Αν μπορεί να κάνει κάτι ο καθηγητής στο μάθημα των θρησκευτικών είναι να δώσει την Ελπίδα· κι αυτός, εξ άλλου, δεν κατέχει τίποτα παραπάνω. Να δώσει στους νέους μιαν υποψία, να δημιουργήσει ένα ρήγμα στην τρέχουσα κάκιστη γνώμη για την Εκκλησία. Να αμφισβητήσει την τετράγωνη δόμηση του κόσμου και να δείξει ότι αυτή η ζωή, η στηριγμένη πάνω σε αναγκαιότητες, αυτή η μαθητική ζωή που οδεύει μέσω των Πανελλαδικών στην κοινωνική ταξιθέτηση, αυτή η κοινωνία που ζητά μια πολύ προσγειωμένη λογική καριέρας για να επιζήσεις, δεν μπορεί να είναι κοινωνία αληθινή, και ότι η αληθινή ελευθερία, η αληθινή κοινωνία μπορεί να υπάρξει. Τι άλλο μπορεί να προσφέρει, από το να ανάψει στα παιδιά ένα ζοχάδιασμα ότι όλα, ακόμη και το σημερινό νοθευμένο ψωμί – αντικείμενο της προεκλογικής εκστρατείας και αντικείμενο συντεχνιακών διεκδικήσεων – μ π ο ρ ε ί να γίνει το υλικό της Βασιλείας, Σώμα Θεού;
[…] Το πρόβλημα, η αντινομία θεσμού κι ελευθερίας δεν μπορεί να αρθεί με νέα νομοθετήματα ή συμβόλαια. Ο θεολόγος καλείται, τέλος πάντων, να βγει από τη σιγουριά του, να νιώσει το σταύρωμα τού να προσφέρει το underground σκάνδαλο του Σταυρού.
«Σύναξη», τχ 14
Κε Παπαθανασίου καλησπέρα!
Κατ’αρχάς θα ήθελα να εκφράσω τα θετικά συναισθήματά μου βλέποντας την εκπομπή στα “άκρα” με τη Βίκυ Φλέσσα και την εκεί συνέντευξη που δώσατε. Είμαι και εγώ εκπαιδευτικός -Θεολόγος και με επιπλέον σπουδές ,όπως και εσείς ,και εργάζομαι σε γυμνάσιο.
Θα ήθελα λοιπόν βρίσκοντας αυτή τη δήλωση στο ‘Αντίφωνο’ να σχολιάσω τη συγκεκριμένη παρέμβασή σας σχετικά με το ρόλο του εκπαιδευτικού-θεολόγου στη τάξη. Μιας που και το site αυτό ονομάζεται ‘αντίφωνο’ είναι μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να εκφράσω τις απόψεις μου και τις αντιρρήσεις μου ενδεχομένως.
Κανείς δεν διαφωνεί ,πολλώ δε μάλλον η ταπεινότητά μου, ότι ο εκπ.-θεολόγος εκτίθεται μέσα στη τάξη και ως εκ τούτου βρίσκεται στο μεταίχμιο μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Είναι λοιπόν εκ των ων ουκ άνευ η πρόθεσή του να προσφέρει στους μαθητές του ελπίδα. Στο ίδιο μοτίβο επίσης πρέπει να κινείται και απέναντι στο ταξιθετικό εκπαιδευτικό σύστημα , όπως υπονοείτε, το οποίο κατα τη γνώμη μου χωλαίνει τα μάλα σε πολλά επίπεδα καθώς και στο θέμα της αμφισβήτησης της τετράγωνης δόμησης του κόσμου. ΄Αλλωστε τα πάντα δεν αποτελούν μια εξορθολογιστική δικλείδα ασφαλείας που παραπέμπει σε επιστημονικά συμπεράσματα και παραμερίζει τον άνθρωπο αλλά μέσα σε όλα αυτά υπάρχει και το ψυχικό και συναισθηματικό στοιχείο.
΄Ομως στο σημείο αυτό καλούμαι να διαφοροποιηθώ λιγάκι και να πω κάτι που ελπίζω να μην παρερμηνευθεί. Γι’αυτό θα προσπαθήσω να είμαι όσο πιο σαφής μπορώ. Εχω διαπιστώσει ότι η θεολογική ενασχόληση τόσο με τα ζητήματα της επιστήμης μας όσο και με εκπαιδευτικά αλλά και με παιδαγωγικά θέματα πάσχει σε ένα πολύ σημαντικό τομέα. Θέτουμε σε πρώτο πλάνο το κοινώς καλούμενο ‘βίωμα’ και παραμερίζουμε την ανθρώπινη ‘οριοθέτηση’ και την κατα το δυνατόν με όλα της τα σφάλματα θεολογική ‘τεκμηρίωση’.
Χαρακτηριστικό γνώρισμα της ορθ. θεολογίας είναι η νηπτική της διάθεση και ρίζα και είναι προφανές ότι πολλοί συνάδελφοί μας έχουν αντλήσει σχετικές επηρροές απ αυτή. ‘Εχω μάλιστα μετα λύπης μου διαπιστώσει ένα έλλειμα θεολογικής παιδείας και εμβάθυνσης στο επιστημονικό αυτό πεδίο αλλά και μεγάλο έλλειμα διάνοιξης των οριζόντων μας. Κρύβουμε λοιπόν με επιμέλεια την αδύναμία μας αυτή στο κατα πολύ αποκαλούμενο βίωμα και αρνούμεθα επιμελώς να θέσουμε τα πράγματα επι τάπητος, να δουμε τις αδυναμίες μας και να τις υπερβούμε αποκτώντας δύναμη και γνώση.
