Τασούλα Καραϊσκάκη
Θα προτιμούσαν να βγουν γυμνοί στον δρόμο παρά να ξεχάσουν το κινητό τους, το ίδιο σημαντικό γι’ αυτούς με την τροφή, το νερό, τη στέγη, έδειξε προ ημερών έρευνα της εταιρείας ασφάλειας πληροφοριακών συστημάτων Kaspersky Lab. Τις παραπάνω απαντήσεις έδωσε το 23% και το 22% των ερωτηθέντων αντιστοίχως, ωστόσο σχεδόν όλοι (90%) δήλωσαν ότι τους είναι περισσότερο δυσβάσταχτη η απώλεια του κινητού από την απώλεια του πλοίου, του αεροπλάνου, από την εμπλοκή σε μικροατύχημα, από την αρρώστια.
Χαίρονται να πληκτρολογούν παρά να δρουν και χάνουν την αίσθηση του χρόνου όταν το κάνουν, αφιερώνουν περισσότερο χρόνο σε SMS, tweets, emails, chat παρά σε συναντήσεις, κοιμούνται με τη συσκευή δίπλα, στέλνουν μηνύματα όταν οδηγούν, έχουν το κινητό στο τραπέζι όταν τρώνε, περνούν περισσότερη ώρα με αυτό παρά με τον σύντροφο, τσεκάρουν τη συσκευή δεκάδες φορές μέσα στη μέρα.
Πλήθος οι συνόψεις και οι καρποί των ερευνών για την εξάρτηση που «απορρυθμίζει τη δράση αμινοξέων και νευροδιαβιβαστών επηρεάζοντας τη λειτουργία του εγκεφάλου», για τους τρόπους που η τεχνολογία επιδρά στη βιολογία και στην ψυχολογία μας, φθείροντας ταυτότητες, αποδιοργανώνοντας το πραγματικό. Ωστόσο, είναι τεράστια η ικανοποίηση που προσφέρει. Λόγω της ντοπαμίνης, λένε οι επιστήμονες, που απελευθερώνεται στον εγκέφαλο όταν λαμβάνουμε νέα πληροφορία, κάποιος επικοινωνεί μαζί μας, κάνουμε ταυτόχρονα πολλά πράγματα, είμαστε μπροστά σε οθόνη. Στο ντοκιμαντέρ «Screenagers» για την υπερβολική χρήση κινητών από παιδιά και εφήβους (κατά τους ειδικούς, «ο εγκέφαλος των παιδιών είναι περισσότερο δεκτικός στην ντοπαμίνη»), μια έφηβη που πολεμά την εξάρτηση λέει ότι, όταν βγαίνει με την παρέα της, βάζουν τα κινητά στη μέση του τραπεζιού. Οποιος το ελέγξει πρώτος, εκείνος θα πληρώσει το γεύμα.
Η μαγική συσκευή, που μας συνδέει με τον κόσμο, δεν είναι απλώς ένα προϊόν, μια «αξία», δηλαδή ένα αγαθό που εξαργυρώνεται συνεχώς ως κοινωνικό νόμισμα, ένα «όπλο», αλλά μια μηχανική προέκταση του κεντρικού νευρικού συστήματός μας και του χεριού. Η πραγματοποίηση του ονείρου για ένα επιπλέον μέλος, καλύτερο από τα βιολογικά· για την «εξέλιξη» του βραδέως εξελισσόμενου ανθρώπινου σώματος, με τον έλεγχο των μηχανών και την επέκταση της νοημοσύνης· για μια όγδοη ημέρα της δημιουργίας κατά την οποία όλοι εμείς, μέσω της τεχνολογίας, θα μπορούμε να εξηγούμε τον κόσμο, να επαναπροσδιορίζουμε τις δυνατότητές μας, να οικοδομούμε νέες πραγματικότητες, χρωματιστές και αθάνατες. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς υπεράνθρωπος, Ηρακλής, Τάλως, Γίγας, Τιτάνας, Εκατόγχειρας... Να βάζει ριψοκίνδυνα στοιχήματα, ένας Ικαρος, ένας Φαέθων. Ενα ον υπερφυσικό, τολμηρό, αστόχαστο. Θα μπορεί να ζει τα πάντα με ένα κλικ.
