Τον Μάρτιο του 2013 ο Όμιλος Ερασιμόλπων «Το κοινόν των ωραίων τεχνών» διοργάνωσε εκδήλωση με θέμα: "Η ποίηση στην Εκπαίδευση".
O φιλόλογος και ποιητής κ. Δημήτρης Αρμάος κατέθεσε τις εμπειρίες του σχετικά με την παρουσία του λογοτεχνικού-ποιητικού λόγου στις αίθουσες των σχολείων. Αναφέρθηκε στην λογοτεχνία-ποίηση ως αντικείμενα με γνωστικό ενδιαφέρον, τον τρόπο διαδασκαλίας και τα αναμενόμενα οφέλη από την "εφαρμογή" τους στην εκπαίδευση.
O φιλόλογος και ποιητής κ. Άγγελος Καλογερόπουλος κατέθεσε τις εμπειρίες του σχετικά με την παρουσία του ποιητικού λόγου ως προσωπικού τρόπου γνώσης αλλά όχι αυθαίρετου, αναφερόμενος στην προσωπική του διαδρομή εντός των σχολείων.
κ. Δημήτρης Αρμάος
κ. Άγγελος Καλογερόπουλος
Ας σημειωθεί ότι στην εκδήλωση πραγματοποιήθηκε ἐργαστήριο μὲ τὴ συμμετοχὴ παιδιῶν καὶ θέμα: «Βαλίτσες τῆς ποίησης. Ἡ Ἀμοργός του Ν. Γκάτσου» με επιμέλεια του φιλόλογου Γρηγόρη Ιωάννου.
Ἄχ αὐτά τά κακοποιά σχολεία τους
Πόρο γιά τό μυστήριο ἀνοιχτό κανέναν δέν ἄφησαν.
Πτυχιούχοι Γενίτσαροι πού ἐκπαιδευτήκαν
νά μήν ἀφουγκράζονται τήν καρδιά τους
κι οὔτε πνοή Θεοῦ στή ζέση τῆς πνοῆς τους .
Ἐκπαίδευση πού ἀναστρέφει τά πράγματα πρός τό εἴδωλό τους
Καί ὄχι πρός τή μυστική ζωή τους
καί τήν ὀργανική τους ἑνότητα μέ τό λόγο τῆς ὕπαρξῆς σου.
Σε ἔγδυσαν, μαρμάρωσες δίχως φῶς
δέν ἔχει τέτοια ἀρετή ἡ σπουδή τους.
Ἡ σπουδή τους τοῦ Γολγοθᾶ τά ἀργύρια.
Πάντα θά διψᾶς νερό καί πάντα θά πεινᾶς ἄρτο
Γιατί ἀθανασίας δόξα δέν ἔχουν οἱ πραμάτειες τους.
Με ξένισε το σχόλιο της Ειρήνης Αθηνιώτη Παπαδάκη, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τον Άγγελο Καλογερόπουλο, πριν τον ακούσω…
Η λογοτεχνία διδάσκει, αλλά δεν διδάσκεται. “Την γλώσσα μαθαίνουμε από τους δόκιμους λογοτέχνες” έλεγε η δική μου φιλόλογος. Επομένως, η λογοτεχνία πρέπει να είναι πρωτεύον αντικείμενο στο σχολείο, το λογοτεχνείν όμως δεν είναι διδάξιμο αντικείμενο, και οπωσδήποτε όχι από τους φιλολόγους, που είναι εν γένει ο κλάδος με τους λιγότερους καλούς λογοτέχνες. Δεν είναι παράδοξο. Οι αρχαιολόγοι, επίσης, μελετούν αντικείμενα που δεν έχουν καμμία ικανότητα να φιάξουν, οι μουσικολόγοι σπάνια είναι έστω και καλοί ερασιτέχνες μουσικοί…
Η ομιλία του Δημήτρη Αρμάου είναι πολύ ελλειπτική, με ιδέες χρήσιμες περισσότερο στους ειδικούς. Εκφώνησε ένα κείμενο που χρειάζομαι να το δω γραμμένο για να το μελετήσω σοβαρά. Συγκράτησα όμως τις ακόλουθες φράσεις: (22ο λεπτό) “Νομίζω ότι ο αναγνώστης που θέλουμε πρέπει να φτάνει στα όρια της καχυποψίας ελέγχοντας το καλλιτεχνικό προϊόν. Καμμία καλοπιστία. Προτιμούμε να μην διαβάζουμε, παρά να διαβάζουμε τα πάντα. Τζαναμπέτη και δύστροπο τον θέλουμε τον αναγνώστη. Αλλιώς ταΐζουμε την βιομηχανία του πολιτισμού. Αυτό είναι πολύ λεπτό σημείο. Δεν γίνεται καλύτερος ένας αναγνώστης που καταναλώνει σκύβαλα. Δεν γίνεται καλύτερος από αυτόν που δεν διαβάζει… Δεν συνιστά πολιτιστικό βήμα η ανάγνωση μόνη της. Αυστηρότητα απόλυτη…”
