Homo sexualis Ορφανός και στερημένος

H αυτονόμηση της σεξουαλικότητας και η κυνική εμπορευματοποίηση του Έρωτα, του πολυτιμότερου δώρου του Θεού προς τον άνθρωπο,
αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες τραγωδίες του μεταμοντέρνου υποκειμένου…

Η θεολογική προσέγγιση είναι εξαιρετική!…

“H αυτονόμηση της σεξουαλικότητας και η κυνική εμπορευματοποίηση του Έρωτα” είναι το σύμπτωμα, κ. Μανδηλά, όχι το αίτιο. Από τον καιρό που η “Σιδηρά Κυρία” Θάτσερ και όλη η δυτικότροπη κουλτούρα εξαφάνισε το κοινωνικό πρόσωπο – there is no such a thing as society, only individuals – ήταν επόμενο να αντικατασταθεί ο ευλογημένος Έρως με την “καψούρα”, τον ενθουσιασμό ή, ακόμα, και με ορμονικό αναβρασμό. Φυσικό επόμενο η “καψούρα” να καίει την ίδια την ύλη της, ο ενθουσιασμός να εξατμίζεται και ο ορμονικός αναβρασμός να καταλαγιάζει με τον καιρό. Κι ο Έρως που είναι εκστατικός (Διονύσιος Αρεοπαγίτης) κλείστηκε στον εαυτό του. Το άτομο-άνθρωπος έγινε, όπως πολύ σωστά λέει ο π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος … Homo sexualis. Χάθηκε το ερωτικό πρόσωπο. Έμειναν τα διαζύγια.

Έτσι ακριβώς, κ. Νούλη, η τοποθέτησή σας με βρίσκει σύμφωνο!…
Ένα πρόσωπο στην κυριολεξία αφανισμένο, αφού προηγήθηκε, με τρόπο συστηματικό και ύπουλο, η υπαρξιακή του αποδόμηση!
Ως εκ τούτου, το μετανεωτερικό υποκείμενο θα γευτεί τους πικρούς καρπούς τούτης της αποσύνθεσης και της οδυνηρής κατίσχυσης της όποιας ηδονοκρατίας…
Και θα τους γευτεί για τα καλά…,πρωτίστως, η νέα γενιά η ανυποψίαστη και εικονικά υπνωτισμένη!…

Καλές οι διαπιστώσεις και πολύ ωραία και σωστά δομημένο το άρθρο του π.Θ. Μαρτζούχο, ειδικα η τελευταία παράγραφος ειναι θεολογικά, διαμάντι αξιας και πνευματικής διαύγειας . Δυστυχώς ομως, για μας τους συγχρονους Ορθόδοξους αλλά σπάνια ορθοπρακτούντας Χριστιανούς, δεν βιώνεται ούτε καν συνειδητοποιείται ότι η Πίστη μας ολοκληρώνεται σωματικώ τώ τρόπω, στο βιολογικό μας σώμα, επειδη η ψυχή “διοίκει δι όλου του σώματος” κατα τον αγιο Γρηγόριο Παλαμά. Μηδέ των γεννητικών οργάνων εξαιρουμένων ! Εξ ‘άλλου ο τρίτος άγιος Θεολόγος της Εκκλησιας μας, μετα τον αγ. Ιωάννη Ευαγγελιστή και τον αγιο Γρηγόριο Ναζιανζηνό, αγιος Συμεών ο νέος Θεολογος στους Υμνους των Θειων Ερώτων ρητά υπογραμμίζει οτι και αυτά γίνονται “Χριστός και Ακτιστον Φως” ! Αν δε συμπεριλάβουμε στην θεολογική μας στόχευση και τον Θείο λεγομενο Ερωτα, ως κυριαρχο στοιχείο και ουσία της λεγομενης Θεώσεως του Ανθρώπου ως Σωμα Χριστού, οπως φαντάζομαι εννοεί και ο π. Θεοδόσιος, τοτε όχι μονο τα διακριτά γενετησια όργανα αλλά καθε ιστός, νευρωνας και κύτταρο της σωματικής μας υπαρξεως συμμετεχει στην Ερωτικη αυτή Ενωση Θεού και Ανθρώπου συμπαρασύροντας μαλιστα και την Κτίση! Διότι βεβαίως άν η προφητική εσχατολογική εικονα της Ουρανίου Βασιλείας ειναι ενα Μέγα Δείπνο, οπου ειμαστε Άπαντες καλεσμενοι, η συνεχεια αυτου του Δειπνου δεν θα ειναι, αλληγορικω τω τρόπω βεβαια, Μία Νυφική Κλίνη? Το δύσκολο βεβαιως όσον αφορά το κηρυγμα και τον εκκλησιαστικό λογο, ειναι αυτές οι ερωτικές εικονες να προδιαγραφούν σωστά μεσα απο τις φαινομενικές αντιφάσεις της ασκητικής αγαμίας και εγκράτειας της χριστιανικής βιοτής, στο πνεύμα του περι Αγνείας Λόγου της Κλίμακος του αγ. Ιωάννου, ….Ἁγνεία ἐστὶν φύσεως ὑπὲρ φύσιν ὑπερφυὴς ἄρνησις· καὶ ἀσωμάτων σώματος θνητοῦ καὶ φθαρτοῦ παράδοξος ὄντως ἅμιλλα· ἁγνός ἐστιν ὁ ἔρωτι ἔρωτα διακρουσάμενος, καὶ πῦρ πυρὶ ἀΰλῳ ἀποσβέσας!

