του Μichel Οnfray, Φιλόσοφος, συγγραφέας
{mosimage}Μονοθεϊσμός ή αγνωστικισμός; Να ένα ερώτημα που ισοδυναμεί, κατ΄ εμέ, με ένα άλλο: ηλεκτρική καρέκλα ή γκιλοτίνα; Γιατί αν μου ζητούσατε να διαλέξω ανάμεσα στα δύο, θα σας απαντούσα... αθεϊσμός, μην έχετε καμία αμφιβολία... Για ποιους λόγους; Διότι δεν μπορώ να διαλέξω ανάμεσα σε μια βίαιη ιδεολογία και σε μια μαλθακή σκέψη. Η βίαιη ιδεολογία είναι η θρησκεία του ενός και μοναδικού Θεού, γιατί η μοναδικότητα παρασύρει στη ριζοσπαστική μισαλλοδοξία για όλα όσα δεν είναι αυτός ο μοναδικός Θεός, μέχρι και, συμπεριλαμβανομένης, μιας μισαλλοδοξίας για έναν ορισμό του Θεού που δεν θα είναι ο αυστηρώς ορθόδοξος.
Η ιστορία δείχνει ότι ο μονοθεϊσμός οδηγεί ανθρώπους στην πυρά. Ο ιουδαϊσμός, ο χριστιανισμός και το Ισλάμ, θρησκείες που τάχα επαγγέλλονται την ειρήνη, την αγάπη και την ανεκτικότητα, έχυσαν ποταμούς αίματος- και χύνουν ακόμη στους τόπους των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή, στην Ευρώπη στα Βαλκάνια και στον υπόλοιπο πλανήτη...
Από την άλλη πλευρά ο αγνωστικισμός είναι μια μαλθακή σκέψη, γιατί είναι ημιτελής, ανολοκλήρωτη, ανίκανη να καταλήξει σε συμπέρασμα. Και τι είναι μια ανίκανη σκέψη, αν όχι η απόδειξη της ανυπαρξίας της σκέψης; Ο αγνωστικιστής λέει- με πρώτον και καλύτερο τον Πρωταγόρα- ότι για τον Θεό δεν μπορούμε να πούμε τίποτε, ούτε ότι υπάρχει ούτε ότι δεν υπάρχει. Ο αγνωστικισμός στη θρησκεία αντιστοιχεί στην πολιτική στην ανικανότητα να αποφασίσει κανείς αν θα ψηφίσει τη Δεξιά ή την Αριστερά, στον έρωτα στην ομολογημένη ανικανότητα να διαλέξει ανάμεσα στην ύπαρξη ενός συναισθήματος για ένα πρόσωπο ή στην απουσία αυτού του συναισθήματος, στη γαστρονομία στην ανικανότητα να γνωρίζει κάποιος αν του αρέσει ένα κρασί ή όχι αφού το δοκιμάσει.
Να ένας τρόπος με τον οποίο μπορεί να προχωρήσει ένας χωροφύλακας, ένας συμβολαιογράφος, ένας μεσίτης ή άλλοι άνθρωποι με επαγγέλματα που δεν τους υποχρεώνουν να στοχάζονται- και να με συγχωρούν-, αλλά είναι μια γνώμη την οποία δεν μπορούμε να υπερασπιστούμε εμείς οι επαγγελματίες του στοχασμού. Πώς μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι δεν είμαστε σε θέση να καταλήξουμε σε συμπέρασμα, αν δεν έχουμε στοχαστεί αρκετά, αν δεν έχουμε στοχαστεί αρκετά καλά, ή αν δεν έχουμε στοχαστεί καθόλου;
Ο αγνωστικισμός είναι μια γνώμη η οποία σημαίνει ένα ημιτελές ταξίδι. Ο μονοθεϊσμός, από την πλευρά του, είναι μια μαγική σκέψη. Μπορούμε να προτιμήσουμε τον αθεϊσμό, ο οποίος αποφεύγει τον διπλό σκόπελο του διανοητικού αδιεξόδου και της μυθοπλασίας και ταυτοχρόνως ανοίγει τον δρόμο στον Λόγο, στον στοχασμό, στη σκέψη και στη φιλο σοφία. Ούτε ένας και μοναδικός Θεός ούτε αναστολή της κρίσης για την ύπαρξη του Θεού, αλλά απουσία Θεού. Διότι ήρθε ο καιρός να αποδομήσουμε τις μαγικές σκέψεις και να φτάσουμε επιτέλους σε λίγο Καθαρό Λόγο! Οταν η Ελλάδα του Σωκράτη βγήκε από την εποχή της μυθολογίας προσέφερε στη Δύση ένα τρομερό όπλο για να στοχαστεί πάνω στο ον, στις σχέσεις ανάμεσα στα όντα και στις σχέσεις ανάμεσα σε αυτά τα όντα και στον κόσμο. Από τότε η Ευρώπη απέκτησε το όραμα της ενύπαρξης.
