Να πως οι λίγοι νικάνε τους πολλούς

από
Γιώργος Σαλεμής
-
0
311

Ο Ισοκράτης επιλέγει

 

Η απόρρητη διαταγή του Γεν. Στρατηγείου και της 1ης μεραρχίας που εκδόθηκαν στις 15-10-43 μας όριζε: Να εξουδετερωθεί το βαρύ σύνταγμα ιππικού της Αόστης, που ήταν καταυλισμένο στη θέση «Κιάνα» των στενών Μουζακίου και μία επιλαρχία του, κοντά μας, στο χωριό Καπά.
Αμέσως συνεδριάσαμε ο επίλαρχος Παρασκευάς, παλιός απότακτος, ο ίλαρχος Γερασιμίδης, ο υπίλαρχος Κολοβός, εγώ κι άλλα στελέχη. Και καταστρώσαμε το σχέδιο: α) ο επίλαρχος Παρασκευάς θα προσκαλούσε στην έδρα μας την ιταλική διοίκηση της επιλαρχίας Καπά, πράγμα που, ως τότε, γινόταν ταχτικά, για συζήτηση κοινών επισιτιστικών προβλημάτων. Εκεί, θα ζητούσε να διατάξει η ίδια η διοίκηση την παράδοση των οπλών. Αν συναντούσε άρνηση, κι αφού προηγούμενα θά ‘χε κυκλώσει το ιταλικό στρατόπεδο, θ’ άνοιγε πυρ. Η επιχείρηση θα άρχιζε ακριβώς ώρα μία το μεσημέρι, πάνω στο φαΐ. β) Εγώ με τον Γερασιμίδη και εξήντα ιππείς — είμασταν τότε σύνολο 150 — έπαιρνα πάνω μου τον αφοπλισμό της κύριας ιταλικής δύναμης, στη θέση «Κιάνα». Κι αυτή η επιχείρηση θα γινόταν ώρα μία το μεσημέρι. Κινήσαμε, ήταν 15 του Οκτώβρη.

 

Ο καταυλισμός της «Κιάνας» είναι στον πάτο της ρεματιάς, κάτω από μεγάλα πλατάνια. Ο αμαξωτός χωματόδρομος, στην πλαγιά, είναι λίγα μέτρα ψηλότερα. Φτάσαμε ακριβώς ώρα μία. Αφιππεύουμε στον αμαξόδρομο και σαν αέρας κατηφορίζουμε, πατούμε το στρατόπεδο. Οι Ιταλοί παίρνουν συσσίτιο, πραγματικά αιφνιδιάζονται.

Ο διερμηνέας μας, με το χωνί, φωνάζει: «Παραδοθείτε! Παραδοθείτε!». Αρχίζουν σπασμωδικοί, σκόρπιοι πυροβολισμοί. Ερχόμαστε στα χέρια. Κρατώ το πιστόλι και τρέχω προς τη σκηνή του διοικητή. Ο αντισυνταγματάρχης Πιταρέλλι, που διοικούσε, τότε, το Σύνταγμα, πετάγεται έξω. Έξαλλος του φωνάζω:

 

—Δώσε διαταγή «παύσατε πυρ! παραδώσατε όπλα!».
Αυτός ουρλιάζει:
— Φόκο! Φόκο!
Ο θερμόαιμος υπασπιστής του κάνει να σύρει το πιστόλι. Ένας αντάρτης τον πυροβολεί στο σταυρό.

 

 

Πανδαιμόνιο. Ριπές, ντουφέκια, πολλαπλασιάζονται οι εστίες αντίστασης. Η κατάσταση γίνεται κρίσιμη, είναι οχτακόσιοι οι Ιταλοί κι εμείς εξήντα.
Πολεμούμε. Μας έσωσαν τα πλατάνια, γύρω – γύρω στους χοντρούς κορμούς, κολλημένοι με τη ράχη, το μάτι παίζει, είμαστε μέσα στα δόντια του λύκου. Μία ριπή πολυβόλου, πέφτει νεκρός ο λοχίας Φόλιας, απ’ τα Τρίκαλα, πυρόξανθο, λαμπρό παλληκάρι.