Γενικά τό κείμενο τοῦ π. Θεοδοσίου Μαρτζούχου εἶναι πολύ καλό. Ἔχω ὅμως μία ἔνσταση σέ μία ἀπόφανσή του, ἡ ὁποία μπορεῖ νά εἶναι θελκτική καί νά ἀκούγεται ὡραῖα στό σύγχρονο ἄνθρωπο, ἀπᾲδει ὅμως πρός τήν Πατερική ἀνθρωπολογία, ὅπως τήν ἐκφράζει ὁ Μ. Βασίλειος. Συγκεκριμένα ἡ φράση τοῦ π. Θεοδοσίου εἶναι “δέν ἔχουμε σῶμα, εἴμαστε σῶμα”. Ἄς δοῦμε ἐπί τοῦ θέματος αὐτοῦ τί γράφει ὁ Μ. Βασίλειος: “Πῶς οὖν δύω γνωρίσω τόν αὐτόν ἄνθρωπον; Ναί, φησίν, ἕνα τόν φαινόμενον, καί ἕνα τόν ὑπό τῷ φαινομένῳ κεκρυμμένον, ἀόρατον, τόν ἔσω ἄνθρωπον, τόν καί κυριώτερον καί ἀληθέστερον ἄνθρωπον.Ἔσω τοίνυν ἔχομεν ἄνθρωπον καί διπλοῖ τινές ἐσμέν. Καί τό γε ἀληθές γενόμενον, ὅτι ἔνδον ἐσμέν. Ἑγώ γάρ κατά τόν ἔσω ἄνθρωπον. Τά ἔξω οὐκ ἐγώ, ἀλλά ἐμά, ἐγώ δέ τό λογικόν τῆς ψυχῆς. Ὥστε τό τέλειον ἐν τῷ λογικῷ τῆς ψυχῆς ἔχομεν. Τό οὖν σῶμα ἐμά. Τό οὖν σῶμα, ὄργανον τοῦ ἀνθρώπου, ψυχῆς ὄργανον. Ἄνθρωπος δέ κυρίως, τό κατ’αὐτήν ψυχήν”. (Περί κατασκευῆς τοῦ ἀνθρώπου, PG 30, 17C).
Καί “Πρόσεχε οὖν σεαυτῷ, τουτέστι μήτε τοῖς σοῖς, μήτε τοῖς περί σέ, ἀλλά σεαυτῷ μόνον πρόσεχε. Ἄλλο γάρ ἐσμέν ἡμεῖς αὐτοί, καί ἄλλο τά ἡμέτερα, καί ἄλλο τά περί ἡμᾶς. Ἡμεῖς μέν οὖν ἐσμέν ἡ ψυχή καί ὁ νοῦς, καθό εἰκόνα τοῦ κτίσαντος γεγενήμεθα.Ἡμέτερον δέ τό σῶμα καί αἱ δι’αὐτοῦ αἰσθήσεις. Περί ἡμᾶς δέ, χρήματα, τέχναι καί ἡ λοιπή τοῦ βίου κατασκευή” (Πρόσεχε σεαυτῷ 3, PG 31, 204 A).
Ἔχω πλήρη συνείδηση ὅτι ἕνας σύγχρονος ἐπιστήμονας ἤ καί φιλόσοφος θά κάγχαζαν μέ τήν ἀνωτέρω θέση τοῦ Μ. Βασιλείου. Βέβαια καί ἐξ ἐπόψεως τῆς Πατερικῆς θεολογίας ἡ ἀνωτέρω ἀπόφανση τοῦ π. Θεοδοσίου δέν εἶναι ἐντελῶς λάθος, λόγῳ τῆς ἄρρητης καί ἄρρηκτης συμφυίας καί ἑνότητος ψυχῆς καί σώματος. Ὡς ἐκ τούτου οἱ ψυχικές καί οἱ σωματικές λειτουργίες εἶναι ἄρρηκτα συνδεδεμένες.

