Γιώργος Κοντόπουλος, Ακαδημαϊκός
1 Εισαγωγή
Το θέμα του χρόνου είναι ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα της Φυσικής και της Φιλοσοφίας.
Είναι προφανές ότι η έννοια του Χρόνου σχετίζεται με την κίνηση και την μεταβολή. Ήδη ο Αριστοτέλης έλεγε "φανερον ότι ουκ έστιν άνευ κινήσεως και μεταβολής χρόνος". Ο Kant θεωρούσε τον χώρο και τον χρόνο ως "προεμπειρικούς τύπους", δηλαδή καλούπια του ανθρώπινου πνεύματος, διά μέσου των οποίων αντιλαμβανόμαστε τον εξωτερικό κόσμο. Επομένως είναι αμφίβολο αν μπορεί να νοηθεί χώρος και χρόνος χωρίς την ύπαρξη ενός πνευματικού όντος, όπως είναι ο άνθρωπος.
Η ακριβώς αντίθετη άποψη υποστηρίχθηκε από τον Laplace, ο οποίος εισήγαγε τον απόλυτο ντετερμινισμό στην Φυσική και στην όλη Επιστήμη. Θεωρεί ότι όλα τα φαινόμενα του Σύμπαντος υπάγονται σε αυστηρούς νόμους. Κατόπιν αυτού μπορεί κανείς να υπολογίσει το μέλλον και το παρελθόν του Σύμπαντος με απόλυτη ακρίβεια. Γράφει ο Laplace "Μια διάνοια, η οποία, σε μία δεδομένη στιγμή θα γνώριζε όλες τις δυνάμεις που δρούν στην φύση και τις αμοιβαίες θέσεις των όντων που την αποτελούν, αν δε εξ'άλλου η διάνοια αυτή ήταν μεγάλη ώστε να υποβάλει αυτά τα δεδομένα σε μαθηματική ανάλυση, θα περιλάμβανε στον ίδιο τύπο, τις κινήσεις των πιο μεγάλων σωμάτων του Σύμπαντος και τις κινήσεις του πιο ελαφρού ατόμου. Τίποτε δεν θα ήταν αβέβαιο σε αυτή (τη διάνοια), το μέλλον όπως και το παρελθόν θα ήσαν παρόντα μπροστά στα μάτια της. Το ανθρώπινο πνεύμα με την τελειότητα, που κατόρθωσε να δώσει στην Αστρονομία μας δίνει μια ασθενή εικόνα της διάνοιας αυτής". Αυτή την ιδανική περίπτωση παρουσιάζουν τα μαθηματικά πρότυπα του Σύμπαντος. Σε αυτά μας δίνονται οι αρχικές συνθήκες και οι νόμοι μεταβολής των φαινομένων. Τότε η εύρεση του εξαγομένου είναι απλώς ένα μαθηματικό πρόβλημα, λύσης ωρισμένων διαφορικών εξισώσεων (ή ενδεχομένως διαφορικών εξισώσεων με μερικές παραγώγους, όταν έχουμε πεδία).
Ένα απλό παράδειγμα αυτής της μορφής είναι ο νόμος της παγκοσμίου έλξεως του Νεύτωνος, ο οποίος προφανώς απετέλεσε και το πρότυπο των νόμων όπως τους φαντάστηκε ο Laplace. Αν δεχθούμε ότι όλα τα σημεία του Σύμπαντος έλκονται ανά δύο ανάλογα προς τις μάζες τους και αντιστρόφως ανάλογα του τετραγώνου της απόστασής τους, τότε η εξέλιξη του Σύμπαντος δεν είναι παρά ένα πολύπλοκο μαθηματικό πρόβλημα, αρκεί να γνωρίζουμε τις αρχικές συνθήκες, δηλαδή τις θέσεις και τις ταχύτητες όλων των σημείων του Σύμπαντος κατά μια δεδομένη στιγμή"
Όπως θα δούμε πιο κάτω η αντίληψη του Laplace δεν συμβιβάζεται με τις σύγχρονες αντιλήψεις της Φυσικής για τρεις κυρίως λόγους : (1) Οι φυσικοί νόμοι είναι γνωστοί μόνον κατά προσέγγιση. Νεώτερες έρευνες αποδεικνύουν ότι οι γνωστοί μας φυσικοί νόμοι είναι μόνον προσεγγίσεις της πραγματικότητας, που έχει ολοένα πιο βαθύτερα επίπεδα. Π.χ. ο νόμος του Νεύτωνος εξηγεί τα περισσότερα φαινόμενα της Δυναμικής Αστρονομίας, αλλά δεν εξηγεί ωρισμένα φαινόμενα, όπως οι μελανές οπές, που διέπονται από τη θεωρία της Σχετικότητος. Αλλά και η θεωρία της Σχετικότητος δεν εξηγεί τα κβαντικά φαινόμενα και ακόμη λιγότερο τα φαινόμενα της κβαντικής βαρύτητος που αναφέρονται στην αρχή του Σύμπαντος. (2) Η σύγχρονη θεωρία του Χάους μας πληροφορεί ότι και αν ακόμη υπάρχουν αυστηροί φυσικοί νόμοι, όμως μια απειροελάχιστη αλλαγή των αρχικών συνθηκών μπορεί να μας οδηγήσει σε πολύ διαφορετική εξέλιξη ενός δυναμικού συστήματος. (3) Αν ο ντετερμινισμός είναι απόλυτος τότε περιλαμβάνει και τις ανθρώπινες ενέργειες. Στην περίπτωση αυτή όλες οι ενέργειες του κάθε ανθρώπου, ακόμη και οι σκέψεις του, είναι εντελώς καθορισμένες από την αρχή του Σύμπαντος. Επομένως και οι θεωρίες τις οποίες διατυπώνει, και τα όσα λέει ή γράφει ή πιστεύει, είναι καθορισμένα. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ αλήθειας και λάθους, γιατί ότι πει κανείς, αληθινό ή όχι, είναι καθορισμένο και δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικό. Αυτή όμως η αντίληψη ανατρέπει την ίδια την Επιστήμη. Γιατί δεν υπάρχει τότε κανένα κριτήριο που να ξεχωρίζει την Επιστήμη από κάθε ψεύδος και απάτη. Μετά από αυτές τις εισαγωγικές παρατηρήσεις ερχόμαστε στις σύγχρονες απόψεις περί χρόνου που αναφέρονται στη θεωρία της Σχετικότητος και τη θεωρία των Κβάντα, αλλά κυρίως τις απόψεις που σχετίζονται με τις τελευταίες θεωρίες περί της Φύσεως και του Σύμπαντος, όπως είναι η Θεωρία των Υπερχορδών, η Κβαντική Βαρύτης και η Θεωρία του Χάους.
2 Ο Χρόνος της Σχετικότητος
Είναι γνωστή η διαστολή του χρόνου της Ειδικής Θεωρίας της Σχετικότητος. Ο χρόνος σε ένα σύστημα που κινείται πηγαίνει βραδύτερα από ότι ο χρόνος στο ακίνητο σύστημα. 'Ετσι αν ένας αστροναύτης ταξιδεύσει με το διαστημόπλοιό του με ταχύτητα που πλησιάζει την ταχύτητα του φωτός, όταν γυρίσει θα είναι πολύ νεώτερος απ' ότι οι κάτοικοι της γης.
Το φαινόμενο αυτό έχει ελεγχθεί πειραματικά (α) με ταξιδιώτες που κάνουν το γύρο της γης και όταν επιστρέφουν διαπιστώνεται από τα χρονόμετρά τους ότι είναι κατά ένα κλάσμα του δευτερολέπτου νεώτεροι από τους κατοίκους που δεν μετακινήθηκαν, (β) με ραδιενεργά σωμάτια, που κινούνται με ταχύτητα πολύ κοντά στην ταχύτητα του φωτός και διαπιστώνεται ότι ο χρόνος ζωής τους αυξάνει πολύ, μέχρις ένα παράγοντα 1000. Αν το ίδιο συνέβαινε σ' έναν αστροναύτη που θα πήγαινε μέχρι το κέντρο του γαλαξία μας, σε μια απόσταση 8000 ετών φωτός, θα επέστρεφε μετά 46000 έτη, αλλά θα ήταν μόνο 16 έτη μεγαλύτερος. Εδώ όμως διατυπώνεται το "παράδοξο των ωρολογίων", ή "παράδοξο των διδύμων". Αν ο ένας από τους διδύμους γίνει αστροναύτης θα γυρίσει σε λίγο χρόνο δικό του, ενώ ο δίδυμος αδελφός του θα έχει γεράσει. Αφού όμως η κίνηση είναι σχετική τίθεται το ερώτημα. Δεν θα μπορούσε ο αστροναύτης να πει "Εγώ έμεινα μέσα στο σκάφος μου όλο αυτό το διάστημα, ενώ ο αδελφός μου μαζί με όλη τη γη έφυγε μακρυά και γύρισε, άρα αυτός είναι νεώτερος"; Η απάντηση στο παράδοξο αυτό είναι ότι ο αστροναύτης υπέστη επιτάχυνση για να ξεκινήσει και επιβράδυση (αρνητική επιτάχυνση) για να αλλάξει πορεία και να επιστρέψει, ενώ η γη και ο αδελφός του δεν υπέστησαν τέτοιες επιταχύνσεις. Αλλά η επιτάχυνση στην Ειδική Θεωρία Σχετικότητος είναι απόλυτη και όχι σχετική όπως είναι η ταχύτης. Επομένως η διαφορά ηλικίας είναι κάτι το απόλυτο. Μερικοί προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν εδώ την Γενική Θεωρία Σχετικότητος, στην οποία και η επιτάχυνση είναι σχετική. Αλλά στην περίπτωση αυτή η επιτάχυνση ισοδυναμεί με ένα πεδίο βαρύτητας. Δηλαδή αν θεωρηθεί ότι ο αστροναύτης δεν υπέστη επιτάχυνση αλλά έμεινε ακίνητος (στο δικό του σύστημα αναφοράς, δηλαδή στο διαστημόπλοιό του), είμαστε υποχρεωμένοι να θεωρήσουμε ότι παρουσιάσθηκε ένα ισχυρό πεδίο βαρύτητας στο χώρο, και αυτό έφερε την ίδια ασυμμετρία μεταξύ των διδύμων. Το παράδοξο των διδύμων φαίνεται ότι είναι μακρυά από την πραγματικότητα. Αλλά η διαστολή του χρόνου έχει άμεση εφαρμογή στους μεγάλους επιταχυντές, όπως στο CERN, που επιταχύνουν σωμάτια με ταχύτητες που