O ¨Ανθρωπος ως πληροφοριακό όν

του Αρσένιου Μέσκου

Η ενασχόληση ενός κληρικού με τον κυβερνοχώρο, οπωσδήποτε φαίνεται παράξενη και μάλιστα, όταν ο κληρικός αυτός δηλώνει εξαρχής, ότι δεν προτίθεται να εκφέρει αξιολογικές κρίσεις σχετικά με τα δίκτυα και τους υπολογιστές, αλλά να βοηθήσει, από την δική του πλευρά, όλους εμάς στην καλύτερη αξιοποίηση τόσο των δικτύων όσο και των υπολογιστών.

Είναι προφανές λοιπόν ότι στο κείμενο αυτό δεν ασχολούμαι με το τεχνικό μέρος της υποθέσεως αυτής, εφόσον το καλύπτουν άλλοι αρμοδιότεροι. Ο τεχνικός εξοπλισμός που έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια είναι θαυμαστός και το θαυμαστώτερο είναι ότι διαχειρίζεται κάτι το οποίο είναι άϋλο, δεν πιάνεται αλλά απλώς απεικονίζεται, είτε στην οθόνη είτε στο χαρτί. Αυτό τό άϋλο κάτι, που διαχειρίζονται οι υπολογιστές και κυκλοφορεί στα δίκτυα, το ονομάζουμε πληροφορία. Τα τελευταία χρόνια γίνεται φανερό ότι η πληροφορία έχει την δική της δυναμική και υπακούει στους δικούς της νόμους.

Αυτό που δεν είναι γνωστό είναι, ότι η πληροφορία ως οντότης με την δική της δυναμική και αξία, είναι γνωστή στην Ορθόδοξη Εκκλησία εδώ και αιώνες. Και ότι στην Ορθόδοξη Εκκλησία υπάρχει μια εξαιρετικά ανεπτυγμένη θεολογία της πληροφορίας, της οποίας η κορυφαία διατύπωση έγινε από τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή τον έβδομο μ.Χ. αιώνα. Υπάρχει βέβαια μια σημαντική διαφοροποίηση όσον αφορά το περιεχόμενο των πληροφοριών τις οποίες μελετά ο άγιος Μάξιμος, από αυτές που κυκλοφορούν στα δίκτυα. Αν όμως δούμε τα πράγματα πιο πλατιά και πιο ελεύθερα, τότε δεν θα δυσκολευτούμε να διαπιστώσουμε ότι οι ομοιότητες είναι πιο σημαντικές από τις διαφορές.

Ένα θεμελιώδες συμπέρασμα που προκύπτει από την θεολογία και ασκητική εμπειρία της Εκκλησίας είναι, ότι ο άνθρωπος είναι ον πληροφοριακό. Είναι ένα ον που ανταλλάσει διαρκώς πληροφορίες με το φυσικό και το ανθρώπινο περιβάλλον του. Είναι ένα ον που τρέφεται και αναπτύσσεται, τόσο στην σωματική του διάσταση αλλά πολύ περισσότερο στην πνευματική διάσταση, καταναλώνοντας πληροφορίες. Στην παραδοσιακή γλώσσα μιλούμε στην θεολογία για τους λόγους των όντων και στην ασκητική για τους λογισμούς, αλλά και οι λόγοι και οι λογισμοί είναι σε μεγάλο βαθμό σύνολα πληροφοριών. Θα μείνω λίγο στο σημείο αυτό, γιατί είναι πολύ σημαντικό να μπορέσουμε να δούμε τον εαυτό μας ως ένα ον που ζει και κινείται μεσα σε ένα πληροφοριακό παλκτόν.

