελειότατο ον στη Φύση. Αυτή η τελειότης ή αξιοπρέπεια δημιούργησε το σύγχρονο άτομο, το οποίο στην καθολικότητά του σήμερα ονομάζεται πρόσωπο, δηλαδή ελεύθερο, αυθύπαρκτο, αυτοσυνείδητο, αυτοπυρπολούμενο, υπερβατικό υποκείμενο, ιστορία, οντολογία.
Ό,τι συμβαίνει ακριβώς στο σενάριο του Εξολοθρευτή.
Αμέθυστος
Αμέθυστε ευχαριστώ για την απάντηση. Δυσκολεύομαι να παρακολουθήσω τη διαδρομή, που χάραξες απαντώντας στο “πώς το Πρόσωπο δημιούργησε τον Ατομικισμό σαν αντίθεσή του”. Το σημείο π.χ. που λες, ότι από την κατά Ακινάτη “τελειότητα ή αξιοπρέπεια” του ανθρώπου “δημιουργήθηκε το σύγχρονο άτομο”, δεν υποδεικνύει αντίθεση μεταξύ προσώπου και σύγχρονου ατόμου. Ίσα-ίσα φαίνεται να λέει πως το σύγχρονο άτομο γεννήθηκε “φυσιολογικά” (ή έστω με καισαρική και πάντως όχι σαν αντίθεση) από το πρόσωπο. Όταν μάλιστα λες, ότι “το σύγχρονο άτομο στην καθολικότητά του σήμερα ονομάζεται πρόσωπο”, πάλι δεν υποδεικνύεις καμιά μεταξύ τους αντίθεση αλλά μάλλον αλληλοσυμπλήρωση: από το πρόσωπο γεννιέται φυσιολογικά το άτομο, και το σύγχρονο άτομο στην καθολικότητά του είναι πρόσωπο. Πού υπηρξε ή υπάρχει γέννηση εξ αντιθέσεως;
Ταυτόχρονα, με μπερδεύει και η αρχική πρότασή σου, ότι “το ομαδοποιημένο πνεύμα γεννά μια ατομικότητα”. Εννοείς ότι το άτομο γεννιέται από το ομαδοποιημένο (ή ομαδικό;) πνεύμα; Και μάλιστα “φυσιολογικά”, δηλαδή όχι σαν αντίθεσή του, όπως φαίνεται να λέει η αναφορά στον αρχηγό-άτομο της ομάδας; Με άλλα λόγια, το άτομο και το ομαδοποιημένο πνεύμα είναι – και αυτές – αλληλοσυμπληρούμενες καταστάσεις και έννοιες;
Απολογούμαι για την ασυναρτησία!
Το άτομο αντιτίθεται στο πρόσωπο, στο κοινό που περιέχει ο ορισμός του, στη φύση. Π.χ. στην ανθρωπότητα, στον ανθρωπισμό, στην πατρίδα, στο νόμο, στην παράδοση. Σε ό,τι κοινό περιέχεται στον όρο φύση. Το σύγχρονο πρόσωπο είναι η σύνθεσή τους όπως σωστά διακρίνατε ήδη. Στη σύνθεση διατηρούνται οι όροι της θέσεως και αντιθέσεως, σε μια νέα θέση, ενότητα. Έτσι η κοινή φύσις υπάρχει ως κοινωνία και σχέση και το άτομο ως ελευθερία, ως αυτοσυνειδησία, ως αυθυπέρβαση.
Η ατομικότης της ομάδος είναι το συμπληρωματικό της, όπως σωστά επισημαίνετε. Απόλυτο χαρακτηριστικό του ομαδοποιημένου πνεύματος είναι η δύναμις. Ο “καλός καγαθός”, η σωφροσύνη, ο χαρακτήρ του Επίκτητου, η ευδαιμονία αντιπροσωπεύουν το λύσιμο του γόρδιου δεσμού της δύναμης και είναι μερικά απ’ όσα πρόσφερε στον αρχαίο κόσμο η φιλοσοφία του.
Αμέθυστος
Αμέθυστε απολογούμαι κι εγώ που, πάλι, δεν καταλαβαίνω τίποτα! Ούτε καν την πρώτη-πρώτη φράση της απάντησής σου.
Γράφεις: “Το άτομο αντιτίθεται στο πρόσωπο, στο κοινό που περιέχει ο ορισμός του, στη φύση.”
Τι πάει να πει “στο κοινό που περιέχει ο ορισμός του”; Τίνος ο ορισμός και ποιο κοινό; Πού κολλάει σε αυτό η “φύση”;
Εννοείς μήπως, ότι το άτομο αντιτίθεται σε οτιδήποτε είναι κοινό, έχει τα χαρακτηριστικά κοινού;
Αλλά τότε, αν εννοείς αυτό, δεν προκύπτει καθόλου από αυτό ο αρχικός σου ισχυρισμός, για τον οποίο συζητάμε, ότι δηλαδή “τον Ατομικισμό τον δημιούργησε το Πρόσωπο σαν αντίθεσή του”.
Εφόσον δηλαδή, με την παραδοχή αυτή, το άτομο αντιτίθεται σε ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ έχει τα χαρακτηριστικά κοινού, τότε μπορούμε να πούμε ότι τον Ατομικισμό τον δημιούργησε ο ομαδισμός, η φυλή, η πατριά, η αγέλη, το έθνος, η κοινωνία, η συλλογικότητα, το ζεύγος, η παρέα, κ.ο.κ. – αλλά πάντως όχι το Πρόσωπο ειδικά! Εκτός κι αν ταυτίζεις το Πρόσωπο με ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ έχει χαρακτηριστικά κοινού, πράγμα που είναι οπωσδήποτε λάθος αφού π.χ. Πρόσωπο και Αγέλη δεν συνταυτίζονται.
Λοιπόν;
Ας κάνουμε άλλη μια προσπάθεια.
Ένας από τους κλασσικούς ορισμούς του προσώπου είναι αυτός του Ακινάτη ο οποίος λέει: Αυτό που είναι ότι τελειότερο σε όλη τη φύση. Είναι ουσιαστική λοιπόν για το πρόσωπο η ικανότητα του να εκδηλώνει τις δραστηριότητες που συνδέονται με την φύση (σκέψη, ομιλία, αγάπη), μια ικανότητα που του έχει δοθεί από τη φύση, δηλαδή εκ γενετής. Δεν είναι ουσιώδες να τις εκδηλώνει επαρκώς, απλώς να τις εκδηλώνει. Αυτά σύμφωνα με τον ορισμό του Ακινάτη.
Ατομικότης αντιθέτως σημαίνει κυρίως ποιότητα εκδηλώσεως των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων που συνδέονται με την ανθρώπινη φύση. Αυτή η αποτελεσματικότης, η ποιότης, ξεχωρίζει, διακρίνει το υποκείμενο από όλους τους άλλους της ιδίας φύσεως.
Αμέθυστος
Αγαπητέ Αμέθυστε,
μα καθόλου δεν προκύπτει από τον ορισμό του Προσώπου που αναφέρεις (πρόσωπο είναι “αυτό που είναι ό,τι τελειότερο σε όλη τη φύση”) , ότι “το Πρόσωπο δημιούργησε τον Ατομικισμό σαν αντίθεσή του”. Πέραν όλων των άλλων, και επειδή η εκδήλωση δραστηριοτήτων που συνδέοται με τη φύση δεν αποκλείει διόλου την εκδήλωση δραστηριοτήτων που συνδέονται με την ανθρώπινη φύση, ούτε και αντιτίθεται σε αυτήν. Διότι θα ήταν ασφαλώς παράλογο να πει κανείς, ότι η εκδήλωση δραστηριοτήτων όπως η σκέψη, η ομιλία και η αγάπη (που λέτε ότι συνδέονται με τη φύση) αποκλείει ή έρχεται σε αντίθεση με την εκδήλωση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων!
Από την άλλη, ο γνωστός ορισμός του Ακινάτη περί προσώπου είναι αυτός που το ορίζει ως “υπόσταση που διαφέρει από τις άλλες” – ορισμός που, μαζί με εκείνον του λατίνου Βοήθιου (“πρόσωπο είναι ατομική υπόσταση λογικής φύσεως”), εγγράφονται σε αυτό που θεωρείται γενικά ως μια ατομιστική προσέγγιση στο Πρόσωπο και που οπωσδήποτε δεν θεμελιώνουν καθόλου τον ισχυρισμό σου ότι “το Πρόσωπο δημιούργησε τον Ατομικισμό σαν αντίθεσή του”, αφού δεν αναδεικνύουν καμμιά απολύτως αντίθεση μεταξύ Προσώπου και Ατόμου` ίσα-ίσα!
