Η δημοκρατία μας σε αδιέξοδο

2
588

Αν ο κόσμος αποχαιρέτισε τον εικοστό αιώνα με αισθήματα ευεξίας αλλά και σύγχυσης, μέσα σε μιαν ατμόσφαιρα ηθικού αδιεξόδου που «φαρμάκωνε» τις καταναλωτικές του κατακτήσεις, ο εικοστός πρώτος αιώνας φαίνεται πως πολύ γρήγορα βυθίστηκε (και το βλέπουμε πια όλοι) στο φόβο και την αγωνία μπροστά σε μιαν επερχόμενη καταστροφή. Τα αισθήματα αυτά, του φόβου και της αγωνίας, δεν είναι αρνητικά όπως μια ανόητη και ρητορική «ανδρεία» ή μια διατεταγμένη αισιοδοξία, όσων έχουν ταξικά ή ψυχολογικά προς τούτο συμφέροντα, συχνά υποστηρίζουν. Το αντίθετο. Η σύνδεσή τους με τις πιο μύχιες προδιαθέσεις της ψυχής μας, ειδικά στην Ελλάδα, μάλλον απολυτρωτικά θα μπορούσε να λειτουργήσει –εδώ που φτάσαμε– παρά καταστροφικά, όπως η κυρίαρχη και, φευ, αμετανόητη ιδεολογία της Μεταπολίτευσης επιμένει να διαδίδει, ώστε να χειραγωγήσει το φόβο και να συντηρήσει το καταρρέον καθεστώς της.