Τις πληροφορίες μπορούμε να διακρίνουμε, για τις ανάγκες του κειμένου αυτού, σε πρωτογενείς και δευτερογενείς. Οι πρωτογενείς είναι αυτές που αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας. Συνήθως περιορίζουμε την έννοια της πληροφορίας μόνο σε αυτές. Οι δευτερογενείς είναι οι πληροφορίες του προκύπτουν από την επεξεργασία των πρωτογενών πληροφοριών σε ολα τα επίπεδα της υπάρξεώς μας, γι’ αυτό και τις ονομάζω ακριβέστερα υπαρξιακές. Θέλω να τονίσω ιδιαίτερα το γεγονός της επεξεργασίας των πληροφοριών σε όλα τα επίπεδα της υπάρξεώς μας, γιατί πληροφορίες επεξεργαζόμαστε, βέβαια κατά κύριο λόγο με το μυαλό μας, αλλά όχι μόνο με αυτό, αλλά και με το υποσυνείδητο, με τον συναισθηματικό κόσμο, και με τρόπους που και οι ίδιοι καλά καλά δεν γνωρίζουμε.

Παρατηρούμε την έκφραση ενός προσώπου και ο συναισθηματικός μας κόσμος επεξεργάζεται τις πληροφορίες που μεταφέρουν οι αισθήσεις και μας δίδει την δευτερογενή πληροφορία, ότι το πρόσωπο αυτό μας αγαπά. Μελετούμε τους δείκτες μιας επιχείρησης και το λογικό μας, μας λέει ότι μπορούμε να την εμπιστευθούμε και να συνεργασθούμε μαζί της. Μπαίνουμε στα γραφεία μιας άλλης επιχείρησης και από την εικόνα που βλέπουμε, κάτι μέσα μας ας πούμε η διαίσθησή μας, μας λέει ότι δεν μπορούμε να δώσουμε εδώ την δουλειά που σκεπτώμαστε. Με αυτά τα τυπικά παραδείγματα μπορούμε να καταλάβουμε πως ζούμε όλοι μας, μέσα σε μια θάλασσα πληροφοριών που είναι πολύ ευρύτερη και πλουσιώτερη από αυτήν που μας παρέχει το όποιο δίκτυο υπολογιστών. Και το κυριώτερο, αυτή η θάλασσα προϋπάρχει των υπολογιστών, ενώ το σύνολο των πληροφοριών που αυτοί διαχειρίζονται, είναι υποσύνολο του συνόλου των πληροφοριών, με τις όποιες ζει και αναπτύσσεται ψυχικά και σωματικά κάθε άνθρωπος.

Μετά από τα παραπάνω, καθίσταται φανερό, ότι η πληροφορία είναι μια οντότητα που συνδέεται άμεσα με το υπαρξιακό βάθος του ανθρώπου. Η δε διάκριση των δύο ειδών πληροφοριών, που έκανα, είναι περισσότερο μεθοδολογική παρά πραγματική. Η διαπλοκή των πρωτογενών πληροφοριών με τις υπαρξιακές, είναι τόσο μεγάλη, ώστε πρακτικά είναι εξαιρετικά δύσκολος ο διαχωρισμός τους. Κατά την ανάπτυξη των διαφόρων ανθρωπίνων πολιτισμών και θρησκειών έχουν αναπτυχθεί πολλά πρωτόκολα διαχειρίσης των πληροφοριών αυτών. Με τον όρο αυτό, τον παρμένο πάλι από τον χώρο της τεχνολογίας, εννοώ το σύνολο των κανόνων, αξιολογικών κρίσεων και ιεραρχήσεων στόχων που διέπουν την ζωή ενός προσώπου ή πολιτισμού. Π.χ. τμήμα τέτοιου πρωτοκόλου είναι πληροφορίες σχετικά με το αγαθό ή το κακό και τους τρόπους αποκτήσεως ή αποφυγής τους. Τα πρωτόκολα αυτά πάντοτε προϋποθέτουν μια κοσμοθεωρητική άποψη για τον άνθρωπο, τον κόσμο και τον Θεό. Ένα τέτοιο πρωτόκολο έχει αναπτύξει στην μακραίωνη ιστορία της, και η Ορθόδοξη Εκκλησία. , ώστε πρακτικά είναι εξαιρετικά δύσκολος ο διαχωρισμός τους. Κατά την ανάπτυξη των διαφόρων ανθρωπίνων πολιτισμών και θρησκειών έχουν αναπτυχθεί πολλά πρωτόκολα διαχειρίσης των πληροφοριών αυτών. Με τον όρο αυτό, τον παρμένο πάλι από τον χώρο της τεχνολογίας, εννοώ το σύνολο των κανόνων, αξιολογικών κρίσεων και ιεραρχήσεων στόχων που διέπουν την ζωή ενός προσώπου ή πολιτισμού. Π.χ. τμήμα τέτοιου πρωτοκόλου είναι πληροφορίες σχετικά με το αγαθό ή το κακό και τους τρόπους αποκτήσεως ή αποφυγής τους. Τα πρωτόκολα αυτά πάντοτε προϋποθέτουν μια κοσμοθεωρητική άποψη για τον άνθρωπο, τον κόσμο και τον Θεό. Ένα τέτοιο πρωτόκολο έχει αναπτύξει στην μακραίωνη ιστορία της, και η Ορθόδοξη Εκκλησία. , ώστε πρακτικά είναι εξαιρετικά δύσκολος ο διαχωρισμός τους. Κατά την ανάπτυξη των διαφόρων ανθρωπίνων πολιτισμών και θρησκειών έχουν αναπτυχθεί πολλά πρωτόκολα διαχειρίσης των πληροφοριών αυτών. Με τον όρο αυτό, τον παρμένο πάλι από τον χώρο της τεχνολογίας, εννοώ το σύνολο των κανόνων, αξιολογικών κρίσεων και ιεραρχήσεων στόχων που διέπουν την ζωή ενός προσώπου ή πολιτισμού. Π.χ. τμήμα τέτοιου πρωτοκόλου είναι πληροφορίες σχετικά με το αγαθό ή το κακό και τους τρόπους αποκτήσεως ή αποφυγής τους. Τα πρωτόκολα αυτά πάντοτε προϋποθέτουν μια κοσμοθεωρητική άποψη για τον άνθρωπο, τον κόσμο και τον Θεό. Ένα τέτοιο πρωτόκολο έχει αναπτύξει στην μακραίωνη ιστορία της, και η Ορθόδοξη Εκκλησία.

