Τό σημεῖο τῆς νίκης μεταποιήθηκε σέ σημεῖο τοῦ μηδενός

0
2583

Ατποὺ ὁ χριστιανισμς τς στορικς χριστιανοσύνης, οκογένεια τχριστιανικπεριβάλλον, διατηρον κόμα, λλσυχνστερημένο πὸ ὅ,τι καλύτεροτγεύση τς γιορτς μέσα στν καθημερινότητα–, ατό, λοιπόν, τὸ ὑπόλειμμα πειλονταν πάντοτε πμιδιπλὴ ὀπισθοχώρηση: πρς τν ουδαϊσμκαπρς τδιανοητικότητα. μεσαιωνικεσέβεια, τεπαμε κιόλας, ξέφραζε κατὰ ἕνα μέρος μιν εκονοπλασία πολιτικο-θρησκευτικ το Θεο-βασιλι, πιστρέφοντας σὲ ἕνα εδος ουδαϊκς μονοθεΐας περισσότερο, παρμετέχοντας στμυστήριο τς Τριάδος. ν χι στθεολογία κατλειτουργία, τουλάχιστον στνοοτροπία, εκόνα ποὺ ἐπικρατοσε ταν νς Θεο«τς μονοθεΐας», τρομερο, δικαιοδότη. Κι ατὴ ἡ οράνια μετάδοση τοαθαίρετου Βασιλι, κέρδισε στΔύση τν δια τθεολογία μτν νοματοκρατία (nominalismus) καὶ ὁρισμένες πόψεις τς Μεταρρύθμισηςν καὶ ὁ Λούθηρος, στν παρακματτομεσαίωνα που Χριστς νέπνεε φόβο, ξαναβρκε μμιδιαίσθηση πογρήγορα ντικειμενοποιήθηκε, τν εαγγελικμεγάλη ντιστροφτν ξιν.

Σσχέση ματτν ντιστροφή, παρουσιάστηκε ταυτόχρονα μιδιανοητικὴ ὀπισθοδρόμηση, «σωκρατίζουσα». ΓιτΣωκράτησχηματοποιῶ ὣς τν περβολἡ ἀνηθικότητα προέρχεται πὸ ἕνα διανοητικλάθος. Φτάνει νγνωρίσουμε τκαλγιντπραγματοποιήσουμε. τσι, πέσπασαν πτΕαγγέλιο τν κώδικα μις πόλυτης θικς, ποκάνει βαρύτερο τΜωσαϊκΝόμο, μτρόπο, ποὺ ἡ Χαρμόσυνη Εδηση, τΕ-αγγέλιο, γγελία προπάντων τς σωτηρίας τν μαρτωλν, ξαναστράφηκε στν τήρηση κατηγορηματικν πιταγν, μαώνιες μοιβς κατιμωρίες. Στζυγαριτν ρετν κατν κακιν, σύμβολο φερμένο πτν ρχαία Αγυπτο, τὸ ἁμάρτημα τς σάρκας πρε μι σημασία τυραννική, ποδν τν χει στΕαγγέλιο, κεποὺ ὁ Χριστς ξυψώνει τς πόρνες, συγχωρετμοιχαλίδα κασυζητάει ερηνικμτΣαμαρείτιδα τσυζυγικκαὶ ἐξωσυζυγική της κατάσταση, τν λάχιστα «στική» (κι ς μο συχωρεθῆ ὁ ἀναχρονισμός). πωσδήποτε, ατὴ ἡ τυραννικὰ ἔμμονη δέα δν πρχε στς μεγάλες ποχς τς χριστιανοσύνης, που τὸ ἔνστικτο ταν δυνατκαομεγάλοι μαρτωλοεχαν καμεγάλη μετάνοια. λλὰ ἔγινε ξοντωτικστν κκοσμικευμένη κοινωνία, στπεριβάλλοντα ποπαραμείνανε χριστιανικά, κι που κλρος καὶ ἡ ἠθική του ποκτήσανε πιρροποδν τν εχαν σο οἱ ἀγροτικς γιορτές, οἱ ἀρετς ἢ ἡ αθάδεια τν ριστοκρατν ποτελοσαν ντίβαρο. Σμεγαλύτερο βάθος, σκληρκαὶ ἀναγκαία μάχη τν μεγάλων ναστημάτων τομοναχισμοῦ ἐνάντια στ«στοιχεα τοκόσμου τούτου», νάντια σμιν πρόσωπη κοσμικότητα, μσκοπνβεβαιώσουν τν περβατικότητα κατν λευθερία τοπροσώπου, παραμορφώθηκε συχνσδυαλισμό, σχεδν ντολογικό, σὲ ἀσκητικμίσος τς σάρκας τοκόσμου κατς γυναίκας. ρήξη γινε περισσότερο σκοπς παρστάδιο πρς τμεταμόρφωση. [...]