 

Στο άνοιγμα μίας σκηνής προβάλλει κατάχλομο, το πρόσωπο του Ιταλού ιερέα, φωνάζει, δεν ξεχωρίζουμε, είναι θανάσιμα τραυματισμένος. Αυτό γίνεται αφορμή να δυναμώσει η αντίσταση τους. Ξεκολλώ απ’ τα πλατάνια να πηδήσω, ένα χέρι μ’ έσυρε, πρόφτασε και μ’ έσυρε, θα με θέριζε ριπή. Μούσωσε τη ζωή ο αντάρτης Ασπροπόταμος.

Οι αντάρτες έχουν σκορπίσει, πολεμούν, αφοπλίζουν, προχωρούν, αφοπλίζουν. Τραυματίζεται ο καρδιτσιώτης αντάρτης Κανάρης, τρύπησαν τα πνευμόνια του, αφρός και αίμα, πνίγεται. Μένουν ακόμα τρεις εστίες αντίστασης, έχουν ταμπουρωθεί πίσω από ξερολιθιές στην όχθη, οργανώνονται. Καθίζουμε μπροστά στα οπλοπολυβόλα, έτοιμοι για σάλτο. Πέφτει ο αντάρτης Σπυράκος. Κάνουμε έφοδο, είμαστε, πια, αγριεμένοι. Οι Ιταλοί παραλύουν και σηκώνουν τα χέρια. Κάμποσοι προσπαθούν να φύγουν. Πέφτουν κάνω σε τμήματα πεζικού, που έχουν κυκλώσει την τοποθεσία. Η μάχη τέλειωσε. Έφτασε λαχανιασμένος απ’ το Μουζάκι σύνδεσμος, ο Κώστας Μπακανιάρης, ράφτης, και μου έφερε προσωπική τηλεφωνική διαταγή του στρατηγού Σαράφη να τρέξω στο στρατόπεδο Καπά, όπου η εκεί επιλαρχία είχε ταμπουρωθεί στις αποθήκες και δεν παραδινόταν. Σκίζω το στρατόπεδο, παντού βογγούν τραυματίες, σκόρπιοι από δω καί από κει πάνω από σαράντα σκοτωμένοι και λαβωμένοι, ανάμεσα τους τρεις – τέσσερεις αξιωματικοί, ανεβαίνω γρήγορα στον αμαξόδρομο.

Έχουν ξαπλώσει στο χαντάκι τον αντάρτη Ιππέα Σπυράκο. Σφίγγεται η καρδιά μου. Τον αγαπούσα

 

ξεχωριστά. Ήταν ορφανό, θεόφτωχο, ήρθε αντάρτης 16 χρονών. Αψήφιστο παλληκαρόπουλο. Στη μάχη, στις καλαμποκιές, είχε διαπρέψει. Από Γερμανό που σκότωσε, είχε πάρει ένα καινούργιο αυτόματο στάγιερ. Τόχε καμάρι.
Έσκυψα και του χάιδεψα το κεφάλι.

 

 

— Μη φοβάσαι, Σπυράκο. Νικήσαμε, θα πας στο νοσοκομείο και θα γιάνεις. Με κοίταζε σιωπηλά. Ύστερα μου είπε:
— Δώσε μου το λόγο σου.
— Για τι πράμα;

 

 

