1919-1922: Μικρά Ασία από τον Θρίαμβο στην Καταστρoφή

Πολύ ἐνδιαφέρουσα ἡ ἱστορική καί πολιτική αὐτή παραγωγή τοῦ Ἀντιφώνου.
Θεωρῶ ὅτι τρεῖς ἦσαν βασικά οἱ μεγαλύτερες καταστροφές πού ὑπέστη τό ἑλληνικό ἔθνος στήν τρισχιλιετῆ καί πλέον παρουσία του στή διεθνῆ κονίστρα: Στήν ἀρχαιότητα ὁ Πελοποννησιακός πόλεμος, ὅπου ἡ κλασσική Ἑλάδα αὐτοκτόνησε. Στή Βυζαντινή περίοδο ἡ ἅλωση καί λεηλασία τῆς Πόλης ἀπό τούς Φράγκους τό 1204. Ἐπίσης καταστροφικές συνέπειες εἶχε καί ἡ μοιραία μάχη τοῦ Ματζικέρτ. Στά νεώτερα χρόνια ἡ Μικρασιατική καταστροφή, ὅπου τό Αἰγαῖο παύει νά ἔχει καί στίς δύο ὄχθες του Ἔλληνες, Ἑλληνικό πληθυσμό. Νομίζω καί στίς τρεῖς-τέσσερις καταστροφές βαριά εἶναι ἡ εὐθύνη ἡμῶν τῶν Ἑλλήνων.

Φίλε Φώτη, πώς μαθαίνει η λέαινα τα κουτάβια της να επιβιώνουν ;
Δαγκάνοντάς και γρατζουνώντας τα.
Μήπως κι η Μάνα μας Ιστορία έτσι μαθαίνει κι εμάς τα γεννήματά της, τους ανθρώπους, πώς να επιβιώσουν στο τέλος ; Τα παθήματα να γίνονται μαθήματα. Διορθώνοντας τα λάθη μας πλησιάζουμε το σωστό. Και το ηλιακό σύμπαν έχει μπροστά του ακόμα πολλά δισεκατομμύρια χρόνια.
Ποιος ξέρει πώς θα είμαστε στα έσχατα. Ίσως ο πολιτισμός μας επιβληθεί της βαρβαρότητας. Για να εξαλείψουμε, όμως, την βαρβαρότητα πρέπει πρώτα να την έχουμε βιώσει. Να την αναγνωρίζουμε στο πετσί μας.
Ίσως !

Ἔτσι εἶναι ὅπως τά λές Ἀρη! . Ἄς ἐλπίσουμε ὅτι τά παθηματά μας θά μᾶς διδάξουν! Ὅπως καί ὁ Αἰσχύλος στήν τραγωδία του Ἀγαμέμνων: “τόν φρονεῖν βροτούς ὁδώσαντα, τόν πάθει μάθος θέντα κυρίως ἔχειν” (στιχ.176-178). Μετάφραση Κ.Χ.Μύρη: “Αὐτός, ὁ Ζεύς, τό δρόμο χάραξε τῆς φρονιμάδας μέσα ἀπ’τή νομοτέλεια: τό πάθος μάθος”.

Οσο πιο πολύ λαμβάνω την Ιστορία μας, φίλε Φώτη – όχι από τους επαγγελματίες ιστορικούς που έπονται αυτής αλλά από τους δημιουργούς της, όπως ο Αισχύλος που αναφέρεις – τόσο πιο πολύ πείθομαι ότι υπάρχει το θεϊκό σχέδιο όπου η αρχή οδηγεί στο τέλος, διότι καθορίστηκε από αυτό, μα δίχως μέση διότι άπειροι οι δρόμοι που τα ενώνουν. Άλλαις λέξεσι, και τα αρνητικά, θετικά είναι. Ο Θεός που έστησε αρχή και τέλος δεν γνωρίζει το όχι, μόνο το ναι ξέρει καθώς η Γνώση είναι πάντα θετική.