Επομένως;
” / ” H αποκάλυψη είναι τρεις λέξεις με τις οποίες η γλώσσα μας κατορθώνει να «πει» την υπαρκτική ελευθερία (προσωπική ετερότητα) της Aιτιώδους Aρχής του υπαρκτού. Tρεις λέξεις: «Πατήρ», «Yιός», «Πνεύμα».
Kάθε μια από τις τρεις λέξεις σημαίνει προσωπική μοναδικότητα που δεν ταυτίζεται με ατομικότητα αυτοτελή, με μονάδα υπαρκτικής αυτονομίας. Kάθε λέξη σημαίνει τρόπο (και γεγονός) σχέσης – αυθυπέρβασης – αγάπης. Δηλώνει το όνομα «Πατήρ» ότι η συγκεκριμένη ύπαρξη ούτε γνωρίζεται ούτε υπάρχει καθ’ εαυτήν και δι’ εαυτήν, αλλά μόνο ως ο «γεννήτωρ» του Yιού και ο «εκπορεύων» το Πνεύμα. Aυτό που είναι ο Πατήρ δηλώνεται όχι με τη θεότητά του, αλλά με την πατρότητα: Tην απεριόριστη και απροκαθόριστη ελευθερία του να υπάρχει επειδή αγαπάει, ελευθερία που βεβαιώνεται με τη «γέννηση» του Yιού και την «εκπόρευση» του Πνεύματος.
Tην ίδια απόλυτη υπαρκτική ελευθερία δηλώνει και το όνομα «Yιός»: Yπάρχει ο Yιός χωρίς η ύπαρξή του να «προηγείται» της υιότητας, να δεσμεύεται υπαρκτικά σε προκαθορισμούς ατομικής (φυσικής) αυτοτέλειας. Aυτό που είναι, σημαίνεται με την εκούσια υιότητα, όχι με την ουσιαστική (ουσίας, δηλαδή αναγκαστική) θεότητα. Eίναι Θεός, επειδή υπάρχει ως Yιός του Πατρός, επειδή η ύπαρξή του ανταποκρίνεται και παραπέμπει στην ελευθερία της αγάπης του Πατρός.
Tο ίδιο και με τη λέξη «Πνεύμα»: Σημαίνεται η ενεργός υπαρκτική ετερότητα που παραπέμπει «έργω» στο είναι της αγάπης του Πατρός, στην ελευθερία της αγάπης ως οντοποιό και ζωοποιό αλήθεια. Tο Πνεύμα «εκπορεύεται» από τον Πατέρα (την αιτιώδη αρχή της υπαρκτικής ελευθερίας), δηλώνοντας με την ύπαρξή του το «ίδιον» του Θεού, το γεγονός ότι «ο Θεός αγάπη εστί»: είναι (όχι απλώς έχει) αγάπη, δηλαδή υπάρχει ως ελευθερία.
Aν στον σταύλο της Bηθλεέμ το βρέφος είναι ο Θεός που έγινε άνθρωπος, τότε το αίνιγμα της ύπαρξης και ο παραλογισμός του θανάτου ίσως έχουν απάντηση. Aπό την οδό της αγαπητικής σχέσης, όχι από την οδό ατομοκεντρικής αυτάρκειας της σκέψης… “/”
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΕΛΛΗΝΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟ ΦΙΛΟΣΟΦΟ
Ας επαναλάβουμε την άλλη μία προσπάθεια!
Δεν έλαβες υπόψη το “εκ γενετής” και αυτό σε οδήγησε σε αοριστολογίες!
Ο Βοήθιος υπήρξε μεγάλος Αριστοτελικός στην εποχή του! Έγραψε λοιπόν το: Persona, razionalis naturae individua substantia!
Πρόσωπο είναι η φύσει λογική ατομική υπόστασις.
Στην λατινική φιλοσοφία ο όρος natura παίρνει τη θέση της Ουσίας, ο όρος substantia της υποστάσεως. Ο Βοήθιος ακολουθώντας τον Αριστοτέλη ορίζει πως το πρόσωπο πρέπει να είναι ουσία πρώτη. Από εδώ ξεκινούν και τα προβλήματα της Δύσεως. Επειδή ο ίδιος ο Αριστοτέλης είχε ορίσει τον άνθρωπο σαν ζώο πολιτικό. Ο ορισμός του ανθρώπου από τον Βοήθιο υποβαθμίζει τον άνθρωπο σε κατηγορία της λογικής του Αριστοτέλη.
Ο Ακινάτης τελειοποίησε τρόπον τινά τον Βοήθιο και τόνισε πως το πρόσωπο δεν είναι απλώς μία υπόστασις, μια ενότης, όπως ισχυριζόντουσαν οι Νεοπλατωνικοί αλλά μια ατομική υπόστασις όπως όρισε ο Βοήθιος, δηλαδή Ουσία πρώτη, ένα [u]υποκείμενο[/u]. «Persona significat id quod est Perfectissimum in tota natura, scilicet [u]subsistens[/u] in rationali natura». Βεβαίως κατάλαβε πολύ γρήγορα ο Ακινάτης πως ο ορισμός του Βοηθίου δεν είχε εφαρμογή στην Αγία Τριάδα και γι’ αυτό επινόησε την αναλογία! «Στο θεόν πρόσωπο σημαίνει σχέση όχι με τον τρόπο της σχέσης (της κατηγορίας του Αριστοτέλη), αλλά με υποστάσεως τρόπο (Πλωτίνος)».
Το οποίο σημαίνει σχέση ουσιοποιημένη. Κάτι παράλογο για την θεωρία των κατηγοριών του Αριστοτέλη. Γι’ αυτό και επινοεί την αναλογία. «Ο θεός είναι πρόσωπο μόνο με ένα αναλογικό νόημα, αν και πρωτογενές (λόγω τελειότητος)».
Έφτιαξε ήδη τον θεό κατ’ εικόνα του ανθρώπου. Αυτό εννοούσε ο Νίτσε όταν προειδοποιούσε για τον θάνατο του θεού, ενός θεού που είχαμε δημιουργήσει μόνοι μας! Το ίδιο επαναλαμβάνεται σήμερα στην Ελλάδα με τον κ. Γιανναρά π.χ., ακόμη και με τον κ. Ζηζιούλα, οι οποίοι κατασκευάζουν έναν Θεό, μία Τριάδα, κατ’ εικόνα του ανθρώπου τους!
Εκ κατασκευής νεκρό δηλαδή όπως απέδειξε η ιστορία του θανάτου του θεού. Γιατί φαντάζονται όμως πως παρότι ο θεός τους είναι ιστορικά νεκρός ο άνθρωπός τους μπορεί να είναι ζωντανός; Μόνον αυτοί το γνωρίζουν!
Το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού!
Για να επανέλθουμε, το πρόσωπο για τον Ακινάτη είναι “εις εαυτόν” και “δι’ εαυτόν”. Εις εαυτόν, και όχι εις άλλον, σημαίνει: ουσία, υποκείμενο. Δεν σημαίνει ούτε τρόπο, ούτε στιγμή, ούτε πράξη άλλου. Δι’ εαυτόν σημαίνει ότι το πρόσωπο είναι σκοπός δεν είναι μέσον. Το πρόσωπο δημιουργήθηκε από τον θεό με ένα ΕΙΝΑΙ δικό του και με ένα δικό του εσωτερικό ΤΕΛΟΣ (σκοπό).
Αυτό το πρόσωπο κομματιάζεται στα δύο με τον Descartes, ο οποίος το χωρίζει σε δύο ξεχωριστές ουσίες, την ψυχή και το σώμα. Για να ορίση ξανά το ΕΓΩ ως ουσία πρώτη, όπως είχε ορισθεί ήδη το πρόσωπο από τον Βοήθιο και να επαναλάβη την ίδια πορεία που είχε ακολουθήσει και το πρόσωπο στον Σχολαστικισμό, φέρνοντας στην επιφάνεια για πρώτη φορά στην Ιστορία το ΕΓΩ σκέπτομαι, μια σκέψη που είναι πλέον δική μου! Το ΑΤΟΜΟ σχεδόν πλήρες. Με τον Locke το άτομο ολοκληρώνεται και τελειοποιείται! Είναι coscientia, συνείδηση. “Χωρίς συνείδηση δεν υπάρχει πρόσωπο” αποφαίνεται! Ο Διαφωτισμός συνέχισε τα πειράματα αυτονομίας του ανθρώπου αναδεικνύοντας την νόηση σαν το όργανο σκέψης. Το ανθρώπινο πνεύμα αποκτά την αίγλη του «Δημιουργού». Η νόηση δίνει από δω και πέρα το Φως.