— Να μου φυλάξεις το στάγιερ. Δεν θέλω να το χάσω. Βούρκωσα.
Την άλλη μέρα πέθανε` ο τάφος του είναι στο χωριό Τύρνα, οπού ήταν το νοσοκομείο.
Αποφάσισα να κινηθώ προς Καπά με τ’ αυτοκίνητα που πήραμε απ’ τη μάχη εκεί, όχι με τ’ άλογα, θ’ αργούσαμε πολύ. Σε δυο φορτηγά ανέβηκαν πενήντα αντάρτες, οι άλλοι, με τον Γερασιμίδη, θα έμεναν για φρουρά του στρατοπέδου. Πάνω στην ώρα, έφτασε και μία διμοιρία τσολιάδες, απ’ αυτούς που είχε βγάλει το μοδιστράδικο του φίλου μου καπετάν Κόζακα. Ανεβαίνουν στο τρίτο φορτηγό. Έσυρα μαζί μου κι έναν Ιταλό υπολοχαγό, που ήξερε κάπως τα ελληνικά. Έτσι, για να μεταδώσει τον πανικό στους δικούς του.
Βρίσκω τούς Ιταλούς οχυρωμένους στίς αποθήκες, έχουν ανοίξει τρύπες και φαίνονται οι μπούκες των ντουφεκιών. Ο επίλαρχος Παρασκευάς δεν είχε καταφέρει να τραβήξει την διοίκηση στον καταυλισμό μας, σύμφωνα με το σχέδιο. Καταλαβαίνω, με την πρώτη ματιά, ότι η θέση των Ιταλών είναι μειονεκτική. Τα άλογα τους είναι πέρα απ’ τις αποθήκες. Για να κάμουν έξοδο, δεν το λέει η καρδιά τους. Η δική μου δύναμη αναπτύσσεται σε ημικύκλιο.
Λέω στον Ιταλό υπολοχαγό:
— Σύρε μέσα και πες τους να παραδώσουν τα όπλα, ειδάλλως θα πάθουν ό,τι πάθατε στην «Κιάνα». Σε λίγα λεπτά γυρίζει.
—Ο κύριος διοικητής ζητάει συνάντηση.
— Φέρτον!
Βγαίνε: απ’ την αποθήκη ο διοικητής επίλαρχος, μας χωρίζει ένα σπανό πεδίο. Προχωρώ, συναντηθήκαμε στη μέση. Φοράει κράνος και κρατάει το κεφάλι του, ήταν χτυπημένος από πλήθρα. Δεν χαιρετιόμαστε.
— Να μου παραδώσετε τα όπλα. Ο υπολοχαγός μεταφράζει, Ιταλοί και αντάρτες παρακολουθούν. —Έχουμε έναν βαρειά τραυματισμένον, μου κάνει.
— Και πως δεν το λέγατε απ’ την πρώτη στιγμή; Αμέσως! Γυρίζοντας το κεφάλι φωνάζω και φέρνουν κάρρο, παίρνουν τον τραυματία. Αυτό κάνει εντύπωση στους κλεισμένους Ιταλούς.
— Λοιπόν! Τα όπλα σας!
— θέλω διαταγή απ’ τον στρατηγό Ινφάντε. (Δεν λέει, απ’ τον συνταγματάρχη της «Κιάνας» γιατί ξέρει, πια, τι έγινε εκεί) .
— Που νά τόν βρώ; Άλλωστε, κι άν υπάρχει, τώρα θα έχει με.ταβληθεί σε αιχμάλωτο.
— Τότε. διαταγή απ’ τόν δικό σας στρατηγό!
— Εγώ είμαι, εδώ, υπεύθυνος.
— θέλω διαταγή!
— Εγώ δεν θέλω. Κι αν θέλεις, τότε σε διατάσσω εγώ.
— Έχω επιτελείο. Μπορώ να συνεννοηθώ;
— Μπορείς.
Κάνει να φύγει. Του λέω:
— θα σε περιμένω δέκα λεπτά. Και πριν πας μέσα, θέλω να σου πω από τώρα τι θα γίνει αν δεν γυρίσεις. Λοιπόν, τα τμήματα μου έχουν διαταγή να μην κάμουν χρήση οπλών. Μονάχα μπενζίνα! θα σας κάψω ζωντανούς.
Φεύγει συλλογισμένος.
Εμείς δεν είχαμε μπενζίνα ούτε για τα τσακμάκια μας. . .
Γύρισε πριν απ’ την διορία.
— Οι όροι σας!
— Τα όπλα σας πυραμίδες κι απάνω όλη η εξάρτηση, θα βγήτε πολίτες.

 

 

Διαμαρτύρεται, κατακόκκινος, χειρονομεί. Με το δίκιο του. Ο διερμηνέας είχε κακομεταφράσει το «θα βγήτε πολίτες». Του είπε: «θα βγήτε με το σώβρακο και το φανελάκι»!
Γελώ, η παρεξήγηση διαλύεται.
— — Ζητώ το λόγο σου ότι δεν θα πειράξετε τούς αξιωματικούς. Αυτός ο άθλιος, τους στρατιώτες του τους είχε ξεγράψει.

