Ιωάννης Αναστασίου
Αφορμή για αυτό μου το άρθρο αποτέλεσε ένας από καιρό προβληματισμός μου για όσα γίνονται στην εποχή μας και για το νόημά τους. Εδώ και δεκαετίες έχει ανακινηθεί- όχι αδικαιολόγητα- στους χριστιανικούς κόλπους το ζήτημα της αποκάλυψης και αν πράγματι διανύουμε το τελευταίο όντως διάστημα της ανθρώπινης ιστορίας. Παρότι δυσκολοερμήνευτο το κείμενο της 'αποκάλυψης του Ιωάννη' στην Καινή διαθήκη και δε μπορεί κάποιος να παραβλέψει εύκολα, σημεία αναγνωρίσιμα πια στους καιρούς μας. Για παράδειγμα η εκτεταμένη οικολογική καταστροφή που φαίνεται να προεικονίζεται σε σημεία του κειμένου. Το πιο όμως επίμαχο ζήτημα, αυτό που προκάλεσε τις μεγαλύτερες αντιδράσεις και τους πιο έντονους προβληματισμούς είναι ο αριθμός 666, που η αποκάλυψη αναφέρει ως αριθμό του θηρίου. Το μπαρ κοντ, πραγματικά εμπεριέχει σαν βασικό κωδικό (με τις διπλές διαχωριστικές γραμμές στην αρχή το μέσο και το τέλος κάθε ηλεκτρονικού σήματος) αυτό τον αριθμό.
Και για τους πιο οξύνους παρατηρητές πραγματικά συμβαίνουν πολλά 'περίεργα' πράγματα στην εποχή μας. Κάπως επιγραμματικά, εκτός από μια γενική πνευματική κατάπτωση και εξαχρείωση (και το 'πνευματικό' υπό οποιαδήποτε έννοια) που όλοι αντιλαμβανόμαστε λίγο πολύ και κανέναν μας δεν έχει αφήσει άθικτο, έχει από καιρό αρχίσει μια επίθεση στις ανθρώπινες ελευθερίες (υπό το πρόσχημα τρομοκρατικών απειλών), και η παράλογη δράση της ανθρωπότητας δε δείχνει να σταματά μπρος στην απειλή της περιβαλλοντικής καταστροφής. Η τεχνολογία για πρώτη φορά παρέχει τέτοιες τρομαχτικές δυνατότητες, που όπως είναι φυσικό, και όπως συνήθως συμβαίνει στην ανθρώπινη ιστορία, θα χρησιμοποιηθούν -και ήδη χρησιμοποιούνται- κυρίως για κακό σκοπό, είτε πρόκειται για τον αφανισμό των 'εχθρών' είτε για τη χειραγώγηση των λαών. Θα είχε σίγουρα μεγάλη σημασία να δούμε τι συντελείται τον τελευταίο καιρό, και όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε όλο τον κόσμο. Σκοπός όμως αυτού του άρθρου είναι να θίξει ένα μόνο σημαντικό ζήτημα και αν είναι δυνατόν να το αποσαφηνίσει.
Αφορμή στάθηκαν οι διαδηλώσεις και οι ευρείς διαμαρτυρίες του λαού μας όσον αφορά την αναγραφή του θρησκεύματος -παλιότερα- στις ταυτότητες, και εκ νέου-πρόσφατα- την χρήση της κάρτας του πολίτη. Βλέπει κι ο πιο δύσπιστος σήμερα ότι τα σενάρια για μια παγκόσμια διακυβέρνηση που θα έχει έναν ολοκληρωτικό χαρακτήρα και θα θέτει ως όρο επιβίωσης την άρνηση της ψυχής, και της χριστιανικής πίστης, ότι επαληθεύονται ολοένα και περισσότερο. Ακόμη και άνθρωποι που είναι εκτός εκκλησίας μιλάνε πλέον ανοιχτά για ένα τέτοιο ενδεχόμενο, που προετοιμάζεται από καιρό, και θα έχει ως πιθανή κατάληξη ο πολίτης αυτού του παγκόσμιου κράτους -τέρατος που προσπαθούν κάποιοι να δημιουργήσουν, να πρέπει να κάνει οποιαδήποτε συναλλαγή του μες από ένα τσιπ, πιθανώς στο σώμα του, που θα περιέχει οποιοδήποτε στοιχείο και οικονομικό και πολιτικό. Πολλά συνηγορούν προς αυτή την κατεύθυνση.