πλησιάζουν την ταχύτητα του φωτός. Ακόμη πιο σημαντική είναι η διαστολή του χρόνου κοντά στις μελανές οπές, που αποτελούν χαρακτηριστικές εφαρμογές της γενικής Θεωρίας της Σχετικότητος. Είναι γνωστό ότι μια μελανή οπή έχει τόσο ισχυρό βαρυτικό πεδίο ώστε κανένα σώμα, ούτε καν το φως δεν μπορεί να βγεί έξω από αυτή. Συγκεκριμένα υπάρχει γύρω από το κέντρο της μελανής οπής μια σφαιρική επιφάνεια που λέγεται "ορίζοντας γεγονότων" και από την οποία τίποτε δεν μπορεί να εξέλθει. Αντίθετα κάθε φωτόνιο ή άλλο σωμάτιο που πλησιάζει ακτινικά τον ορίζοντα γεγονότων εισέρχεται μέσα στη μελανή οπή και καταλήγει στο κέντρο της. Κοντά στην επιφάνεια της μελανής οπής υπάρχει μια τεράστια διαστολή χρόνου, η οποία τείνει στο άπειρο καθώς ένα σωμάτιο φθάνει στον ορίζοντα. Έτσι αν ένας αστροναύτης πλησιάσει μια τέτοια μελανή οπή (και έχουμε αρκετές ενδείξεις για το ότι υπάρχουν πολλές μελανές οπές στο Σύμπαν), αυτός μεν θα διαπιστώνει ότι έφθασε και πλησίασε τον ορίζοντα της μελανής οπής σε μικρό σχετικά χρονικό διάστημα, ενώ οι εξωτερικοί παρατηρητές θα διαπιστώνουν ότι ποτέ δεν έφθασε στον ορίζοντα, αφού με το δικό τους χρόνο απαιτείται άπειρο χρονικό διάστημα για να εισέλθει ο αστροναύτης στην μελανή οπή. Αλλά αν μεταφερθούμε στη θέση του αστροναύτη, αυτός δεν διαπιστώνει τίποτε το παράδοξο κατά τη διάβαση του ορίζοντα τη μελανής οπής, αφού ο ορίζοντας δεν αποτελεί ένα υλικό εμπόδιο. Διαπιστώνει μόνο, καθώς πλησιάζει τη μελανή οπή, ότι δεν παρατηρούνται αστέρες προς τη διεύθυνση της μελανής οπής, και ολοένα και λιγότερο αστρικό φως φθάνει σ' αυτόν, εκ των όπισθεν. Το φως αυτό χάνεται εντελώς, όταν ο αστροναύτης περάσει τον ορίζοντα. Αν όμως ο αστροναύτης κατευθύνεται προς το κέντρο της μελανής οπής θα καταλήξει να γίνει ένα μαθηματικό σημείον ακριβώς στο κέντρο σε λίγο σχετικά χρόνο ("ίδιο χρόνο") αφότου εισέλθει στη μελανή οπή. Η μοίρα αυτή μπορεί να αποφευχθεί αν η μελανή οπή είναι περιστρεφόμενη, οπότε, αν ο αστροναύτης δεν ακολουθεί τροχιά κατ' ευθείαν προς το κέντρο της οπής, αλλά μια λίγο έκκεντρη τροχιά, θα πλησιάσει μεν το κέντρο, θα φύγει όμως ταχύτατα προς τα έξω. Τότε, σύμφωνα με ωρισμένους, θα εξέλθει από την μελανή οπή σε ένα νέο κόσμο, που θα υπάρχει μετά από τον άπειρο δικό μας χρόνο. Αυτή όμως η άποψη προϋποθέτει ότι η μελανή οπή θα υπάρχει, ακόμη και όταν ο χρόνος μας φθάσει και υπερβεί το άπειρο. Αλλά είναι γνωστό από άλλες θεωρητικές μελέτες ότι οι μελανές οπές δεν υπάρχουν αιωνίως. Επομένως το ερώτημα, τι θα γίνει με τον αστροναύτη μετά από άπειρο δικό μας χρόνο, δεν τίθεται, αφού δεν θα υπάρχει πλέον η μελανή οπή. Η μόνη συνεπής απάντηση είναι ότι ο αστροναύτης, πριν ακόμη φθάσει στον ορίζοντα της μελανής οπής θα την δει να εξαφανίζεται, όταν έλθει το τέλος ζωής της, πράγμα που θα γίνει οπωσδήποτε σε πεπερασμένο χρόνο. Η εξαφάνιση των μελανών οπών είναι ένα φαινόμενο που προβλέπεται από τη κβαντική θεωρία βαρύτητος. Σύμφωνα με την θεωρία αυτή η μελανή οπή έχει μια δική της ακτινοβολία (που λέγεται "ακτινοβολία Hawking"), η οποία δεν προβλέπεται από την κλασική θεωρία της σχετικότητος. Με την ακτινοβολία αυτή η μελανή οπή χάνει την μάζα της (η μάζα της μετατρέπεται σε ακτινοβολία), όλο με ταχύτερο ρυθμό, έως ότου η μελανή οπή ολόκληρη εξαφανισθεί σε μια τελική έκρηξη. Εδώ θα πρέπει να τονισθεί ότι τα σωμάτια (και οι αντίστοιχοι "παρατηρητές") που βρίσκονται έξω από τις μελανές οπές αποτελούν την μεγίστη πλειοψηφία των σωμάτων του Σύμπαντος. Το Σύμπαν σε μεγάλη κλίμακα είναι ομογενές και ισότροπο και επομένως διέπεται από ένα κοινό "κοσμικό χρόνο". Έτσι παρ' όλον ότι έχουμε τη σχετικότητα του χρόνου για κάθε κινούμενο παρατηρητή, εν τούτοις υπάρχει ένα κοινό υπόβαθρο χρόνου που αφορά το Σύμπαν σαν σύνολο. Γι' αυτό παρ' όλες τις τοπικές ανωμαλίες των χρόνων των διαφόρων παρατηρητών υπάρχει ο κοσμικός χρόνος που διέπει το Σύμπαν ολόκληρο. Έτσι η έκφραση "ηλικία του Σύμπαντος" έχει παγκόσμιο νόημα, και θα δούμε πιο κάτω τις εφαρμογές της εννοίας αυτής.
3 Το Βέλος του Χρόνου
Ονομάζουμε "βέλος του χρόνου" την φορά του χρόνου από το παρελθόν, διά μέσου του παρόντος, προς το μέλλον.
Η διαφορά μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος είναι προφανής. Το παρελθόν είναι κάτι το αμετάβλητο και παγωμένο. Είναι ένα δεδομένο που δεν αλλάζει με τίποτε, ενώ το μέλλον είναι αβέβαιο και περιέχει πολλές δυνατότητες. Αυτή η διάκριση ισχύει βεβαίως στα γεγονότα που εξαρτώνται από την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου. Αν ελεύθερη βούληση δεν υπάρχει, και ισχύει ο απόλυτος ντετερμινισμός του Laplace, τότε και το μέλλον είναι απολύτως παγωμένο και αμετάβλητο. Αυτό φαίνεται καθαρά στα μεγάλης κλίμακας φαινόμενα, όπως είναι τα αστρονομικά φαινόμενα. Το αν θα ανατείλει ο ήλιος αύριο δεν εξαρτάται από τις ανθρώπινες ενέργειες. Ότι και να κάνει ο άνθρωπος δεν μπορεί να εμποδίσει την ανατολή του ηλίου αύριο. Μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι το γεγονός αυτό είναι βέβαιο. Παρ' όλα αυτά υπάρχει μια μικρή πιθανότητα, ο ήλιος μέχρι αύριο να συγκρουσθεί με ένα άλλο αστέρα (που πλησιάζει αυτή τη στιγμή με ταχύτητα πολύ κοντά στην ταχύτητα του φωτός, και άρα δεν τον έχουμε ακόμη παρατηρήσει), και έτσι ο ήλιος μπορεί να καταστραφεί πριν από αύριο το πρωί. Αυτή όμως η πιθανότητα είναι εξαιρετικά μικρή, έτσι ώστε να θεωρηθεί πρακτικά αδύνατη. Το πιο σημαντικό ίσως χαρακτηριστικό των βασικών φυσικών νόμων που διέπουν το Σύμπαν είναι ότι οι νόμοι αυτοί είναι αντιστρεπτοί στο χρόνο. Δηλαδή οι φυσικοί νόμοι δεν κάνουν διάκριση μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος. Ένας τέτοιος φυσικός νόμος είναι ο νόμος της βαρύτητας. Π.χ. η τροχιά της γης γύρω από τον ήλιο είναι μια έλλειψη που μπορεί να διαγραφεί είτε κατά την ορθή φορά (από το χθες, στο σήμερα και στο αύριο), είτε κατά την ανάδρομη φορά (από το αύριο, στο σήμερα και στο χθες). Οι εξισώσεις που διέπουν την δεύτερη κίνηση είναι ίδιες με αυτές που διέπουν την πρώτη κίνηση. Αν μια στιγμή αντιστρέψουμε την ταχύτητα της γης στην τροχιά της γύρω από τον ήλιο, θα διαγράψει την ίδια τροχιά με αντίθετη φορά, αλλά αυτή η κίνηση είναι η ίδια με την παρατηρουμένη κίνηση της γης, αν αυτή θεωρηθεί κατά την αντίθετη φορά του χρόνου. Το ίδιο ισχύει για όλους (σχεδόν) τους νόμους της Φύσεως: Τους νόμους της Σχετικότητος, του Ηλεκτρομαγνητισμού, της Κβαντικής Φυσικής, και τους περισσότερους νόμους της Πυρηνικής Φυσικής. Υπάρχει ένας μόνον, ανεξήγητος μέχρι τώρα, νόμος της Πυρηνικής Φυσικής, που αφορά τη διάσπαση ωρισμένων σωματίων (των μεσονίων Κ), που δεν είναι εντελώς συμμετρικός ως προς την φορά του χρόνου. Τότε από που προέρχεται η τόσο ισχυρή μας εντύπωση ότι ο χρόνος έχει ωρισμένη φορά (βέλος) και ότι το παρελθόν και το μέλλον είναι εντελώς διαφορετικά; Υπάρχουν τρία κυρίως φαινόμενα (εκτός της διασπάσεως των σωματίων Κ) που χαρακτηρίζονται από φορά του χρόνου, (α) η αύξηση της εντροπίας, (β) η μετάδοση της ακτινοβολίας και (γ) η διαστολή του Σύμπαντος.