Η εντυπωσιακή πρόοδος που έχει επιτευχθεί στον τομέα των συσκευών και του λογισμικού, έχει εκτοπίσει εντελώς το ενδιαφέρον μας για τα πρωτόκολα που ανέφερα προηγουμένως. Αυτό είναι κάτι παράξενο, γιατί δεν λείπουν οι αφορμές για να στρέψουμε το ενδιαφέρον μας προς τα εκεί. Ο Robert Solow, Βραβείο Νόμπελ οικονομίας 1987, λέει: κοιτάμε τους υπολογιστές παντού, εκτός από τις στατιστικές για την παραγωγικότητα (Η τεχνική πρόοδος και το παράδοξο της παραγωγικότητας, του Gerard Bell, Οικονομικός Ταχ. 18/ 10/ 1990). Με αυτό υπονοεί, ότι η αύξηση της παραγωγικότητας υπολείπεται κατά πολύ της τεχνολογικής προόδου στον τομέα των υπολογιστών. Και ενώ για να ερμηνευθεί το στατιστικό αυτό παράδοξο αναπτύσσονται πολλές ερμηνείες, φαίνεται να μην δίδεται σημασία στο θεμελιώδες γεγονός, ότι μεταξύ των Mhz των υπολογιστών και της παραγωγικότητας, παρεμβάλεται ο χρήστης, του οποίου το προσωπικό πρωτόκολο διαχείρισης πληροφοριών που εκουσίως ή ακουσίως, συνειδητά ή ασυνείδητα ακολουθεί στην προσωπική του ζωή, προσδιορίζει καθοριστικά την παραγωγικότητα του ζεύγους, υπολογιστικο σύστημα- άνθρωπος..Η εντυπωσιακή πρόοδος που έχει επιτευχθεί στον τομέα των συσκευών και του λογισμικού, έχει εκτοπίσει εντελώς το ενδιαφέρον μας για τα πρωτόκολα που ανέφερα προηγουμένως. Αυτό είναι κάτι παράξενο, γιατί δεν λείπουν οι αφορμές για να στρέψουμε το ενδιαφέρον μας προς τα εκεί. Ο Robert Solow, Βραβείο Νόμπελ οικονομίας 1987, λέει: κοιτάμε τους υπολογιστές παντού, εκτός από τις στατιστικές για την παραγωγικότητα (Η τεχνική πρόοδος και το παράδοξο της παραγωγικότητας, του Gerard Bell, Οικονομικός Ταχ. 18/ 10/ 1990). Με αυτό υπονοεί, ότι η αύξηση της παραγωγικότητας υπολείπεται κατά πολύ της τεχνολογικής προόδου στον τομέα των υπολογιστών. Και ενώ για να ερμηνευθεί το στατιστικό αυτό παράδοξο αναπτύσσονται πολλές ερμηνείες, φαίνεται να μην δίδεται σημασία στο θεμελιώδες γεγονός, ότι μεταξύ των Mhz των υπολογιστών και της παραγωγικότητας, παρεμβάλεται ο χρήστης, του οποίου το προσωπικό πρωτόκολο διαχείρισης πληροφοριών που εκουσίως ή ακουσίως, συνειδητά ή ασυνείδητα ακολουθεί στην προσωπική του ζωή, προσδιορίζει καθοριστικά την παραγωγικότητα του ζεύγους, υπολογιστικο σύστημα- άνθρωπος.