Ἡ ἐσχατολογικπροσδοκία μις τελικς νίκης πάνω στθάνατο καμις παγκόσμιας μεταμόρφωσης, διατηρημένη στς ψηλότερες στιγμς τς κκλησιαστικς πνευματικότητας κακυρίως στν θωνικκαφιλοκαλικπαράδοση [Πρόκειται γιτν παράδοση τν «συχαστν», ποὺ ἐφαρμόζουν τν «προσευχτς καρδίας» «προσευχτοῦ Ἰησο». Ατὴ ἡ παράδοση δυφορς ναζωπυρήθηκε καδιαδόθηκε ερύτερα στλαὸ ἀπτος μοναχος τοῦ Ἁγίου ρους, στν 14ο αώνα κασττέλη το18ου. Τδεύτερη φορά, ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ ἁγιορείτης δημοσίευσε μιν ερύτατη νθολογία μυστικν κειμένων, τΦιλοκαλία (δηλ. γάπη τς μορφις), πομεταφρασμένη πτὰ ἑλληνικστρωσικά, βοήθησε, στν τελευταο αώνα, τσυνειδητοποίηση καὶ ἀναγέννηση τς ρθοδοξίας.], παραχώρησε μαζικτθέση της μεταξτν χριστιανν στν πασχόληση μτν «τομική» σωτηρία. διδασκαλία γιτν τομικκρίση, μτὸ ἐνδεχόμενο τς κόλασης, δίχως δυνατότητα νάκλησης τστιγμτοθανάτου, ποκρυσταλλώθηκε στΔύση τν 14ο αώνα. Μεταρρύθμιση σταμάτησε τς προσευχς γιτος νεκρούς. [...]

τσι, θρησκεία τς νίκης πάνω στν κόλαση, γινε κάποτε θρησκεία τς κόλασης. «Τί πέγιναν», γινὰ ἀναφέρουμε τν Léon Bloy, αττν δυτικπροφήτη μις Πνευματολογίας λευθερωτικς καπαράδοξης, «τί πέγιναν ομακαρισμοτν φτωχν κατν περιφρονημένων ατοτοκόσμου, πρωτοκαθεδρία στν Παράδεισο τοληστκαὶ ἡ παρθενικκαταξίωση τς πόρνης;»

Ατὴ ἡ «τρομοκρατικ» νοοτροπία χει βαθις θεολογικς ρίζες, ατς κριβς ποὺ ἀνάφερα πρν πλίγο, ταν πογράμμιζα, στμεσαιωνικθεολογία τς Δύσης, τσημασία ποδόθηκε στν «νδρα δύνης», τν σταυρωμένο [μετοχστπαθήματα τοΧριστο, ποτέλεσε, πωσδήποτε, να πτβασικὰ ἐλατήρια τς δυτικς πνευματικότητας. δωσε στδυτικχριστιανοσύνη μιν ασθηση τς κενώσεως τοΧριστο, κι ατὴ ἡ ασθηση δν πρξε γονη. δῶ ἀναφέρομαι στξεστράτισμα κενο, ποτπροκάλεσε μιὰ ἀποκλειστικπροσήλωση σατμόνο τν πλευρὰ ἢ ἄποψη τομυστηρίου τοΧριστο.], σσημεο, πονξεχνιέται Μεταμορφωμένος, ὁ ἔνδοξος Χριστς λουσμένος στφς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Συγκεκριμένα, θπρέπει δνὰ ἀναφερθομε στδιδασκαλία τοῦ Ἀνσέλμου γιτλύτρωση, μλλον στν κλαϊκευμένη μορφή της: Θες-Πατέρας ποτάσσεται στν νθρώπινη ντίληψη τς δικαιοσύνης, μις δικαιοσύνης μγεύση κδίκησης. μέγιστη προσβολποὺ ἔγινε στΘεό, παιτεμιν χι μικρότερη πανόρθωση, πομόνο θυσία τοΥομπορενφέρη. Πατέρας θυσιάζει τν Υό Του γινὰ ἱκανοποιήση τδικαιοσύνη Του. νκαθησυχάση τν ργΤουη λύτρωση μφανίζεται σμεταστροφτν θείων διαθέσεων. Καβέβαια, ατὴ ἡ δικαστικκασεουδαρχικθεολογία δν σχύει πισήμερα οτε στὸ ἐλάχιστο, στόσο, διαμόρφωσε μινοοτροπία, να συλλογικὸ ὑποσυνείδητο, ποδν εναι εκολο νξεπεραστ. τσι στΔύση, στνοοτροπία τς πλατις μάζας τολαο, ντιστράφηκε τνόημα τοΣταυροκαὶ ἡ σημασία τοΠροσώπου τοῦ Ἰησο. ρχικά, Σταυρς σήμαινε τν καταπατημένο θάνατο, τθρίαμβο τς ζως. Γιατκαοχριστιανοὶ ἔβαζαν σταυρος πάνω στος τάφους... Σήμερα, μως, γιτος περισσότερους πτος δυτικούς, Σταυρς εναι συνώνυμος μτθάνατο, τνεκροταφεο, κατσημεο τς νίκης μεταποιήθηκε σσημεο τομηδενός. Τὸ ἴδιο κατΠρόσωπο τοῦ Ἰησο, ττόσο εγενικό, ρωικκαπαλλόμενο, γινε ρρωστιάρικο, σφιγμένο, κακομοίρικο, χι πμιθελημένη ταπεινοφροσύνη, λλὰ ἀπμιχοντροκομμένη κακομοιριάἡ ἀξιοθρήνητη μοίρα νς «δεαλιστ» ποπγε χαμένος, να θύμα,γις ποθυσιάστηκε γιτκέφι τοσαδιστπατέρα, τ«σίχαμα τς Ναζαρέτ» (le «crapaud de Nazareth»).

