«4η Διάσταση και Θεολογία»

Πάντοτε είναι μία πανδαισία και ευφορία να ακούει κανείς τον κ.Δανέζη και τον συνεργάτη του, σε θέματα φυσικής. Πάρα πολύ ωραία συζήτηση, που εύχομαι να την ακούσουν πολλοί και να αρχίσει ο νους μας να ξεκλειδώνει σιγά σιγά απ’ τα γρανάζια του. Είμαι σίγουρη πως θα τα καταφέρουμε σαν άνθρωποι, για έναν απλό λόγο. Τίποτα στο Σύμπαν δεν γίνεται για κακό. Όλα υπόκεινται στους νόμους του Σύμπαντος. Κανείς και τίποτα δεν ξεφεύγει. Σημασία για μας έχει να έχουμε ανοικτό και όχι δογματικό νου, ώστε να δεχθούμε νωρίτερα και ευκολότερα την μεγάλη ανατροπή ! Αμήν – Γένοιτο !!

Άκρως ενδιαφέρουσα και παρήγορη σε καιρούς δύσκολους συζήτηση.

Αξίζει να επισημανθεί, ο τίτλος του βιβλίου του Δ. Δημητριάδη “Πεθαίνω σαν χώρα” (φαίνεται για παράδειγμα καθαρά στο 1:14:40), αντίθεση που καιροφυλακτεί απειλητικά από το πίσω ράφι…

Σύγκρουση δυο κόσμων; ‘Ισως…

Είναι πάρα πολύ διαφωτιστικό το εν’ λόγω προ- συνέδριο. Είναι αλήθεια πως η Θεολογία και η θρησκεία είναι δυο διαφορετικά πράγματα. Η θρησκεία είναι μια σειρά από δόγματα και ως αντικείμενό της έχει το να πείσει τους μη οπαδούς της να γίνουν οπαδοί της. Η θεωλογία όμως είναι η εξέταση του ερωτήματος αν υπάρχει Θεός και πως τον βλέπουν οι θρησκείες.

Πάρα πολύ ωραίο προ- συνέδριο.

Πραγματικά νιώθω πολύ ευτυχής που υπάρχουν άνθρωποι όπως ο κ.Δανέζης , ο κ. Θεοδοσίου και όλοι αυτοί οι ωραίοι άνθρωποι. Έχω την εντύπωση πως αυτοί οι άνθρωποι συνεχίζουν κάτι που διακόπηκε βίαια κάποτε στα χρόνια του Θεοδόσιου και που κατέληξε στο θάνατο της Υπατίας. Φιλοσοφία αστρονομία και μαθηματικά ήταν ότι ένας φιλόσοφος κατείχε. Όσο για τον χριστιανισμό θεωρώ πως ήταν η μια φιλοσοφική πραγματεία με την έννοια της φιλοσοφίας όπως την εννοώ πιο πάνω. Αυτό ίσως διαφοροποιεί την ανατολική από τη δυτική εξουσία. Μπορεί τότε βίαια να έθαψαν την επιστήμη, όμως μαθητές της Υπατίας έγιναν επίσκοποι κτλ. Η εποχή μας θυμίζει πολύ την τότε εποχή. Το υλιστικό πνεύμα τότε νίκησε. Αυτή τη φορά πρέπει να προχωρήσουμε μπροστά. Δεν έχει η ανθρωπότητα πια περιθώρια να οπισθοδρομεί.

Ναι, ωραία καμμιά φορά και μαγικά αγούγονται αυτά που λένε οι επιστήμονες, όμως εμείς οι υπόλοιποι πρέπει και να κατανοούμε το δυνατόν, να αντιλαμβανόμαστε αυτά που λέγονται και να διακρίνουμε πίσω από τις έννοιες το περιεχόμενο των εκφερομένων. Oτιδήποτε εκστομίζει κάθε επιστήμονας δεν είναι κατ’ ανάγκη επιστημονικό, πρέπει να υπάρχει διάκριση ανάμεσα στο επιστημονικά παραδεκτό, έστω ως υπόθεση ή θεωρία και σε αυτό που θα χαρακτηρίζαμε ως υποκειμενική αντίληψη. Οι θρησκευτικές πεποιθήσεις για παράδειγμα, ενός επιστήμονα, ενός φιλοσόφου, του καθενός δεν μπορούν ούτε να επαληθευτούν, ούτε να διαψευστούν. Οι όποιες δοξασίες ή βιώματα περί θεού έχει ο καθένας από μας δεν είναι αντικειμενικά παρατηρήσιμα πράγματα, δεν προσεγγίζονται με όργανα μέτρησης ή με πειράματα που θα μπορούσαμε να επαναλάβουμε και να καταγράψουμε αντικειμενικά τι συμβαίνει, ανεξάρτητα από την προσωπική άποψη ή τις προκαταλήψεις του παρατηρητή, επομένως κείνται εκτός του ερευνητικού πεδίου της επιστήμης και με αυτή την έννοια δεν αφορούν όλους, δεν αφορούν το όλο, ανεξαρτήτως του τι πιστεύει ο φορέας τους.