3.1. Αύξηση της εντροπίας Αυτή αναφέρεται στην κατανομή πολλών σωματίων στο χώρο. Με την πάροδο του χρόνου (προς τη θετική φορά) η κατανομή γίνεται πιο ομοιόμορφη και άρα πιο πιθανή. Π.χ. αν σε ένα κενό δωμάτιο ανοίξουμε μια μικρή οπή για λίγο ώστε να εισέλθουν ωρισμένα μόρια αερίου, αυτά στην αρχή είναι συγκεντρωμένα κοντά στην οπή, αλλά σύντομα κινούνται ακανόνιστα και γεμίζουν τελικά ομοιόμορφα όλο το δωμάτιο. Η εντροπία του αερίου είναι ανάλογος του λογαρίθμου της πιθανότητας. Όταν το αέριο γεμίσει το δωμάτιο έχουμε την μεγίστη πιθανότητα και εντροπία του. Η αντίστροφη εξέλιξη του αερίου, η δυνατότητα δηλαδή να συγκεντρωθούν πάλι όλα τα μόρια του αερίου κοντά στην αρχική οπή, αφήνοντας κενό το υπόλοιπο δωμάτιο, δεν είναι αδύνατη, αλλά είναι πάρα πολύ απίθανη. Και αν ακόμη περιμένουμε ένα χρονικό διάστημα ίσο με την ηλικία του Σύμπαντος η πιθανότητα να επανέλθει το σύστημα στην αρχική, εντελώς ανομοιόμορφη κατάσταση, είναι πάρα πολύ μικρή. Ένα άλλο παράδειγμα είναι η μεταφορά θερμότητας από ένα θερμό σώμα σε ένα ψυχρό σώμα. Αυτή η μεταφορά γίνεται γιατί τα άτομα του θερμού σώματος που κινούνται με μεγάλες άτακτες ταχύτητες, μεταδίδουν τις έντονες κινήσεις τους κατά τις κρούσεις με τα ψυχρά άτομα του άλλου σώματος, δηλαδή άτομα που έχουν μικρές άτακτες κινήσεις. Κατά την επαφή των δύο δωμάτων η συνολική ενέργεια των ατόμων δεν αλλάζει αλλά η κατανομή των ταχυτήτων τους γίνεται πιο πιθανή, δηλαδή πιο ομοιόμορφη. Και στην περίπτωση αυτή το ενδεχόμενο τα θερμά άτομα να γίνουν θερμότερα και τα ψυχρά ψυχρότερα δεν αποκλείεται, αλλά η πιθανότητα είναι πολύ μικρή. Επομένως η αύξηση της εντροπίας είναι ένας "στατιστικός νόμος" που αναφέρεται σε πλήθος ατόμων, αλλά όχι στα επί μέρους άτομα, τα οποία κινούνται με βάση τις συνήθεις αντιστρεπτές δυνάμεις, π.χ. τις ηλεκτρομαγνητικές δυνάμεις που προκαλούν τις απωστικές κινήσεις μετά από κάθε κρούση δύο σωματίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι στατιστικοί νόμοι δεν είναι απόλυτοι, δηλαδή επιδέχονται εξαιρέσεις. Π.χ. αποδεικνύεται μαθηματικά ότι τα μόρια του αερίου ενός δωματίου θα επανέλθουν κάποτε πολύ κοντά στις αρχικές τους θέσεις κοντά στην οπή από την οποία εισήλθαν στο δωμάτιο. Ο χρόνος επανόδου ονομάζεται "χρόνος Poincare" και μπορεί να υπολογισθεί. Ο χρόνος αυτός είναι πάρα πολύ μεγάλος, αλλά το γεγονός παραμένει ότι κάποτε η εντροπία του αερίου θα γίνει μικρότερη από την μέγιστη τιμή. Τότε πώς λέμε ότι η αύξηση της εντροπίας χαρακτηρίζει το βέλος του χρόνου, δηλαδή τη θετική φορά του χρόνου; Η απάντηση βρίσκεται στην θεωρία πιθανοτήτων και στις αρχικές συνθήκες του συστήματος. Αν το σύστημα βρίσκεται αρχικά (όταν αρχίζει το πείραμα) σε κατάσταση μακρυά από την μέγιστη εντροπία, η πιθανότητα ότι η εντροπία θα αυξηθεί είναι ασυγκρίτως μεγαλύτερη από το ότι θα ελαττωθεί. Το ίδιο ισχύει και στην μεταφορά θερμότητας από το θερμό στο ψυχρό σώμα και σε όλα τα στατιστικά φαινόμενα. Έτσι π.χ. στην περίπτωση του Σύμπαντος υπολογίζεται ότι η αρχική του εντροπία (στο Big Bang) ήταν πολύ κοντά στο μηδέν, ενώ σήμερα η εντροπία του έχει φθάσει τα 109 ανά σωμάτιο και υπολογίζεται ότι αν η τελική φάση του Σύμπαντος είναι μια νέα κατάρρευση (το big crunch) η εντροπία του Σύμπαντος θα γίνει 1040 ανά σωμάτιο (όπως υπολογίζει ο Penrose).
3.2 Μετάδοση της Ακτινοβολίας Η ακτινοβολία μεταδίδεται από την πηγή της, π.χ. από μια λυχνία, προς τα έξω. Επειδή το φως είναι ηλεκτρομαγνητικής φύσεως η φωτεινή ακτινοβολία είναι όμοια με την ακτινοβολία ενός διπόλου, του οποίου οι ταλαντώσεις δημιουργούν κύματα, που μεταδίδονται με την ταχύτητα του φωτός c. Είναι προφανές ότι η ακτινοβολία αυτή μεταδίδεται προς τα έξω. Η μετάδοση της ακτινοβολίας ακολουθεί τους νόμους του Maxwell. Σε ένα σημείο του χώρου, σε απόσταση r από την πηγή, δημιουργείται ένα ηλεκτρικό και ένα μαγνητικό δυναμικό που είναι καθυστερημένο ως προς την πηγή κατά χρόνο Δt=r/c. Αυτό λέγεται "καθυστερημένο δυναμικό". Όμως οι εξισώσεις του Maxwell έχουν και μια άλλη λύση που δίνει ένα "προχωρημένο δυναμικό" που προηγείται του δυναμικού της πηγής κατά χρόνο Δt=r/c. Εν τούτοις η ακτινοβολία ακολουθεί το καθυστερημένο δυναμικό (ορθή φορά του χρόνου) και όχι το προχωρημένο δυναμικό, που αντιστοιχεί στην αντίστροφη φορά του χρόνου. Η κίνηση της ακτινοβολίας εξαρτάται από τις αρχικές συνθήκες, και συγκεκριμένα από την ύπαρξη της πηγής. Δηλαδή η ακτινοβολία απομακρύνεται από την πηγή κατά την ορθή φορά του χρόνου. Αν έχουμε μια επιφάνεια που ανακλά όλα τα κύματα, τότε μερικά κύματα απομακρύνονται από την πηγή και άλλα πλησιάζουν. Αν τότε φύγει από τη μέση η πηγή, δημιουργείται μια κατάσταση "στάσιμου κύματος" όπου η φορά των κυμάτων δεν είναι καθορισμένη. Επομένως υπάρχει φορά των κυμάτων που αντιστοιχεί στα καθυστερημένα δυναμικά, μόνον όταν υπάρχει μια πηγή η οποία αποτελεί την αρχική συνθήκη του κύματος.
3.3 Διαστολή του Σύμπαντος Είναι γνωστό ότι το Σύμπαν συνεχώς διαστέλλεται, με ταχύτητα που είναι ανάλογη (περίπου) της αποστάσεως. Η διαστολή του Σύμπαντος δίνει ένα χαρακτηριστικό βέλος του χρόνου. Καθώς ο χρόνος προχωρεί προς τα εμπρός οι αποστάσεις των γαλαξιών αυξάνουν και η κλίμακα του Σύμπαντος αυξάνει. Και στην περίπτωση αυτή η φορά του χρόνου εξαρτάται από τις αρχικές συνθήκες. Η διαστολή του Σύμπαντος αρχίζει με το big bang την αρχική έκρηξη του Σύμπαντος ενώ το τέλος του θα είναι ή μια άπειρη διαστολή, ή μια κατάρρευση που ονομάζεται big crunch. Σήμερα θεωρείται πιο πιθανό ότι το Σύμπαν θα διαστέλλεται επ' άπειρον. Αυτό βασίζεται σε παρατηρήσεις των τελευταίων ετών, που δείχνουν ότι υπάρχει μια κοσμολογική σταθερά στο Σύμπαν, δηλαδή μια απωστική δύναμη, που επιταχύνει τη διαστολή. Παρ' όλα αυτά συζητείται ακόμη το ενδεχόμενο κάποτε η διαστολή του Σύμπαντος να σταματήσει και κατόπιν το Σύμπαν να καταρρεύσει σε μια υπέρπυκνη κατάσταση. Μερικοί υπέθεσαν ότι μια τέτοια κατάρρευση του Σύμπαντος είναι καθ' όλα συμμετρική με τη διαστολή του, δηλαδή η φορά του χρόνου αλλάζει κατά την κατάρρευση. Μια τέτοια άποψη διατύπωσε ο Hawking. Εν τούτοις σε μια πρόσφατη εργασία του ο ίδιος ο Hawking διαπίστωσε ότι έκανε λάθος στην άποψή του αυτή και μάλιστα τόνισε ότι αυτό ήταν το μεγαλύτερο λάθος της επιστημονικής του καριέρας. Από το άλλο μέρος ο Penrose διαπίστωσε ότι το big crunch έχει ασυγκρίτως μεγαλύτερη εντροπία (της τάξεως 1040 ανά σωμάτιο) από ότι το bιg bang (που έχει μηδενική ή σχεδόν μηδενική εντροπία), άρα το bιg crunch διαφέρει ουσιαστικά από το big bang. Δεν είναι απολύτως σαφές πως συνδέονται τα διάφορα βέλη του χρόνου. Πάντως τα κυριώτερα βέλη του χρόνου (εντροπίας, ακτινοβολίας και διαστολής του Σύμπαντος) συνδέονται άμεσα με την φορά μεταξύ αιτίου και αποτελέσματος. Το αίτιο προηγείται του αποτελέσματος και το αποτέλεσμα έπεται του αιτίου. Αυτή η διάκριση είναι προφανής στη συνήθη διατύπωση των φυσικών νόμων. Π.χ. στη βαρύτητα βλέπουμε ότι ένα σώμα που αφήνεται ελεύθερο πέφτει προς τη γη. Στον ηλεκτρομαγνητισμό βλέπουμε ότι ένα φωτεινό σήμα μεταδίδεται με την ταχύτητα του φωτός. Αλλά και στις επί μέρους ενέργειες του ανθρώπου το αίτιο προηγείται του αποτελέσματος. Ανάλογα φαινόμενα αναφέρονται στην αίσθηση του χρόνου που έχει ο άνθρωπος. Τα φαινόμενα που αντιλαμβάνεται με τις αισθήσεις, ή με τις κινήσεις του, ή τις εσωτερικές του λειτουργίες ο άνθρωπος δίνουν την αίσθηση του χρονικού διαστήματος. Π.χ. μετά ωρισμένες ώρες ο άνθρωπος αισθάνεται την ανάγκη του φαγητού ή του ύπνου. Το πρόβλημα όμως είναι πιο πολύπλοκο στις καθαρά "ψυχικές λειτουργίες" του ανθρώπου. Π.χ. όταν κανείς βρίσκεται σε αγωνία αισθάνεται ότι ο λεπτοδείκτης του ωρολογίου του προχωρεί πολύ αργά. Αντίθετα όταν βρίσκεται σε κατάσταση ευφορίας δεν καταλαβαίνει πότε πέρασε η ώρα. Ειδικότερα στην κατάσταση του ύπνου ένα όνειρο που διαρκεί ελάχιστο χρόνο μπορεί να περιλαμβάνει περιστατικά μεγάλης φαινομενικής διάρκειας. Το πρόβλημα είναι αν ο ψυχολογικός χρόνος υπάρχει και εκτός των οργανικών λειτουργιών. Σαν παράδειγμα ας θεωρήσουμε την θεολογική άποψη της ζωής μετά θάνατο. Θεωρούμε, σωστά, ότι μετά θάνατον η ψυχή δεν βρίσκεται σε ωρισμένο χώρο. Αλλά βρίσκεται σε ωρισμένο χρόνο; Παρακολουθεί δηλαδή τα ανθρώπινα φαινόμενα, καθώς αυτά εκτυλίσσονται στη γη; Ωρισμένα χωρία της Αγίας Γραφής, και ιδιαίτερα της Αποκαλύψεως του Ιωάννου, δίνουν αυτή την εντύπωση. Αλλά στο θέμα αυτό θα επανέλθουμε πιο κάτω.