Πολλά έχουν γραφεί για την κατάρρευση της τράπεζας Baring (Στην Σιγκαπούρη το 1996) και για τις αιτίες της, αλλά δεν είδα καθόλου αναφορές στο πρόσωπο του Nicholas Leeson, ως και το όλο θέμα είχε να κάνει μόνο με τους χρηματοοικονομικούς μηχανισμούς και όχι με την κακή διαχείρηση αυτού του προσώπου. Αν ο άνθρωπος αυτός δεν είναι ανόητος ή συνειδητός εγκληματίας, δεν θα έπρεπε να μας προβληματίσει το ερώτημα, τι έκανε να παραλύσει η προσωπικότητά του, ώστε να αφεθεί στην καταστροφή ;

Δεν είναι δυνατόν να αναπτύξω, ούτε μερικώς το Ορθόδοξο πρωτόκολο διαχείρισης πληροφοριών, το οποίο έχει ιστορία αιώνων και περιγράφεται σε δεκάδες τόμων της Εκκλησιαστικής Γραμματείας. Θα κάνω κάποιες νύξεις και θα χρησιμοποιήσω μια εικόνα, ώστε να προκαλέσω το ενδιαφέρον, και να δώσω αφορμή στον καθένα μας, να προβληματισθεί προσωπικά και να ερευνήσει μόνος του το θέμα. , και να δώσω αφορμή στον καθένα μας, να προβληματισθεί προσωπικά και να ερευνήσει μόνος του το θέμα. , και να δώσω αφορμή στον καθένα μας, να προβληματισθεί προσωπικά και να ερευνήσει μόνος του το θέμα.

Μπορούμε λοιπόν, να φαντασθούμε τον άνθρωπο ως ένα ον, εφοδιασμένο με ενα συγκεκριμμένο αριθμό διαύλων επικοινωνίας με το περιβάλλον του, το φυσικό και το ανθρώπινο. Τους διαύλους αυτούς, μπορούμε να τους φαντασθούμε αναλόγως με τους διαύλους των υπολογιστών, ως διαδρόμους επικοινωνίας και ανταλλαγής πληροφοριών διαφορετικών συσκευών, π.χ. του επεξεργαστή και του σκληρού δίσκου. Όπως σε κάθε δίαυλο μπορεί να τοποθετηθεί μια μόνο συσκευή, έτσι και σε κάθε ανθρώπινο δίαυλο μπορεί να συνδεθεί ένας μόνο χρήστης.

Χρησιμοποιώντας λοιπόν αυτήν την εικόνα, μπορούμε να σχηματοποιήσουμε κάπως την εμπειρία της επικοινωνιακής λειτουργίας του ανθρωπίνου προσώπου. Κατ’ αρχάς το ανθρώπινο πρόσωπο μπορεί να επικοινωνεί με πολλούς χρήστες ταυτόχρονα, εφ’ όσον έχει πολλούς διαύλους επικοινωνίας, αλλά ο αριθμός αυτός είναι πεπερασμένος και ποικίλει εξαρτώμενος από τα φυσικά χαρίσματα και την εκπαίδευση του προσώπου.