H Sola Coscientia και η Sola Scriptura! Η Σωτηρία! Ο Μοναχικός άνθρωπος βρίσκεται στην μοναξιά του απέναντι από τον θεό. Μεγάλος εκπρόσωπος της Ατομικής εξελίξεως από το Σχολαστικό πρόσωπο στην Ελλάδα ο κ. Ράμφος και το πολύ καλό βιβλίο του “ο καημός του ενός”!
Όπως θα έχετε ήδη καταλάβει το νέο πρόσωπο που ξεκίνησε από την Γαλλία μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, είναι η Σύνθεση των δύο μεγάλων Ιστορικών μεγεθών. Αυτό το πρόσωπο δια μέσου των κ. Γιανναρά και Ζηζιούλα φαίνεται να έχει επικρατήσει ολοκληρωτικά στην “θεολογική” Ελλάδα.
Αμέθυστος
Αμέθυστε, ευχαριστώ αλλά σου θυμίζω ότι το θέμα μας είναι η πρότασή σου ότι “το Πρόσωπο δημιούργησε τον Ατομικισμό σαν αντίθεσή του”. Νομίζω ότι κάπου το ξέχασες. Διότι μέχρι στιγμής, ακόμα και στον τελευταίο μακροσκελή λόγο σου, δεν το έχεις καταδείξει.
Μεταξύ άλλων και επειδή: αφενός πουθενά δεν αναδεικνύεις, σε όσα έχεις πει, την αντίθεση μέσα από την οποία ισχυρίζεσαι ότι το Πρόσωπο δημιούργησε τον Ατομικισμό` ενώ αφετέρου στηρίζεσαι αποκλειστικά και μόνο στις κατά Ακινάτη προσεγγίσεις του Προσώπου (απ’ όπου και πάλι δεν συνάγεται η ζητούμενη να αποδειχτεί αντίθεση αλλά απλή εξέλιξη της ίδιας βασικής, ατομιστικής αρχής, χωρίς αντίθεση), αγνοώντας κάθε άλλο ορισμό ή ρεύμα προσέγγισης στην έννοια του Προσώπου ακόμα και στη Δύση.
Τελοσπάντων … Δεν θέλω να σε κουράσω άλλο, σε ευχαριστώ πάρα πολυ για το χρόνο που αφιέρωσες στην ερώτησή μου. Ίσως φταίει και ότι είμαι της τάσης “σοφόν το σαφές” και οι πολύ περίπλοκες προσεγγίσεις δεν βρίσκουν γόνιμο έδαφος μέσα μου.
Και πάλι ευχαριστώ.
Αγαπητέ φίλε,
Επειδή είναι σοφόν το σαφές δεν ρώτησες κάτι. Ζήτησες απλώς διευκρινίσεις. Η δική μας δυσκολία να εκφραστούμε σωστά συνάντησε τη δική σου δυσκολία να διαβάσεις σωστά. Δεν πειράζει. Ο Ακινάτης ουδεμία σχέση έχει με το άτομο. Χαιρετούμε.
Αμέθυστος
Μια και ο λόγος περί Αγίας Τριάδος δεν θα έβλαπτε να κλείσουμε τη συζήτηση με δύο αποσπάσματα από τις Εκατοντάδες του πατέρα του Νέου Ελληνισμού Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά (Φιλοκαλία τ.4ος μτφ. Γαλίτη).
Κεφ. 35: «Η πανάγαθη αυτή και υπεράγαθη Αγαθότητα είναι και πηγή αγαθότητας. Γιατί και τούτο είναι αγαθό, και μάλιστα το ακρότατο αγαθό, και δεν ήταν δυνατό να λείπει από την παντέλεια Αγαθότητα. Επειδή τώρα η παντέλεια και υπερτέλεια αυτή Αγαθότητα είναι Νους, τίποτε άλλο δεν μπορεί να πηγάζει από Αυτή σαν από πηγή, παρά λόγος. Λόγος βέβαια όχι σαν τον δικό μας προφορικό λόγο, γιατί τούτος δεν είναι του νου, αλλά του σώματος που κινείται από νου. Ούτε πάλι σαν το δικό μας ενδιάθετο λόγο, γιατί τούτος γίνεται μέσα μας έχοντας σαν τύπους τους φθόγγους. Ούτε τέλος σαν τον δικό μας λόγο της διάνοιας, κι ας είναι αυτός χωρίς φθόγγους, πραγματοποιούμενος με κινήσεις τελείως ασώματες. Γιατί και ο λόγος αυτός της διάνοιας είναι μετά από μας, και έχει ανάγκη από διαλείμματα και μεγάλα χρονικά διαστήματα, και προχωρεί διεξοδικά, πηγαίνοντας από την ατελή αρχή προς το τελικό συμπέρασμα. Αλλά ο Λόγος που πηγάζει από τη θεία Αγαθότητα είναι αντίστοιχος με τον έμφυτο σε μας λόγο που εναπόκειται στο νου μας αφότου ο Δημιουργός μας έκανε κατ’ εικόνα Του. Ο λόγος αυτός είναι η γνώση που συνυπάρχει πάντοτε με τον νου. Η Γνώση-Λόγος, λοιπόν, η οποία συνυπάρχει πάντοτε με τον υπέρτατο Νου της παντέλειας και υπερτέλειας Αγαθότητας, που δεν έχει τίποτε το ατελές, είναι απαράλλακτα όσα είναι Εκείνη. Γι’ αυτό και ο υπέρτατος Λόγος είναι και λέγεται από μας Υιός, για να γνωρίσομε με βεβαιότητα ότι είναι τέλειος, με τέλεια δική Του υπόσταση, γιατί έχει την ύπαρξη από τον Πατέρα και δεν υστερεί καθόλου από τον Πατέρα κατά την ουσία, αλλά είναι απαράλλακτος μ’ Εκείνον, αν και όχι κατά την υπόσταση. Αυτή διακρίνεται από το ότι ο Λόγος προήλθε με θεοπρεπή γέννηση από τον Πατέρα.»
Κεφ. 36: «Επειδή η Αγαθότητα που σαν από πηγή προήλθε με γέννηση από την Αγαθότητα-Νου, είναι Λόγος, και λόγο χωρίς πνεύμα (πνοή), κανένας που έχει νου δεν μπορεί να εννοήσει, γι’ αυτό ο εκ Θεού Θεός Λόγος έχει το Άγιο Πνεύμα, το οποίο προέρχεται κι αυτό από τον Πατέρα. Το Πνεύμα αυτό δεν είναι όπως εκείνο που συνυπάρχει με τον προφορικό μας λόγο. Ούτε πάλι είναι όπως εκείνο που συνυπάρχει, αν και ασωμάτως, με τον ενδιάθετο και τον κατά διάνοια λόγο μας. Γιατί και τούτο είναι μια ορμή του νου που συνεκτείνεται χρονικά με το λόγο μας κι έχει ανάγκη από τα ίδια διαστήματα κι από το ατελές προχωρεί στο ολοκληρωμένο. Ενώ Εκείνο, το Πνεύμα του υπέρτατου Λόγου, είναι κατά κάποιο τρόπο ένας έρωτας ανέκφραστος του Πατέρα προς τον Λόγο που γεννήθηκε με τρόπο απόρρητο. Το ίδιο Πνεύμα-Έρωτα έχει και ο αγαπημένος Λόγος και Υιός προς τον Πατέρα. Το έχει όμως ως συμπροερχόμενο με Αυτόν από τον Πατέρα και αναπαυόμενο σ’ Αυτόν λόγω της κοινής Τους φύσεως. Από τον Λόγο, που σαρκώθηκε και μας συνααναστράφηκε, μάθαμε το όνομα της διαφορετικής προελεύσεως του Πνεύματος από τον Πατέρα, και ότι αυτό δεν είναι μόνο του Πατέρα αλλά και του Υιού. Μας είπε δηλαδή: «Το Πνεύμα της αλήθειας, το οποίο εκπορεύεται από τον Πατέρα». (Ιω. 15, 26) Από αυτό μαθαίνομε ότι δεν είναι μόνο ο Λόγος, αλλά και το Πνεύμα που προέρχεται από τον Πατέρα, όχι όμως με γέννηση αλλά με εκπόρευση. Επίσης, ότι είναι και του Υιού που το έχει από τον Πατέρα, αφού είναι Πνεύμα αλήθειας και σοφίας και λόγου. Γιατί η αλήθεια και η σοφία είναι Λόγος κατάλληλος για τον γεννήτορα. Αυτός ο Λόγος συγχαίρει με τον Πατέρα που χαίρεται γι’ Αυτόν, σύμφωνα μ’ εκείνο που Αυτός είπε με τον Σολομώντα : «Εγώ ήμουν που χαιρόμουν μαζί Του» (Παροιμ. 8, 30.). Δεν είπε χαιρόμουν, αλλά χαιρόμουν μαζί Του. Αυτή η προαιώνια χαρά του Πατέρα και του Υιού είναι το Άγιο Πνεύμα, επειδή είναι και των δύο κατά τη χρήση (γι’ αυτό και στέλνεται και από τους δύο σ’ όσους είναι άξιοι), αλλά μόνο του Πατέρα κατά την ύπαρξη (γι’ αυτό και μόνο απ’ αυτόν εκπορεύεται ως ύπαρξη).»
