Ντοκιμαντέρ διάρκειας 45’, συμπαραγωγής Beckground TV & Filmproduktion GmbH, 2019.
Η ψηφιοποίηση δεδομένων προχωράει και οι πρωτοποριακές εξελίξεις στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) παρουσιάζουν τελείως νέες δυνατότητες. Πώς θα αλλάξει η τεχνητή νοημοσύνη τον εργασιακό μας χώρο, την κοινωνία και την καθημερινότητά μας; Κινδυνεύει η προσωπική μας ελευθερία από την τεχνητή νοημοσύνη; Ο Ράνγκα Γιόγκεσβαρ εξετάζει αυτές τις ερωτήσεις και επισκέπτεται τους πιο σημαντικούς επιστήμονες παγκοσμίως, που εργάζονται στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης.
Σκηνοθεσία: Tilman Wolff/ Ranga Yogeshwar
Τον Σεπτέμβριο του 2020, στην αγγλική εφημερίδα Guardian δημοσιεύθηκε ένα άρθρο με τίτλο: «A robot wrote this entire article. Are you scared yet, human?» (Ολόκληρο αυτό το άρθρο το έγραψε ένα ρομπότ. Άνθρωποι έχετε ήδη τρομοκρατηθεί;). Είναι αδύνατο να αντιληφθεί κάποιος διαβάζοντάς το, ότι ο συγγραφέας δεν είναι άνθρωπος. Οι ευφυείς μηχανές είναι πλέον σε θέση να μαθαίνουν μόνες τους και, εν δυνάμει, να σχεδιάσουν άλλες μηχανές με ανώτερη ακόμη ευφυία. Από απλά εργαλεία εξελίσσονται, με όλο και μεγαλύτερη ταχύτητα, σε μηχανές με ευφυία ανώτερη από εκείνη του ανθρώπου. Όπως, λοιπόν, ο άνθρωπος έχει επιβάλλει τη δική του ευφυία στο ζωικό βασίλειο, οι ευφυείς αυτές μηχανές θα επιβάλλουν στον άνθρωπο τα προϊόντα της νοημοσύνης τους, χωρίς αυτός να μπορεί να κατανοήσει την λογική τους.
Δεδομένου ότι δεν μπορούμε να κατανοήσουμε κάτι που είναι πέρα από τη δική μας νόηση, οι μηχανές αυτές θα μας είναι άγνωστες, όπως ο Θεός. Ένα μεταμοντέρνος αποφατισμός; Ένας σύγχρονος «γνόφος αγνωσίας»;
Βέβαια, κανείς δεν ισχυρίζεται ότι η συνείδηση μπορεί να εγκλωβιστεί σε μια μηχανή. Εάν όμως ένας υπολογιστής, – ένα ρομπότ, ένα ανθρωποειδές – είναι ικανός να κάνει πολύπλοκες σκέψεις, λογικές αναλύσεις, να λέει αστεία και να συγκινείται, μπορούμε να πούμε ότι έχει ψυχή; Είναι δυνατόν μια τέτοια μηχανή να αναρωτηθεί ποιος είναι ο δημιουργός της και να του εκφράσει σεβασμό και πίστη; Μπορεί η μηχανή να αναρωτηθεί ποιος είναι ο Δημιουργός του δημιουργού της;»
Ο σύνδεσμος για το άρθρο του Guardian είναι ο εξής:
https://www.theguardian.com/commentisfree/2020/sep/08/robot-wrote-this-article-gpt-3
Ας ρωτήσουμε : αν ένα ρομπότ έγραφε ένα άρθρο ή απηύθυνε ένα λόγο, τί θα έλεγε και σε ποιον; Και κυρίως γιατί θα απευθυνόταν;
Το ερώτημα υποσημαίνει ότι όταν ένας άνθρωπος απευθύνεται, όταν ομιλεί, όταν λέγει, τότε εκπληρώνει μια βασική προδιαγραφή του. Εκδηλώνει την “κοινωνική” φύση του, ούτως ειπείν. Συγκεκριμένα να ρωτήσουμε: θα μπορούσε ένα ρομπότ να χρειάζεται να μορφώσει ένα λογικό νόημα, αρθρώνοντας μια πρόταση και μπαλαντζάροντας διαλεκτικά ανάμεσα στην αποδοχή ή την απόρριψή της – ανάμεσα στο ναι και το όχι δηλαδή – προκειμένου να συσχετίζεται έλλογα με ένα άλλο ομοειδές του, προτείνοντάς του να την δεχτεί ή να την απορρίψει, να την σκεφτεί ή να την καταλάβει; Θα μπορούσε δηλαδή να μετέχει ένα ρομπότ σε “κοινωνία λόγου” ;
Άρα μήπως όσο όγκο πληροφορίας ή όσους τόμους αυτοπαραγομένων μηχανικά ή τεχνητά προτάσεων κι αν ξεφουρνίσει ένα ρομπότ ή κάποιοι αλγόριθμοι, κανένας δεν θα έχει πει τίποτα σε κανέναν;
Και μήπως αυτός ο διάλογος – το να λέει κάποιος κάτι σε κάποιον – που μεταξύ ανθρώπων μπορεί να συμβαίνει, είναι το θεμέλιο της λογικής ελευθερίας και πάντως η απαραίτητη προϋπόθεση για να μιλούμε για λογική ευφυία;
Και δη μήπως αυτή η λογική ευφυία είναι προϋπόθεση για την κατασκευή της τεχνητής νοημοσύνης, των αλγορίθμων και των ρομπότ;