Αλλά θα ήθελα να εξετάσω το νόημα ενός τέτοιου γεγονότος, αφού υποθετικά δεχτώ ότι όλα αυτά τα σενάρια αληθεύουν, το νόημα που μπορεί να έχουν για εμάς που πιστεύουμε στο Θεό. Ειπώθηκε πως η αναγραφή του θρησκεύματος στην ταυτότητα ήταν μια ομολογία, και ειπώθηκε ότι η αποδοχή της κάρτας ή του τσιπ στο οποίο ενδεχομένως αυτή θα μετεξελιχθεί, σημαίνει άρνηση της πίστης. Νομίζω, όπως εγώ τουλάχιστον καταλαβαίνω το θέμα, ότι εμπλέκονται, αναφορικά με αυτά τα πράγματα, δυο ζητήματα διαφορετικής τάξης. Το ένα έχει να κάνει με την ιδιότητά μας ως πολίτες, ως μέλη μιας οργανωμένης κοινωνίας, ως άνθρωποι που ενδιαφερόμαστε για την ευρυθμία του πολιτεύματος, για τον σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων, και για μια όσον το δυνατό μεγαλύτερη κοινωνική δικαιοσύνη. Και το άλλο είναι ένα θέμα ομολογίας, εξαιρετικά σπουδαίο, για όσους μοιραζόμαστε την χριστιανική πίστη. Είναι η διπλή υποχρέωση ενός χριστιανού, από τη μια να προσπαθεί να βάλει στη ζωή του τις ευαγγελικές αλήθειες όσο είναι αυτό δυνατό, και από την άλλη η εξωτερική δήλωση, αν χρειαστεί, της πίστης μας, και μάλιστα με οποιοδήποτε τίμημα.
Καταρχήν, νομίζω πως υπάρχει σύγχυση στην σκέψη μας αναφορικά με αυτά τα δύο επίπεδα ύπαρξης, με αυτούς τους δυο τρόπους συμμετοχής μας στον κόσμο. Το ζήτημα των δικαιωμάτων είναι πολιτικό ζήτημα. Οι χριστιανοί πολλές φορές έζησαν σε ειδωλολατρικά κράτη όπου κανένα θρήσκευμα δεν αναγραφόταν στο δελτίο της ταυτότητάς τους, αλλά όταν τέθηκε τέτοιο ζήτημα ομολόγησαν την πίστη και κάποιοι μέχρι μαρτυρίου, μέχρι αίματος. Επίσης οι χριστιανοί χρειάστηκε αρκετές φορές να ζήσουν σε ολοκληρωτικά καθεστώτα, μπορεί να τύχαινε να είναι δούλοι ή οτιδήποτε άλλο. Αυτό που θέλω να τονίσω είναι ότι υπάρχουν ζητήματα που είναι καταρχήν πολιτικά και ως χριστιανοί αισθάνομαι πως θα πρέπει να αγωνιζόμαστε για αυτά συμβάλλοντας σε μια καλύτερη κοινωνία, υποστηρίζοντας τους αδικημένους, και κάνοντας αν χρειαστεί ακόμη και προσωπικές θυσίες. Είναι η εντολή ης αγάπης που δεν μπορεί να μας αφήνει αδιάφορους έναντι στα δεινά των συνανθρώπων μας, και υπάρχουν πολλών ειδών καταχτήσεις που σήμερα απειλούνται και θα πρέπει να τις υπερασπιστούμε με οποιοδήποτε τρόπο μπορούμε.
Αλλά δεν είναι δυνατόν αυτό να γίνεται τόσο επιλεκτικά, εννοώ πως δεν μπορεί ο λόγος των ανθρώπων της εκκλησίας να περιορίζεται μόνο στα εθνικά ας πούμε ζητήματα ή να βγάζει το κόσμο στο δρόμο να διαδηλώνει μόνο όταν θίγεται κάτι εξόφθαλμα 'εκκλησιαστικό' όπως η αναγραφή του θρησκεύματος, ή η χρήση του αριθμού 666.
