Αθανάσιος Θεοδωράκης*
-Το σημερινό οικονομικό μοντέλο της χώρας είναι ξεπερασμένο. Οι λόγοι της αποτυχίας του έχουν αναλυθεί αρκετά και τα αποτελέσματά της είναι πλέον ορατά. Η χώρα βρίσκεται σε τραγικό αδιέξοδο, η κοινωνίας μας βιώνει την ανεργία και την αυξανόμενη φτώχεια. Η υπέρβαση της κρίσης δεν θα είναι εύκολη υπόθεση. Μια οικονομική ανάπτυξη νέου τύπου είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την εθνική ανάταση. Πέρα από τα μακροοικονομικά μεγέθη, υπάρχουν οι άνθρωποι, η οικογένεια, η κοινωνία. Η Ελληνική οικονομία πρέπει επειγόντως να βρει νέο μοντέλο δράσης.
-Η νέου τύπου, βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη πρέπει να στηρίζεται στην πραγματική μας οικονομία. Η στροφή στην πραγματική οικονομία είναι αδήριτη ανάγκη και προϋπόθεση για την δημιουργία θέσεων εργασίας, τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος και την τόνωση της δραστηριότητας των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, που αποτελούν την κύρια συνιστώσα της ελληνικής οικονομίας.
-Σε αυτή τη λογική ο ρόλος του αγροτικού τομέα είναι καθοριστικός. Ο πρωτογενής τομέας περιλαμβάνει τη γεωργία, την κτηνοτροφία, τη δασοπονία και την αλιεία. Πρόκειται για κλάδους δυναμικούς που έχουν σημαντική παραγωγική ικανότητα, συντηρούν εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους και αυτοαπασχολούμενους, διαθέτουν ευέλικτες μικρο-μεσαίες επιχειρήσεις και προσφέρουν σημαντικές υπηρεσίες στο κοινωνικό σύνολο. Ο τομέας αυτός είναι η ραχοκοκκαλιά της πραγματικής μας οικονομίας, είναι η δύναμη κρούσης της χώρας.
-Ο αγροτικός τομέας από τη φύση του και την εκτεταμένη παρουσία του στην ενδοχώρα παρουσιάζει υψηλό δείκτη συνέργειας με άλλους κλάδους και τομείς της πραγματικής οικονομίας: μεταποίηση, εξαγωγές, υποδομές, τουρισμός, πολιτισμός, εστίαση, ΑΠΕ, κοκ. Όλοι αυτοί οι τομείς συνδέονται με τον αγροτικό χώρο, επηρεάζονται από τις δραστηριότητές του, εξαρτώνται από τις πρώτες ύλες του (δημητριακά, φρούτα, λαχανικά, μέλι, κρέας, γάλα, ξυλεία, αλιεύματα, κοκ) και αποτελούν τη βάση για την ανάπτυξη συναφών υπηρεσιών (οικοδομή, μεταφορές, ενέργεια, περιβάλλον, κατανάλωση, τοπικές δράσες υπέρ της ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής κοκ). Οι τομείς αυτοί συνολικά συνθέτουν έναν ευρύτερο κύκλο που αποκαλώ «σύστημα αγρο-συνεργειών». Το σύνολο των θέσεων εργασίας αυτού του συνόλου αφορά όλες τις οικογένειες και είναι διάσπαρτο σε ολόκληρη την επικράτεια.
-Η μεγέθυνση και η νέα σύνθεση του ΑΕΠ θα προέλθει μόνο μέσα από την αύξηση της παραγωγής στους κλάδους της πραγματικής οικονομίας. Γι αυτό είναι απαραίτητο να εμπεδωθεί μια διαφορετική αντίληψη σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη: μια ανάπτυξη βιώσιμη και ποιοτική, με αναζωογόννηση της υπαίθρου, με ενίσχυση της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής και αλληλεγγύης, με μέτρα στήριξης των επαγγελματιών αγροτών και κίνητρα για κάθε παραγωγό.
-Η έκδηλη και γενικευμένη οικονομική κρίση και η σκληρή πολιτική της λιτότητας προκαλούν στη χώρα μας δραματική αύξηση της ανεργίας και κυρίως ανεργία των νέων. Η μετεγκατάσταση των ανέργων στο χωριό, στην επαρχία και η ένταξή τους στην αγροτική παραγωγή και στο ευρύτερο σύστημα των «αγρο-συνεργειών» με οργανωμένο τρόπο, τεχνικο-επιστημονική υποστήριξη, διοικητική υποβοήθηση και κίνητρα θα δώσει διέξοδο σε εκατοντάδες χιλιάδες νέους και νέες και παράλληλα θα αυξήσει την εθνική παραγωγή, μειώνοντας τις εισαγωγές και αυξάνοντας τις εξαγωγές.
-Επιστροφή στο χωριό λοπόν. Ενα χωριό σύγχρονο, όπου η πρόσβαση είναι πλέον εύκολη, οι υποδομές λειτουργικές, η ποιότητα ζωής καλύτερη σε σχέση με το δράμα των πόλεων και η καθημερινότητα είναι ανθρώπινη. Ενα χωριό που παράγει, που αποτελεί οργανωμένη και ενεργό τοπική κοινότητα, που κάνει χρήση των σύγχρονων τεχνολογιών, που ζει μέσα από τη συνεργασία των επιχειρηματιών-παραγωγών, των βιοτεχνιών, του εμπορίου και των καταναλωτών, που στηρίζει τα τοπικά προϊόντα.
-Για την προώθηση του νέου συστήματος των αγρο-συνεργειών απαιτείται ριζικός επανασχεδιασμός των δημοσίων πολιτικών, επανεξέταση των κοινοτικών και εθνικών επιδοτήσεων, αναθεώρηση της τεχνικής εκπαίδευσης, έμπρακτη στήριξη των παραγωγών, σύνδεση της παραγωγής με την εγχώρια και τη διεθνή αγορά, εθνική πολιτική γης. Το νέο οικονομικό μοντέλο θα είναι δυναμικό, παραγωγικό, ποιοτικό, εξωστρεφές. Κι αυτό σημαίνει εργασία, επενδύσεις, συνέργειες, ώστε να υπάρξει οικονομική ανάκαμψη, αμοιβαίο όφελος και ανάδειξη του εθνικού δυναμικού μέσα από μια πραγματικά βιώσιμη ανάπτυξη.
-Η προώθηση του οικονομικού μοντέλου των αγρο-συνεργειών συνεπάγεται ριζική ανατροπή του σημερινού υπερσυγκεντρωτικού κράτους: θα επιφέρει ουσιαστική αποκέντρωση των οικονομικών δραστηριοτήτων, αναδιοργάνωση της διοίκησης με επίκεντρο την περιφέρεια, μεγάλης κλίμακας μετεγκατάσταση νέων από την πρωτεύουσα και τις άλλες μεγάλες πόλεις στην ύπαιθρο και κυρίως διασφάλιση της επιβίωσης του πληθυσμού σε εποχή κρίσης και αυξανόμενης φτώχειας.
-Το μεγάλο άλμα και στοίχημα της ελληνικής οικονομίας σημαίνει στροφή στην παραγωγή, επιστροφή στο χωριό, προβολή του made in Greece, συνειδητή επιλογή κατανάλωσης ντόπιων προϊόντων.
*πολιτικός επιστήμονας, (το πρόσφατο βιβλίο του Αθ. Θεοδωράκη «Πίσω στο χωριό...», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λιβάνη)