΄Αλλωστε ξεχνάμε κάτι βασικό: ξέρουμε τι σημαίνει βίωμα; ξέρουμε τι σημαίνει ελπίδα; ξέρουμε τι σημαίνει αγάπη; Στα θέματα αυτά όσον με αφορά μπορώ να σας δώσω αμέτρητους ορισμούς. Πιστεύω ότι κάθε θεολόγος συνάδελφος από την οπτική γωνία που βλέπει τα πράγματα θα διατυπώσει και τη δική του θέση σε αυτά τα ερωτήματα. Και γιατί όχι το ίδιο και οι μαθητές μας… Δεν είμαστε επομένως κήνσορες και σε καμια περίπτωση ο χριστιανισμός δεσποτισμός. Είμαστε ελευθεροι θεολόγοι και η εκκλησία μας πηγή αξιολογικής ελευθερίας. Αποψή μου λοιπόν είναι ότι σε άκρως θεολογικά ζητήματα όπως τα παραπάνω καθώς και σε πολλά άλλα δε μπορούμε να εκφράζουμε ‘δόγματα’ αλλά απόψεις . Δεν εννοώ προφανώς τα εκκλησιαστικά δόγματα, σπεύδω να προλάβω τον ιντερνετικό δαίμονα της νοηματικής αλλοίωσης, αλλά το προσωπικό δόγμα ως κάθε θεωρητικό μέγεθος που αντλώ από τη πίστη μου, το οποίο έχει αναπαυθεί στη καρδιά και στο νου μου, με ιδιαίτερο τρόπο ,όπως και σε κάθε άνθρωπο, παράγοντας συγκεκριμένα ψυχολογικά αποτελέσματα στη σφαίρα της προσωπικότητάς μας καθώς και από τη μόρφωσή μου και προσπαθώ να τα μεταδώσω στον συνάνθρωπό μου ή στο μαθητή μου. Με πιο απλά λόγια ο θεολόγος πέφτει στη παγίδα να εκκλησιαστικοποιεί τα πάντα ( ο όρος θεσμικά εννοούμενος και όχι πατερικά και εκκλησιοκεντρικά ) άρα και κάθε εκφερόμενη άποψή του κάνοντας παράλληλα και το άλλο: να τη συνδέει με δόγματα πίστεως πιστεύοντας ότι με αυτό τρόπο θα αντλήσει κύρος. Μα άλλο δόγμα άλλο άποψη. ΄Αλλο πίστη άλλο επιστήμη.
Σε όλη αυτή την υπόθεση, που προσπάθησα να σας περιγράψω, θύμα είναι ο μαθητής αλλά και ο θεολόγος. Ο μαθητής γιατι δεν παίρνει ένα κατάλληλο και απαραίτητο γνωστικό υπόβαθρο ( αφού όλα έχουν αναχθεί αυθαίρετα σε ένα αόριστο βίωμα ) και ο θεολόγος, γιατί το παιδί έχει καταλάβει ότι το εν λόγω μάθημα έχει κατασταθεί διάτρητο και τον ‘αναγκάζει’ είτε να μην κάνει μάθημα σε πλαίσια διδασκαλίας είτε να μην προσέχει το ίδιο, γιατί ξέρει ότι δεν έχει να προσμένει κάτι. Το βίωμα είναι ατομική και προσωπική κατάσταση. Πηγαίνω στο ναό και εκεί έρχομαι σε προσωπική επαφή μαζί Του. Μέσα σε όλο το φάσμα της Θείας λειτουργίας και της επικείμενης Ανάστασης του Θεανθρώπου, μέσα σε όλο το Σώμα της Εκκλησίας, το βίωμα είναι ομαδικό στο φαίνεσθαι,στο σχήμα, στην οπτική,στη περιφέρεια . Είναι όμως προσωπικο, μέσα μας, στη ψυχή μας , στο νου μας , στην αλήθεια μας. Ας είναι κάποιος με χίλιους ανθρώπους μαζί και παρα πολύ πιστούς κιόλας και ευσεβείς ταυτόχρονα. Αν δεν επιθυμεί να επιτύχει αυτή τη προσωπική συνάντηση με το Χριστό δε θα την επιτύχει ποτέ του. Ελπίζω να μην παρεξηγηθώ αλλά ο όρος ‘βίωμα’ θεωρώ ότι είναι πολύ δύσκολος , βαθύς και παρεξηγημένος ένεκα μιας ακόραστης θεολογικής καπηλίας που έχει υποστεί.
Επιπλέον ξέρουμε όλοι φυσικά ότι το παιδί προσμένει προβληματισμό, ψάξιμο, ελπίδα. Αυτό είναι προφανές! Για φανταστείτε όμως μαζί με αυτά να δώσουμε και μια γνωστική ώθηση στο μάθημα,μια διαθεματική συσχέτιση,μια θεολογική πρόταση και εμβάθυνση πόσο περισσότερο ενδιαφέρον θα γίνονταν ο θεολογικός μας λόγος; Είναι κάτι που πιστεύω απολύτως. Αυτή λοιπόν η τεκμηρίωση λείπει απο τη θεολογική έδρα ακι το θεολογικό προφίλ μας. Δε λέω όχι στο βίωμα , διότι προκύπτει απο την ορθ. θεολ. μας παράδοση αλλά δεν σκιάζω τη τεκμηρίωση – δεν απολυτοποιώ τη τεκμηρίωση αλλά την ελαφρύνω με μια μυστική γεύση, όταν και όπου πρέπει. Μια κουταλιά αρκεί για να φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Αυτά τα λίγα εμπνεύστηκα και ήθελα να τα μοιραστώ μαζί σας Καλό Πάσχα και καλή Ανάσταση σε εσάς και σε κάθε αναγνώστη της παρούσης καλοπροαίρετης και πάντα μάχιμης θεολογικής παρέμβασης.