Θα ήθελα να συζητήσω λιγάκι την ένσταση, που διατύπωσε ο κ. Φώτης Σχοινάς αναφορικά με τη φράση του π. Μαρτζούχου «δεν έχουμε σώμα, είμαστε σώμα».
Βεβαίως, η αποκοπή μιας φράσης από ένα κείμενο είναι αρκετά προβληματική ως στάση έναντι ενός κειμένου, θα προσπαθήσω ωστόσο να διαφωτίσω την εν λόγω φράση περίπου «καθεαυτήν» για να δούμε αν δικαιώνει τις ανησυχίες του κ. Σχοινά τόσο ώστε να επιστρατεύσει το Μ. Βασίλειο εναντίον της.

Καταρχάς, η φράση «δεν έχουμε σώμα, είμαστε σώμα», προφανώς δεν λέει «είμαστε άψυχο σώμα», ούτε λέει «είμαστε μόνο σώμα», σώμα ας πούμε χωρίς λογικό νου, κ.λπ., όπως φοβάται ο κ. Σχοινάς. Αυτό μαρτυρεί άλλωστε το όλο κείμενο, εντός του οποίου η φράση αποκτά το νόημά της και εντός του οποίου οφείλουμε να το εξετάζουμε και να το συζητούμε.

Κατά δεύτερον, η φράση δεν λέει απλώς «είμαστε σώμα», λέει δυο πράγματα, το ένα σε αντιδιαστολή προς το άλλο: «Δεν έχουμε σώμα, είμαστε σώμα». Επομένως, αν είναι μια φορά λάθος να εξετάζεται αποκομμένη από το όλο κείμενο, είναι δυο φορές λάθος να μην εξετάζεται στην ολότητά της, δηλαδή να μην προσπαθεί κανείς να κατανοήσει το σκέλος «είμαστε σώμα» σε συνάρτηση και κατ’ αντιδιαστολή με το έτερο σκέλος, «δεν έχουμε σώμα».

Τι εννοεί λοιπόν το «δεν έχουμε σώμα»; Τι μπορεί να σημαίνει «έχω σώμα»; Θα το αντιληφθούμε, αν σκεφτούμε τις χρήσεις του ρήματος «έχω κάτι» και μάλιστα σε αντιδιαστολή (όπως στη φράση μας) με το «είμαι κάτι».

«Έχω κάτι» σημαίνει ότι είμαι κύριος αυτού του κάτι, ότι αυτό το κάτι δεν αποτελεί ουσιώδες και αναπόσπαστο δεδομένο του όλου «είναι» μου, αλλά αποτελεί ιδιοκτησία μου και τούτο φαίνεται στο ότι μπορώ να το χειριστώ όπως θέλω ή επιθυμώ: να το κρατήσω και να το φροντίσω, ή πάλι να το ενοικιάσω, πουλήσω, δωρίσω ή πετάξω στα σκουπίδια, ή ακόμα και να το καταστρέψω, εάν θέλω. ‘Έτσι, η φράση «έχω σώμα» ακριβώς όλα αυτά σημαίνει: ότι το σώμα μου δεν αποτελεί αναπόσπαστο δεδομένο του όλου «είναι» μου στην ακεραιότητά του, αλλά αποτελεί απλώς ιδιοκτησία μου (όπως το λέει λ.χ. και μια τάση του μοντέρνου φεμινισμού) και μπορώ να το χειριστώ κατά βούληση, να το φροντίσω, ή να το πουλήσω, κ.λπ.