Καλό Πάσχα
το έχει από τον Πατέρα, αφού είναι Πνεύμα αλήθειας και σοφίας και λόγου. Γιατί η αλήθεια και η σοφία είναι Λόγος κατάλληλος για τον γεννήτορα. Αυτός ο Λόγος συγχαίρει με τον Πατέρα που χαίρεται γι’ Αυτόν, σύμφωνα μ’ εκείνο που Αυτός είπε με τον Σολομώντα : «Εγώ ήμουν που χαιρόμουν μαζί Του» (Παροιμ. 8, 30.). Δεν είπε χαιρόμουν, αλλά χαιρόμουν μαζί Του. Αυτή η προαιώνια χαρά του Πατέρα και του Υιού είναι το Άγιο Πνεύμα, επειδή είναι και των δύο κατά τη χρήση (γι’ αυτό και στέλνεται και από τους δύο σ’ όσους είναι άξιοι), αλλά μόνο του Πατέρα κατά την ύπαρξη (γι’ αυτό και μόνο απ’ αυτόν εκπορεύεται ως ύπαρξη).»
Καλό Πάσχα
Θεόδωρος Ι. Ζιάκας
“εάν υπήρχε μόνο μία πρόταση ερμηνείας του κόσμου και των υπαρκτών δεν θα υπήρχε λογικός άνθρωπος” Χρ. Γιανναράς
σας ευχαριστούμε για τη συμβολή σας. Μη σταματάτε να σκέφτεστε για τα “ιερά και μέγιστα”
Γιώργος Π.
Κύριε Ζιάκα,
μόλις πρόσφατα “ανακάλυψα” τα κείμενά σας μέσω αυτής της ιστοσελίδας και θεωρώ πολύ σημαντικές τις προσεγγίσεις σας με βασικό κορμό τον ανθρωπολογικό τύπο του “ΠΡΟΣΩΠΟΥ” και τα συνοδεύοντα αυτόν. Αυτό που με προβληματίζει είναι πώς, από την αφετηρία αυτή
(του ΠΡΟΣΩΠΟΥ σε αντιδιαστολή με τη σημερινή πραγματικότητα του ΑΤΟΜΟΥ) οδηγούμαστε σε ειδικότερα θέμα που αφορούν τη ζωή μας, τον “κτιστό μας κόσμο”, όπως για παράδειγμα είναι μια άλλη οργάνωση και λειτουργία του οικονομικού μας συστήματος , καθώς και οι σχέσεις που αναπύσσονται γύρω από μια τέτοια λειτουργία. Το βιβλίο του κ. Γιανναρά “Το Πραγματικό και το Φαντασιώδες στην Πολιτική Οικονομία” προσφέρει μόνο κάποιες πολύ γενικές αρχές…
Σας παρακαλώ, εάν υπάρχει κάποια σχετική επεξεργασία να με παραπέμψετε….
Και πάλι συγχαρητήρια….
Η δική μου μελέτη περιορίζεται στις ανθρωπολογικές (κοινωνιο-οντολογικές) προϋποθέσεις της πολιτικής και οικονομικής δομής. Αν ενδιαφέρεστε γι’ αυτές σας συστήνω τα βιβλία μου (συγχωρήστε μου την αυτοαναφορά). Αν ενδιαφέρεστε για το τι πιθανώς μπορεί και πρέπει να είναι το μετα-ατομικό μετανεωτερικό πολιτικό και οικονομικό σύστημα, θα βρείτε γόνιμα ερεθίσματα στα βιβλία του Γ. Κοντογιώργη: [b]Η Δημοκρατία ως ελευθερία[/b], [b]Το ελληνικό κοσμοσύστημα[/b] και [b]Η Ελληνική Δημοκρατία του Ρήγα Βελεστινλή[/b].
Με την ευγένειά σου κ. Ζιάκα, θα αρπάξουμε και εμείς την ευκαιρία για να προσθέσουμε κάτι για την αγαπημένη μας Αγία Τριάδα και να ευχηθούμε παρομοίως Καλό Πάσχα και Καλή Ανάσταση!
Θα αρχίσουμε με τον Άγιο Ιωάννη της Κλίμακος, τον διδάσκαλο της διακρίσεως, ο οποίος στον Λόγο ΚΖ΄, Περί ησυχίας, Β΄, 13 γράφει: Ενώ κάποτε ασκούσα την συνεχή προσευχή, βρέθηκα ανάμεσα στους Αγγέλους και ένας εξ’ αυτών με διαφώτιζε σε ό,τι εδιψούσα να μάθω. Ζητούσα να μάθω πώς ήταν ο Άρχων (ο Χριστός) προ της ενανθρωπήσεώς Του, αλλά δεν του επιτρεπόταν να μου διδάξη. Τον ερωτούσα πώς και σε ποια μορφή ευρίσκεται τώρα. Μου απαντούσε: Με την ιδία μορφή (την θεανθρώπινη), αλλ’ όχι με την ιδία φθαρτή ανθρώπινη σάρκα. Συνέχιζα να ρωτώ: Τι σημαίνει η δεξιά του Αιτίου (του Πατρός), στάσις και καθέδρα του Χριστού; Αδύνατον να διδαχθή ακοή ανθρώπου αυτά τα μυστήρια, απαντούσε! Τότε του ζήτησα να με οδηγήση εκεί που με είλκυε ο πόθος μου! Δεν έφτασε ακόμη η ώρα, μου είπε, διότι στερείσαι το πυρ της αφθαρσίας (το οποίο θα αποκτήσης στην άλλη ζωή).
Να πως ολοκληρώνει την εμπειρία αυτή ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος (Ηθικός Λόγος Η΄):
Ο καταξιωθείς τόν νοητόν μαργαρίτην εν εαυτώ της του Θεού αγάπης ευρείν και την προς Θεόν αγάπην άσυλόν τε και όλως αμείωτον διαφυλάξη, γίνεται θαύμα θαυμάτων εν αυτώ! Και ορά και ιδού Φως, το δε φώς άνωθεν έχειν δοκεί αυτώ την αρχήν. Και ιδού τρία εν αυτώ, το δι’ ου και εν ω και ει ον.
Και ταύτα ιδών, μαθείν ερωτά καί ακούει τρανώς: Ιδού εγώ το Πνεύμα δι’ ου και εν ω ο Υιός καί Ιδού εγώ ο Υιός εις ον ο Πατήρ. Ιδού οράς ο Πατήρ, και εγώ φησίν ο Υιός εν τω Πατρί! Και το Πνεύμα έλεγεν, όντως εγώ, δι’ εμού γαρ τον Πατέρα και τον Υιόν ο βλέπων ορά και ορών των ορωμένων εξίσταται!
Πού όντας (ο βλέπων); Εν ω ουδείς οίδεν ουκ ανθρώπων, ουκ αγγέλων, πλην αυτής της μιας εμού και ενάδος και υπέρ ουσίαν ουσίας και φύσεως.
Εν εμοί δε, φησί, πώς; Ολη καθόλου, αχώριστος γαρ ειμι πάντη καί άτμητος, το εν καν ταις υποστάσεσιν έχουσα. Αν λοιπόν μπορούσες να βρεθείς κάπως και κάπου μέσα μου θα έλεγες ότι δεν γνωρίζεις Κανέναν και επειδή εσύ είσαι άνθρωπος περιγραπτός βρίσκομαι υπό τις συνθήκες της περιγραφής και του τόπου, διότι περιγραπτός έγινε και ο Ένας από εμάς που ενανθρώπισε.