Το ελλαδικό μεταπολιτευτικό σύστημα, αυτή η παραπληγική μορφή νεωτερικότητας (στην οποία συμμετέχουν και επιφανείς τάχα κατήγοροί της), είναι προφανές πλέον ότι αφ’ ενός είχε τραγικές συνέπειες για τον νεοελληνικό ψυχικό πυρήνα, αφ’ ετέρου δε παρεμπόδισε πάση δυνάμει κάθε απόπειρα για συνειδητή έξοδο από την πάγια ηθική μας καθυστέρηση. Δεν είναι τυχαίο συνεπώς ότι μετά από δεκαετίες παλιμπαιδισμού, η πιο μεγάλη ελληνική επινόηση, η Πολιτική, περιήλθε  σε δραματική αμηχανία. Η ολοτελής φθορά κάθε σκέψης και νοήματος, κάθε σύγχρονης ιδεολογίας και συνάμα η τυπική εμμονή σε μια μακραίωνη ησυχαστική καθυστέρηση, κατέστησαν αναπόφευκτα τους παραδοσιακούς πολιτικούς τρόπους όχι απλώς ατελέσφορους αλλά τα πιο απωθητικά σύμβολα ενός κόσμου ανήκεστα φθαρμένου και απεριόριστα υποκριτικού.
Δεν χρειάζονται βέβαια έκτακτα διανοητικά χαρίσματα για να κατανοήσει κανείς πως η αυτονόμηση της τεχνολογίας από την ηθική και της οικονομίας από την πολιτική (μεγάλο «επίτευγμα» όχι μόνο των αστικών ιδεών μα και απωθημένο μιας στερημένης αριστεράς), ειδικά στην καθυστερημένη ελληνική κοινωνία θα είχε μοιραίες συνέπειες στο πεδίο της πολιτισμικής και κοινωνικής ζωής που διαχωριζόμενες επιπλέον από την αισθητική βύθισαν τον σύγχρονο Νεοέλληνα σε κενό υπαρκτικό. Ας το πούμε λοιπόν καθαρά. Η δημοκρατία της Μεταπολίτευσης βρίσκεται σε αδιέξοδο, παρά τις γνωστές δημοκοπικές κοινοτοπίες πως «στην δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα». Και μπορεί μεν όλοι (ή σχεδόν όλοι) να συμφωνούμε ότι έξω από τη δημοκρατία δεν υπάρχει παρά η βαρβαρότητα, η παραίτηση από το μέγα αγώνισμα της ελευθερίας και της υπαρκτικής διακινδύνευσης και η επιστροφή στην προ-πολιτική κατάσταση από την οποία με μύριους μόχθους το ανθρώπινο γένος εξήλθε, δεν μπορούμε ωστόσο να μη βλέπουμε (και αυτό αφορά εξόχως τη σημερινή κρίση) ότι διολισθαίνουμε πλέον χωρίς προσχήματα προς τη βαρβαρότητα, καθημερινά και υπό συνθήκες τυπικής δημοκρατίας. Και αυτό συνιστά την ουσία του αδιεξόδου μας.
Απαντήσεις εύκολες και ιδέες αφομοιώσιμες που μπορούν να κινητοποιήσουν τουλάχιστον το κρίσιμο εκείνο κοινωνικό μέγεθος το οποίο θα έχει τη δύναμη να επιβάλει λύσεις, προφανώς δεν υπάρχουν. Και δεν θα υπάρξουν αν δεν κατανοήσουμε πώς φτάσαμε εδώ. Αν δεν καταλογιστούν οι ευθύνες, όχι απλώς στους αυτουργούς του αδιεξόδου αλλά πρώτα και κύρια στην πολιτική και πνευματική ηγεσία της αστικής τάξεως που στάθηκε μετά το 1974 ανάξια της αποστολής της, βυθιζόμενη στον καταναλωτισμό και διαδίδοντας αυτό το ιδεώδες ως σκοπό ζωής σε ολόκληρη την κοινωνία (τάχα για να αποτρέψει την κυριαρχία της δημαγωγίας) αλλά και συνθηκολογώντας με όλες τις καθυστερήσεις που εμποδίζουν την άνθηση μιας υπεύθυνης νεοελληνικής ατομικότητας. Το αποτέλεσμα είναι γνωστό. Και η δημαγωγία κατίσχυσε και η ατομικότητα έλαβε τη γκροτέσκα μορφή του μικροαπατεώνα «καραγκιόζη» ο οποίος ανήχθη σχεδόν σε εθνικό σύμβολο.
