To κακό δεν θέλει συμμάχους (Αίμα στην έρημο)

«Κι αφού δεν μπορεί να κυριαρχήσει η αγάπη, πώς τότε το πνεύμα θα βασιλεύσει;  Κάθε πρακτική ανωτερότητα ανήκει στη δράση» (Αύγουστος Κοντ).

Προεισάγει ένα από τα τελευταία κεφάλαια του της Πλατφόρμας (Εστία, Αθήνα 2002), ο Μισέλ Ουελμπέκ. Για φαντάσου, λοιπόν, είκοσι χρόνια πριν η λογοτεχνία προφητεύει. Ο ήρωας του μυθιστορήματος, ο Μισέλ, ένας σαραντάρης μικροαστός «προσαρμοσμένος στην εποχή της πληροφορικής, δηλαδή στο τίποτα», που ταξιδεύει στην Ταϊλάνδη για να ξεδώσει από τη μονοτονία της ζωής του, θέλει να παραμείνει μέχρι τέλους παιδί της Ευρώπης, της έγνοιας και της αισχύνης. Ομολογεί ότι «έχουμε δημιουργήσει ένα σύστημα στο οποίο είναι, απλούστατα, αδύνατον να ζήσεις· κι επιπλέον, επιμένουμε να το εξάγουμε» (σ. 333).

Το Ισραήλ ήταν και είναι πάντα το προκεχωρημένο φυλάκιο της Δύσης στην μουσουλμανική ενδοχώρα. Είναι γνωστό πως τα περιβόητα κιμπούντς των Ισραηλινών πιονιέρων εδώ και πολλά χρόνια έχουν χάσει κάθε σιωνιστικό-σοσιαλιστικό χαρακτήρα (εκτός βέβαια απ’ αυτά των υπερ-ορθοδόξων σκληροπυρηνικών Εβραίων) και έχουν μεταβληθεί σε παραδείσιους τόπους ψυχικής εκτόνωσης των ανά την Ευρώπη και την Αμερική εβραιόπουλων. Δεν το λες και απόλυτα φυσιολογικό, δίπλα σε μία ζώνη αποκλεισμού και πείνας, να μαζεύονται οι πολιτισμένοι νεολαίοι της Δύσης για ν’ αντλήσουν ενέργεια από την έρημο!

Αυτή την τραγική αντίστιξη πιάνει και ο Ουελμπέκ στην Πλατφόρμα. Διαβάζουμε «Τη στιγμή που έριχνα ένα ακόμη βλέμμα ευγνωμοσύνης στη Βαλερί, στα δεξιά μου, ακούστηκε ένας ξερός κρότος· αντιλήφθηκα τότε τον ήχο μιας μηχανής που ερχόταν από τη θάλασσα..Τότε ακούστηκε μια πρώτη ριπή, ένα σύντομο κροτάλισμα. Στράφηκε προς το μέρος μας, με τα χέρια στο πρόσωπο: μια σφαίρα την είχε βρει στο μάτι, η οφθαλμική κοιλότητα δεν ήταν παρά μια ματωμένη τρύπα» (σ. 307). Οι σεξουαλικές διακοπές του ήρωα στην Ταϊλάνδη θα διακοπούν απότομα από την τρομοκρατική επίθεση αγριεμένων μουσουλμάνων που θα ματοκυλίσουν το παραθαλάσσιο θέρετρο, κι έτσι ο Γάλλος θα χάσει άδικα την αγαπημένη του. Απότομη διακοπή στην καθημερινότητα της ηδονής. Το πάρτι βάφτηκε στο αίμα. Οι βαρβαρότητες των επιτιθέμενων από τις βάρκες είναι σε συμπληρωματική αντίθεση με τους άλλους Άραβες: «είχα μείνει κατάπληκτος από την παρουσία Αράβων· έρχονταν κι αυτοί για τους ίδιους ακριβώς λόγους με τους Δυτικούς, ρίχνονταν μάλιστα στις ακολασίες με ακόμη μεγαλύτερο ενθουσιασμό» (σ. 288).

Η συνθήκη της αντίθεσης και της εγκατάλειψης υπάρχει και στην περίπτωση της Γάζας. Κοσμοπολίτες Ισραηλινοί που κάνουν πάρτι στην έρημο, ένα καθεστώς που έχει κάνει τη Γάζα γκέτο, οι υπόλοιποι Άραβες που δεν θέλουν και να πολυασχολούνται. Η έκρηξη της βίας θα είναι βάρβαρη γιατί τα προηγούμενα μοντέλα του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα (με τις σφεντόνες και τις αεροπειρατείες) και τις κρατικές επιθέσεις (Γιομ Κιππούρ) απέτυχαν παταγωδώς. Η φονταμενταλιστική ιδεολογία της Χαμάς είναι η μόνη που προσφέρει ψυχικό καταφύγιο στους απελπισμένους, όλα τα υπόλοιπα εξέλιπαν. Και στα δικά μας, η ανοησία του βολεμένου:  οι μεν της «Δεξιάς» ανακάλυψαν αίφνης τον σύμμαχο της ζωής τους, το λευκό και δυτικό Ισραήλ, ύστερα από διαταγές των αφεντικών τους, οι δε της «Αριστεράς» νομίζουν ότι η Χαμάς είναι ο Αραφάτ των κοινωνικών κινημάτων του 70. Καμία νύξη για τον βαθύτατα υπαρξιακό χαρακτήρα του κακού, από το Ισραήλ και από τη Χαμάς. Μέχρι τέλους, λοιπόν.

Θυμάμαι μια σκηνή από την ταινία The Baader Meinhof Complex (2008) όπου οι τρομοκράτες- επαναστάτες της RAF έχουν πάει στην Παλαιστίνη για να εκπαιδευθούν στα όπλα. Στα διαλείμματα της εκπαίδευσης διάλεγαν να κάνουν ηλιοθεραπεία ολόγυμνοι, κάτι που σκανδάλισε τους μαχητές της PLO. Η φτώχεια και η καταπίεση της υποταγής (μίμησης) οδηγεί στα καραβάνια προσφύγων προς τη Γη της Επαγγελίας, η φτώχεια και η καταπίεση της αντίστασης οδηγεί σε μοντέλα Χαμάς. Τι να κάνουμε, η ζωή προχωράει χωρίς να κοιτάζει τη δική μας φρίκη!