Καλά ξεκίνησε, ο Άγγελος Καλογερόπουλος, ότι η καλή ποίηση δεν επιτρέπει οποιαδήποτε αυθαίρετη ερμηνεία και ότι αποτελεί τον βαθύτερο τρόπο που διαθέτουμε στην γνώση και την κατανόηση του Κόσμου. Όμως, στο τέλος μοιάζει να μας λέει ότι χωρίς γνώση της ζωής του ποιητή και των συνθηκών της ζωής του και χωρίς την καθοδήγηση φιλολόγου δεν μπορούμε να προσεγγίσουμε την ποίηση. Από έναν ευαίσθητο ποιητή περίμενα να πει ότι το ίδιο το έργο τέχνης αυτοδιδάσκεται. Τα βοηθήματα μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε οποιαδήποτε στιγμή θελήσουμε να διυλίσουμε το ποίημα, όχι όμως από την αρχή. Γιά την ουσία της ποίησης, όταν είναι πραγματικά καλή, ούτε την γλώσσα δεν χρειάζεται να γνωρίζουμε καλά, όπως τουλάχιστον ισχυρίζεται ο Έλιοτ στο δοκίμιό του για τον Ντάντε, το οποίο συνιστώ θερμά, διότι τον επαλήθευσα, ακολουθώντας πριν από πολλά χρόνια την συμβουλή του. Άλλωστε, και τον Όμηρο με τον ίδιο τρόπο τον προσέγγισα, αφού στο σχολείο διδαχτήκαμε μόνο καμμιά εκατοστή πρωτότυπους στίχους. Από τις μεταφράσεις δεν μάθαμε την ποίησή του.
Είναι το ποίημα που μας λέει τί άνθρωπος πραγματικά είναι ο καλός ποιητής και όχι το βιογραφικό του, ούτε οι ιστορικές αναλύσεις της εποχής του. Μά, και ο Άγγελος Καλογερόπουλος δεν μας είπε στην αρχή, ότι ο Όμηρος δίδαξε και διδάσκει τους αρχαίους και την εποχή μας; Ποιά πηγή προηγείται της Ιλιάδας και της Οδύσσειας για να μας εισάγει στον Όμηρο; Ίσως πρέπει να γράψει ένα διευκρινιστικό κειμενάκι για το Αντίφωνο, ο Άγγελος Καλογερόπουλος, που γνωρίζει επίσης άριστα και στην πράξη την δύναμη του Μύθου και το πως πηγάζει από την γνήσια πηγή του και όχι από την δασκαλίστικη επινοητικότητα της κατασκευής διδαγμάτων τύπου θείας Λένας. (π.χ. Κορόϊδο γουρουνάκι, δεν ντρέπεσαι λιγάκι, δεν ντρέπεσαι μπουλούκο, να πέφτεις μες στον βούρκο;).
Θυμήθηκα ένα πρότυπο δασκαλίστικης μή ποίησης που κουβαλώ στην μνήμη μου σαν αστεία παιδική ανάμνηση από το Δημοτικό. Ας γελάσουμε μαζί:
[i][b]Όποιος θέλει να γεμίσει
της ζωής του το σταμνί
απ’ της ευτυχίας την βρύση
πρέπει νάχει υπομονή
γιατί η βρύση μόλις στάζει
κι ο μονάχος της κρουνός
είναι ανάστροφος και φράζει
κι είναι απίστευτα στενός.[/b][/i]
Δυστυχώς έχω ξεχάσει ένα άλλο εκπληκτικό μελοδραματικό μη ποίημα τής άρρωστης χήρας μάνας που δίνει το ψωμί της στα παιδιά της και τέλος τα ταΐζει και τα κόλλυβα του ανδρός της. Όποιος το διαθέτει ολόκληρο, παρακαλώ να το αναρτήσει. Παλιά, διασκέδαζα με αυτό και την πιό σκυθρωπή συντροφιά. Θυμάμαι μόνο τους ακόλουθους μη στίχους:
[i][b]Χτυπά το ψυχοσάββατο αργά αργά η καμπάνα
και νυσταγμένος ο παππάς τον όρθρο του αρχινά
στο φτωχικό της κείτεται άρρωστη, χήρα μάνα
και με παράπονο κοιτά τα δυό της ορφανά…..[/b][/i]
Το μεγάλο γέλιο έβγαινε εδώ:
[i][b]…. έδωσα εγώ την φέτα μου κι η πείνα με θερίζει
δώσε πατέρα δύστυχε, τα κόλλυβά σου εσύ…[/b][/i]
Βέβαια, έτσι διδάσκεται η παρωδία, που είναι λογοτεχνικό είδος…