Αν όμως ο καταναλωτισμός υπήρξε το προπατορικό αμάρτημα της δημοκρατίας μας (δίπλα στην εγκατάλειψη της Κύπρου- για να μην ξεχνιόμαστε…), αποκτά στοιχεία αμοραλισμού η στάση της ηγέτιδος τάξεως η οποία καλεί σήμερα τη νεώτερη γενιά να πληρώσει το τίμημα των δικών της εγκλημάτων. Οι νέοι φυσικά αντιδρούν. Αποκλεισμένοι ψυχολογικά και κοινωνικά, αρνούνται τους ηθικούς δογματισμούς και τις ποικίλες αυτοεξυπηρετούμενες θεωρίες εκλογίκευσης, αντικρίζοντας γενναία το κενό. Είναι τούτο ένα πρώτο ενθαρρυντικό σημάδι. Πλάι σ’ αυτό, ακόμη πιο ενθαρρυντική όμως θα ήταν η συνειδητοποίηση των αιτιών που οι ευρωπαϊκές δημοκρατίες (και βέβαια η Ελλάδα, με όλες της τις ιδιοτυπίες) παραδόθηκαν αμαχητί μέσω του πνεύματος της αυτοματοποίησης και του θετικισμού στη δύναμη εκείνη που επιβάλλει σε πλανητικό επίπεδο τις κυρίαρχες ιδέες και συμπεριφορές. Και αυτή δεν είναι άλλη από την πολυφυλετική, πολυπολιτισμική αμερικανική δημοκρατία, η οποία, για λόγους αυτοσυντήρησης, είναι αναγκασμένη να προωθεί παγκοσμίως αυτό το πρότυπο. Η Ευρώπη μιμούμενη τη νόθο εκβολή της στον Νέο Κόσμο, επέβαλε και στα δικά της έθνη, την ίδια χρησιμοθηρική αντίληψη, προχωρώντας στην ουσιαστική απίσχνανση των εθνικών ταυτοτήτων και κρατώντας από την παράδοση του Διαφωτισμού μόνο τα δικαιώματα των μειονοτήτων. Και στο όνομα αυτών των μειονοτήτων άρχισε η διάλυση που αγγίζει πλέον τον πυρήνα της δημοκρατίας. Διότι είναι εξόχως συζητήσιμο κατά πόσον είναι δημοκρατικά τα καθεστώτα των χωρών που έχουν περιορισμένη εθνική κυριαρχία.
Εδώ ακριβώς ίσως βρίσκεται και το κλειδί του αδιεξόδου. Κάθε εποχή καθορίζεται από μια συγκεκριμένη ιδέα. Η ιδέα που σφραγίζει τον μεταδιπολικό κόσμο είναι πως τα «σύνορα» είναι κάτι «κακό» που οι άνθρωποι πρέπει να υπερβούν. Τα εθνικά σύνορα, τα θρησκευτικά σύνορα, τα εμπορικά σύνορα όμως δεν είναι μια τυχαία επινόηση. Αποτελούν τη μακρά κατασταλαγμένη θέσμιση του κόσμου, αφότου ο άνθρωπος συνειδητοποίησε ότι δεν μπορεί να ζήσει χωρίς όρια, χωρίς καθήκοντα. Οι ιδέες των οικουμενικών δικαιωμάτων, της ισότητας, της ομοιογένειας και της ενότητας του ανθρώπινου γένους, στηριγμένες σε μια μεγάλη παραχάραξη (παραχάραξη που θέλει τις ιδέες αυτές ως ουσία της δημοκρατίας ενώ, αντίθετα, είναι η αναίρεσή της αφού η δημοκρατία απαιτεί τάξεις, διαφορές και ρόλους) οδήγησαν αναπόφευκτα σε συγκεκριμένο τύπο ανθρώπου και σε συγκεκριμένους κοινωνικούς θεσμούς και σχέσεις.
Στη μεταπολιτευτική Ελλάδα το φαινόμενο αυτό πήρε εκρηκτικές διαστάσεις. Ουσιαστικά γυρίσαμε σε προ-δημοκρατικές σχέσεις, σε προ-πολιτικές μορφές, σε μιαν οιονεί φυσική κατάσταση, χωρίς όρια και σύνορα, όπου όλοι πολεμούν εναντίον όλων: homo homini lupus. Όλες (μα όλες!) οι αντικοινωνικές ροπές αποδεσμεύτηκαν και η σχετικότητα των αξιών, ο φθόνος, ο χωρίς αρχές ανταγωνισμός, ο ατομικισμός (η «μεγάλη ιδέα» δεξιάς και αριστεράς), η μη παραδοχή οιασδήποτε ιεραρχίας, απλώθηκαν σε κάθε γωνιά. «Ο καθένας προσπαθούσε να είναι ο πιο ικανοποιητικός οδηγός του εαυτού του και υπερηφανεύονταν που μπορεί να διαμορφώνει απόψεις για κάθε θέμα. Τα συμφέροντα και όχι οι ιδέες συνδέανε πια τους ανθρώπους και οι ανθρώπινες σκέψεις εκμηδενίζονταν σ’ ένα είδος πνευματικής σκόνης σκορπισμένης παντού, που δεν μπορούσες πια να τη μαζέψεις και να της προσδώσεις ένα ενιαίο νόημα», όπως έγραφε ο Αλέξις ντε Τοκβίλ.