Στο ηθικό πεδίο –συστατικό μέρος της κάθε θρησκείας και της κάθε ανθρώπινης κοινωνίας – το ζήτημα τίθεται αλλιώς. Είναι θέμα που μπορούμε να θέσουμε στο τραπέζι, να συνεννοηθούμε, να θέσουμε αρχές που θα πρέπει να γίνονται σεβαστές από την κοινότητα, ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές, πολιτικές αντιλήψεις των μελών της. Το ηθικό πρόβλημα είναι ταυτόχρονα ένα κοινωνικό και προσωπικό ζήτημα και δεν αποτελεί προνόμιο των θρησκειών, ή του κράτους. Δεν είναι απαραίτητο να είναι κανείς οπαδός μιας θρησκείας, ενός κόμματος η μιας φιλοσοφικής θεωρίας για να είναι ταυτόχρονα και ηθικός, να μην προκαλεί βλάβη στους συνανθρώπους του και στη φύση ή με θετικό πρόσημο να κάνει αυτό που θα ήθελε και οι άλλοι να κάνουν απέναντί του, να τον σέβονται και να τον αγαπούν. Το κατά πόσο αυτό το τελευταίο μπορεί να αναχθεί σε καθολικό αγαθό είναι ένα ζητούμενο, αλλά δεν πιστεύω ότι μπορεί να γίνει με καθολική υπαγόρευση στο πλαίσιο μιας θρησκείας ή μιας ιδεολογίας. Οι ιδεολογικές κατασκευές μπορεί να καταρρεύσουν, το αίτημα ωστόσο παραμένει.

Θα ήθελα να σχολιάσω εν συντομία την προβολή εκ μέρους του Δανέζη του θέματος των αισθήσεων. Είναι νομίζω κοινώς παραδεκτό πλέον, ότι οι αισθήσεις μας, που μια χαρά μας εξυπηρετούν ως όντα για την αυτοσυντήρηση και την συμμετοχή μας στη χαρά και τις οδύνες του φυσικού μας κόσμου, είναι περιορισμένες και απατηλές όσον αφορά την βαθύτερη πραγματικότητα αυτού του κόσμου. Ενώ αντιλαμβανόμαστε άμεσα τα μακροσκοπικά αντικείμενα και τις ιδιότητές τους, που αναλογούν στα μέτρα του ανθρώπινου νού, δεν μπορούμε με τις αισθήσεις μας να αντιληφθούμε τι γίνεται στο μικροσκοπικό επίπεδο της κβαντικής φυσικής, παρά μόνο με τη βοήθεια οργάνων όπως άλλωστε και στα βάθη του σύμπαντος. Και λοιπόν αυτό τι σημαίνει; Ότι τα πράγματα εκεί έξω δεν υπάρχουν ανεξάρτητα από εμάς, ότι είναι απλώς ένας αντικατοπτρισμός του νού, μια απεικόνιση, μια προβολή του εγκεφάλου μας; Θα ξαναγυρίσουμε στη σπηλιά του Πλάτωνα, στον τοίχο της οποίας oι άνθρωποι βλέπουν ως αντανάκλαση της φλόγας από τη φωτιά που καίει πίσω τους, μόνο τις σκιές-τους, όχι τους πραγματικούς εαυτούς-τους, και εκλαμβάνουν αυτές τις σκιές σαν πραγματικότητα; Και ότι κατ’ επέκταση ο πραγματικός κόσμος είναι αλλού, στο επίπεδο των ιδεών, και τούτος δώ που αντιλαμβανόμαστε δεν είναι παρά μια εικονική πραγματικότητα, ένα matrix; Επαναλαμβάνω το συλλογισμό. Αν τα αισθητήρια όργανα έχουν κάποιους περιορισμούς, τότε έπεται ότι αυτά τα οποία παρατηρούμε είναι μόνο σκιές στον τοίχο του σπηλαίου, ενώ μπορεί να υπάρχει μέρος της πραγματικότητας που είναι για πάντα απλησίαστο από τον εγκέφαλό μας.

Βέβαια, η ιδέα αυτή κάνει πολύ μικρή εντύπωση σε όποιον πιστεύει ότι το πνεύμα είναι υπεράνω της ύλης, και άρα μπορεί ο εγκέφαλος να έχει περιορισμούς, αλλά ο νους του ανθρώπου μπορεί πάντα να “σπάσει τα δεσμά του και να οδηγηθεί στο φως”. Αν όμως συμβαίνει ότι το πνεύμα δεν είναι παρά ένα παράγωγο της ύλης, τότε ο νους προέρχεται από τη λειτουργία του εγκεφάλου∙ επομένως οι περιορισμοί του εγκεφάλου είναι και περιορισμοί του νού. Και αφού οι άνθρωποι ως όντα αποτελούν μέρος της φύσης δεν μπορούν να αντιληφθούν τον κόσμο στο σύνολό του, όπως δεν μπορούμε π.χ. να δούμε ολόκληρο τον γαλαξία μας παρά τα άστρα της γειτονιάς μας μέσα στο γαλαξία μας.