Το κάνει ήδη έχοντας στα χέρια του όχι το «τέρας», όπως αποκαλούσε ο Κασπάροφ τον υπολογιστή Deep Blue, αλλά έναν «ευφυή» σύντροφο, έναν επιδέξιο φίλο, που δεν γεννά ερωτήματα για τα όρια της ανθρώπινης επινοητικότητας, φόβους για τις συνέπειες της αυτόνομης εξέλιξης μηχανών με αυτεπίγνωση. Ενα μικρορομπότ, όχι εμφυτευμένο στον εγκέφαλο αλλά κλεισμένο στην παλάμη, έναν μικρό HAL 9000, ένα R2-D2, έναν Μάρβιν, ένας Τζόνι 5, έναν Wall-E, έναν Watson, ένα Pet-Proto, που συντροφεύει, παρηγορεί, μειώνει την ένταση των κολάσεων, δεκατίζει δεισιδαιμονίες, διασκεδάζει, κοινωνικοποιεί, ηρεμεί, χωρίς να κυριαρχεί πάνω στον χρήστη του, να τον καταδυναστεύει, να τον ποδηγετεί – εκείνος, ο χρήστης, παραμένει ο δημιουργός (και ο καταστροφέας). Χωρίς προβληματισμούς για τη σκοτεινή πλευρά του Διαδικτύου των
Πραγμάτων, των Μεγάλων Δεδομένων, τη σύμπραξη ρομποτικής, τεχνητής νοημοσύνης, γενετικής, βιοτεχνολογίας, νανοτεχνολογίας, που συγχέει τα όρια ανάμεσα σε φυσικό, ψηφιακό, βιολογικό... Βέβαιος ότι η συσκευή μπορεί απλώς να μεταμορφώνει το εσωτερικό σκοτάδι σε λίγο φως, χωρίς να επηρεάζει τη συνείδηση, τον χώρο από όπου αναβλύζει η ονειρώδης φαντασία, όπου αφομοιώνεται η εμπειρία. Ή την επηρεάζει; Και μετά; Το είδος μας, που έχει ως αξίωμα το επανορθώσιμο και ξέρει να διαφεύγει ισόβιες αποφάσεις, προσφέρει πάντα εκπλήξεις.
Ο ζωγραφικός πίνακας που πλαισιώνει τη σελίδα είναι έργο του Κωνσταντίνου Ξενάκη.
πηγή: http://www.kathimerini.gr/982858/opinion/epikairothta/politikh/to-a3iagaphto-texnhto-melos-mas
Σύντομο κείμενο και περιεκτικό. Το θέμα είναι μεγάλο και ανεξάντλητο γι αυτό είναι δύσκολο να συμπυκνώσει κανείς το βασικό νόημα και να το αποδώσει χωρίς υπεραπλουστεύσεις. Μπράβο στην κ. Καραϊσκάκη που επιμένει να γράφει στην Καθημερινή για θέματα που δυστυχώς δεν τυγχάνουν της προσοχής που τους αναλογεί.
Η τεχνολογία αναδιαμορφώνει ριζικά και ραγδαία τις ταυτότητές μας, με τέτοιο τρόπο, ώστε στο πολύ σύντομο μέλλον δεν θα έχουμε καν τη δυνατότητα να «ταυτοποιούμαστε» μεταξύ μας χωρίς τη βοήθειά της. Και όταν συμβεί αυτό, το «αξιαγάπητο αυτό μέλος μας» όπως το χαρακτηρίζει, θα έχει γίνει και το πιο αναγκαίο της ύπαρξής μας. Διότι χωρίς ταυτότητα, ο καθένας από εμάς καταντά «ούτις». Άλλωστε γι αυτό η Οδύσσεια του Ομήρου είναι αθάνατη: υμνεί την ανηφόρα του ανθρώπου καθώς αναζητεί την αληθινή ταυτότητά του, τόσο για να πεισθεί όσο και για να πείσει. Αρχίζει ως “ούτις” και καταλήγει ως Άνθρωπος διακριτός ανάμεσα σε άλλους ανθρώπους διακριτούς. Ανάλογες ανησυχίες προσπάθησα να διατυπώσω και απο την πλευρά μου -σε πολύ διαφορετικό ύφος- σε ένα εξίσου σύντομο κείμενό μου με τίτλο “Μια Αναπάντεχη Συνάντηση στο Μανχάταν”.
Σε αντίθεση με την πηγή του κειμένου (Καθημερινή 2/9/2018) -όπου τα σχόλια είναι απενεργοποιημένα- στο Αντίφωνο μπορούμε -ευτυχώς!- να διατυπώνουμε και να ανταλλάσουμε σκέψεις. Μεγάλη υπόθεση αυτή αν αναλογιστεί κανείς πόσοι λίγοι έχουν απομείνει που επιμένουν να προβληματίζονται σε εκείνα που οι περισσότεροι είτε αγνοούν αθέλητα είτε σκόπιμα παραβλέπουν.