Ο κάθε δίαυλος τώρα δεν μεταφέρει σταθερό αριθμό πληροφοριών, καθ’ ότι εξαρτάται από το είδος της συσκευής που βρίσκεται στην άλλη άκρη του. Κατ’ αυτήν την έννοια, η ποιότητα της επικοινωνιακής λειτουργίας του ανθρώπου, εξαρτάται από το είδος των χρηστών που καταλαμβάνουν τους διαύλους του. Μπορούμε να πούμε ότι η υπαρξιακή πληρότητα και ολοκλήρωση και η καλή λειτουργία του ανθρωπίνου προσώπου, εξαρτάται από το είδος και την ποσότητα των πληροφοριών που ανταλλάσσει με το περιβάλλον του. Εξαρτάται λοιπόν άμεσα από το είδος των χρηστών που καταλαμβάνουν τους διαύλους του. Πέραν αυτών οπωσδήποτε εξαρτάται και από την κατάσταση των ίδιων των διαύλων. Η επικοινωνία δυσκολεύει ή παραμορφώνεται αν οι δίαυλοι έχουν κάποιο ελάττωμα.

Έτσι λοιπόν η υπαρξιακή κατάσταση, που πρακτικά ταυτίζεται με την επικοινωνιακή κατάσταση του ανθρωπίνου προσώπου, εξαρτάται από την κατάσταση των διαύλων επικοινωνίας του και από τους χρήστες που τους καταλαμβάνουν. Η πείρα της ζωής μας φανερώνει, ότι η ανθρωπίνη ύπαρξη έχει ανάγκη από ένα, ας μου επιτραπεί πάλι η σχηματοποίηση, μίνιμουμ αριθμό υπαρξιακών πληροφοριών, δηλαδή πληροφοριών που την ενεργοποιούν, την συντονίζουν και ταυτοποιούν την ιδιαιτερότητά της. Οι πληροφορίες αυτές παλι έχουν μια κλιμακωτή διαβάθμιση, ως προς την αξία τους για κάθε πρόσωπο, στην κορυφή δε αυτής της κλίμακας, βρίσκεται η πληροφορία της αγάπης. Όσο πιο πολύ περιέχουν μηνύματα αγάπης οι πληροφορίες που ανταλάσσει το ανθρώπινο πρόσωπο με το περιβάλλον του, τόσο πιο πλήρες και ολοκληρωμένο αισθάνεται. Σε κατώτερες βαθμίδες της κλίμακας των πληροφοριών, η αγάπη εμφανίζεται με άλλα ονόματα, όπως φιλία, συμπάθεια, εκτίμηση, σεβασμός, καταξίωση κ.λ.π. Όταν όλοι οι δίαυλοι μεταφέρουν μηνύματα αγάπης, τότε το ανθρώπινο πρόσωπο ζει σε μια υπαρξιακή κατάσταση μεγίστης εντάσεως, που υπό ορισμένες προϋποθέσεις οδηγεί στην έκσταση. Όταν πάλι, στερείται εντελώς τέτοιων μηνυμάτων, τότε ζει μια κατάσταση εξίσου έντονη, αλλά με αρνητικό πρόσημο, που πολλές φορές οδηγεί και στον φυσικό θάνατο.

Στο σχήμα που περιγράφω, υπάρχει και μια άλλη παράμετρος που πρέπει να αναπτυχθεί πριν προχωρήσω στην εξαγωγή συμπερασμάτων. Καί αυτή είναι η κατάσταση των διαύλων. Είναι δυνατόν στους διαύλους να εμφανιστούν παράσιτα ή ρήγματα ή ατέλειες, δεν έχει σημασία το πως θα τα ονομάσουμε, πάντως είναι στοιχεία που παρεμποδίζουν την ομαλή διαμετακομιδή των πληροφοριών. Αυτά τα στοιχεία, στα πρώτα στάδια της εμφανίσεώς τους, αλλοιώνουν τις πληροφορίες και στα εκκλησιαστικά βιβλία τα βρίσκουμε με το όνομα, αμαρτίες. Όταν τα στοιχεία αυτά δεν απομακρυνθούν εγκαίρως, αυξάνονται, παραμορφώνουν τους διαύλους και στην ακραία κατάσταση τους φρακάρουν εντελώς. Ο άνθρωπος γίνεται πια αναίσθητος. Τα εκκλησιαστικά βιβλία μιλούν, για πάθη. Η ιδιότητα αυτή των διαύλων είναι εξαιρετικά σημαντική, γιατί ένας παραμορφωμένος διαύλος, μπορεί ένα μήνυμα αγάπης, να το παρουσιάσει στον δέκτη του, ως μήνυμα αδιαφορίας ή ακόμα και μίσους.

