O Αγρός του Αίματος Το τέλος του έπους*

Η κυβέρνηση, σε άθλια κατάσταση, δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες του πολέμου στην Πελοπόννησο και τη Στερεά. Η Αθήνα πολιορκείται. Αποστέλλεται στη Σκιάθο ο Ιωάννης Κωλέτης ζητώντας τη συνδρομή του Καρατάσου και των άλλων Ολυμπίων αρχηγών. Χίλιοι επτακόσιοι πολεμιστές διεκπεραιώνονται στη Στερεά και πολιορκούν την Αταλάντη. Ο Αγγελής Γάτσος ζητά την αρχηγία της Μακεδονικής Λεγεώνας επικαλούμενος την ηλικία του Καρατάσου. Επέρχεται ρήξις. Ο Γάτσος αποχωρεί και καταλαμβάνει θέση μεταξύ Αταλάντης και Λειβαδιάς. Ο Καρατάσος συνεχίζει την πολιορκία με λιγότερες δυνάμεις. Στο σημείο που έχει καταλάβει ο Γάτσος συνάπτεται σφοδρή μάχη. Και θα πιανόταν αιχμάλωτος αν δεν έστελνε ο Καρατάσος το γιο του Τσάμη και τον Μήτσο Λιάκο να συγκρατήσουν τον Μουσταφά Μπέη επί δυο ημέρες, ώσπου να γλιτώσει ο Γάτσος.
Στη μάχη πιάνεται αιχμάλωτος από τους Τούρκους ο γιος του Εμμανουήλ Παπά Αθανασάκης, που χρησιμοποιείται κατόπιν ως διερμηνέας από τον Κιουταχή. Δεμένο τον φέρνουν στα ριζά του Αρείου Πάγου, έξω από την Ακρόπολη όπου πολιορκούνται οι Έλληνες. Ο Κιουταχής τον διατάζει να φωνάξει στους πολιορκημένους ότι δέχεται οποιονδήποτε όρο αρκεί να παραδοθούν. Τα ρούχα του Αθανασάκη είναι σχισμένα και ο ίδιος εξουθενωμένος απ’ την αδυναμία. Οι Έλληνες δεν απευθύνουν ούτε ένα παρηγορητικό λόγο στο γιο του Παπά για τη θλιβερή του κατάσταση. Ο Αθανασάκης αποκεφαλίζεται στη Χαλκίδα μετά από αποτυχημένη απόπειρα να δραπετεύσει στο στρατόπεδο του Φαβιέρου και του Καραϊσκάκη στην Ελευσίνα. Από τους άλλους οκτώ αδερφούς του, ο Αλέξανδρος σκοτώνεται στο Μεσολόγγι αγωνιζόμενος με τον Μάρκο Μπότσαρη, ο Γιαννάκης σκοτώνεται στο Μανιάκι, ο Δημήτριος και ο Γεώργιος απαγχονίζονται στο Νεόκαστρο, και ο Νικόλαος πέφτει στη μάχη του Καματερού.
Ο Καρατάσος φτάνει στην Ελευσίνα και συμπράττει με τον Καραϊσκάκη που είναι αρχιστράτηγος της Δυτικής Ελλάδας. Προσβάλλεται από πνευμονία και μεταφέρεται στη Ναύπακτο. Πεθαίνει λίγο μετά την απελευθέρωση, αφού εξορκίζει τον Τσάμη, τον μοναδικό γιο που του είχε απομείνει,  να μην παύσει να αγωνίζεται για την απελευθέρωση της Μακεδονίας.
«Εκ τούτου, Κύριοι, ιδέτε εκ των μεγάλων εκείνων ανδρών αγωνιστών, οι μεν απέθανον επί ψάθης, και δημοσία δαπάνη τοις επρομήθευσαν τον λίβανον της κηδείας, οι δε απήλθον εις τας εστίας των, μη καταρώμενοι την ελευθερίαν, άλλοι δε κείνται εις άγνωστα μνήματα με εν παρήγορον βόλι εις την καρδίαν, και κυρτοί μόνον και άστεγοι περισωζόμεθα που ολίγοι έτι αγωνισταί, το δάκρυ πνίγοντες αγερώχως, αλλ’ αποθνήσκοντες εκ πείνης! Σπεύσατε, Κύριοι, σπεύσατε! Μετ’ ου πολύ δεν θέλομεν πνέει ουδ’ αυτήν της Πατρίδος την αύραν και