Τα λέω αφού έχω δεχτεί εξαρχής ότι οι υποθέσεις που έχουν γίνει για την σημασία αυτών τω γεγονότων και την εξέλιξή τους στο μέλλον είναι αληθείς. Καταλαβαίνω ότι σε μια τέτοια περίπτωση η κοσμική εξουσία και το πνευματικό κακό συμπλέκονται και ότι θα μπορούσε πραγματικά ένα τέτοιο κράτος να ήταν το κράτος του 'αντιχρίστου' όπως λένε κάποιοι. Αλλά θέλω να τονίσω την διαφορετική φύση των δύο επιπέδων και να πω ότι ακόμη και αν δεν ήταν έτσι, ακόμη κι αν ο περιβόητος αριθμός δεν έμπαινε στο 'μπαρ κόντ' , είχαμε κάθε λόγο και υποχρέωση να αντιδράσουμε σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, είχαμε κάθε λόγο και έχουμε να αντιδράσουμε στην οικονομική εξαθλίωση της κοινωνίας και στην στέρηση των δικαιωμάτων μας ως πολιτών, και να συμπαραταχθούμε με κείνους τους ανθρώπους με παρόμοιες αγωνίες με τις δικές μας έστω και αν δεν μοιράζονται τις δικές μας θρησκευτικές πεποιθήσεις. Η αλήθεια και η αγάπη δεν είναι ζήτημα μόνο δογματικών διακηρύξεων, αλλά καθημερινής πάλης σε όλα τα επίπεδα. Ούτε την έχουμε 'πατεντάρει' όσοι λέμε ότι είμαστε χριστιανοί, ούτε είναι εξόριστοι από αυτή όλοι οι άλλοι. Αυτά ήθελα να πω από ενδιαφέρον, αγάπη, αγωνία για όσα συμβαίνουν σήμερα στον κόσμο, και στη χώρα μας ειδικότερα, και βέβαια θίγοντας με μεγάλη συντομία μια μόνο τους διάσταση, που αφορά κυρίως όσους είμαστε ή νιώθουμε μέλη της εκκλησίας.
Πηγή: Αντίφωνο
Ευχαριστώ για την ανάρτηση.
Πολύ μου άρεσε η σφαιρικότητα και το φως της ματιάς του Ιωάννη Αναστασίου.
Καλή η προσπάθειά σας, κ. Αναστασίου, για μια νηφάλια τοποθέτηση σε κάποια σημερινά ζητήματα, όμως νομίζω πως κάπου μπλέκετε τα πράγματα.
Σκοπός του χριστιανού δεν είναι η ατομική ή κοινωνική ευτυχία. Σκοπός του είναι να ξεπεράσει την αμεσότητα και την κτιστή του φύση, να γίνει θεός κατά χάριν. Γι’ αυτό, αυτή τη ζωή και τους θεσμούς της τα βλέπει ως κάτι παροδικό και δευτερεύον. Όπως γράφεται στην προς Διόγνητον επιστολή:
“[Χριστιανοὶ] Πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας, ἀλλ᾽ ὡς πάροικοι• μετέχουσι πάντων ὡς πολῖται, καὶ πανθ᾽ ὑπομένουσιν ὡς ξένοι• πᾶσα ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν, καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη. … Πείθονται τοῖς ὡρισμένοις νόμοις, καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόμους.”
Δηλαδή, σημασία έχει η ζωή, όχι ο νόμος κι ο θεσμός.
Επίσης, μια άλλη βασική διδασκαλία της Εκκλησίας μας είναι ότι όλοι είμαστε μέλη του ίδιου σώματος, όλα τα μέλη συνεργάζονται, αλλά το καθένα έχει διαφορετική διακονία και χαρίσματα, και δεν μπορούμε να απαιτούμε απ’ όλα να κάνουν το ίδιο. Έτσι, εν ονόματι της αγάπης και της αλήθειας δεν μπορούμε να απαιτούμε απ’ όλους να κατεβαίνουν στους κοινωνικούς αγώνες. Υπάρχουν πολλοί τρόποι ν’ ασκήσει κανείς την αγάπη· ας μην τους απαριθμήσουμε εδώ.
