[ΣΧΟΛΙΟ ΣΕ ΜΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ]
Συμπαγής διαφάνεια. Προτομές αοράτων. Αρθρώσεις σιγής.
Μελιχρόν φέγγος στην ψύχα της γης. Χρυσή καδένα στον δειλινό ουρανό. Ενδιαίτημα και φυλακτό της αβύσσου.
Λύχνος φαεσφόρος : Συμφωνική του κόκκινου, του ρόδινου, του πορφυρού. ΄Ισκιοι στη χόβολη. Απολαμπές ως φλόγα πυρός.
Μόρφωμα θριαμβικό και, συγχρόνως, εξιλαστήριο.
Σμιλεμένη συναρπαγή. Αφθεγκτες συλλαβές (όταν σηκώνεται ο άνεμος τίς μεταφέρει). Φωτόμορφα δώματα.
Πόσες παραλλαγές στην ανάπτυξη του στοιχειώδους! Οι φόρμες των πραγμάτων στη μέγιστη πλαστικότητά τους. Το όλο οικοδόμημα να υποδέχεται, να λικνίζει και να ανά-πέμπει γαλήνη. Σημαντική ενός κάλλους που συνεπαίρνει αρνούμενο να εξουθενώσει.
Τεχνουργήματα στους αντίποδες της επιβολής. Σπουδή στον λόγο των υλικών – ώς ότου αποκαταστήσουν την πιο ενδελεχή συναρμογή τους. Ιχνηλάτηση των ακραίων δυνατοτήτων των στοιχείων του κόσμου. Οι δομές στο απόγειο της εκφραστικότητάς τους : η μια πέτρα πάνω στην άλλη, με τρόπο που την αφήνει να διαχέει ήχους αναπαίστους.
Αψίδες και θόλοι, πολυεπίπεδες ταξιθετήσεις, ασύμετρες ισορροπίες, εσοχές και εξάρσεις, περιπτύξεις του ξύλου, ποιητικά απροσδόκητα, εναλλαγές τόνων και ρυθμού. Γιορτινές χοροστασίες. Υποδοχές και προϋπαντήσεις. Παλμός και πραότητα. Ευρηματικότητα έξω απ’ την έπαρση. Ποικιλία πριν τον κομπασμό. Αρτιότητα χωρίς αυταρέσκεια. Σαγήνη του κτίσματος η απουσία κάθε ματαιοδοξίας. Για να ασκούνται και τα πράγματα στην βαθύτητα των προσώπων.
Ύλη στην ακμή της : αυτοσκοπών εγκατάληψις. Συσχετισμοί υπήκοοι της τεχνικής. Τεχνική στην υπηρεσία της τέχνης. Τέχνη στην προοπτική της συνομιλίας.
Σπουδή σε μιαν άλλη κοσμολογία : εκείθεν παντός σάλου διαιρέσεων. Φύση που αίρεται απ’ την ουδετερότητα. Εγκαθιδρυμένη σχέση με τα πεπραγμένα του κόσμου.
Τι προσφέρουν τάχα οι Μοναχοί; Θα αρκούσε και μόνο (αν τα υπόλοιπα λείπαν) ότι συντονίζουν την πολυφωνία των στοιχείων σε έναν μοναδικό κώδικα ομορφιάς. Επίθεμα απείρου. Έκτυπο ακτίστου. Α όριστη μέθεξη : Η όψη μιας λιθοδομής να παρέχει τη φαινομενολογία του χρόνου όταν υπερβαίνει τη γραμμικότητα. Όταν, αυτός, κυματίζει!
Γιώργος Καστρινάκης
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
«μυρίσαι το άριστον»: Ρωμανός ο μελωδός
«μελιχρόν φέγγος»: Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
«ήχους αναπαίστους»: Κωνσταντίνος Μονεμβασίτης
«σάλος διαιρέσεων»: Από την εκκλησιαστική υμνογραφία
Όλόκληρο το κείμενο είναι δομημένο πάνω στην ακόλουθη παράγραφο από το « Αλφαβητάρι της Πίστης» του Χρήστου Γιανναρά:
«Έχουν πολλά γραφτεί, αν και θα αρκούσε νά σπουδάσει κανείς έστω και μόνο την αρχιτεκτονική μιας βυζαντινής εκκλησιάς ή και μόνο την τεχνική τής αρμογής των λίθων. Για να ψηλαφίσει άμεσα εκεί το ήθος αυτού του πολιτισμού. Το πώς ο άνθρωπος σέβεται και σπουδάζει το λόγο του υλικού, δεν βιάζει την ύλη για να την πειθαρχήσει στη σκοπιμότητα που συνέλαβε η δική του διάνοια. Χρησιμοποιώντας τα υλικά του κόσμου ασκείται σε αυτοπαραίτηση και απάρνηση της εγωκεντρικής ματαιοδοξίας, αναδείχνει τις δυνατότητες που έχει το ίδιο το υλικό να “λογοποιηθεί”, να συστήσει ένα “διάλογο” μέ τον τεχνίτη – διάλογο που καμμιά ορθολογιστική τεχνική δεν μπορεί νά επαναλάβει.»
Πηγή: Αντίφωνο