Κατά δε την ενούσαν μοι φύσιν πάμπαν αόρατος, απερίγραπτος, ασχημάτιστος, αναφής, αψηλάφητος, ακίνητος, αεικίνητος, πάντα πληρούσα και ουδαμού το σύνολον ούσα, [u]ουκ εν σοι[/u], ουκ εν άλλω τινί των πάλαι ή των νυν εγγιζόντων αγγέλων ή προφητών, οις ουδ’ ωράθην όλως, ουδ’ ορώμαι ποτέ!
Καλό Πάσχα, Καλή Ανάσταση!
όταν η συζήτηση γίνεται για τα “μέγιστα και ιερά” είναι πράγματι αποκαλυπτική… να είστε καλά παιδιά. Καλή Ανάσταση! Χάρηκα που σας άκουσα (διάβασα) πάλι!
Καθώς εξαντλήθηκαν τα σχόλια πάνω στη συνοπτική περιγραφή για την ανθρωπολογική Κλίμακα της καθ’ ημάς ανατολής, θα προσθέσω δύο τρία βασικά στοιχεία. Δεν είχε νόημα να τα αναφέρω τότε (το 1998) στα παιδιά του λυκείου. Εδώ όμως είναι αναγκαία, γιατί αίρουν ποικίλες γραμμικές-εξελικτικές παρανοήσεις της Κλίμακας.
1) Η άνοδος από τη μια βαθμίδα της Κλίμακας στην άλλη δεν είναι «συνεχής», όπως ανεβαίνουμε μια σκάλα. Περνάει από την πτώση/κατάρρευση του υποκειμένου από τη συγκεκριμένη βαθμίδα: την πτώση του στην «κατάσταση μηδέν», όπου διασπάται/διαλύεται η ταυτότητά του.
2) Η ολοκλήρωση της διαδρομής του υποκειμένου σε μια συγκεκριμένη βαθμίδα επιφέρει την κατάρρευση της επ’ αυτής ταυτοποιητικής του συγκρότησης. Η Κλίμακα διέπεται από νόμο προόδου και νόμο υποστροφής. Η άλλη όψη του νόμου προόδου είναι ένας νόμος υποστροφής.
3) Η άνοδος δεν συντελείται όμως μόνο από την εκ των κάτω συνειδητή προσπάθεια, αλλά και με τη συμβολή εκ των άνω παρέμβασης. Χωρίς βοήθεια από την παραπάνω βαθμίδα δεν είναι δυνατή η άνοδος.
4) Η άνοδος στην επόμενη βαθμίδα είναι «έξοδος από την κατάσταση μηδέν». Δεν είναι όμως αναγκαστική αλλά πιθανή (σχεδόν απίθανη, αλλά συμβαίνει). Δεν είναι μηχανική/αυτόματη ούτε τυχαία, αλλά συνειδητή/σκόπιμη/εθελοντική.
5) Αυτό είναι το θεωρητικό μοντέλο. Στην πράξη βέβαια έχουμε ένα «πεδίο», όπου α) η βασική όψη είναι μια αντινομική δομή κολεκτιβισμού/ατομοκεντρισμού (ή δεσποτείας/ελευθερίας), η οποία απειλείται από την σοβούσα στα θεμέλια της κατάσταση μηδέν και όπου β) υφίσταται ως δυνατότητα η υπέρβαση της πόλωσης κολεκτιβισμού/ατομοκεντρισμού προς την κατεύθυνση ενός τρίτου τύπου (μετακολεκτιβιστικού/μεταατομικού).
6) Για τον «τρίτο τύπο» χρησιμοποιώ τον όρο Πρόσωπο, αν και η χρήση του αυτή τον διαφοροποιεί χαρακτηριστικά από τα τρέχοντα οντολογικο-θεολογικά του νοούμενα. (Η γενική και η ειδική θεωρία για την ανθρωπολογική Κλίμακα αναπτύσσεται διεξοδικά στα βιβλία μου «Πέρα από το Άτομο» και «Αυτοείδωλον εγενόμην…».)
Αγαπητέ μας κ. Ζιάκα απ’ ότι φαίνεται είναι πολύτιμος για σας ο αποθησαυρισμός του εννεαγράμματος του Γκουρτζίεφ. Να μας συμπαθάτε αλλά δεν θα εντρυφήσουμε περαιτέρω στα μυστήρια της γκουρτζιεφικής κλίμακος.
Προτιμούμε την κλίμακα του Αγίου Ιωάννου.
Ευχόμαστε ολόθερμα να μπορέσετε να βρείτε έξοδο από τον λαβύρινθο στον οποίο κρυσταλλώσατε τον νου σας.
Με όλη μας τη συμπάθεια.
Αμέθυστος
αγαπητέ κ. Ζιάκα
Συμφωνώ απόλυτα με την μή ορθολογική – γραμμική “ανοδική” πορεία της κλίμακος με την οποία συμφωνεί και ο θυμόσοφος “λαός” της εκκλησίας λέγοντας ότι η πνευματική πορεία είναι “δυο βήματα εμπρός και τρία πίσω”, ότι δεν μπορεί να υπάρξει “έλεγχος προόδου” του υποκειμένου από το ίδιο (το υποκείμενο). Πάντα υπάρχει η αβεβαιότητα μήπως ενώ διδάσκεις και οδηγείς άλλους αφήσεις τον εαυτό σου αδόκιμο!!
Σας ευχαριστώ για άλλη μια φορά για τις αποκαλυπτικές σας διευκρινήσεις.
αγαπητέ amethyste
Προφανώς έχεις πρόβλημα να δεις τον απέναντι σαν συνομιλητή και συμμέτοχο στο “κοινό άθλημα” . Θα ήταν καλύτερα να επιχειρηματολογήσεις για να κρίνουμε τα επιχειρήματά σου και όχι το πρόσωπο. Στην ορθόδοξη παράδοση υπάρχει μόνο ένα αλώβητο Πρόσωπο.
Η Αλήθεια κοινωνείται αγαπητέ μου amethyste δεν κατακτιέται εγωιστικά, πολύ περισσότερο δεν αφήνει την βεβαιότητα ότι είμαστε οι απόλυτοι εκφραστές της.
Με περίλαβε πάλι ο ανώνυμος πειραστής μου… Το θέμα δεν είναι βεβαίως εδώ η επωνυμία (π.χ. Ζιάκας ή Γκουρτζίεφ) ή η ανωνυμία (μεθυσμένος ή …αμέθυστος) αλλά η αλήθεια.
«Κλίμακες» υπάρχουν πολλές: δίβαθμες (π.χ. η κλασική διαφωτιστική), τρίβαθμες (π.χ. η εγελιανή), πολύβαθμες (π.χ η πεντάβαθμη μαρξιστική, η επτάβαθμη γκουρτζιεφική, η ομόλογη σουφική κ.ά.). Η Κλίμακα του εν αγίοις πατρός ημών Ιωάννου του Σιναίτου έχει δεκάδες σκαλοπάτια. Να τα μετρήσεις μόνο ζαλίζεσαι.
Άλλες απ’ αυτές αναφέρονται στο ατομικό υποκείμενο και άλλες στο συλλογικό.
Όλοι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο κάποια κλίμακα δεχόμαστε, προκειμένου να ιεραρχήσουμε ποιότητες –πλην βεβαίως των συνεπών μηδενιστών που δεν αναγνωρίζουν καμιά κλίμακα. Το θέμα είναι αν υπάρχει αλήθεια στις όποιες κλίμακες και σε ποιο βαθμό.
Η Κλίμακα στην οποία αναφέρονται τα δικά μου γραπτά είναι ρητά η ανθρωπολογική κλίμακα του Αγίου Μαξίμου (και μόνο). Παραθέτω το σχετικό απόσπασμα στο πρωτότυπο και σε μετάφραση:
«Πιστούς δε και εναρέτους και γνωστικούς εκάλει τους εισαγομένους και τους προκόπτοντας και τους τελείους, ήγουν δούλους και μισθίους και υιούς. Τας τρεις τάξεις των σωζομένων. Δούλοι γαρ εισι, πιστοί, οι φόβω των ηπειλημένων εκπληρούντες του δεσπότου τας εντολάς, και τοις πιστευθείσιν ευνοϊκώς επεργαζόμενοι. Μίσθιοι δε, οι πόθω των επηγγειλμένων αγαθών βαστάζοντες μεθ’ υπομονής το βάρος της ημέρας και τον καύσονα. Τουτέστι, την έμφυτον και συνεζευγμένην τη παρούση ζωή εκ της προπατορικής καταδίκης θλίψιν, και τους επ’ αυτή υπέρ της αρετής πειρασμούς. Και ζωής ζωήν σοφώς κατ’ αυθαίρετον γνώμην ανταλάσσοντες, της παρούσης την μέλλουσαν. Υιοί δε, οι μήτε φόβω των ηπειλημένων, μήτε πόθω των επηγγειλμένων, αλλά τρόπω και έξει της προς το καλόν κατά γνώμην της ψυχής ροπής τε και διαθέσεως, μηδέποτε του Θεού χωριζόμενοι».