Ο μονοθεϊσμός προϋποθέτει την υπερβατικότητα, το επέκεινα. Ο αγνωστικισμός δεν τα απαγορεύει, αν και δεν καταλήγει σε κανένα συμπέρασμα για αυτά. Και η ύπαρξη αυτού του επέκεινα, ή η πιθανότητα
της ύπαρξής του, ανοίγει τον δρόμο στη δύναμη του παραλόγου: σε έναν Θεό ζηλόφθονο, κακό, εκδικητικό, οργισμένο, που προκαλεί τον τρόμο, τον φόβο, το άγχος της τιμωρίας και την ενοχή.
Ο αθεϊσμός επαναφέρει το πραγματικό στα πεδία της ενύπαρξης, στις εξηγήσιμες αιτιότητες, στις αποδείξιμες αλληλουχίες, φέρνει τους ανθρώπους ενώπιον της ιστορίας τους και αποκλείει τις μοιρολατρικές και ντετερμινιστικές αναγνώσεις, αυτές που καθιστούν δυνατά τα θρησκευτικά οράματα ή τις αναγνώσεις του κόσμου που
δεν απορρίπτουν τα οράματα αυτά. Ο μονοθεϊσμός είναι η βεβαιότητα του παραλόγου. Ο αγνωστικισμός είναι η βεβαιότητα του αβέβαιου. Ο αθεϊσμός είναι η βεβαιότητα του Λόγου.
Οι δύο πρώτοι τρόποι παραπέμπουν στους αρχαίους χρόνους, στους χρόνους της πρωτόγονης σκέψης- με την έννοια της πρώτης σκέψης- στο παρελθόν. Ο τρίτος τρόπος ανοίγει έναν νέο δρόμο για νέους πολιτισμούς.
Αλλά φοβάμαι ότι κανένας πολιτισμός δεν θα οικοδομηθεί ποτέ πάνω στον Λόγο,
πάνω στη φιλοσοφία. Σε εκείνους τους γενεαλογικούς χρόνους των θεμελίων υπάρχουν πάντα θυσίες, αίμα που χύνεται, τελετουργικές δολοφονίες, σήμερα όπως και χθες.
Ο αθεϊσμός είναι ο Καθαρός Λόγος και οφείλουμε, τουλάχιστον όταν είμαστε φιλόσοφοι, να εμμένουμε σε αυτόν.
Ο αγώνας του Λόγου είναι μάλλον χαμένος εκ των προτέρων, γιατί το παράλογο ταιριάζει περισσότερο στα πλήθη, στις μάζες, στους περισσότερους ανθρώπους που δεν διαθέτουν ελεύθερο χρόνο για στοχασμό.
Αλλά ακόμη και αν είναι χαμένος εκ των προτέρων, πρέπει να τον δώσουμε αυτόν τον αγώνα, γιατί είναι η τιμή της φιλοσοφίας. *
πηγή: ΒΗΜΑ ΙΔΕΩΝ - Τεύχος 02/11/2007
Διαβάστε την "Απάντηση" του Μάριου Μπέγζου