4 Υπάρχει Κυκλικός Χρόνος;
Κυκλικός ονομάζεται ο χρόνος αν τα φαινόμενα επαναλαμβάνονται κατά περιοδικό τρόπο μετά από ένα χρονικό διάστημα που ονομάζεται περίοδος.
Ένα παράδειγμα κυκλικού φαινομένου κατά προσέγγιση είναι η κίνηση της γης γύρω από τον ήλιο. Στην περίπτωση αυτή η περίοδος είναι ένα έτος. Αν όλα τα φαινόμενα επαναλαμβάνονταν ακριβώς τα ίδια μετά ένα έτος, θα είχαμε ένα Σύμπαν με κυκλικό χρόνο. Αλλά βεβαίως τα περισσότερα φαινόμενα δεν είναι περιοδικά. Όταν η γη επανέρχεται στο περιήλιο της κάθε 1η Ιανουαρίου, πολλές αλλαγές έχουν γίνει στον πλανήτη μας. Έτσι η περιοδικότητα της κινήσεως της γης είναι ένα ασήμαντο γεγονός μπροστά στο πλήθος των μη περιοδικών φαινομένων που λαμβάνουν χώρα. Είναι όμως δυνατό να έχουμε ποτέ πλήρη επανάληψη των διαφόρων γεγονότων της φύσεως; Μια τέτοια δυνατότητα θα υπήρχε αν ήταν εφικτό να γυρίσουμε πίσω στο παρελθόν. Αυτό θα ήταν ένα "ταξείδι στο χρόνο" όπως συνήθως λέγεται. Αλλά ένα ταξείδι στο χρόνο δημιουργεί μερικά παράδοξα που φαίνονται αδύνατο να συμβούν. Τέτοιο είναι το "παράδοξο του παππού" που μπορεί να διατυπωθεί ως εξής : Ένας άνθρωπος γυρίζει στο παρελθόν και συναντά τον παππού του τον οποίον σκοτώνει. Τότε πως θα γεννηθεί ο πατέρας του και αυτός ο ίδιος; Αν όμως υπάρχει απόλυτη αιτιότης στο Σύμπαν τότε είναι δυνατόν να υπάρξουν ταξείδια στο παρελθόν χωρίς παράδοξα. Δηλαδή ο ταξειδιώτης του παρελθόντος απλούστατα δεν μπορεί να σκοτώσει τον παππού του, ούτε να κάνει οτιδήποτε που θα ήταν ασυμβίβαστο με το γνωστό μας Σύμπαν. Αναφέρουμε τα ταξείδια στο παρελθόν γιατί υπάρχουν λύσεις των εξισώσεων της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητος, που επιτρέπουν τέτοια ταξείδια. Βεβαίως οι λύσεις αυτές είναι εξαιρέσεις μέσα στο σύνολο των λύσεων, αλλά είναι δυνατόν θεωρητικά να παρουσιασθούν. Τέτοιες λύσεις είναι οι περιπτώσεις όπου ο χωροχρόνος παρουσιάζει τεράστιες καμπυλώσεις σε ωρισμένα σημεία, ώστε να δημιουργηθούν "σκουληκότρυπες", δηλαδή "τρύπες" απ' όπου μπορεί κανείς να πάει σε πολύ διαφορετικά σημεία του χώρου (π.χ. σε άλλους αστέρες) και του χρόνου (στο παρελθόν ή στο μέλλον). Υπάρχουν πολλά μυθιστορήματα και ταινίες επιστημονικής φαντασίας, όπου παρουσιάζονται άτομα που προσπαθούν να αλλάξουν το παρελθόν, ή θέλουν να γνωρίσουν το μέλλον. Πάντως επειδή οι λύσεις με σκουληκότρυπες και ταξείδια στο χρόνο είναι πολύ ειδικές, δεν θα τις συζητήσουμε περαιτέρω.
5 Ο Χρόνος της Θεωρίας των Kβαντα
Η βασική εξίσωση της θεωρίας των κβάντα είναι η εξίσωση του Schrodinger. Η εξίσωση αυτή παριστάνει κύματα ανάλογα με τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα που δίνουν οι εξισώσεις του Maxwell. Τα κύματα αυτά είναι απολύτως ντετερμινιστικά, και η φορά τους είναι καθορισμένη όταν δοθούν οι αρχικές συνθήκες.
Αλλά η κβαντική θεωρία παριστάνει όχι μόνο κύματα, αλλά και σωμάτια. Ακριβέστερα, τα υλικά σωμάτια, όπως π.χ. τα ηλεκτρόνια είναι συγχρόνως και κύματα, και αντιθέτως τα κύματα, όπως το φως, είναι συγχρόνως και σωμάτια (φωτόνια). Αυτό ο δυασμός κυμάτων και σωματίων δημιουργεί τα παράδοξα της κβαντικής θεωρίας. Ένα πολύ γνωστό παράδειγμα είναι η περίπτωση των δύο οπών. Αν εμπρός από μια πηγή φωτονίων, ή ηλεκτρονίων, έχουμε ένα διάφραγμα με δύο οπές, τότε πίσω από το διάφραγμα παρατηρούμε φαινόμενα συμβολής, που εξηγούνται εύκολα αν θεωρήσουμε ένα κύμα που περνάει και από τις δύο οπές. Αν όμως θεωρήσουμε σωμάτια που εκπέμπονται πολύ αραιά, π.χ. ένα ηλεκτρόνιο ανά λεπτό, τότε πώς δημιουργούνται τα φαινόμενα συμβολής; Δίνεται η εντύπωση ότι τα ηλεκτρόνια περνούν και από τις δύο οπές, αλλά χωρίς να κοπούν, και χωρίς να αλλάξουν την σχεδόν ευθύγραμμη τροχιά τους. Αυτό το παράδοξο περιγράφεται από μια συνάρτηση πιθανότητας ψ. Η εξίσωση του Schrodinger περιγράφει τη μεταβολή της συναρτήσεως ψ στο χώρο και στον χρόνο. Αλλά αυτή η συνάρτηση χαρακτηρίζει τη συμπεριφορά ενός μεγάλου αριθμού σωματίων. Ετσι ο δυασμός κύματος-σωματίου μας αναγκάζει να παραιτηθούμε από την περιγραφή της κινήσεως κάθε σωματίου και μας επιτρέπει να περιγράψουμε μόνο τη συμπεριφορά μεγάλων συνόλων σωματίων. Είναι προφανές ότι η κατάσταση της φυσικής δεν είναι καθόλου ικανοποιητική στο σημείο αυτό. Θα δούμε μόνο, πιο κάτω, μια προσπάθεια αποφυγής των δυσκολιών με μια μη γραμμική γενίκευση της θεωρίας των κβάντα που διατύπωσε ο Penrose. Πάντως ο δυασμός σωματίου-κύματος μας οδηγεί σε μια απροσδιοριστία, που είναι βασική στην θεωρία των κβάντα, την απροσδιοριστία Heisenberg. Οι αβεβαιότητες δύο συζυγών μεγεθών της Φυσικής, όπως η θέση χ ενός σωματίου και η ορμή p=mv, όπου m είναι η μάζα και ν η ταχύτητα του σωματίου, έχουν γινόμενο ίσο με τη σταθερά δράσεως του Planck Δx Δρ=h (1) Η απροσδιοριστία Heisenberg είναι πολύ γνωστή, ώστε να μη χρειάζεται να την περιγράψω εδώ. Θα επισημάνω μόνο μια εφαρμογή της στο χρόνο. Το συζυγές ποσό του χρόνου t, είναι η ενέργεια Ε. Άρα οι αβεβαιότητες Δt και ΔΕ συνδέονται με την σχέση Δt ΔΕ=h (2) Αυτή η σχέση έχει πολύ μεγάλη σημασία. Το ΔΕ είναι ίσο με ΔΕ=mc2 όπου m είναι η μάζα. Αν π.χ. m είναι η μάζα ενός σωματίου, τότε για ένα μικρό χρόνο Δτ μπορεί να δημιουργηθεί, και πάλι να χαθεί, ένα σωμάτιο m. Τέτοια σωμάτια m λέγοται "εικονικά" και δημιουργούνται για μικρά χρονικά διαστήματα μέσα στο κενό. Ετσι παρ' όλον ότι το κενό υποτίθεται ότι δεν περιέχει καθόλου ύλη, εν τούτοις είναι γεμάτο από "εικονικά" σωμάτια, που δημιουργούνται και χάνονται συνεχώς. Οι συνέπειες αυτού του φαινομένου είναι δυνατόν να παρατηρηθούν. Υπάρχουν δηλαδή πειράματα που βεβαιώνουν την στιγμιαία ύπαρξη πολλών εικονικών σωματίων μέσα στο απόλυτο κενό. Μερικοί έκαμαν μια επέκταση της θεωρίας αυτής σε όλο το Σύμπαν. Αν m είναι η μάζα του όλου Σύμπαντος, τότε ένα ολόκληρο Σύμπαν μπορεί να δημιουργηθεί σε ένα χρόνο Δt, αν βεβαίως το Δτ είναι αρκετά μικρό. Ετσι λοιπόν, λένε, μπορούν να δημιουργηθούν άπειρα Σύμπαντα, σε ένα πολύ μικρό χρόνο Δt, και το δικό μας Σύμπαν δεν είναι τίποτε άλλο από μια τυχαία δημιουργία εκ του μηδενός, σύμφωνα με την αρχή της απροσδιοριστίας του Heisenberg Η άποψη αυτή τονίσθηκε ιδιαίτερα τα τελευταία έτη σαν μια "επιστημονική" ερμηνεία της δημιουργίας