Μετάφραση:
«Πιστούς και ενάρετους και γνωστικούς ονόμαζε (αναφέρεται στον Διονύσιο Αρεοπαγίτη) εκείνους που πρωτοέμπαιναν στην πίστη, εκείνους που προχωρούσαν και τους τέλειους. Με άλλες λέξεις τους δούλους, τους μισθωτούς και τους γιούς, τις τρεις τάξεις εκείνων που σώζονται. Δούλοι είναι οι πιστοί, που από φόβο των απειλών εκτελούν τις προσταγές του Κυρίου και παιδεύονται καλοδιάθετα σ’ ό,τι τους έχει ο κύριος εμπιστευθεί. Μισθωτοί, όσοι από τον πόθο των υποσχεμένων αγαθών σηκώνουν μ’ υπομονή το βάρος και την κάψα της ημέρας, (δηλαδή τη θλίψη την έμφυτη και στον ίδιο ζυγό δεμένη με τη ζωή αυτή εξ αιτίας της προπατορικής καταδίκης) και τους πειρασμούς της για χάρη της αρετής. Είναι ακόμη όσοι με δική τους σοφή γνώμη αλλάζουν ζωή με ζωή, την τωρινή με τη μελλοντική. Και είναι γιοί, εκείνοι που, μήτε από το φόβο των απειλών, μήτε από τον πόθο τον υποσχεμένων, αλλά με τον τρόπο και την έξη της αυτόγνωμης ψυχικής ροπής και διάθεσης προς το αγαθό, δε χωρίζονται από το Θεό ποτέ.» (Αγίου Μαξίμου του Ομολογητού, Μυσταγωγία, σ.240. Εκδόσεις Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος. Αθήναι 1989.)
Η εν λόγω τρίβαθμη Κλίμακα αναφέρεται, ολοφάνερα, στο ατομικό υποκείμενο. Αυτό που έκανα εγώ είναι το εξής: καθώς μιλά για «τάξεις των σωζωμένων», α) υπέθεσα ότι μπορεί να εφαρμοστεί και στο συλλογικό πεδίο, λύνοντας σημαντικά προβλήματα της κοινωνικής θεωρίας και β) δοκίμασα συγκεκριμένους τρόπους εφαρμογής, με αποτελέσματα άμεσα ελέγξιμα από οιονδήποτε ενδιαφερόμενο (η γνωστή τριλογία του Αρμού).
Έκτοτε περιμένω τον αναιρετικό έλεγχο. Προσδοκώντας βεβαίως (ανθρώπινο πολύ ανθρώπινο) ότι δεν πήγε χαμένος ο κόπος είκοσι χρόνων και βάλε. Κι αν παρ’ ελπίδα ο έλεγχος αποδεικνυόταν όντως απορριπτικός, πάλι ευπρόσδεκτος. Γιατί πριν εγκαταλείψω (λίαν προσεχώς) τον μάταιο τούτο κόσμο, θα με απάλλασσε εγκαίρως από μια τόσο τρομερή ψευδαίσθηση.
Περιμένω λοιπόν: α) Αναίρεση της Κλίμακας του Μαξίμου (κάπως δύσκολο το βλέπω). β) Αναίρεση της υπόθεσής μου ότι είναι θεμιτή και χρήσιμη η εφαρμογή της Κλίμακας αυτής στην κοινωνική θεωρία (πράγμα που δεν αποκλείεται, αφού η υπόθεσή μου θέλει να στηρίζεται αποκλειστικά και μόνο σε πραγματολογικά στοιχεία και λογικά επιχειρήματα). Ιδού, λοιπόν, πεδίο δόξης για όποιον θέλει να κερδίσει ύψος κονταίνοντάς με.
Δυστυχώς όμως (για μένα) δεν βλέπω στον λόγο σου τίποτα σχετικό αγαπητέ μου ανώνυμε. Τα περί «εννεαγραμμάτων» τα ακούω βερεσέ. Φτηνές ντετεκτιβίστικες εξυπνάδες. -Ανάρμοστες με τον αξιέπαινο ζήλο που ενίοτε δείχνεις για την ορθόδοξη γνησιότητα.
Αγαπητέ κ. Ζιάκα δεν μπορείτε να είστε εντελώς απογοητευμένος από τις εμμονές μας! Κερδίσατε έναν εγκάρδιο φίλο, τον Γιώργο. Τα “βερεσέ” είναι πιο αληθινά από το “Ιδού πεδίο δόξης”. Αδικείτε τον εαυτό σας! Σημειώστε πως η ανθρωπότης ζούσε και ζει με τα βερεσέ. Τα βερεσέ στους μπακάληδες και στους σημερινούς τόκους. Θα σας απογοητεύσουμε δυστυχώς ξανά. Δεν μπορούμε να αποδείξουμε δυστυχώς τίποτε! Από το ωραίο σας κείμενο η καρδιά μας χτύπησε γρήγορα μόνον στην πρότασί σας: “Η εν λόγω τρίβα%
“Η εν λόγω τρίβαθμη Κλίμακα αναφέρεται, ολοφάνερα, στο ατομικό υποκείμενο”.
Γιατί κ. Ζιάκα; Τί σχέση έχουν οι πιστοί και ενάρετοι με το ατομικό υποκείμενο, το οποίο εκ συστάσεως δεν είναι ούτε πιστό ούτε ενάρετο; Η Σωτηρία της Εκκλησίας με την Σωτηρία του πλανήτη ή της Ελλάδος; Πώς βρίσκετε αναλογίες ανάμεσα στην Εκκλησιαστική αλήθεια με την κοσμική πραγματικότητα; Αναμφισβήτητα η Ιδέα σας υπήρξε γόνιμη για σας, αλλά δεν έχουμε χωνέψει ακόμη επαρκώς από την ιστορία, ακόμη και από την πρόσφατη ιστορία, πως οι Ιδέες δημιουργούν κακέκτυπα;
Πάντως έχετε την συμπάθειά μας καθώς κατορθώσαμε με την δική σας πρωτοβουλία να μιλήσουμε για μία έστω φορά ανθρώπινα.
http://amethystosbooks.blogspot.com/
Πράγματι. Το πρόβλημά μας οριοθετείται με σαφήνεια σ’ αυτά ακριβώς τα ερωτήματα:
α) “Τί σχέση έχουν οι πιστοί και ενάρετοι με το ατομικό υποκείμενο, το οποίο εκ συστάσεως δεν είναι ούτε πιστό ούτε ενάρετο;”
β) Τι σχέση έχει “η Σωτηρία της Εκκλησίας με την Σωτηρία του πλανήτη ή της
Ελλάδος”;
γ) Υπάρχουν “αναλογίες ανάμεσα στην Εκκλησιαστική αλήθεια με την κοσμική πραγματικότητα”;
δ) Αν “οι Ιδέες δημιουργούν
κακέκτυπα” πώς μια “σωστή” επ’ αυτών απάντηση-ιδέα δεν θα κατέληγε και πάλι σε κακέκτυπα;
Συμφωνούμε. “Απόλυτα” θα έλεγα.
Έχετε την αγάπη μου.
ένας μεγάλος ρώσος θεολόγος της διασποράς έλεγε με εκπληκτική διορατικότητα ότι όπου υπάρχει διαστρέβλωση στη θέα-μετοχή στην Άκτιστη Τριάδα, αυτή αποτυπώνεται αναπόφευκτα και στις σχέσεις μας με τον κόσμο, τον άνθρωπο.