Τα τελευταία χρόνια η κατάσταση αυτή επιβαρύνθηκε με ένα νέο παράγοντα. Με τη μαζική εισαγωγή ενός νέου προλεταριάτου διά του οποίου οι νέοι τύραννοι θα επιβληθούν στις πόλεις μας. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας και των παγκόσμιων κυκλωμάτων μοντέρνου δουλεμπορίου και με την αρωγή του εξ ανατολών Ιστορικού μας Εχθρού, ακμαίοι πολίτες του τρίτου κόσμου μεταφέρονται στην Ελλάδα αφού αυτή είναι πλέον ο ασθενέστερος κρίκος του δυτικού κόσμου. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται συνέχιση της καθυστέρησης των χωρών αυτών που χάνουν τα πιο δημιουργικά τους στοιχεία. Συγχρόνως ελέγχονται και οι πιο «επικίνδυνες» περιοχές του παγκόσμιου καταμερισμού. Στις περιοχές αυτές (με πρώτο παράδειγμα την Ελλάδα), η υπονόμευση ενισχύεται με τη διαμόρφωση ενός νέου πρακτικού «ήθους», ενός ψευδώνυμου ανθρωπισμού και μιας αστόχαστης από την άλλη «αντίδρασης», με συνέπεια να καθίσταται ραγδαίος ο απανθρωπισμός και η πολιτισμική υποβάθμιση να οδηγεί τελικά σε μια πλήρη καταβύθιση στην ιδιωτική σφαίρα: ό, τι ακριβώς επιδιώκουν όσοι θέλουν να αρθούν οι προϋποθέσεις της δημοκρατίας και η εξουσία να συγκεντρωθεί σε τεχνητούς θεσμούς, με διάλυση όλων των πρωτογενών κοινωνικών μορφών: βλέπε τη διάλυση των φυσικών πόλεων και των κοινοτήτων και την ίδρυση τεχνητών τερατουργημάτων δήθεν αυτοδιοίκησης, την απαξίωση των εργατικών σωματείων με διορισμό εγκαθέτων ηγεσιών, τον εκμαυλισμό του Τύπου και την παράδοσή του σε λαθρεμπόρους, εργολάβους ή μικροαπατεώνες.
Στο πλαίσιο αυτό δεν είναι τυχαία η διαστρέβλωση της δημοκρατίας με την αποθέωση της μειοψηφίας και ειδικά των παρεκβατικών μειοψηφιών που αξίωσαν και πέτυχαν να ελέγχουν κάθε θεσμό, ειδικά στους χώρους της ανώτατης εκπαίδευσης, της τέχνης και της μαζικής επικοινωνίας. Το θρασύδειλο ήθος δοξάζει την ισότητα αλλά παρακάμπτει την αξιοκρατία,  καθυβρίζει το κράτος αλλά ζητεί καταφύγιο σ’ αυτό, εμφανίζει ως ανοχή τη διάλυση όλων των πεποιθήσεων μέσα από τη μαζική τους αποθήκευση. Κάπως έτσι στη «δημοκρατία» της Μεταπολίτευσης η ελευθερία της γνώμης έγινε γράμμα κενό αφού απαιτεί την ψυχολογική προσαρμογή και την επί ποινή πενίας καταβολή των λύτρων της κολακείας στις παντοδύναμες αυτοθαυμαζόμενες μειοψηφίες που ελέγχουν κάθε θεσμό.
Πόση αλήθεια μπορεί να αντέξει η δημοκρατία μας; Αυτό το ερώτημα καταδεικνύει πόσο κόστος έχει η πραγματική ελευθερία του λόγου, η πραγματική ανεξαρτησία της σκέψης. Πνευματική ζωή και γνήσια δημιουργία χωρίς δημόσιο χώρο και ηθικό περιεχόμενο δεν μπορούν να υπάρξουν. Αν αποκλείοντας κάθε αντικειμενικό κριτήριο, το άτομο της Μεταπολίτευσης οδήγησε εαυτόν αναπόφευκτα στην αυθαιρεσία, η ψευδαίσθηση της ισότητας των γνωμών και η αυτοπεποίθηση της αμάθειας, εξοπλισμένη με τη σοφιστική και τον κυνισμό, διακωμώδησαν κάθε αξία. Όταν όμως ο πολίτης χάνεται στην ασημαντότητα του ιδιωτικού και στην εντύπωση πως η ζωή είναι εύκολη και άφθονη, χωρίς τραγικούς περιορισμούς, η δημοκρατία δεν μπορεί να επιζήσει.
πηγή: antifono.gr, πρωτοδημοσιεύτηκε στη "Νέα Ευθύνη", τ.3