 

 

— Να κρατήσουν την εξάρτηση και το ατομικό τους πιστόλι.
Στέκεται προσοχή, με χαιρετάει στρατιωτικά.
Ανταποδίδω στρατιωτικό χαιρετισμό. Ύστερα απλώνω το χέρι σε χειραψία. Τέτοια, εμείς οι αντάρτες, δεν τα συνηθίζαμε.
Σε λίγο άνοιξαν οι πόρτες των αποθηκών, οι Ιταλοί βγαίνουν κατά τριάδες, πολίτες!
Λέω στον διερμηνέα, κοφτά:
— θέλω τραγούδι !
Και τότε, μέσα σε κείνη την άγρια κοιλάδα των Άγραφων, αντήχησε, δυνατό, τό τραγούδι: «Mamma son’ tanto felice»
Τhν ίδια μέρα, o ΕΛΑΣ αφόπλισε τις διάσπαρτες ιταλικές δυνάμεις κατά μήκος όλης της διάταξης, σε μία αστραπιαία επιχείρηση. Πουθενά δεν έγιναν συγκρούσεις. Ο τεράστιος όγκος του ιταλικού στρατιωτικού υλικού πέρασε στα χέρια μας. Το ιππικό της Αόστης ήταν τό μοναδικό τμήμα πού αντιστάθηκε. Αποτελούνταν από φασίστες, πιστούς στον Μουσολίνι. Ο αντισυνταγματάρχης Πιταρέλλι της «Κιάνας», αργότερα, δραπέτευσε και πέρασε στους Γερμανούς, έμεινε μαζί τους ως το τέλος.
Όταν η μάχη της «Κιάνας» ήταν στο αποκορύφωμα της, γερμανικό αεροπλάνο, από μεγάλο ύψος, έριχνε προκηρύξεις, γραμμένες στα ιταλικά. Η γερμανική διοίκηση είχε καλές πληροφορίες. Έγραφαν, λοιπόν:
“Γενναίοι Ιταλοί, αμυνθείτε εναντίον των κομμουνιστών. Μην παραδίδετε τα τίμια όπλα που εδοξάσατε μαζί μας, πολεμώντας για τα κοινά ιδανικά. Ενωθείτε μαζί μας”.
Και να σκεφτείς ότι οι Γερμανοί περιφρονούσαν τούς Ιταλούς και τους σκότωναν, μέχρι κείνη τη μέρα, όπου τους εύρισκαν, σαν ακρίδες!
Κατά τα μεσάνυχτα γύρισα στην «Κιάνα». Βρήκα μία μάζα ανθρώπων — είχαν συρρεύσει απ’ όλη την περιοχή αντάρτες και χωριάτες — που λεηλατούσαν το ιταλικό στρατόπεδο. Ο ίλαρχος Γερασιμίδης ήταν ανίσχυρος με τέσσερες μόνο άντρες, να διαφυλάξει το υλικό. Έτρεχε, φώναζε, διέταζε, απειλούσε, παρακάλαγε. Ποιος να τον ακούσει; Μέχρι και σέλες έκοβαν στην πλάτη κι έφευγαν.
Αγριέψαμε, έβαλα ισχυρή φρουρά και η λεηλασία σταμάτησε.
Πρωί χάραμα, άρχισε η συγκέντρωση και η καταμέτρηση του υλικού.
Πήραμε: Χίλια διακόσια αλόγα. Δέκα μεγάλα φορτηγά αυτοκίνητα. Δυο θωρακισμένα με πυργίσκο, ασύρματο και δίδυμα πολυβόλα. Τέσσερεις μεγάλους όλμους. Χίλια τουφέκια. Εκατό αυτόματα. Μία πολυβολαρχία με οχτώ βαρέα πολυβόλα. Έξη κάρρα – νταλίκες. Κάσσες, κάσσες πυρομαχικά, χειροβομβίδες, ολμοβομβίδες. Σκηνές, σέλες, ζωοτροφές, εργαλεία, πέταλα, καρφιά, άρβυλα, κονσέρβες.
Μοιράσαμε πολλά τρόφιμα στους αιχμαλώτους.
Πιάσαμε και το αρχείο ανέπαφο. Ήταν το μόνο που στείλαμε στο Γενικό Στρατηγείο. Από τα έγγραφα του αρχείου μάθαμε όλη τη δράση του ιππικού της Αόστης κατά την μάχη της Πόρτας. Τις καταστροφές, τους εμπρησμούς, τις εκτελέσεις. Μέχρι και τα ονόματα των Ελλήνων συνεργατών τους και πληροφοριοδοτών. Ο διοικητής Μπέρτι ήταν κτήνος, αδίστακτος φασίστας. Οι Εγγλέζοι όμως τον προστάτεψαν, τον φυγάδευσαν. Εμείς, με βάση το αρχείο, ενεργούσαμε να δικαστεί ως εγκληματίας πολέμου! Τι αφέλεια που είχαμε! Έπρεπε, αργότερα, να πληρώσουμε με αίμα και φυλακές αυτή την αφέλεια!. . .
Πρόβλημα: τί θα κάνουμε με τόσα άλογα; Κάθε αντάρτης καβαλικεύει το δικό του κι από πίσω δένει δέκα άλογα, αλυσσίδα, σαν τσαμπάσης. Τα μεταφέρουμε στή ρεματιά του Καπά και από μάχιμο τμήμα, γινόμαστε. . . υπηρέτες: ξυστρί, τάϊσμα, πότισμα, φύλαγμα.
Έρχονται οι χωριάτες, που τους είχαμε πάρει, πριν από μήνες, τα άλογα, και τους τα επιστρέφουμε. Οι αντάρτες όλη μέρα διαλέγουν να βρουν το πιο καλό για τον εαυτό τους. Κανένας τους δεν μένει