Πράγματι η “αγαπημένη Τριάδα” της ομάδας amethystos δεν έχει καμία σχέση με τον κόσμο, τον άνθρωπο ,την Ελλάδα, τον πλανήτη και τη Σωτηρία τους. Έστω κι αν αυτή επιδεικνύει τη “γνήσια” πολιτογράφησή της στο κοσμικό δημοτολόγιο με “ορθόδοξα” αποσπάσματα. Νόμιζα ότι τουλάχιστον υπήρχε ένα σταθερό πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορούσαμε να συζητάμε. Αλλά μάλλον αφού αναιρούνται βασικά δόγματα – όροι μέσα στα οποία η Αλήθεια κοινωνείται και έξω από τα οποία “αίρονται” οι προυποθέσεις πρόσβασης – μετοχής μας σ’ Αυτή τότε η ανθρώπινη συμπάθεια μόνο δε φτάνει… ο Θεός να μας ελεήσει. Μόνο μή με ρωτήσετε ποιός Θεός!!!
Καλό μήνα!
Ας δούμε το «πρόβλημά μας» με την βοήθεια της λογικής και όχι μόνον των λέξεων. Έτσι «επιφανειακά» σχεδόν, προς αποφυγήν παρεξηγήσεων.
Το ατομικό υποκείμενο αυτοπροσδιορiζεται ελευθέρως. Με ποιότητες οι οποίες υπάρχουν ήδη γύρω του, αδιαφοροποίηt ες, οι
οποίες αποτελούν κουβαριασμένeς το Ομαδικό πνεύμα. Διαφοροποιεί λοιπόν τις ποιότητές «του» και «αποκτά» αυτοσυνειδησiα! Όσο κι αν διαφοροποιήσeι όμως τις ποιότητες, το Διονυσιακό πνεύμα θα τον ρίχνει πάλι πίσω στις ρίζες του, για να φορτώνει τις μπαταρίες του!
Δεν ζει μόνον με ποιότητες ο άνθρωπος. Με αυτά τα δεδομένα δεν μπορεί να αποκτήσει την αναγνώριση της μοναδικότητόs του που είναι το αίτημα της ελευθερίας!
Με τις ποιότητες το παρόν είναι αμφίβολο, καλύπτεται εύκολα από τις φουσκοθαλασσi ές του παρελθόντος. Μένει το μέλλον.
Εκεί λοιπόν αφιερώνει τις δυνάμεις του, στο μέλλον, για να σώσει τις ποιότητες από το αδιαφοροποίηt ο! Ανθίζει λοιπόν σαν πρόσωπο! Βρίσκεται ήδη στο μέλλον αλλά είναι μοναδικός και μόνος, πρόσωπο διαφοροποιημe νο, ώριμο, έτοιμο για καρπό αλλά χωρίς περιβάλλον για αναγνώριση! Επικαλείται λοιπόν τον θεό του μέλλοντος για αναγνώριση! Τον εσχατολογικό θεό της δόξης για δικαίωση. Έναν ελεύθερο θεό σαν και το πρόσωπό του, που δημιουργεί ελευθέρως, σαν και την αφεντιά του! Έναν θεό φτιαγμένο καθ’ ομοίωσίν του! Τον Σωτήρα του μέλλοντος!
Πόsη ζωή μπορεί να έχει αυτός ο θεός; Δεν μας δίδαξε επαρκώς ο Νίτσε ότι θα ‘ρθει και αυτού του θεού η σειρά και θα τον σκοτώσουμε ξανά εμείς οι ίδιοι που τον φτιάξαμε; Η αιώνια επανάληψη του νέου φαντάζει ήδη το ίδιο βαρετή με την αιώνια επανάληψη του παλαιού! Δεν θα μπορέσουμε ποτέ μας, ατιμωρητί, να αποκτήσουμε ποιότητα ζωής χωρίς ζωή.
Στην Εκκλησία ακούμε παράξενα πράγματα! Την Θεοτόκο, την Δόξα του ανθρώπου, να λέει Σωτήρια: «Ιδού η δούλη Κυρίου…».
Στην Θεία Ευχαριστία: «Μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης…».
Όσo δε για τις παρεξηγημένεs «ιδέες», ο ίδιος ο άνθρωπος που τις αποκάλυψε, έβαλε δίπλα τους τους έμπειρους φρουρούς να τις προστατεύουν, γιατί αν αποκτηθούν ακαίρως τρελαίνουν τον άνθρωπο!
Αυτά τα λίγα!
Αμέθυστος
καλό μήνα και σε σας!!!
Αφού διευκρινήσω ότι είμαι εγκάρδιος φίλος και μαζί σας από προηγούμενες συνομιλίες μας, να δηλώσω ότι δεν κατάλαβα τίποτα!!!
Χωρίς πλάκα παιδιά, ξαναδιαβάστε το κείμενο που γράψατε, δε βγάζει νόημα. Βέβαια υπάρχει και η περίπτωση να μην καταλαβαίνω μόνο εγώ αυτό που γράψατε. Γι αυτό ζητώ εκ των προτέρων συγνώμη!
Θέλουμε να διευκρινίσουμε τις ποιότητες.
Ποιότητες είναι όλες οι τέχνες και εκδηλώσεις των ανθρώπων που συνιστούν ακριβώς έναν και κάθε πολιτισμό.
Στiς ποιότητες δεν ανήκουν μόνο, οι Ιδέες και η Εκκλησία.
Ελπiζοντας το κειμενό μας να γίνει έτσι πιο άμεσα κατανοητό.
συγνώμη αλλά οι τέχνες , ο πολιτισμός, οι εκδηλώσεις των ανθρώπων δεν είναι “εκκλησιαστικό γεγονός”; Πώς λέτε ότι οι Ιδέες και η Εκκλησία δεν ανήκουν στις “ποιότητες”; Ο πολιτισμός ο Εκκλησιαστικός πού ανήκει; Μήπως διακρίνω έναν μανιχαισμό ανάμεσα στον κακό κόσμο
όπως αυτός εκδηλώνεται και τις αγαθές ιδέες και εκκλησία;
Ευχαριστώ
Φίλε Γιώργο, θα μιμηθούμε για σήμερα το στυλ του κ. Ζιάκα!
1) Το κείμενο αφορά τον κ. Ζιάκα!
2) Την παραπανίσια λέξη που σου δώσαμε για να καταλάβεις το κείμενο, δεν σου την δώσαμε για να παίξεις χωρίς να καταλάβεις το κείμενο.Εσύ φίλε την πήρες και κρεμάστηκες.
3) Μήπως πρέπει να αρχίσεις να μαθαίνεις να διαβάζεις πριν αρχίσεις να διακρίνεις;
4) Και τώρα πριν σε πιάσει η κρίση όπως τις προηγούμενες φορές, μην ξεχάσεις να πάρεις τα χάπια σου!
Εγκάρδια – Αμέθυστος!
αγαπητέ amethyste
Δυστυχώς όταν εκλείπουν τα επιχειρήματα – κάτι που είχα επισημάνει και παλαιότερα- επιδίδεστε σε προσβολές και επιθέσεις επί προσωπικού!
Έτσι για άλλη μια φορά αποδεικνύετε ότι δεν ξερετε να συζητάτε. Που είναι το πρόβλημα να απαντήσετε σε αυτό που ρώτησα; Μάλιστα ζήτησα και εκ των προτέρων συγνώμη, αν δεν κατάλαβα το κείμενο. Προφανώς έχετε μάθει να “συνομιλάτε μονολογώντας”. Αναγνωρίζοντας όμως ότι η φιλία -έστω και διαδικτυακή- δεν εξαρτάται από απόλυτες συμφωνίες στις απόψεις, συγνώμη, αλλά δεν μπορείτε να με κάνετε να σας νιώσω σαν “εχθρούς”!!!
Γι αυτό αν υπάρχει περίπτωση “μετανοίας” μιμηθείτε τον εαυτό σας και κάντε μια αγάπη να απαντήσετε. Αν δεν μπορείτε δεν πειράζει….
φιλικά Γιώργος
Αγαπητέ Γιώργο, στην παράδοσή μας αυτά τα πράγματα ήταν ξεκαθαρισμένα.
Οι λέξεις έδειχναν κάποιο πρωτότυπο, οι εικόνες επίσης!
Όπως λέει ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, κεφάλαιο Δ,παράγραφος 87, « ….οι φωνές των ψαλτών δημιουργούν σύγχυσι και εμποδίζουν την κατανόηση των ύμνων».