Κάτι που βεβαίως δεν συμβαίνει για ο,τιδήποτε λέω ότι «είμαι». Διότι όταν λέμε «είμαι κάτι», πολύ απλά εννοούμε ότι με αυτό είμαστε αλληλένδετοι, είμαστε ένα με αυτό και χωρίς αυτό παύουμε να είμαστε «ακέραιοι» —δηλαδή δεν είναι απλώς κάτι που «έχουμε», μια ιδιοκτησία μας, ώστε να κάνουμε ό,τι θέλουμε, θετικά ή αρνητικά, και από το οποίο δεν εξαρτάται ζωτικά και άμεσα το «είναι» μας στην ακεραιότητά του.

Τι εννοεί λοιπόν η συζητούμενη φράση, όπου το «είμαστε σώμα» τίθεται κατ’ αντιδιαστολή προς το «έχουμε σώμα»; Νομίζω ότι είναι τώρα ολοφάνερο πως εννοεί αυτό ακριβώς που εννοεί η χριστιανική ορθοδοξία και άπαντες οι Πατέρες για το θέμα αυτό. Τούτο άλλωστε προσμαρτυρά πληθωρικά το όλο κείμενο του π. Μαρτζούχου.

|Να προσθέσω μόνο την Πατερική ρήση : Σώμα δίχως ψυχή το πτώμα. Ψυχή δίχως σώμα το φάντασμα.
Χαίρομαι τον γόνιμο διάλογο.