του Σύμπαντος, σε αντίθεση προς την "θεολογική" ερμηνεία της δημιουργίας του Σύμπαντος από τον Θεό. Εντούτοις η άποψη αυτή έρχεται σε αντίθεση με την πιο βασική έννοια της επιστήμης, την έννοια των φυσικών νόμων. Οι φυσικοί νόμοι έχουν νόημα όταν αναφέρονται σε φαινόμενα που παρατηρούνται στο γνωστό μας υλικό Σύμπαν, και χαρακτηρίζονται από το χώρο, το χρόνο και την ύλη με όλα τα γνωστά της χαρακτηριστικά, τις δυνάμεις (ή πεδία) που την διέπουν, τις μάζες των σωματίων που αποτελούν την ύλη, τα ηλεκτρικά φορτία και τα χαρακτηριστικά τους (spin και άλλες κβαντικές ποσότητες). Οι φυσικοί νόμοι έχουν εφαρμογή εκεί που υπάρχει χώρος, χρόνος και ύλη. Όλες οι θεωρίες, ακόμη και η θεωρία των κβάντα, και η απροσδιοριστία του Heisenberg, έχουν νόημα εκεί όπου υπάρχει υλικός κόσμος. Ακόμη και το κενό, όπου παρατηρούνται τα εικονικά σωμάτια είναι κενό ανάμεσα στην ύλη, μέσα σε ένα αερόκενο σωλήνα στο εργαστήριο μας, ή ανάμεσα στους αστέρες του διαστήματος. Αν δεν υπάρχει τίποτε απολύτως, ούτε χώρος, ούτε χρόνος, ούτε ύλη, ούτε σωμάτια, ούτε μάζα, ούτε φορτία, τότε ούτε και οι φυσικοί νόμοι έχουν κανένα νόημα, ούτε η κβαντική θεωρία, ούτε η απροσδιοριστία Heisenberg ούτε η δημιουργία Συμπάντων έχει κανένα νόημα. Πολύ χαρακτηριστικά διατύπωσε την άποψη αυτή ο ίδιος ο Hawking. Ερωτά "Γιατί το απόλυτο μηδέν δημιουργεί Σύμπαντα, ενώ μπορούσε να μη δημιουργήσει τίποτε;" και απαντά "Αν θέλετε, μπορείτε να ορίσετε το Θεό σαν απάντηση σ' αυτή την ερώτηση". Πράγματι η μεταφυσική απάντηση "Το Σύμπαν είναι δημιούργημα του Θεού" ξεπερνά τους φυσικούς νόμους, ή μάλλον δίνει ένα ιδιαίτερο νόημα στους φυσικούς νόμους του Σύμπαντος. Οι φυσικοί νόμοι δημιουργήθηκαν μαζί με το Σύμπαν, για να διέπουν το Σύμπαν. Η αιτία των πάντων, τόσο του υλικού Κόσμου όσο και των δομών (νόμων) που το διέπουν, είναι η ελεύθερη βούληση του παντοδύναμου Θεού. Αυτή η απάντηση είναι πέραν από όλες τις κατακτήσεις της Επιστήμης και δεν μπορεί να εξαχθεί σαν συμπέρασμα κάποιας επιστημονικής έρευνας. Είναι η βασική μεταφυσική προϋπόθεση της υπάρξεως των πάντων.
6 Ο Χρόνος στη Θεωρία του Χάους
Χάος παρουσιάζεται εκεί όπου υπάρχει "ευαίσθητη εξάρτηση από τις αρχικές συνθήκες". Δηλαδή άν ένα σωμάτιο διαγράφει μια ωρισμένη τροχιά, ένα γειτονικό σωμάτιο διαγράφει μια εντελώς διαφορετική τροχιά. Αυτό συμβαίνει όταν η αρχική τροχιά είναι ασταθής. Τότε η γειτονική τροχιά απομακρύνεται εκθετικά από την πρώτη με την πάροδο του χρόνου. Η απόσταση των δύο τροχιών ξ ισούται με την αρχική απόσταση ξ0 επί μια εκθετική συνάρτηση του χρόνου
ξ = ξ010at (3) όπου η σταθερά ci χαρακτηρίζει το ρυθμό απομακρύνσεως. Στους υπολογισμούς που κάνουμε με ηλεκτρονικούς υπολογιστές συχνά παρατηρούμε απομακρύνσεις τροχιών του τύπου (3) και μάλιστα με αρκετά μεγάλους ρυθμούς. Αν π.χ. a=2 τότε μετά χρόνο t=1 η απομάκρυνση ξ είναι εκατονταπλάσια από την αρχική. Αν ξ=1Ο-16 (όση είναι η διπλή ακρίβεια ενός υπολογιστή) τότε αρκεί να πάρουμε t=8 για να γίνει το ξ ίσο με τη μονάδα, κάτι που στα συνήθη μοντέλα μας θεωρείται μεγάλο. Αν η ακρίβεια του υπολογιστή διπλασιασθεί (υπάρχουν πράγματι προγράμματα που δίνουν τετραπλή ακρίβεια, δηλαδή ξ0=10-32 αλλά απαιτούν πολύ μεγάλο χρόνο υπολογισμού), τότε απαιτείται χρόνος t=16 (διπλάσιος του προηγουμένου) για να φθάσουμε στη μεγάλη εκτροπή ξ=1. Το συμπέρασμα είναι ότι όση ακρίβεια και αν εξασφαλίσουμε, με πολλές δυσκολίες, στον υπολογιστή μας, πάλι η εκτροπή των δύο τροχιών θα γίνει κάποτε πολύ μεγάλη. Αυτό σημαίνει ότι η πρόβλεψη του μέλλοντος είναι αδύνατη πέραν ενός ορίου, και μάλιστα το όριο αυτό δεν είναι πολύ μεγάλο. Εδώ στηρίζεται η αδυναμία της πρόβλεψης του μέλλοντος, έστω κι αν υπάρχει ο απόλυτος ντετερμινισμός του Laplace. Για να προβλέψουμε το μέλλον ενός φαινομένου της γης απαιτείται να ξέρουμε όλα τα άλλα φαινόμενα που μπορούν να επηρεάσουν το αρχικό φαινόμενο. Αλλά ποτέ δεν είναι δυνατόν να ξέρουμε όλα τα φαινόμενα με απόλυτη ακρίβεια, άρα είναι αδύνατον να προβλέψουμε με ακρίβεια το μέλλον. Π.χ. θεωρητικά θα μπορούσε κανείς να υπολογίσει την κίνηση της μπίλιας της ρουλέτας, μόλις δοθεί η αρχική κίνηση, και άρα να προβλέψει το αποτέλεσμα. Στην πράξη όμως για να γίνει αυτός ο υπολογισμός θα χρειαζόταν ένας υπολογιστής μεγαλύτερος από ολόκληρο το Σύμπαν. Αυτό το παράδειγμα μας δείχνει ότι ο απόλυτος ντετερμινισμός μας είναι άχρηστος στην πράξη. Το μόνο που μπορεί να προβλέψει κανείς είναι η πιθανότητα να βγεί άσπρο ή μαύρο, άρτιος ή περιττός αριθμός, ή ένας ωρισμένος αριθμός στη ρουλέτα. Αυτό δεν σημαίνει ότι η κίνηση της μπίλιας της ρουλέτας είναι τυχαία. Αντιστρόφως δεχόμαστε ότι ακολουθεί αυστηρούς νόμους. Παρ' όλα αυτά η κίνησή της είναι χαοτική, δηλαδή απρόβλεπτη, και το αποτέλεσμα εμφανίζεται σαν τυχαίο. Δεν είναι δυνατόν να αναπτύξουμε εδώ τις διαφορές μεταξύ χάους και τυχαιότητας, οι οποίες είναι σημαντικές. Εντούτοις τα χαοτικά φαινόμενα έχουν ωρισμένα χαρακτηριστικά που μπορούν να φαίνονται τυχαία. Συμπέρασμα των ανωτέρω είναι ότι σπάνια μπορούμε να κάνουμε ακριβείς προβλέψεις για μεγάλους χρόνους. Σαν παράδειγμα ας αναφέρουμε τις κινήσεις των πλανητών γύρω από τον ήλιο. Παρ' όλον ότι το πλανητικό σύστημα θεωρείται ως κατ' εξοχήν υπόδειγμα τάξεως, εντούτοις δεν μπορούμε να κάνουμε ακριβείς προβλέψεις των τροχιών για μερικά δισεκατομμύρια έτη (σε μερικές περιπτώσεις ούτε για μερικές χιλιάδες έτη). Έτσι ενώ έχουμε σήμερα ομαλές ελλειπτικές κινήσεις των πλανητών γύρω από τον ήλιο, υπολογίζουμε ότι οι αλληλεπιδράσεις των πλανητών κάποτε θα προκαλέσουν τη διάλυση του ηλιακού συστήματος. Ειδικότερα μετά τρία περίπου δισεκατομμύρια έτη ο πλανήτης Ερμής θα πέσει πιθανότατα στον ήλιο, αλλά δεν μπορούμε να πούμε πότε ακριβώς θα γίνει αυτό. Ανάλογη μοίρα αναμένει και τους άλλους πλανήτες (πρόσκρουση στον ήλιο ή διαφυγή στο άπειρο), αλλά σε ακόμη μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα. Πάντως σε όλες μας τις προβλέψεις στα αυστηρά ντετερμινιστικά συστήματα υπάρχει μια αβεβαιότης, η αβεβαιότης του χάους, από την οποία δεν μπορούμε να ξεφύγουμε με κανένα τρόπο. Το μέλλον καλύπτεται από μια άχλυ αβεβαιότητας, η οποία είναι αξεπέραστη.