Συμφωνώ πως η αγάπη επιβάλλει να βοηθούμε τους άλλους, αλλά δεν νομίζω πως η αλλαγή ή μετατροπή των θεσμών και των νόμων σε πιο φιλάνθρωπους είναι ο προσφορότερος δρόμος για όλους. Καθένας, ανάλογα με τα χαρίσματα, τη συνείδησή του και τις οδηγίες του πνευματικού πατέρα του, θα κρίνει τι είναι το πιο πρόσφορο γι’ αυτόν προσωπικά. Αλλιώς θα καταλήγαμε σε ντιρεκτίβες κοινωνικών παρεμβάσεων, σε προσπάθειες χριστιανοκοινωνικών κινημάτων, σε μια εγκοσμιοκρατική και εκκοσμικευμένη Εκκλησία που θα έδινε στα μέλη της τα χαρούπια μιας επίγειας ευδαιμονίας (ενώ η εν Χριστώ ζωή είναι σταυρός), για να ξεχάσουν τη ζωή με τον Πατέρα, προδίδοντας έτσι τον κύριο σκοπό της.
Στον ίδιο πειρασμό κινδυνεύει να πέσει και η ελλαδική εκκλησία όταν παρακινεί τον κόσμο να διαδηλώνει και για τα στενά “εθνικά ζητήματα”. Σκοπός της είναι να ενώνει, όχι να οδηγεί σε φυλετικές διακρίσεις και αντιπαραθέσεις. Και νομίζω πως όλη η ιστορία με τις ταυτότητες (το περιεχόμενο ενός δημόσιου εγγράφου δεν αφορά την Εκκλησία) ήταν μια ατυχής περίπτωση, οφειλόμενη στις κοσμικές φιλοδοξίες του μακαριστού Χριστοδούλου.
Όσο για το 666, το ΑΜΚΑ, τις κάρτες του πολίτη κλπ., θα ήθελα να επισημάνω πως η Αποκάλυψη είναι ένα προφητικό, αλληγορικό βιβλίο που αποσκοπεί να κρατεί τους χριστιανούς σε εγρήγορση, με την προσμονή της ελεύσεως του Χριστού (“Ναί, ἔρχου, Κύριε Ἰησοῦ”, καταλήγει). Μιλά και για την έλευση του Αντιχρίστου και τη σφραγίδα του θηρίου, αλλά υπογραμμίζει την ανάγκη της κοινωνίας με τον Θεό, της χάρης Του, της σφραγίδας του Αρνίου. Το θηρίο θα εξουσιάσει όσους δεν έχουν τη σφραγίδα του Αρνίου. Επομένως, σκοπός μας δεν είναι ν’ αποφύγουμε τη σφραγίδα του Αντιχρίστου, αλλά να γευτούμε τη χάρη του Χριστού “γνωστώς καὶ εὐαισθήτως”. Και η μεγάλη απορία μου είναι γιατί, όπως οι προτεστάντες, επιμένουμε να ερμηνεύουμε κατά γράμμα αυτό το προφητικό βιβλίο (ο άγιος Ανδρέας Καισαρείας, στην ερμηνεία του στην Αποκάλυψη γράφει πως το τι σημαίνει ο αριθμός 666 θα το γνωρίσουν “οἱ νήφοντες ἐν τῷ καιρῷ τῷ δέοντι”) και δεν εστιάζουμε την προσοχή μας στο μήνυμά του να γρηγορούμε εν όψει της ελεύσεως του Χριστού. Αυτό εμφατικά το επεσήμανε ο κατ’ εμέ μεγαλύτερος Άγιος του 20ού αιώνα, ο π. Πορφύριος, λέγοντας πως αν έχω τη χάρη του Χριστού, χίλιες σφραγίδες στο μέτωπο και στα χέρια δεν μπορούν να μου κάνουν κανένα κακό, ο πονηρός είναι ανίσχυρος μπροστά στον Χριστό, κι όταν Αυτόν έχω μέσα μου, κανείς δεν μπορεί να καθήσει στη θέση Του, αν φυσικά εγώ δεν τον αρνηθώ σαφώς και εμπράκτως.