Η λειτουργία των διαύλων δεν είναι ανεξέλεκτη. Υπάρχει σε κάθε ανθρώπινο πρόσωπο ένα κέντρο που ελέγχει την λειτουργία αυτή, και στην εκκλησιαστική γραμματεία, και όχι μόνο σε αυτήν, καλείται νους ή βαθεία καρδία του ανθρώπου. Ο νους έχει την δυνατότητα να ελέγχει την παραχώρηση ή μη διαύλων σε συγκεκριμένους χρήστες, καθώς και τον έλεγχο και επιδιόρθωση τυχόν ζημιών. Για λόγους κατ’ αρχήν θεολογικούς, αλλά ταυτόχρονα και ιστορικούς, κατά την ανάπτυξη του δυτικού πολιτισμού, του πολιτισμού μας, η ύπαρξη αυτού του υπαρξιακού κέντρου, ξεχάστηκε και τρόπον τινά αντικαταστάθηκε με αυτά που ονομάζουμε λογική και συναίσθημα. Η λογική ομως και το συναίσθημα, δεν καλύπτουν όλο το εύρος των διαύλων με αποτέλεσμα, σημαντικό μέρος της ανθρωπίνης υπάρξεως, να μένει κρυμμένο. Είναι αυτό το κομμάτι της ανθρωπίνης προσωπικότητας, που η ψυχολογία το καλεί ασυνείδητο και υποσυνείδητο.

Το ανθρώπινο πρόσωπο ευρισκόμενο μέσα στον κυβερνοχώρο, αισθάνεται κατ’ αρχήν πολύ ωραία, ενθουσιάζεται. Αυτός ο ενθουσιασμός λοιπόν που αισθάνεται ο καθένας, όταν εισέρχεται στον θαυμαστό κόσμο της πληροφορικής, δεν είναι τυχαίος. Πηγάζει από την πληροφορική δομή της υπάρξεως. Μέσα στον καταιγισμό των πληροφοριών όμως, ελλοχεύουν θανάσιμοι κίνδυνοι για το ανθρώπινο πρόσωπο. Αίφνης αισθάνεται κανείς απογοήτευση ή και πλήξη ή υπερβολική προσκόληση και απώλεια ενδιαφέροντος για άλλες όψεις της ζωής. Ή συμβαίνουν άλλες αφανείς αλλοιώσεις στην προσωπικότητα του χρήστη, που δεν σχετίζονται εμφανώς με το κύμα των πληροφοριών που δέχεται και διαχειρίζεται καθημερινά.

Θα χρησιμοποιήσω τώρα το μοντέλο που ανέπτυξα, για να δώσω μια εικόνα για τα σημαντικότερα προβλήματα που παρουσιάζονται, όταν το ανθρώπινο πρόσωπο εισέλθει στον κυβερνοχώρο.