Ἀγαπητέ κ. Γ. Ἰωαννίδη,
εὐχαριστῶ καί ἐγώ γιά τήν προσοχή καί τό χρόνο σας. Θά προβῶ σέ δυό-τρία σχόλια καί θά κλείσω τό θέμα. Γράφετε ὅτι ἡ παράθεση Πατερικῶν κειμένων χωρίς ἐπεξηγηματικῶν σχολίων οὐδόλως προάγει τή συζήτηση. Βασικά ἔχετε δίκιο. Θεώρησα ὅμως ὅτι πρέπει νά εἶμαι ὅσο τό δυνατόν σύντομος στά πλαίσια ἑνός σχολίου. Δεύτερον θεώρησα δεδομένη τήν ἐπάρκεια τή δική σας καί τῶν ἀναγνωστῶν τοῦ Ἀντιφώνου στήν κατανόηση τῶν ἐν λόγῳ κειμένων, ὁπότε περιττεύουν τά ἐπεξηγηματικά σχόλια. Ἐν τούτοις θά σχολιάσω πολύ σύντομα τό χωρίο τοῦ ἱεροῦ Δαμασκηνοῦ πού παρέθεσα στό δεύτερο σχόλιό μου. Ἡ ψυχή καί τό σῶμα, σύμφωνα μέ τήν σκέψη τοῦ ἱεροῦ Πατέρα, εἶναι φύσεις ἑτερούσιες, ἀλλά καί ὁμοϋπόστατες. Ὡς ἐτερούσιες φύσεις ἔχουν διακριτές λειτουργίες: ἡ τομή καί ἡ ρεύση ἀφοροῦν τό σῶμα καί ὄχι τήν ψυχή, ἡ σκεπτική ἱκανότητα (τό λογίζεσθαι) καί ἡ εὐσέβεια εἶναι λειτουργίες τῆς ψυχῆς καί ὄχι τοῦ σώματος. Καί φυσικά μεταφέρει τό παράδειγμα αὐτό στή Χριστολογία. Ἡ θέση αὐτή τοῦ ἱεροῦ Πατέρου δείχνει ὅτι οἱ ἀνώτερες ψυχικές λειτουργίες εἶναι ἐπιγεννήματα τῆς ψυχῆς καί ὄχι τοῦ σώματος.
Πρέπει νά ὁμολογήσω ὅτι ψάχνοντας βρῆκα ἕνα χωρίο τοῦ Ἀναστασίου Σιναϊτη πού συνηγορεῖ κατά κάποιο τρόπο, ὄχι ἀναφανδόν, ὑπέρ τῆς θέσεως τοῦ π. Θεοδοσίου. Τό παραθέτω χωρίς ἐπεξηγηματικά σχόλια, ὁ ἐπαρκής ἀναγνώστης τό κατανοεῖ καλῶς: “Ὥσπερ δέ ὁ Θεός διά τῶν ἐν ὕλων κτισμάτων τῶν ὁρωμένων τάς οἰκείας αὐτοῦ δυνάμεις καί ἐνεργείας δείκνυσι, λέγω δή οὐρανοῦ τε καί ἀέρων, ἡλίου, καί σελήνης, καί ὑετῶν, καί σεισμῶν, καί θαλάσσης, ἀόρατος ὑπάρχων αὐτός• οὕτω δή καί ἡ κατ᾿ εἰκόνα αὐτοῦ ἀόρατος ἡμῶν ψυχή, διά τοῦ ἰδίου αὐτῆς σώματος τοῦ ὁρωμένου, ὥσπερ κόσμου τινός, τάς οἰκείας ἐμφανίζει ἐνεργείας• ἕν μέν τόν ἐγκέφαλον ἄνωθεν, τοῦ λεγομένου οὐρανίσκου, εἰς τόπον Θεοῦ τοῦ ὑπεράνω τοῦ οὐρανοῦ ἔχουσα τόν ἡγεμόνα νοῦν, διοικοῦντα καί κυβερνῶντα, ὡς γένη τινά κοσμῶν τό σῶμα. Διόπερ εἰ δόξει ποτέ χαλεπήν τινα πληγήν κατά κεφαλῆς λαβεῖν, εὐθέως πάσχει ὁ νοῦς, καί οὐκ ἔτι διακρίνειν, ἤ μνημονεύειν, ὡς τό πρίν, ὁ ἄνθρωπος δύναται. Τό δέ λογιστικόν πάλιν ἡ ψυχή διά τῆς καρδίας ἐνεργεῖ, τό δέ ἐπιθυμητικόν διά τοῦ ἥπατος, τό δέ μειδιαστικόν διά τοῦ σπληνός, τό δέ ἀναπνευστικόν διά τοῦ πνεύμονος, τό δέ γόνιμον διά τῶν νεφρῶν, τό δέ θυμικόν διά τοῦ αἵματος, τό δέ γνωριστικόν διά τῶν ὀφθαλμῶν, τό δέ λαλητόν διά τῆς γλώττης. Διό καί τεμνομένης αὐτῆς, οὐκ ἔτι ὁ ἄνθρωπος λαλεῖν δύναται• οὐκοῦν ὡσαύτως καί χωριζομένης αὐτῆς, λέγω δή τῆς ψυχῆς, ἐξ ὅλου τοῦ σώματος, οὐ λαλεῖν, οὐ μιμνῄσκεσθαι, οὐ θυμοῦσθαι, οὐ καθορᾶν• ἀλλ᾿ ἐν συννοίᾳ τινί καθ᾿ ἑαυτήν ὑπάρχει ἀθάνατος ἡ ψυχή διαμένουσα, ἄχρις ἄν πάλιν τό οἰκεῖον σῶμα ἀπολαβοῦσα ἄφθαρτον, ἀφθάρτους λοιπόν καί τάς ἐνεργείας ἀποτελεῖν. Ἀλλά ταῦτα μέν εἴρηται περί τῶν ἐν ἁμαρτίαις τελευτώντων. Ἐπεί αἱ τό Πνεῦμα τό ἅγιον κτησάμεναι ψυχαί, ἐμοί δοκεῖ, ὅτι διά τῆς ἐλλάμψεως αὐτοῦ, καί μετά θάνατον εὐφραίνονται, καί τῷ Θεῷ καί λόγῳ νοερῶς δοξολογοῦσιν, καί ὑπέρ ἀλλήλων πρεσβεύουσιν, ὡς ἐκ τῶν Γραφῶν μανθάνομεν”. (Ἀναστασίου Σιναΐτου, Ὁδηγός,PG 89, 716 C). Τό ἀνωτέρω χωρίο δείχνει ὅτι ἔχει ἰσχυρή βάση ἀληθείας ἡ ἀπόφανση τοῦ π. Θεοδοσίου. Ἀλλά καί ἐγώ εἶπα στό πρῶτο μου σχόλιο ὅτι δέν εἶναι ἐντελῶς λάθος ἡ θέση τοῦ π. Θεοδοσίου λογῳ τῆς ἄρρητης καί ἄρρηκτης ἑνότητος συμφυίας ψυχῆς καί σώματος. Ὡς ἐκ τούτου οἱ ψυχοσωματικές λειτουργίες εἶναι στενά συνημμένες καί ἄρρηκτα συνδεδεμένες.
Τέλος δέν θέλω νά ἀφήσω ἀσχολίαστη τήν πολύ ὡραία Πατερική ρήση πού μᾶς ὑπενθύμισε ὀ ἀγαπητός Ἄρης Νούλης. Ἡ ρήση αὐτή εἶναι τοῦ π. Γεωργίου Φλωρόφσκι. Ἐπί τοῦ προκειμένου γράφει ὁ π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ: «Σῶμα χωρίς ψυχή εἶναι πτῶμα, ἀλλά καί ψυχή χωρίς σῶμα εἶναι φάντασμα. Ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι φάντασμα χωρίς σῶμα, ὅπως καί τό πτῶμα δέν εἶναι ἕνα τμῆμα τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι “ἀσώματος δαίμων”, φυλακισμένος, ἁπλῶς, στά δεσμά τοῦ σώματός του. Αὐτός εἶναι ὁ λόγος γιά τόν ὁποῖο ὁ χωρισμός τῆς ψυχῆς ἀπό τό σῶμα εἶναι ὁ θάνατος τοῦ ἀνθρώπου καθ᾿ ἑαυτόν, εἶναι ἡ διακοπή τῆς ὑπάρξεώς του, τῆς ὑπάρξεώς του ὡς ἀνθρώπου. Κατά συνέπεια ὁ θάνατος καί ἡ φθορά τοῦ σώματος εἶναι ἕνα εἶδος ἀμαυρώσεως “τῆς εἰκόνος τοῦ Θεοῦ”. Ἕνας νεκρός ἄνθρωπος δέν εἶναι ἀπόλυτα ἀνθρώπινος». (Γεωργίου Φλωρόφσκυ, Θέματα Ὀρθοδόξου Θεολογίας, Ἄρτος ζωῆς, Ἀθήνα 1989, σελ. 99).
Εὐχαριστῶ καί πάλι ἐσᾶς καί τούς λοιπούς ἀναγνῶστες γιά τόν χρόνο καί τήν προσοχή τους.
Μέ ἐκτίμηση