Καλά όλα αυτά αλλά θεωρητικώς, γιατί πρακτικός οι περισσότεροι χριστιανοί είναι δασκαλε που δίδασκες και νόμο δεν εκράτεις…
Τουλάχιστον αυτό βλέπω εγώ γύρω μου
Σας ευχαριστώ που μου δίνετε την ευκαιρία να προβώ σε κάποιες διευκρινήσεις. Καταρχήν παρά το γεγονός πως ο σκοπός του Χριστιανού είναι να ετοιμάσει τον εαυτό του για την ουράνια βασιλεία αυτό γίνεται μέσα σ’ αυτόν εδώ τον κόσμο, παρακινούμενος από την προσπάθεια να προσοικειωθεί την αγάπη του Κυρίου και προς Εκείνον και προς τον συνάνθρωπο. Αυτή είναι άλλωστε η βασική εντολή του Χριστού που περιέχει όλες τις άλλες, και αυτό λέει ο Χριστός πως θα είναι το κριτήριο για την ουράνια βασιλεία. Ο τρόπος που θα εκφραστεί κάτι τέτοιο φυσικά επιδέχεται πολλές εκφάνσεις όπως σωστά αναφέρετε ανάλογα και με τα χαρίσματα του καθενός. Αναφέρθηκα επιγραμματικά σε κάποια πράγματα, σαφώς δεν ήθελα να πω ότι πρέπει να ακολουθηθεί απαραίτητα ένας κοινωνικός ή πολιτικός ακτιβισμός. Ο ασκητής που προσεύχεται στην καρδιά του για όλα τον κόσμο αναλαμβάνοντας νοερά το βάρος του και φέροντάς το με πόνο κάνει πολύ περισσότερα από μια δραστήρια φύση που αντιμετωπιζει εξωστρεφώς το ίδιο θέμα. Ο σταυρός που λέτε ότι οφείλει να σηκώσει ο χριστιανός νομίζω πως έχει πολλά επίπεδα, και σίγουρα ένα από αυτά είναι από ειλικρινή αγάπη να ζήτά την ανακούφιση του πόνου του πλησίον του. Στις οργανωμένες κοινωνίες ένας τρόπος είναι και η προάσπιση των θεσμών.
Τώρα αναφορικά με τα σημεία της αποκάλυψης, δε θα μπω στην διαδικασία να υποστηρίξω ότι πραγματικά λαβαίνουν ήδη χώρα στους καιρούς μας, αλλά θα σταθώ σε ένα πολυ σημαντικό ζήτημα που θίξατε, σχετικά με την σφραγγίδα του θηρίου. Αληθεύει φυσικά πως τίποτε απολύτως εξωτερικό δε μπορεί να βλάψει την ψυχή. Το σενάριο όμως που συζητιέται είναι ότι σε ένα τέτοιο παγκόσμιο κράτος ολοκληρωτικού χαρακτήρα θα τίθεται ως όρος για την επιβίωση ενός πολίτη πιθανόν η απάρνηση των πιστεύω του. Προφανώς η αποκάλυψη υπονοεί μιά τέτοια προϋπόθεση πίσω από το σφράγγισμα του θηρίου, την εκούσια δηλαδή αποδοχή. Αν και βέβαια κάτι τέτοιο δεν είναι και κάτι άγνωστο σε όλες τις εποχές, οι συμβιβασμοί δηλαδή με την συνείδησή μας που κάνουμε οι άνθρωποι προκειμένου να επιβιώσουμε. Με τη διαφορά πως εδω παρουσιάζεται στην πιο ακραία του εκδοχή. Και κάτι τελευταίο, ας είμαστε όλοι επιφυλακτικοί στις κρίσεις μας για το τι πρόκειται να γίνει. Ο γέροντας Παϊσιος εκφράστηκε ανοιχτα σε αυτο το ζήτημα, σχετικά με τα αποκαλυπτικά σημεία στην εποχή μας, όπως το 666. Και αν μη τι άλλο επρόκειτο για νήφουσα καρδία. Αλλά ακόμη κι έτσι, γνωρίζουμε από την ιστορική πείρα της εκκλησίας ότι η μετάνοια και πίστη μετακινούν όρη, ακόμη και τα όρη της ιστορίας. Η Πρόνοια του Θεού νοηματοδοτεί όλα τα γεγονότα, και όπως λέτε και σεις, ο σκοπός της ζωής μας δεν εγκλείεται στα γήϊνα όρια, δεν σκοπεί σε μια εγκόσμια αβασάνιστη ευτυχία αλλά στην νικηφόρα διάβαση προς την αληθινή ζωή μαζί με το Χριστό. Αισθάνομαι πραγματι ελλειπής, και εξαρχής είπα ότι δε γίνεται παρά να περισοριστώ σε μια ορισμένη προσσέγιση, νομίζω πως και με την παρέμβασή σας ίσως έγινε λίγο πιο ξεκάθαρο αυτό το ζήτημα, που προσπάθησα να διαπραγματευτώ.