2 Σχόλια

  1. αφου δε πολιτευονται σοβαρα ατομα αυτα παθαινουμε …..

    εμεις δεν ειμαστε βλακες αριστεριστες ,,,που φανταζομαστε να συμβαινουν οι βλακειες του μαρξ …..οι εξωπραγματικες πραγματικα βλακεις του καθεστοτικου τροπου σκεψης του

    εμεις εχουμε χερια εχουμε μυαλο και ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΔΟΥΛΕΨΟΥΜΕ ΘΕΛΟΥΜΕ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ ΘΕΛΟΥΜΕ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΕ ΒΑΡΙΟΜΑΣΤΕ ….ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΓΙΝΟΥΜΕ ΣΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΤΗ ΓΑΛΛΙΑ ΤΗΝ ΑΓΓΛΙΑ ΘΕΛΟΥΜΕ ΚΡΑΤΟς ΡΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕ ΘΕΛΟΥΜΕ ΚΡΑΤΟΟΟΟΟΟΟΟΟΟΟΟΟΟΟΟς !!!!!!1 ΕΛΕΟς!!!!!

    ζηταμε πολλα ; μηπως ειναι μια εξωπραγματικη ονειροπολα αποψη αυτη ;

    θελουμε βιμηχανιες δουλειες ..θελουμε το πανεπιστημιο να δουλευει με την αναπτυξη του κρατους …ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥς ME με τις νεες καινοτομιες των ερευνων …οχι για τα κομματα ρε ελεος!!!!!!!

    αυτα μονο στην ελλαδα γινονται …….πουθενα στη ευρωπη οι ανθρωποι δεν ειναι τοσο σαθροι …..

    πουθενα !!!!!! θελουμε να γινουμε σα τη γερμανια μπορουμε …απλα ειναι καποιοι που το εχουνε πουλησει «!!!!!!!! γιατι ;

    γιατι δεν μας αφηνεται να αναπτυχθουμε ρε ;

    που θελετε να προσεχουμε και τη γλωσσα μας ..και να μη βριζουμε …αλητες ……σας προσβαλουμε κιολας ……..ΑΛΗΤΕς !

  2. Εκει που υπάρχει κράτος, δεν υπάρχει ελευθερία ούτε δημοκρατία.Το πρόβλημα δεν εγκειται στους πολιτικούς και τα κόμματα αλλα στον ίδιο το θεσμο του κράτος.Απο κεί ξεκινούν όλα τα κακα.Κάντε όσες μεταρυθμίσεις θέλετε στα βρομοκράτη σας, δημιουργήστε και καταστρέψτε όσο κόμματα θέλετε, ανεβάστε και κατεβάστε όσους πολιτικούς θέλετε, ένα είναι το σίγουρο, δε θα λύσετε κανένα κοινωνικό πρόβλημα.