Δεν επιθυμώ να μπω σε θεολογικές αντιπαραθέσεις. Θέλω μόνο να επισημάνω ότι το κείμενο διαπνέεται από την συνήθη αντιπαράθεση ενός πρότερου καλού και ενός ύστερου κακού. Όπου ο πρότερος κόσμος είχε ένα κάποιο ηθικό ανάστημα ενώ ο ύστερος (παροντικός) έχει κατρακυλήσει στον ηθικό ξεπεσμό. Και αναρωτιέμαι : πότε οι σχέσεις και δη ο γάμος, δεν περιείχε ως αιτούμενο την εξασφάλιση, την οποία το κείμενο εντοπίζει στην σημερινή ατομικιστική συμπεριφορά; Πότε οι ερωτικές σχέσεις των ανθρώπων- και μάλιστα μόνο αυτές που η Εκκλησία ήθελε να βλέπει- δηλαδή οι εντός του νόμιμου και ευλογημένου γάμου, ήταν πεδίο πραγματικής επικοινωνίας κι όλα αυτά τα ιδεατά που όμως προέκυπταν ως κοινωνικοί εξαναγκασμοί και όχι ως ώριμες και ελεύθερες επιλογές των ανθρώπων, ήταν μια έστω διεκδικούμενη πραγματικότητα; Πόσα εκατομμύρια γυναικών δεν ένιωσαν ποτέ όχι μόνο την ερωτική πληρότητα και απόλαυση αλλά ούτε καν την ανθρώπινη διάσταση των συναισθημάτων τους; Πόσες δεν τόλμησαν να κραυγάσουν την απόγνωση που ένιωθαν εντός του γάμου, διότι δεν τους ήταν ούτε καν αυτό επιτρεπτό, σύμφωνα με τις εκκλησιαστικές συμβουλές περί σεξουαλικών θεμάτων;