 

για πολύ ώρα ευχαριστημένος. Βλέπει άλλο, του φαίνεται καλύτερο. Το παίρνει. Παρακάτω, νομίζει πως εκείνο το κόκκινο είναι καλύτερο. Αφήνει αυτό που έχει, παίρνει το κόκκινο. Κι αυτό βαστάει. Έχει απλωθεί πυρετός. Στέλνουμε δώρα άλογα σε διάφορες μονάδες. Να μην κρατήσουμε για τον Σαράφη; Εμ ο Άρης; ο Φλούλης; Η ρεματιά του Καπά έχει γίνει κάτι σαν ζωοπανήγυρη! Μόνο ιππικό δεν είμαστε!

Επείγουσα έκκληση προς το Στρατηγείο να μου στείλει αντάρτες – ιππείς. Το Στρατηγείο ενεργεί με ταχύτητα, σε δυο μέρες αρχίζουν να καταφθάνουν οι παλιοί αλβανομάχοι ιππείς, οι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί, που μέχρι τώρα ήτανε αντάρτες των βουνών. Οι πολιτικές οργανώσεις στα καμποχώρια κινητοποιούνται, μας στέλνουν κατάλληλους νέους για ιππείς. Ήρθαν τότε —κι’ αργότερα— και Λαρισινοί αξιωματικοί: Καραστάθης, Πέτρου, Ράπτης, Δαλθανάσης, Κύλικας, Σαμαρίδης κ.α. Συγκροτούμε έμπεδα και υπηρεσίες επιμελητείας και εφοδιασμού. Σε κείνο το ρέμα, κάτω απ’ τα πλατάνια, γίνεται έργο μεγάλο και καλό. Όλοι, ως τον τελευταίο αντάρτη, δουλεύουμε να οργανώσουμε την καινούργια μονάδα του ΕΛΑΣ: τους καβαλάρηδες της Θεσσαλίας.

Η αφήγηση είναι του Μίμη Μπουκουβάλα (Δημήτρης Τάσος) καπετάνιου του Αντάρτικου Ιππικού του ΕΛΑΣ. Στον πόλεμο της Αλβανίας ήταν εθελοντής υπαξιωματικός και πολέμησε από την Σαμαρίνα έως την Κλεισούρα στο χωριό Στρένεζι. Από τους πρώτους αντάρτες του Ολύμπου πολέμησε τους Γερμανούς μέχρι την τελευταία μέρα που εγκατέλειψαν τη γης μας.

( Το Αντάρτικο Ιππικό εκδ. Γ.Χ.Κανελλόπουλος)

σχετιζόμενες δημοσιεύσειςπερισσότερα από τον δημιουργό

Σχολιάστε:

Πληκτρολογήστε το σχόλιό σας
Please enter your name here