Όπως ξέρεις ο σύγχρονος άνθρωπος κατήργησε το πρωτότυπο, η εικόνα και οι λέξεις δίνουν πλέον όλο το νόημα! Λέμε λοιπόν εμείς πως ο σύγχρονος άνθρωπος είναι καταδικασμένος να ζήσει σε μια Μεταφυσική της ποιότητος, του νοήματος! Σε μια Μεταφυσική όπου δεν διακρίνονται πλέον το σημαίνον και το σημαινόμενον καθ’ εαυτά, αλλά εις εαυτόν, υποκειμενικά, όπου το υποκείμενο αντλεί και φυλάττει το νόημα! Μόνο που το νόημα αυτό ακολουθεί την τραγική πορεία της μοναχικότητας που είναι το τίμημα που πληρώνει το υποκείμενο για την ελευθερία του.
Μερικοί δεν δέχονται να το πληρώσουν και επινοούν τους γνωστούς εσχατολογικούς θεούς.
Φιλικά πάντα – Αμέθυστος
αγαπητέ αμέθυστε
Επειδή ο λόγος για σημαίνοντα και σημαινόμενα έχω να πω τα εξής: στις ερωτήσεις σας -” …Τί σχέση έχουν οι πιστοί και ενάρετοι με το ατομικό υποκείμενο, το οποίο εκ συστάσεως δεν είναι ούτε πιστό ούτε ενάρετο; Η Σωτηρία της Εκκλησίας με την Σωτηρία του πλανήτη ή της
Ελλάδος; Πώς βρίσκετε αναλογίες ανάμεσα στην Εκκλησιαστική αλήθεια με την κοσμική πραγματικότητα;” – θα μπορούσα να πω πάρα πολλά θα περιοριστώ όμως σε δύο παρατηρήσεις:
1) Ο λόγος γίνεται για τις “τάξεις των σωζομένων” και όχι των σεσωσμένων. Η διαφορά είναι ότι του σπόρου προς το δέντρο!!!
2) Στην παράδοσή μας πράγματι ήταν ξεκαθαρισμένα όλα αυτά. Ο κόσμος όλος – και όχι κάποια ιδιαίτερη κοινότητα- ήταν το σημαινόμενο του σημαίνοντος όρου “εκκλησία”.
Ως εκ τούτου όχι μόνο δεν είναι αυθαίρετη και άσχετη – αλλά πολύ ορθόδοξη και λογική – και η αναγωγή στο συλλογικό πεδίο των “τάξεων των σωζομένων” και η αντιστοιχία τους στο κοινωνικά ερμηνευτικό πεδίο. Όλη η μυσταγωγία του αγ. Μαξίμου εξηγεί ακριβώς για τα σημαινόμενα που αναφέρεστε και δυστυχώς σας διαψεύδει
Βέβαια καλύτερα από εμένα τα λέει ο ίδιος ο άγ. Μάξιμος:
αγ. Μαξίμου -Μυσταγωγία
Θ. Τινος εχει δηλωσιν και η του λαου εις την αγιαν του Θεου Εκκλησιαν εισοδος
Την δε του λαου συν τω ιεραρχη γενομενην εις την Εκκλησιαν εισοδον, την εξ αγνοιας και πλανης εις επιγνωσιν Θεου επιστροφην των απιστων, και την απο κακιας και αγνωσιας εις αρετην και γνωσιν μεταθεσιν των πιστων σημαινειν, ο μακαριος ελεγε γερων. Ου γαρ μονον την επι τον αληθινον Θεον επιστροφην των απιστων η εις την Εκκλησιαν εισοδος παραδηλοι, αλλα και εκαστου ημων των πιστευοντων μεν, αθετουντων δε τας εντολας του Κυριου δι᾽ αγωγης ακολαστου και ασχημονος βιου, την δια μετανοιας διορθωσιν. Πας γαρ ανθρωπος, ειτε φονευς, ειτε μοιχος, ειτε κλεπτης, ειτε υπερηφανος, ειτε αλαζων, η υβριστης, η πλεονεκτης, η φιλαργυρος, η καταλαλος, η μνησικακος, η προς θυμον και οργην ευαγωγος, η λοιδορος, η συκοφαντης, η ψιθυρος, η φθονω ευχειρωτος, η μεθυσος και απλως, ινα μη παντα τα εκ κακιας ειδη απαριθμουμενος μηκυνω τον λογον, οστις υφ᾽ οιασδηποτε κακιας ενεχομενος, επον του εκουσιως κατ᾽ επιτηδευσιν ενεχεσθαι και ενεργειν κατα προθεσιν, παυσοιτο και μεταβαλοι τον βιον επι το κρειττον, της κακιας την αρετην ανθαιρουμενος, ο τοιουτος κυριως τε και αληθως Χριστω τω Θεω και αρχιερει νοεισθω τε και λεγεσθω συνεισιεναι εις την αρετην, Εκκλησιαν τροπικως νοουμενην.
Ευχαριστώ πολύ για τη συζήτηση Γιώργος
Κύριε Ζιάκα,
α.ποιά κατά τη γνώμη σας είναι τα στοιχεία-χαρακτηριστικά του “Προσώπου” που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν στο πλαίσιο της σημερινής (ή μάλλον της προοπτικής δημιουργίας μιας διαφορετικής) σύγχρονης πραγματικότητας?
β. για ποιους λόγους το “Πρόσωπο” είχε την κατάληξη που είχε επί Βυζαντίου?,,,,Και γιατί θεωρείτε ότι μια επανοφορά του “Προσώπου” ως απάντηση στο σύγχρονο μηδενισμό δεν θα έχει επίσης άδοξη κατάληξη?
Επίσης, κε Ζιάκα,
θα ήθελα να με πληροφορήσετε, που μπορώ να βρω το βιβλίο σας “Αυτοείδωλον εγενόμην”… Από τον ΑΡΜΟ μου είπαν ότι έχει εξαντληθεί…
Ευχαριστώ
Τα θέματα στα οποία αναφέρονται τα ερωτήματά σας είναι τόσο μπερδεμένα και ανεξερεύνητα που με εμποδίζουν να πω κάτι περισσότερο εδώ στο επίπεδο της ιστοσελίδας.
Σημασία έχει άλλωστε η [b]προβληματική[/b] και όχι οι απαντήσεις μου. Πρέπει να δείτε την προβληματική (και τη δική μου “αιρετική” ΄/ εξωθεσμική κοντά στην κυρίαρχη και επίσημη) για να φτάσετε όμως στις [b]δικές σας απαντήσεις[/b]. Το να πληροφορηθείτε απλώς τις δικές μου απαντήσεις δεν έχει καμιά αξία.
Για την προβληματική (αλλά και ενδεχόμενες απαντήσεις) θα σας παραπέμψω στο τελευταίο βιβλίο μου Ο ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΜΗΔΕΝΙΣΜΟΣ (Αρμός).
Ελπίζω να σας βοηθήσει.
Η διάθεση των βιβλίων είναι θέμα του Εκδότη. Ισχύει αυτό που σας είπε.
Βέβαια είναι πιθανό να υπάρχει σε κανένα ράφι βιβλιοπωλείου…
Προς το παρόν αρκεστείτε στον ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΜΗΔΕΝΙΣΜΟ.
Βρέθηκε ένα αντίτυπο του ΑΥΤΟΕΙΔΩΛΟΝ ΕΓΕΝΟΜΗΝ… και είναι διαθέσιμο.
Διάβασα το κείμενο και τα σχόλια και έχω μια παρατήρηση, που δεν αφορά βεβαίως μόνο τον εδώ διάλογο, αλλά και γενικότερα την λειτουργία του Διαδικτύου. Αφορά την ανωνυμία. Προφανώς για να κάνει κάποιος κάποια ερώτηση στον συγγραφέα ή να ζητήσει κάποια διευκρίνιση, δεν απαιτούνται στοιχεία ταυτότηατος. Όταν όμως προβαίνει σε σκληρή κριτική και μάλιστα ειρωνική και όταν χρησιμοποιεί στοιχεία από το παρελθόν του συγγραφέα για να επιτεθεί επί προσωπικού, τότε το ελάχιστο των καλών τρόπων επιβάλλει να χρησιμοποιήσει το όνομά του και όχι να κρύβεται πίσω από την ανωνυμία! Γιατί άραγε; Έχει κάτι να κρύψει; Γιατί η υπεράσπιση μιας θέσης αντίθετης από αυτή του συγγραφέα να απαιτεί ανωνυμία; Τουλάχιστον για τον κο Ζιάκα γνωρίζουμε το γκρουτζιεφικό παρελθόν του, ο ίδιος ουδέποτε το έκρυψε. Για τον αμέθυστο, τί γνωρίζουμε; Αν δεν έχει κάτι να κρύψει, ειλικρινά δεν καταλαβαίνω την ανωνυμία.
Ευχαριστώ,