    “Υπάρχουν κάπου ακόμη λαοί και αγέλες, όχι όμως σε μας, αδελφοί μου: σε μας υπάρχουν κράτη.
    Κράτος; Τι είναι αυτό; Εντάξει λοιπόν! Ανοίξτε τώρα τα αφτιά σας, γιατί θα σας πω ό,τι έχω να σας πω για τον θάνατο των λαών.
    Κράτος λέγεται το πιο ψυχρό απ’ όλα τα ψυχρά τέρατα. Και ψυχρά επίσης ψεύδεται και τούτο το ψέμα βγαίνει σερνάμενο από το στόμα του: “εγώ, το κράτος, είμαι ο λαός”.
    Ψέμα είναι αυτό! Δημιουργοί ήταν εκείνοι που δημιούργησαν τους λαούς και που κρέμασαν μια πίστη και αγάπη πάνω απ’ αυτούς: έτσι υπηρέτησαν τη ζωή.
    Καταστροφείς εκείνοι που στήνουν παγίδες για τους πολλούς και ονομάζονται κράτος: κρεμούν από πάνω τους ένα σπαθί και εκατό ορέξεις.
    Όπου υπάρχει ακόμη λαός, δεν καταλαβαίνει το κράτος και το μισεί σαν κακό μάτι και σαν αμαρτία απέναντι στα ήθη και τα δικαιώματα.
    Αυτό το σημάδι σας δίνω: κάθε λαός μιλά τη γλώσσα του σχετικά με το καλό και το κακό: ο γείτονάς του δεν την καταλαβαίνει. Η γλώσσα του, αυτή επινοήθηκε μέσα στα ήθη και τα δικαιώματα.
    Αλλά το κράτος ψεύδεται σε όλες τις γλώσσες του καλού και του κακού· και ό,τι και να πει, ψεύδεται – και επίσης ό,τι έχει, το έχει κλέψει.
    Όλα είναι ψεύτικα στο κράτος· με κλεμμένα δόντια δαγκώνει, το δαγκανιάρικο. Ψεύτικα είναι και τα σπλάχνα του.
    Σύγχυση των γλωσσών του καλού και του κακού: αυτό το σημάδι σας δίνω ως σημάδι του κράτους. Αληθινά, τη θέληση για θάνατο δείχνει αυτό το σημάδι! Αληθινά, γνέφει στους κήρυκες του θανάτου!
    Γεννιούνται υπερβολικά πολλοί άνθρωποι: για τους περιττούς εφευρέθηκε το κράτος!
    Δείτε λοιπόν πως τους προσελκύει, αυτούς τους υπερβολικά πολλούς! Πως τους καταβροχθίζει και τους μασά και τους ξαναμασά!
    “Πάνω στη γη δεν υπάρχει τίποτε μεγαλύτερο από μένα: εγώ είμαι το δάχτυλο του θεού, αυτό που βάζει τάξη” – έτσι ουρλιάζει το τέρας. Και δεν πέφτουν στα γόνατα μόνον εκείνοι που έχουν μακριά αφτιά και κοντή όραση!
    Αχ, και σε σας επίσης, μεγάλες ψυχές, ψιθυρίζει τα ζοφερά ψέματά του! Αχ, μαντεύει τις πλούσιες καρδιές, που πρόθυμα σπαταλιούνται.
    Ναι, ακόμη και σας σας μαντεύει, νικητές του παλιού θεού! Κουραστήκατε στον αγώνα και τώρα η κούρασή σας υπηρετεί το νέο είδωλο!
    Ήρωες και αξιοσέβαστους ανθρώπους θα ήθελε να έχει γύρω του το νέο είδωλο! Αρέσκεται να λιάζεται στο ηλιόφως των καλών συνειδήσεων – το ψυχρό τέρας!
    Θέλει να σας τα δώσει όλα, αν εσείς το λατρέψετε, το νέο είδωλο: επίσης αγοράζει τη λάμψη της αρετής σας και το βλέμμα των περήφανων ματιών σας.
    Θέλει να σας βάλει δόλωμα στους υπεράριθμους! Ναι, ένα διαβολικό τέχνασμα εφευρέθηκε εδώ, ένα άλογο του θανάτου, που βροντά κάτω από τα φανταχτερά στολίδια των θεϊκών τιμών.