Απλώς σήμερα τα πράγματα έχουν χάσει τον παλιό και βολικό μανδύα τους, εμφανίζονται πιο σκληρά και με κυνική ωμότητα. Είναι όμως λόγος για να καταδικάζουμε το παρόν;

Αγαπητέ Ε.Ρ.,

δείτε σας παρακαλώ ότι ενώ νομίζετε ότι υποστηρίζετε την κρατούσα σήμερα ισορροπία όσον αφορά τις διανθρώπινες σχέσεις, με αυτή καθαυτήν την παρέμβασή σας (άγνωστος εσείς ενώπιον αγνώστων σας, στον χώρο του “Αντιφώνου”) παραδέχεστε εμμέσως πόσο αυτή είναι ευάλωτη απέναντι από οποιαδήποτε κριτική: Αρκεί σε μια γωνιά μόνο του διαδικτύου να αρθρωθεί μια κριτική προς αυτήν στάση, και καταλαβαίνετε αμέσως ότι – όχι – πρέπει η προάσπισή της να επανακτήσει (εκτός από την πρώτη, την οποία ούτως ή άλλως κατέχει) και την τελευταία λέξη, διότι διαφορετικά η επιδεσποτεία της απειλείται…

Παρατηρείστε ακόμα, αν θέλετε, ότι ως μόνον τρόπο για μια τέτοια υποστήριξη βρήκατε το να αλλοιώσετε τις λέξεις του συγγραφέα («κατρακυλήσει», «ηθικός ξεπεσμός»)∙ να προσγράψετε δηλαδή τον λόγο του σε έναν ορίζοντα ο οποίος επ’ ουδενί είναι δικός του.

Προσέξτε τέλος ότι η «καταδίκη» (των ας πούμε αντι-ποιούντων) για την οποία τον επικρίνετε, ενώ δεν εκπορεύεται διόλου απ’ την δική του γραφή, διέπει αντίθετα απ’ άκρου σ’ άκρο την ιδική σας.

Μίλησα ώς τώρα “επί της διαδικασίας”. Θα κλείσω (και δεν θα επανέλθω) με μια επισήμανση “επί της ουσίας”:

Παρεμβαίνετε με κύρια πρόθεση – εκ προοιμίου, όσο και εκ των υστέρων – την αρνητική μαρτυρία για την Εκκλησία. Δεν διακρίνετε όμως ότι ανάμεσα στην αποεκκλησιοποίηση προς την οποία ευδοκείτε και τη «σκληρότητα», τον «κυνισμό», την «ωμότητα» (σαφηνίζω ότι σας ευχαριστώ για τους τρεις ετούτους όρους/παραδοχές) προβαίνει μια σχέση Αιτίας – Αποτελέσματος.

Ευχαριστώ κ. Καστρινάκη.