7 Ο Χρόνος στις Σύγχρονες Κοσμολογικές Θεωρίες
Οι πιο σημαντικές σύγχρονες κοσμολογικές θεωρίες είναι δύο
(α) η θεωρία των υπερχορδών, και (β) η θεωρία της κβαντικής βαρύτητας των Hawking και Hartle. Δύο ακόμη θεωρίες εμφανίζονται με πολλές δυνατότητες και ελπίδες (γ) η μη γραμμική κβαντική θεωρία του Penrose, και (δ) το χαοτικό Σύμπαν. (α) Στην θεωρία των υπερχορδών τα στοιχειώδη σωμάτια δεν είναι σημεία, αλλά μικρές χορδές, ασύλληπτα μικρών διαστάσεων. Ο χώρος στη συνήθη μορφή της θεωρίας αυτής έχει 10 διαστάσεις. Από αυτές οι έξι διαστάσεις είναι συμπαγοποιημένες, δηλαδή εκτείνονται τόσο μόνο όσο το μήκος των υπερχορδών. Οι υπόλοιπες τέσσερις διαστάσεις είναι ο γνωστός μας χωροχρόνος. Σε σχετικά μεγάλες κλίμακες η θεωρία αυτή δεν διαφέρει από τη συνήθη θεωρία της Σχετικότητος. Μόνο στις απειροελάχιστες κλίμακες των υπερχορδών η θεωρία προσφέρει νέες θεωρητικές απόψεις. Πάντως η θεωρία των υπερχορδών δεν έχει ακόμη κάποια πειραματική επαλήθευση, ούτε και υποδεικνύει τρόπους για την επαλήθευσή της με πειράματα. (β) Η θεωρία των Hawking και Hartle είναι μια ειδική μορφή της κβαντικής βαρύτητας, που προσπαθεί να εξηγήσει όλες τις δυνάμεις της Φύσεως, από τις ηλεκτρομαγνητικές και ασθενείς πυρηνικές δυνάμεις, μέχρι τις ισχυρές πυρηνικές δυνάμεις και την βαρύτητα. Τα κύρια νεώτερα στοιχεία της θεωρίας αυτής είναι δύο (1) Δεν υπάρχουν αρχικές συνθήκες στο Σύμπαν. Το Σύμπαν θεωρείται κλειστό, δηλαδή ότι κλείνει στον εαυτό του, χωρίς να υπάρχει ένα συγκεκριμένο σημείο που να παριστάνει την αρχή ή το τέλος του Σύμπαντος. Είναι κλειστό σε τέσσερις διαστάσεις, όπως η επιφάνεια μιας σφαίρας είναι κλειστή σε δύο διαστάσεις. Επειδή όμως υπάρχουν άπειρες λύσεις κλειστών Συμπάντων, υποτίθεται ότι το Σύμπαν πραγματικά είναι το σύνολο όλων των κλειστών Συμπάντων. Είναι δύσκολο να συλλάβουμε την έννοια αυτή, δηλαδή το ότι το Σύμπαν δεν είναι ένα, αλλά ένα σύνολο απείρων Συμπάντων. (2) Οι έννοιες της αρχής και του τέλους του Σύμπαντος αμβλύνονται με την χρησιμοποίηση ενός φανταστικού χρόνου. Σαν παράδειγμα στον χωροχρόνο της Ειδικής Θεωρίας της Σχετικότητς το στοιχειώδες μήκος ds δίνεται από τον τύπο ds2 =dx2+dy2+dz2 dt2 (4) όπου dx, dy, dz είναι στοιχειώδη μήκη στις τρεις διαστάσεις του χώρου και dt είναι ο στοιχειώδης χρόνος (θεωρούμε ότι η ταχύτητα του φωτός ισούται με μονάδα). Ο τύπος αυτίς είναι μια γενίκευση σε τέσσερις διαστάσεις του Πυθαγορείου θεωρήματος. Αλλά παρατηρούμε ότι ο χρόνος μπαίνει σαν τετράγωνο (dt2) με αρνητικό σημείο, δηλαδή διαφοροποιείται πλήρως από τις διαστάσεις του χώρου. Στη θεωρία όμως των Hawking και Hartle έχουμε ένα φανταστικό χρόνο τ = it (5) οπότε ο τύπος (4) γίνεται ds2 =dx2+dy2+dz2 dτ2 (4) Επομένως ο φανταστικός χρόνος συμπεριφέρεται σαν μια διάσταση του χώρου, και δεν διακρίνεται από τον χώρο. Εάν θεωρήσουμε το ds2 σταθερό, η εξίσωση (4) παριστάνει ένα υπεβολοειδές, ενώ η εξίσωση (6) παριστάνει σφαίρα. Μια σφαίρα δεν έχει μια προτιμητέα διεύθυνση, όπως το υπερβολοειδές, αλλά όλες οι διευθύνσεις είναι ισοδύναμες. Αυτό ακριβώς συνεπάγεται την αντίληψη ότι η αρχή του Σύμπαντος (το big bang) είναι στρογγυλοποιτιμένο, και όχι ένα ανώμαλο αρχικό σημείο του Σύμπαντος, όπως εδέχοντο μέχρι τώρα οι θεωρίες περί της αρχής του Σύμπαντος. Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή μετά το big bang ο φανταστικός χρόνος τ έγινε ο συνήθης χρόνος t (κατά κάποιον τρόπο που δεν διευκρινίζεται) και επομένως σήμερα έχουμε τον συνήθη χωρόχρονο της Σχετικότητος. Αλλά η έννοια του φανταστικού χρόνου, που δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια τέταρτη διάσταση του χώρου, όμοια με το μήκος, το πλάτος και το ύψος, δεν διαφωτίζει το πρόβλημα της αρχής του Σύμπαντος. Σαν μαθηματικό κατασκεύασμα ο τύπος (6) είναι ισοδύναμος με τον τύπο (4). Αυτή η ισοδυναμία ευκολύνει τους μαθηματικούς υπολογισμούς των Hawking και Hartle, που είναι βεβαίως ασύγκριτα πιο πολύπλοκοι από τον τύπο (4) της Ειδικής Σχετικότητος. Όμως η νέα θεωρία δεν δίνει κάποια εξήγηση για τον φανταστικό χρόνο (εκτός από την προφανή μαθηματική διατύπωση της εξισώσεως (5)), ούτε μας επιτρέπει να κάνουμε διάκριση μεταξύ των συμπερασμάτων της συνήθους θεωρίας, που βασίζεται στον τύπο (4), και της νέας θεωρίας, που βασίζεται στον τύπο (6), αφού, όπως είδαμε, οι δύο θεωρίες είναι μαθηματικά ισοδύναμες. Επομένως παρά την εντυπωσιακή φρασεολογία που χρησιμοποιούν όσοι προβάλλουν την θεωρία αυτή της κβαντικής βαρύτητας, δεν έχουμε κάποιο ουσιαστικά νέο στοιχείο σ' αυτήν. Οι τελευταίες παρατηρήσεις (μετά το 1998) σχετικά με την καμπυλότητα του Σύμπαντος δείχνουν ότι πιθανότατα το Σύμπαν είναι ανοικτό (δηλαδή άπειρο) και όχι κλειστό όπως δέχεται η θεωρία των Hawking και Hartle. Επομένως η θεωρία αυτή είναι αμφίβολη. (γ) Η θεωρία του Penrose αναφέρεται σε μια μη γραμμική κβαντική θεωρία που βασίζεται σε μια γενίκευση της γραμμικής εξισώσεως του Schrodinger. Η μη γραμμικότης της θεωρίας εξαρτάται από την βαρύτητα. Η θεωρία αυτή έχει πολλά ελκυστικά σημεία, αλλά δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί αρκετά, οπότε να κριθεί. (δ) Η θεωρία του χαοτικού Σύμπαντος θεωρεί ότι το αρχικό Σύμπαν (κοντά στο big bang) ήταν πλήρως χαοτικό. Αυτή η ιδιότης αποδεικνύεται μαθηματικά, αλλά η θεωρία είναι απολύτως κλασσική, δηλαδή δεν λαμβάνει υπ'όψη καθόλου τα κβαντικά φαινόμενα. 'Ετσι, μολονότι η θεωρία αυτή έχει πολλές ενδιαφέρουσες συνέπειες, εντούτοις είναι αμφίβολο αν μπορεί να ερμηνεύσει τα κβαντικά φαινόμενα που φαίνεται ότι παίζουν σημαντικό ρόλο στην αρχή του Σύμπαντος. Το συμπέρασμα από τη ανάλυση των διαφόρων θεωριών περί της αρχής του Σύμπαντος είναι ότι υπάρχουν μεν ωρισμένες ενδιαφέρουσες προτάσεις και απόψεις, αλλά καμμιά δεν είναι βεβαία και ασφαλής. Έτσι το πρόβλημα του χρόνου στην αρχή του Σύμπαντος παραμένει νεφελώδες. Φαίνεται μόνο ότι όσο πλησιάζουμε προς το big baηg οι έννοιες του χώρου και του χρόνου γίνονται όλο και πιο ασαφείς, και δεν μπορούμε να προσεγγίσουμε όσο θέλουμε την αρχή της Δημιουργίας.