Μια κατηγορία προβλημάτων έχει να κάνει με την πληθώρα των χρηστών που εμφανίζονται στον επικοινωνιακό ορίζοντα του προσώπου. Η εκκλησιαστική εμπειρία πιστοποιεί οτι ο λόγος μεταξύ υπαρξιακών πληροφοριών και των υπολοίπων τεχνικών κλπ. πληροφοριών, πρέπει να έχει μια ελάχιστη αποδεκτή τιμή. Η τιμή αυτή ποικίλει από πρόσωπο σε πρόσωπο, και εξαρτάται από τις γενικότερες συνθήκες. Όταν λοιπόν το όριο του συγκεκριμμένου προσώπου ξεπερασθεί, και υπάρχει έλλειψη υπαρξιακών πληροφοριών, τότε το πρόσωπο δυσλειτουργεί. Ο άνθρωπος αισθάνεται υπαρξιακό κενό, γίνεται ανυπόμονος καί νευρικός, οι σχέσεις του με τους συνεργάτες του διαταράσονται και εμφανίζεται τό άγχος. Συνήθης αιτία αυτού του φαινομένου είναι η κυριάρχηση των διαύλων από χρήστες που δεν παρέχουν υπαρξιακές πληροφορίες ή παρέχουν νοθευμένες υπαρξιακές πληροφορίες. Το τελευταίο συμβαίνει συχνά, γιατί ο κάθε χρήστης προκειμένου να αποσπάσει την προσοχή του προσώπου, επενδύει τα μηνύματά του με υπαρξιακές πληροφορίες. Αυτές όμως, αν και πλημμυρίζουν την ανθρώπινη ύπαρξη, δεν την γεμίζουν, ενώ από την άλλη, πρακτικά, δεν την αφήνουν περιθώρια για αναζήτηση αυθεντικωτέρων υπαρξιακών πληροφοριών.

Όταν οι δίαυλοι γεμίζουν από υποβαθμισμένες πληροφορίες, τότε ο νους ή η βαθεία καρδία που προαναφέραμε και που ούτως ή άλλως συνήθως υπολειτουργεί, σκοτίζεται ακόμη περισσότερο, με αποτέλεσμα να μην γίνονται αντιληπτές οι αλλοιώσεις που υφίστανται οι δίαυλοι. Οι ανωμαλίες συσσωρεύονται, οι δίαυλοι παραμορφώνονται και τελικά η ανθρώπινη ύπαρξη αρρωσταίνει σε βαθμό, που παύουν να λειτουργούν σωστά ακόμα και η λογική και το συναίσθημα. Τότε η κριτική ικανότητα μειώνεται δραστικά και παρατηρείται το φαινόμενο, ώστε ευφυείς και ικανοί άνθρωποι να λαμβάνουν καταστροφικές αποφάσεις.

Μια πολύ συνηθισμένη τέτοια παραμόρφωση των διαύλων, λειτουργεί ως φίλτρο που επιτρέπει την διέλευση ορισμένων κάθε φορά πληροφοριών, που ικανοποιούν κάποιες προδιαγραφές. Τέτοια φίλτρα αναπτύσσονται πολλά στα ανθρώπινα πρόσωπα, και για τον χώρο τον οποίο μελετούμε, τον κυβερνοχώρο, το πλέον σύνηθες φίλτρο, είναι αυτό που έχουμε συνηθίσει στην καθημερινή ζωή, να το καλούμε εγωϊσμό. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια ολόκληρη ομάδα φίλτρων, που ενισχύουν κάποιες πληροφορίες και υποβαθμίζουν άλλες, σύμφωνα με μυστικές προσωπικές προδιαγραφές. Πέραν αυτών των φίλτρων, υπάρχουν και πολλά άλλα που ο χρόνος δεν επιτρέπει την περιγραφή και ανάλυσή τους.

Η σημασία της καταστάσεως της προσωπικότητας του κάθε μέλους της συγχρόνου κοινωνίας, έχει γίνει πια αντιληπτή, ειδικότερα από τις πλέον σύγχρονες και προχωρημένες επιχειρήσεις, αλλ’ όμως η τεχνογνωσία που έχουν πάνω στα θέματα αυτά, είναι πολύ ελλειπής, γι’ αυτό και τα αποτελέσματα είναι κατά βάσιν επιφανειακά και πρόσκαιρα. Η Εκκλησία που έχει τόση σχετική πείρα, ούτε που διανοείται ότι θα μπορούσε έστω και απλά να αρθρώσει ένα σχετικό λόγο. Τελικά το θέμα επαφίεται στο ενδιαφέρον, τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς του καθενός ξεχωριστά.

Στο άρθρο αυτό, που ούτως ή άλλως απλώς θίγω περιγράφοντας το θέμα, θα εκφέρω λοιπόν κάποιες σκέψεις, που θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως αφορμή για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα ο καθένας μας.