Ασφαλώς οι κάθε είδους ανθρώπινες σχέσεις (των διαδικτυακών συμπεριλαμβανομένων) είναι ευάλωτες. Και είναι ευάλωτες διότι υπόκεινται των πολύ λεπτών αποχρώσεων του λόγου που τις μεσολαβεί. Και ο χώρος του διαδικτύου είναι εξ ορισμού -ίσως είναι ο μόνος μη ηθικός ορισμός- ο χώρος όπου αυτές οι λεπτές αποχρώσεις ούτε μπορούν να συλληφθούν ούτε και επιδιώκεται κάτι τέτοιο. Αυτό είναι το “κόστος” της διαδικτυακής επικοινωνίας : μια εκ των προτέρων και πρωτοφανής υπονόμευση του λόγου ενός εκάστου των συμμετεχόντων. Πώς διορθώνεται αυτό; Με τον έλεγχο των αντανακλαστικών, κατά τη γνώμη μου. Είναι όμως μια άλλη μεγάλη κουβέντα, αυτή. Αυτά επί των διαδικαστικών.

Ασφαλώς δεν απέδωσα στον συγγραφέα τις λέξεις “ηθικός ξεπεσμός” κλπ. αυτές είναι δικές μου. Στην αρχική μου τοποθέτηση χρησιμοποίησα το ρήμα “αποπνέει”, πράγμα που σημαίνει ότι το κείμενο από την κοινωνιολογική του πλευρά (επ’ ευκαιρία της γνωστής “γιορτής”) και όπως εγώ το ερμηνεύω εγγράφεται στο σχήμα το οποίο ανέφερα.

Όχι, αλίμονο, δεν θα προέβαινα σε τέτοιες απλουστεύσεις: να αποδώσω την σημερινή κοινωνική, πολιτική, ηθική, πολιτιστική, ατομική και συλλογική, κατάσταση στην αποεκκλησιαστικοποίηση, με την ευθεία σχέση που συνδέει ένα αποτέλεσμα με ένα αίτιο. Τα πράγματα είναι απείρως πολυπλοκότερα, όπως και σεις, είμαι σίγουρη, ότι γνωρίζετε.

Έχει μάλλον πολύ μεγάλο νόημα η διαλεύκανση των ζητημάτων αυτών. Να συμπληρώσω ότι την εποχή που γράφονται τα κείμενα του Χριστιανισμού, δεν είχαν διατυπωθεί πολλά από τα τωρινά κυρίαρχα δόγματα ιδεών ή τουλάχιστον, δεν ήταν κυρίαρχα. Το εννοιολογικό πλαίσιο ήταν τελείως διαφορετικό απ’το σημερινό. Για παράδειγμα το ”σκέφτομαι άρα υπάρχω” ή άλλες αντιλήψεις για το σώμα όπως του Λα Μετρί για την αντίληψη του ανθρώπινου οργανισμού ως μηχανή (με εισροές και τις εκροές) μάλλον ήταν αδιανόητα τα πρώτα χριστιανικά χρόνια και μάλλον οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους και τους γύρω τους τελείως διαφορετικά από εμάς. Ίσως για να τα ερμηνεύσουμε θα πρέπει μάλλον να ξεμπλεχτούμε από διάφορες βεβαιότητές του σημερινού Δυτικού κόσμου.
Ευχαριστούμε για το κείιμενο!

Έστω και καθυστερημένα, ήθελα να συμφωνήσω με το αρχικό κείμενο του π. Μαρτζούχου το οποίο είδα τυχαία.
Στη συνέχεια βρήκα ιδιαιτερως σημαντική την παρέμβαση της Ε.Ρ, ιδίως το πρώτο σχόλιο. Κρατώ όμως ως κορωνίδα, αυτό που έγραψε στο τέλος του δεύτερου σχολίου της : “Τα πράγματα είναι απείρως πολυπλοκότερα, όπως και σεις, είμαι σίγουρη, ότι γνωρίζετε.”
Επιπλέον κρατώ την αρχή του σχολίου του/της ak: ”Έχει μάλλον πολύ μεγάλο νόημα η διαλεύκανση των ζητημάτων αυτών”.
Καθώς δικαιώνεται λίγο-πολύ άπ’ τη σύγχρονη έρευνα η κοσμολογία του Ηράκλειτου, γίνεται προφανές ότι ο κόσμος δεν είναι δομημένος με ευνοϊκές συνθήκες απέναντι στον Έρωτα, αν και τον γεννά. Τα προβλήματα που προκύπτουν είναι άπειρα και δεν επιδιορθώνονται με συνταγές οιουδήποτε είδους.