πηγή: www.kostasbeys.gr
Θεός, Χρόνος και Δημιουργία
Αγαπητε κ. Κοντόπουλε,
Επιτρέψετε μου παρακαλώ να προσπαθήσω να υποδείξω πρώτα (με την βοήθεια της Παλαιάς Διαθήκης και μια από τις θεωρίες του Αϊνστάιν) ότι η Δημιουργία δεν έλαβε ΧΩΡΟ μέσα σύμπαν αλλά ήταν αυτή η ίδια που τον δημιούργησε. Επιτρέψετε μου να προσπαθήσω επίσης να αποδείξω (μέσα από την ίδια επιστημονική θεωρία) ότι στην αρχή της Δημιουργίας υπήρξε κάποιος «τόπος» ο οποίος μπορούσε κάλλιστα να είναι ο Παράδεισος ο οποίος (θα δείξουμε πως) υπήρξε ανεπηρέαστος από τον χρόνο. Θα αρχίσω το δύσκολο αυτό επιχείρημα με το να περιγράψω πως, μέσα από την Δημιουργία της πρώτης ΥΛΗΣ ο Θεός δημιούργησε τον ΧΡΟΝΟ. Όλα αυτά για να πείσουμε τους αγαπημένους Έλληνες συνάνθρωπους μας επιστήμονες, ότι ο άνθρωπος δεν είναι απόγονος ούτε του πιθήκου ούτε και της αμοιβάδας και ότι η επιστήμη μπορεί να αποδείξει όταν θέλει την παρουσία Του θεού την εκείνη την στιγμή πριν της Δημιουργίας ώστε όλοι να επιστέψουν στην Ελληνορθόδοξη Πίστη των Άγιων μας Πατέρων όπου να μπορούν να προσμένουν με όλους τους υπολοίπους μας ως μέλοι του Σώματος Του Χριστού την Ουράνια τους κληρονομιά και τον Ουράνιο τους προορισμό.
Πως ο Θεός δημιούργησε τον Χρόνο.
Μείνετε μαζί μου παρακαλώ. Φαντασθείτε να είσθε ξαπλωμένοι στο κρεβάτι με σβησμένα τα φώτα κρατώντας δίπλα σας και κοντά στο πάτωμα του κρεβατιού μια μπάλα του τένις.
Το σκοτεινό δωμάτιο θα το παρομοιάσουμε ως το ΚΕΝΟ το οποίο προϋπήρχε της Δημιουργίας, και την μπάλα ως ένα και μοναδικό μόριο της ΥΛΗΣ. Σηκώστε τώρα την μπάλα του τένις (το ένα μόριο) μέσα στο ΚΕΝΟ (δωμάτιο). Μόλις έχετε δημιουργήσει τον ΧΩΡΟ, τον Χώρο όπου βρίσκεται η μπάλα. Βλέπουμε εδώ πως, με το να δημιουργήσει ο Θεός ένα μόνο μόριο ΥΛΗΣ, δημιούργησε ταυτόχρονα και τον ΧΩΡΟ και την ΥΛΗ. Εάν ήταν δυνατό να είμεθα παρών (παρατηρηταί) εκείνη την στιγμή της πρώτης «φάσης» της δημιουργίας (ΥΛΗΣ/ΧΩΡΟΥ), θα διαπιστώναμε προσωπικά ότι η ύπαρξης του ΧΡΟΝΟΥ (η δυνατότητα μέτρησης του) δεν θα ήταν δυνατή μέσα από την παρουσία του ενός μορίου της ΥΛΗΣ μέσα στον ΧΩΡΟ. Ο ΧΡΟΝΟΣ που θα χρειαζόταν π.χ. η μπάλα του τένις (ΥΛΗ) που κρατούμε στο δωμάτιο (ΧΩΡΟ) για να συμπληρώσει ένα σωστό κύκλο γύρο από τον άξονα της είναι αδύνατο να μετρηθεί (καταγραφή) λόγω έλλειψης οποιουδήποτε άλλου σημείου αναφοράς. Σε αυτή την φάση της δημιουργίας ΧΩΡΟΥ/ ΥΛΗΣ, και στην απουσία του ΧΡΟΝΟΥ δεν μπορεί να μετρηθεί ούτε και η ΤΑΧΥΤΗΤΑ (του ενός μορίου) η οποία «συμπάσχει» από έλλειψη σημείου αναφοράς. Είναι ακριβώς σε αυτή την «φάση» της Δημιουργίας στην απουσία του ΧΡΟΝΟΥ που μπορούσε να προϋπήρξε η Παράδεισος του Αδάμ και της Εύας, και θα βασιστούμε λίγο παρακάτω από μια θεωρία του Αϊνστάιν για να προσπαθήσουμε να απεικονίσουμε πως. Για να συμπληρώσουμε όμως ολοκληρωτικά την εικόνα θα βοηθηθούμε καλύτερα εάν πρώτα δοθεί επιστημονική εξήγησης τον για τον τρόπο με το οποίο ο Θεός Δημιούργησε τον ΧΡΟΝΟ.
Ο Θεός Δημιουργεί τον ΧΡΟΝΟ, την στιγμή που Δημιουργεί ‘εισαγάγει’ στον ΧΩΡΟ ένα δεύτερο μόριο ΥΛΗΣ (μια δεύτερη μπάλα του τένις) Τα δύο μόρια έχουν τώρα μεταξύ των σχέσεις σημείων αναφορών τα οποία επιτρέπουν την μέτρηση του ΧΡΟΝΟΥ αλλά και της ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ.
Εν συντομία, έχουμε δει πως δημιούργησε ο Θεός τον ΧΩΡΟ/ΥΛΗ με το να δημιουργήσει πρώτα ένα μόριο ΥΛΗΣ, και στην συνέχεια τον ΧΡΟΝΟ με το να δημιουργήσει ένα δεύτερο. Έχουμε επίσης εξηγήσει τους λόγους γιατί ,ο ΧΡΟΝΟΣ δεν μπορεί να υπάρξει στην απουσία λιγότερων των δύο μορίων ΥΛΗΣ.
Αυτό επίσης αποδεικνύει πως, πριν την Δημιουργία του κόσμου δεν υπήρχε ο ΧΡΟΝΟΣ
Αυτές οι προϋποθέσεις (συνθήκες) κάτω από την οποίες παίρνει (πήρε) υπόσταση ο ΧΡΟΝΟΣ μπορούν τον κατατάξουν ως «κάτι» το οποίο παίρνει υπόσταση ή έρχεται σε ύπαρξη μόνον μέσα από την παρουσία της ΥΛΗΣ. Αυτές ακριβώς οι συνθήκες μπορούν κάλλιστα να περιγραφούν ως ένας άλλος φυσικός νόμος του σύμπαντος εν σχέση με τον ΧΡΟΝΟ, και θα μας βοηθήσουν να αναπτύξουμε κάποιο θεώρημα ή συσχετισμό με τον ΧΡΟΝΟ ο οποίος θα μας είναι πολύ χρήσιμος μελετώντας τις πιθανότητες, η τυχών μας προσδοκίες πραγματοποιήσεως ταξιδιού μας στον ΧΡΟΝΟ
Ταξίδι στον ΧΡΟΝΟ
Έχουμε εξηγήσει τους λόγους γιατί ο ΧΡΟΝΟΣ δεν μπορεί να υπάρξει εις την απουσία της ΥΛΗΣ και έχουμε εξήγηση τον τρόπο με τον οποίο αυτός (ο ΧΡΟΝΟΣ) είναι εξαρτώμενος αυτής. Μπορούμε τώρα να παρουσιάσουμε την παθητική αυτή εξάρτηση της υπάρξεως του ΧΡΟΝΟΥ στην ΥΛΗ με την σκιά κάποιου ανθρώπου (ΧΡΟΝΟΣ) η οποία υλοποιείται στον τοίχο (έρχεται σε ύπαρξη) ακριβώς την στιγμή που ο άνθρωπος αυτός (ΥΛΗ) περνά από μπροστά του και την δημιουργεί. Το να ταξιδέψουμε τον χρόνο προς τα πίσω χωρίς την κίνηση του σύμπαντος που του (έδωσε) δίδει υπόσταση, είναι σαν να απαιτούμε, να απομονώσουμε την σκιά του άνθρωπου από τον άνθρωπο, και να την κάνουμε από μόνη της (την σκιά) να περιπατήσει πίσω! Εάν όμως έστω και θεωρητικά κάποιος κατάφερνε π.χ να γυρίσει όλα τα πλανητικά συστήματα και τροχιές των πλανητών πίσω (για να κινηθεί η σκιά προς τα πίσω), ο ΧΡΟΝΟΣ του οποίου φύση είναι «εξαρτώμενη» (γεννάται με την οποιανδήποτε κίνηση της Ύλης), θα κατάγραφε αυτό το γεγονός…προς τα μπροστά!
Η παρουσία της Ύλης γεννά τον ΧΡΟΝΟ ως καθρέπτη μέσα από τον οποίο διαπιστώνεται η τελειότητα της κίνησης με την οποία ο Θεός δημιούργησε το σύμπαν στον κατ’εικόνα άνθρωπο (νους λόγος πνεύμα), τον οποίο δημιούργησε ως βασιλέα αυτής. Όπως δεν μπορεί να υπάρξει φως χωρίς τον ήλιο, έτσι και δεν μπορεί να υπάρξει ο ΧΡΟΝΟΣ χωρίς Ύλη.
Ο ΧΡΟΝΟΣ γεννάται όταν το γεγονός αρχίσει, συνοδεύει το γεγονός όταν αυτό είναι σε εξέλιξη, και τελειώνει όταν αυτό (το γεγονός) τελειώσει.
Έτσι ο ΧΡΟΝΟΣ έχει ΑΡΧΗ, άρχισε με το γεγονός της δημιουργίας του υλικού κόσμου, είναι σε εξέλιξη συνοδεύοντας την ΥΛΗ μέσα από την ΑΡΜΟΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΟΛΗ της ως ο αιώνιος «επί τόπου αυτόπτης μάρτυρας» της τελείας κίνησης της Δημιουργίας η οποία κάνει δυνατή την ζωή στην γη έως το τέλος …το τέλος του σύμπαντος κόσμου όπου και ο ΧΡΟΝΟΣ θα σταματήσει, όταν Αυτός (Ο Δημιουργός) το ορίσει!
Πίσω στον μέλλον» στους κινηματογράφους ΜΟΝΟΝ!
Παράδεισος (όπως μπορεί να επιβεβαιωθεί από την επιστήμη).
Ερώτησης: Υπάρχουν επιστημονικές ανακαλύψεις οι οποίες επαληθεύουν τις Γραφές?
Στο βιβλίο του Ορθοδόξου Αρχιμανδρίτη Αστερίου Χατζηνικολάου με την ονομασία «Η Αρχή και το Τέλος του κόσμου» από όπου επήρα τις περισσότερες αυτές ωραίες πληροφορίες, υπάρχει μία μελέτη η οποία παρουσιάζει μια επιστημονική θεωρία που περιγράφει ένα « εκτυφλωτικό ΦΩΣ» την στιγμή της Δημιουργίας του κόσμου, το οποίο αποδεικνύει ότι όντως υπήρξε η φωνή η οποία ακούσθηκε να λεει: “γενηθήτω φῶς· καὶ ἐγένετο φῶς” Γένεσης 1:3.