Ένα πρώτο βήμα είναι αυτή καθεαυτή η συνειδητοποίηση του προβλήματος. Δηλαδή η ανακάλυψη μέσα μας του βαθύτερου είναι μας, αυτό που κάλεσα νοός μας. Να μπορέσουμε δηλαδή να δούμε τον εαυτό μας, πέραν της λογικής και των συναισθημάτων μας. Αυτό επιτυγχάνεται με την προσπάθεια να διαπιστώσουμε την τιμή του λόγου των υπαρξιακών προς τις υπόλοιπες πληροφορίες που ανταλάσσουμε στην ζωή μας. Αυτή η παρακολούθηση της ροής των πληροφοριών που εισέρχονται εντός μας, διαμέσου των διαύλων της υπάρξεώς μας, λειτουργεί και ως άσκηση που αναπτύσει την διακριτική μας ικανότητα.

Ένα δεύτερο βήμα είναι η προσπάθεια διακρίσεως των πληροφοριών. Σε συνδυασμό και εκ παραλλήλου με το προηγούμενο βήμα, μπορούμε σε καθε πακέτο πληροφοριών που μας προσφέρεται από τον οποιονδήποτε, να διακρίνουμε τις γνήσια υπαρξιακές από τις νοθευμένες, ώστε να μήν γεμίζει η ύπαρξή μας από κίβδηλες υπαρξιακές πληροφορίες. Αυτή η προσπάθεια απαιτεί μια βασική τεχνική προϋπόθεση. Την δυνατότητα τακτικής παρατηρήσεως του εαυτού μας και της εν γένει ζωής μας, από κάποια απόσταση, που σημαίνει την δυνατότητα τακτικής απεμπλοκής μας από τον καθημερινό ρυθμό μας και εισελεύσεως σε ένα άλλο ρυθμό, που θα επιτρέπει μια εσωτερική υπαρξιακή ένταση.

Ένα τρίτο βήμα είναι η αξιοποίηση της εμπειρίας που αποκτάμε από τα δύο προηγούμενα, ώστε να μπορούμε να εντοπίσουμε τις τυχόν παραμορφώσεις που παρουσιάζουν οι δίαυλοί μας, καθώς και τα διάφορα φίλτρα που αναπτύσσονται εντός τους. Αυτή είναι μια πολύ δύσκολη εργασία, αλλά τελείως απαραίτητη για όποιον έχει υψηλές θέσεις και ευθύνες. Αν οι δίαυλοί του είναι παραμορφωμένοι τότε οι κρίσεις που εκφέρει είναι επισφαλείς και το μοιραίο λάθος ελοχεύει σε κάθε του στιγμή. Στο σημείο αυτό είναι καθοριστικής σημασίας το πρωτόκολο διαχείρισης πληροφοριών που ακολουθεί το κάθε πρόσωπο.

Τα όρια ενός απλού άρθρου δεν επιτρέπουν να μπω σε περισσότερες λεπτομέρειες. Πιστεύω όμως ότι η συνειδητοποίηση αυτής της πλευράς της ζωής μας και η προσπάθεια ανακαλύψεως του βαθύτερου εαυτού μας, είναι πολύ σημαντική και ήδη και μόνο η ευαισθητοποίησή μας, σχετικά με το θέμα της υπαρξιακής σχέσεώς μας με τα κύματα των πληροφοριών που μας κατακλύζουν, θα μας προφυλάξειν από πολλά λάθη.

Δεν μπορώ βέβαια να παραλείψω το γεγονός, ότι η προσπάθεια αυτή είναι ελλειπής, όταν δεν υποστηρίζεται από ένα δοκιμασμένο πρωτόκολο διαχειρίσεως πληροφοριών, και ότι για μένα το πληρέστερο πρωτόκολο είναι το Ορθόδοξο. Άποψη που είναι δυνατό να υποστηριχθεί επαρκώς, ενδεχομένως σε κάποιο άλλο άρθρο. Σε αυτό το άρθρο θα ήθελα μόνο να θίξω τα προβλήματα και να ανοίξω κάποιους δρόμους, πιστεύοντας, ότι ο καθένας είναι ικανός και άξιος να βρει το μονοπάτι που του αρμόζει.