αντί του οβολού της κηδείας, δότε μας καν τον οβολόν ξηρού άρτου! Τιμή, ζωή, περιουσία, ιδού νομίζω, Κύριοι, η πολυτιμοτέρα τριάς του ανθρώπου και όλα ταύτα προσέφερεν ο πατήρ μου εις τον βωμόν της Πατρίδος. Τιμή; Και πού είναι η σύζυγος ή αι θυγατέρες αυτού, τας οποίας ως σπλάχνα του αποσπώντες έσυραν οι εχθροί εις όνειδος και δουλείαν; Περιουσία; Και πού είναι οι θησαυροί, τα ποίμνια, ολόκληραι συνοικίαι και κτήματα, αφ’ ων απεκδυθείς ο πατήρ μου κατέβη εις στρόβιλον βασάνων και δυστυχίας; Ζωή; Και  δεν εθρήνησε πεντήκοντα οικείους του φονευθέντας; Και δεν αιμάτωσεν η ψυχή του εις την απώλειαν πέντε ηρωικών τέκνων του; Και δεν προσέφερεν έτι τοσάκις την ζωή του ως τελευταίαν θυσίαν και προσφοράν; Τι άλλο τω ελλείπετο πλέον; Μια ισχνή και πολυδάκρυτος ύπαρξις και ταύτην την εκύβευσε χιλιάκις, αλλ’ ή σκληρόν ή εύσπλαχνον δεν τον ανάπαυσε ένα βόλι. Ναι, Κύριοι, ως οι μεγαλουργοί και περιώνυμοι πατέρες ημών έκραξαν «εις τα όπλα» και Πελοπόννησος και Στερεά και Νήσοι, ηγέρθησαν εις την κλήσιν των, και ο αείμνηστος πατήρ μου ήγειρεν ως αυτοί ολόκληρον την Μακεδονίαν, αίρων τον σταυρόν εις τους ώμους, προσέφερεν ως εκείνοι ό,τι πολύτιμον κρατεί τον άνθρωπον εις τον κόσμον, και τας θυσίας ταύτας με μόνον αντεζύγησε τον όλεθρον των εχθρών, κομίζων εις το μνήμα ως μόνην αμοιβήν την πενίαν. Τοιούτοι μάρτυρες του Χριστού,  τοιούτοι αθληταί παθημάτων, οι Μωυσείς αυτοί του Έθνους, ειπέτε, Κύριοι, δεν είναι άξιοι του σεβασμού της Πατρίδος, και αν δεν τους οφείλονται ανδριάντες, δεν τοις ανήκει καν ο άρτος ο ξηρός του ελέους;
»Αν αι θυσίαι και τα παθήματα του πατρός μου αναγνωρίζονται, αν οι αγώνες και οι κίνδυνοί μας δεν είναι όνειρα, αν με τόσους πόνους λαμβάνω σήμερον ό,τι εις Γραμματεύς Υπουργείου και με 250 δραχμάς ζητώ να συντηρήσω υιούς ή ν’ αποκαταστήσω θυγατέρας μου, αν αι αλήθειαι αυταί αναγνωρίζονται, δότε την αναλογίαν μου, Κύριοι, δότε και εις εμέ 100 πολυπαθή στρέμματα γης, δια να ασφαλίζω τον άρτον των τέκνων μου, πριν κλείσω μετ’ ολίγον τους οφθαλμούς. Δότε με, Κύριοι, την αποκατάστασιν ταύτην επ’ ονόματι του δικαίου· δότε με την εν ονόματι των Εθνικών Συνελεύσεων· δότε με την εν ονόματι της Πατρίδος και της τιμής της· δότε με την εν ονόματι του Θεού, διότι Πατρίς και δίκαιον έστιν ο Θεός.
» Αν όχι, ειπέτε το, Κύριοι, αλλ’ ειπέτε το πλέον ‘‘μακράν ημών Καρατάσε· δεν έχεις το δικαίωμα εις την ευγνωμοσύνην του ΄Εθνους’’, δια να λάβω και μίαν απόφασιν και ευλογών το όνομα της Πατρίδος, να θάψω εις γωνίαν τινά τους πόνους και τας θυσίας μας».2

1 Επιστολή του οπλαρχηγού Χατζή Ζαχαρίτσα προς τον Ι. Γκούρα.

2 Αίτηση Τσάμη Καρατάσου προς την κυβέρνηση περί δικαιοσύνης της Καρατασαϊκής οικογενείας.

πηγή: antifono.gr