Ένας ιερέας ονομαζόμενος Λεματρε ο οποίος ητο μαθηματικός και κοσμολόγος, μελέτησε τις φόρμουλες του Αϊνστάιν για να προσδιορίσει πως ακριβώς αυτές θα εφάρμοζαν εν σχέση με την στιγμή της Δημιουργίας του κόσμου. Το 1927 διατύπωσε την αρχή του ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΟΥ ΑΤΟΜΟΥ. Διατύπωσε δε την αρχή αυτή με το να «γυρίσει την εξέλιξη πίσω (με την βοήθεια της φόρμουλας) σε ένα σημείο όπου όλη η ΥΛΗ (όλοι οι γαλαξίες) συνκεντρώθηκαν εντός μίας σφαίρας η οποία δεν ήταν μεγαλύτερη από τον Ήλιο!!!…ΕΝΑ ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΟ ΑΤΟΜΟ
Εάν επιτρέψουμε για ακόμα μία φορά να είμαστε «επί τόπου» παρατηρητές σε αυτό το πρώιμο στάδιο της Δημιουργίας, θα γινόμεθα αμέσως αυτόπτες μάρτυρες γεγονότων και καταστάσεων που μπορεί να έχουν μια παντοτινή αλλαγή σκέψεως και νοοτροπίας μας για Τον Θεό, την Αγία Γραφή και την Δημιουργία.
Θυμάστε την ΜΙΑ μπάλα του τένις? Θυμάστε πως το ένα μόριο ΥΛΗΣ δημιούργησε τον ΧΩΡΟ απουσία του ΧΡΟΝΟΥ? Το ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΟ ΑΤΟΜΟ (ΥΛΗ) της θεωρίας του Αϊνστάιν μέσα στον ΧΩΡΟ που δημιούργησε ο Θεός προϋπήρξε στην απουσία του ΧΡΟΝΟΥ εις την αρχή της Δημιουργίας. “γενηθήτω φῶς· καὶ ἐγένετο φῶς” Γενεσις 1:3. Η απουσία ενός δεύτερου πρωταρχικού ατόμου (ένας δεύτερος ήλιος) καθιστούσε αδύνατη την ύπαρξη του ΧΡΟΝΟΥ. Σύμφωνα με την επιστημονικές έρευνες και μελέτες το ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΟ ΑΤΟΜΟ περιγράφεται από την επιστήμη ως μια «πύρινη θάλασσα ακτινοβολίας» το Φως από όπου όλα άρχισαν!
ΟΙ Δυο εποχές του Σύμπαντος.
Έχουμε μελετήσει για τις πιθανότητες της υπάρξεως ενός «πλανήτη φωτός» πριν από την λεγόμενη «μεγάλη έκρηξη» ενός πλανήτη ο οποίος υπήρξε αδιάφορος εις τον ΧΡΟΝΟ ( η μια μπάλα του τένις)
Μπορούμε τώρα να ρωτήσουμε με ασφάλεια τον εαυτό μας την επόμενη θεολογική ή επιστημονική ερώτηση. Εάν κάποιος κάποτε ζούσε πάνω σε εκείνο τον πλανήτη (ήλιο φωτός)… Ο Αδάμ και η Εύα μια σφαίρα όχι μεγαλύτερη από τον Ήλιο…Μπορούσε αυτή να είναι η Παράδεισος?
1η εποχή
Είναι γνωστό ότι η επιστήμη χωρίζει την ιστορία του σύμπαντος σε δύο εποχές. Η πρώτη για την οποία γίνεται λόγος είναι αυτή της επικράτησης της ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ την οποία και διαδέχθηκε η εποχή της ΥΛΗΣ. Κατά την διάρκεια της πρώτης εποχής η οποία και διάρκεσε 400.000 χρόνια, αυτά τα οποία αντιπροσωπεύουν το ΦΩΣ δηλαδή τα πρωτόνια και αυτά τα οποία αντιπροσωπεύουν την ΥΛΗ δηλαδή τα σωματίδια του πυρήνα παρέμεινα σταθερά όσο αφορά τον αριθμό τους.
2η εποχή
Η επιστήμη εξηγεί πως από το Φως μπορεί να δημιουργηθεί ΥΛΗ « Καθώς κοιτάμε όλο και πιο πίσω στην ιστορία του σύμπαντος,φθάνουμε σε μια εποχή, όποτε η θερμοκρασία ήταν τόσο υψηλή, ώστε οι συγκρούσεις μεταξύ των φωτονίων μπορούσαν να δημιουργήσουν υλικά σωματίδια από καθαρή ενέργεια…Δυο κβάντα ακτινοβολίας,δηλαδή δύο φωτόνια μπορούν νά συγκρουσθούν και να εξαφανισθούν και όλη η ενέργεια και η ορμή τους να διατεθεί για την παραγωγή δυο ή περισσοτέρων υλικών σωματιδίων. Στην θέση δηλαδή των εκπροσώπων του Φωτός που εξαφανίζονται παρουσιάζονται εκπρόσωποι της ΥΛΗΣ τα στοιχειώδη σωματίδια της, που συνδυαζόμενα στην συνέχεια θα δημιουργήσουν τους πυρήνες, τα άτομα της ΥΛΗΣ, τις διάφορες χημικές ενώσεις, εμάς τους ίδιους, όλο τον κόσμο όπως τον ξέρουμε σήμερα. Η «πρώτη ΥΛΗ» του κόσμου είναι το ΦΩΣ»!
Η μεγάλη έκρηξη (the big bang)
Βλέπουμε τώρα πολύ καθαρά ότι η επιλογή κάποιων επιστημόνων να χρησιμοποιούν τις λέξεις «bιg bang» οι οποίες περιγράφουν μια απροσδιόριστη η αγνώστου προελεύσεως ακράτητηs έκρηξης, αποκλείει σημαντικές επιστημονικές ανακαλύψεις οι οποίες είναι σημαντικές ώστε να δώσει η επιστήμη εις Τον Δημιουργό μας Θεό την αρμόζουσα του θέση ενώπιον του κόσμου και της Δημιουργίας. Όταν ο αστρονόμος Βαρρυ Παρκερ μιλούσε για εκείνη την «έκρηξη» η οποία «εγένησε» το σύμπαν είπε: Μπορεί να νομίζεται ότι η έκρηξη (το εκτυφλωτικό φως) έλαβε ΧΩΡΟ μέσα στο σύμπαν το οποίο είναι άπειρο εν τούτης δεν είναι αυτός ο τρόπος με τον οποίο αυτά έγιναν. Η μεγάλη έκρηξη δημιούργησε τον ΧΩΡΟ…πριν την μεγάλη έκρηξη δεν υπήρχε ούτε η ΥΛΗ ούτε ο ΧΩΡΟΣ ούτε ο ΧΡΟΝΟΣ. Αγαπητοί αδελφοί… Τι Υπήρχε ???
Πιστεύω πράγματι ότι ήταν ευλογία Θεού να «δούμε» μαζί την στιγμή πριν της Δημιουργίας του κόσμου όπου οι περισσότεροι άνθρωποι βλέπουν στον νου ένα αποκρουστικό, ανέλπιδο ή αχανές σκοτάδι…όπου όμως άλλοι βλέπουν Τον (πριν και μετά της δημιουργίας) Θεό, στον Οποίο και σήμερα μιλούν προσωπικά,Τον γνωρίζουν σαν Φως, Το Αιώνιο Φως, Τον Τριαδικό Ταπεινό, Αγνό, Φιλάνθρωπο Θεό της Ορθοδοξίας μας.
Επιτρέψετε μου να κλείσω με μια περιγραφή του Άγιου μας Συμεών για Τον Θεό (το Θειο Φως).
«Ο Άγιος Συμεών στα γραφόμενα του, μπαίνει πάντοτε σε πολύ κόπο να ξεκαθαρίσει ότι Το Θειο Φως (Πατήρ Υιός και Άγιο Πνεύμα) είναι ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ. Δεν είναι απλώς ένα Φως/Ακτινοβολια- μια άτονη φωτεινότητα όπως αυτή η οποία παράγει μία λάμπα η ο ήλιος. Το Θείο Φως είναι το ΠΡΟΣΩΠΟ καθ’ Εαυτό Του Θεού. Δεν είναι «προϊόν» του Θεού είναι ο Θεός ο ίδιος. «Το Φως Σου Ο Θεέ Εσύ Είσαι » γράφει… και επιστρέφει στο ίδιο σημείο αναφοράς πολύ συχνά!
Αποκάλυψις 21:6,7
Και πρόσθεσε: «Εκπληρώθηκαν όλα• εγώ είμαι το Α και ο Ω, η αρχή και το τέλος• εγώ σ’ όποιον διψάει θα δώσω δωρεάν να πιει από το νερό (το Πνεύμα της Αληθείας) που δίνει ζωή. 7Αυτά θα τα κληρονομήσει ο νικητής κι εγώ θα είμαι Θεός του, κι αυτός παιδί μου.
Από το Βιβλίο του Αρχιμανδρίτη Αστερίου Σ. Χατζηνικολάου, “Αρχή και Τέλος του κόσμου” Κοσμολογία και Αγία Γραφή.
http://www.greekorthodoxchurch.org/
Θα βρείτε εδώ θέματα τα οποία μπορεί να σας ενδιαφέρουν όπως: Η ζωή μετά θάνατο, Ορθόδοξη Ψυχοθεραπεία και άλλα
http://kainh.homestead.com/Cyprus.html
Εδώ μπορείτε να διαβάσετε γιατί η Κύπρος λέγεται η Νήσος των Αγίων. Ο αναστημένος Λάζαρος ήταν επίσκοπος εδώ στην Λάρνακα για 30 χρόνια. Διαβάσετε γιατί δεν χαμογελούσε ποτέ!
Επιτρέψετε μου να υπηρετήσω με όποιον τρόπο μπορώ. Ζητώ μόνο εάν θέλετε, να με θυμάστε στην άγια προσευχή σας.
Ευχαριστώ, Κωνσταντίνος (James Wiliams)
κε Κοντόπουλε πού θα ήθελα να παρακολουθούσα μια ομιλία σας για τα θέματα που αναπτύξατε