    Ναι, ένας θάνατος για τους πολλούς εφευρέθηκε εδώ, που καυχιέται πως είναι ζωή: αληθινά, μια εγκάρδια υπηρεσία στους κήρυκες του θανάτου!
    Κράτος ονομάζω αυτό, όπου όλοι πίνουν δηλητήριο, καλοί και κακοί: κράτος, όπου όλοι χάνουν τον εαυτό τους, καλοί και κακοί: κράτος, όπου η αργή αυτοκτονία όλων – ονομάζεται “ζωή”.
    Δείτε λοιπόν αυτούς τους περιττούς! Κλέβουν τα έργα των εφευρετών και τους θησαυρούς των σοφών: πνευματική καλλιέργεια ονομάζουν την κλεψιά τους – κι όλα τα κάνουν αρρώστια και αποτυχία!
    Δείτε λοιπόν αυτούς τους περιττούς! Άρρωστοι είναι πάντα, ξερνούν τη χολή τους και το ονομάζουν αυτό εφημερίδα. Κατασπαράζουν ο ένας τον άλλο και δεν μπορούν καν να τον χωνέψουν.
    Δείτε λοιπόν αυτούς τους περιττούς! Πλούτη αποκτούν και όμως γίνονται όλο και πιο φτωχοί. Δύναμη θέλουν και προπαντός τον μοχλό της δύναμης, πολύ χρήμα – αυτοί οι ανίκανοι!
    Δείτε πως σκαρφαλώνουν, αυτοί οι ευκίνητοι πίθηκοι! Σκαρφαλώνουν ο ένας πάνω στον άλλο κι έτσι παρασύρονται στη λάσπη και στο βυθό.
    Όλοι θέλουν να ανέβουν στο θρόνο: αυτό είναι η τρέλα τους – λες και η ευτυχία κάθεται στο θρόνο! Συχνά κάθεται η λάσπη στο θρόνο – και επίσης συχνά ο θρόνος πάνω στη λάσπη.
    Τρελοί είναι όλοι τους για μένα και πίθηκοι που σκαρφαλώνουν και υπερβολικά θερμόαιμοι. Άσχημα μου μυρίζει το είδωλό σας, το ψυχρό τέρας: άσχημα μου μυρίζουν όλοι αυτοί μαζί, οι ειδωλολάτρες.
    Αδέλφια μου, θέλετε λοιπόν να πνιγείτε μέσα στις αναθυμιάσεις των στομάτων και των ορέξεών τους: καλύτερα να σπάσετε τα παράθυρα και να πηδήξετε έξω, στον καθαρό αέρα!
    Απομακρυνθείτε λοιπόν από την άσχημη μυρωδιά! Μακριά από την ειδωλολατρία των περιττών!
    Απομακρυνθείτε λοιπόν από την άσχημη μυρωδιά! Μακριά από τον αχνό αυτών των ανθρωποθυσιών!
    Για τις μεγάλες ψυχές, η γη είναι ακόμη ελεύθερη. Άδειες είναι ακόμη πολλές θέσεις για ερημίτες, μόνους ή δυο δυο, τις οποίες περιβάλλει η μυρωδιά ήσυχων θαλασσών.
    Για τις μεγάλες ψυχές, ελεύθερη είναι ακόμη μια ελεύθερη ζωή. Αληθινά, όποιος κατέχει λίγα, κατέχεται εξίσου λίγο: ευλογημένη να είναι η μικρή φτώχεια!
    Εκεί που σταματά το κράτος, εκεί αρχίζει ο άνθρωπος, εκείνος που δεν είναι περιττός: εκεί αρχίζει το τραγούδι του απαραίτητου, η μοναδική και αναντικατάστατη μελωδία.
    Εκεί όπου σταματά το κράτος – κοιτάξτε λοιπόν, αδελφοί μου! Δεν τα βλέπετε, το ουράνιο τόξο και το γεφύρι του υπερανθρώπου;”

    ΝΙΤΣΕ

Σχολιάστε:

Πληκτρολογήστε το σχόλιό σας
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