Καμέσα στν στορία, τχιλιόχρονο ξετύλιγμα τν θρησκευτικν πολέμων συνοδεύτηκε πμιν ντονα πολιτικχρήση τοῦ ἀναθέματος, τοῦ ἀφορισμο, κυρίως τς κόλασης: γιατί, μέσα σαττν προοπτική, κόλαση εναι πάντοτε γιτος λλους. Ὁ ἴδιος Θες γίνεται να πλο, ποτχειρίζονται γινκατατροπώσουν πολιτικτος χθρούς, ντος στείλουν, ν εναι δυνατό, καστν κόλαση.

Ἡ ἀπάντηση, δ, εναι νθυμηθομε, πρν πὸ ὅλα καὶ ἐνάντια σκάθε νομικμονόπλευρο συμβολισμό, τλύτρωση ποὺ ἀποβλέπει στθέωση, τνίκη τοΧριστοπάνω στν κόλαση, ποπροσφέρεται γιπάντα σὲ ὅλους τος νθρώπους. Νθυμηθομε τν ποκάλυψη τοζωντανοΘεο, ποδν εναι νας τύραννος κλεισμένος στμοναξιά του, λλπλήρωμα κοινωνίας. Κι ατὴ ἡ κοινωνία ξεχειλίζει καπροσφέρεται ς Χάρη, ς νέργειες λέους καοκτιρμν, πο μς στηρίζουν, μς δέχονται, μς συχωρνε, μς κάνουν κανος νεμαστε καμες μτσειρά μας νήφοντες, τοιμοι νδεχώμαστε τν λλον κανδινώμαστε. «Τίς λόγος, Μονογενος αμα τέρπειν Πατέρα, ς οδὲ Ἰσακ δέξατο παρτοπατρς προσφερόμενον, λλντηλλάξατο τν θυσίαν, κριν ντιδος τολογικοθύματος; δλον, τι λαμβάνει μν Πατήρ, οκ ατήσας, οδδεηθείς, λλδιτν οκονομίαν κατχρναι γιασθναι τῷ ἀνθρωπίντοΘεοτν νθρπον· νατς μς ξέληται, τοτυράννου βί κρατήσας, καπρς αυτν παναγάγ διτοΥομεσιτεύσαντος... Κατπλείω σιγ σεβέσθω» [μιλία XLV, Migne P.G. 65 3 B. Τὰ ἴδια θέματα πανέρχονται συχνστδυτικπατερικπαράδοση.]

πτβιβλίο «Θεολογία μεττν "Θάνατο τοΘεοῦ"», κδ. θην.

Αναδημοσιευμένο στο τχ 269 (Απρίλιος 2015) του περιοδικού Πειραϊκή Εκκλησία.

Σχολιάστε:

Πληκτρολογήστε το σχόλιό σας
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