Πιθανόν έχεις μεγάλο δίκιο. Κι επειδή μόνο για τον εαυτό μου μπορώ να μιλήσω καταλαβαίνω και χωρίς να το πει κάποιος άλλος ότι αυτά που πιστεύω, οι λόγοι του ευαγγελίου, με ελέγχουν. Εκτός από το να συναισθάνομαι αυτη την κατάσταση το μόνο άλλο που μπορώ να κάνω είναι να προσπαθώ και να ελπίζω. Ο λόγος που αποφάσισα να καταγράψω τις σκέψεις μου είναι (αυτό ήθελα) να συνδράμω όσο μπορούσα σε ένα ξεκαθάρισμα κάποιων (σημαντικών) ζητημάτων που απασχόλησαν και απασχολούν πολλούς από μας. Ίσως εσύ να κάνεις πολύ περισσότερα, δε ξέρω.
Χαίρομαι που μπορούμε και συζητάμε και συνεννοούμαστε.
Δέχομαι ότι κάποιος μπορεί “[i]από ειλικρινή αγάπη να ζήτά την ανακούφιση του πόνου του πλησίον του[/i]”. Απορρίπτω όμως το να κατακρίνει τους άλλους που δεν το κάνουν.
Όμως το “[i]στις οργανωμένες κοινωνίες ένας τρόπος είναι και η προάσπιση των θεσμών[/i]”, ο συγγραφέας της προς Διόγνητον επιστολής δεν το δέχεται, κι εγώ μαζί του.
Γιατί να μας απασχολεί “[i]το σενάριο … ότι σε ένα τέτοιο παγκόσμιο κράτος ολοκληρωτικού χαρακτήρα θα τίθεται ως όρος για την επιβίωση ενός πολίτη πιθανόν η απάρνηση των πιστεύω του[/i]” κι όχι όσα βρίσκονται σήμερα μπροστά μας κι ο Χριστός που είναι “ο Αυτός εις τους αιώνας”; Όταν θα ‘ρθει η ώρα για ένα τέτοιο σενάριο, θα ακολουθήσουμε την Εκκλησία.
Συνάντησα τελευταία φορά τον π. Παΐσιο στις 9.10.1993, λίγες μέρες πριν φύγει από το Άγιο Όρος για τελευταία φορά. Είχα διαβάσει όσα είχε γράψει για το 666 και δεν με είχαν “αναπαύσει”, αντίθετα με τα άλλα γραπτά του. Στην εν λόγω συζήτηση, χωρίς καν να τον ρωτήσουμε, μας είπε: “Τα σημεία των καιρών υπάρχουν. Δεν ξέρουμε όμως πότε θα έλθει το τέλος. Μπορεί σε 2, 3, μπορεί σε 100 ή 200 χρόνια. Εσείς ν’ ακούτε την Εκκλησία.”
Αυτά τα λόγια τα έχω σαν υποθήκη του. Και μου φαίνεται πως αυτά ακυρώνουν τα προηγούμενά του. Άλλοι λεν πως δεν άλλαξε. Να με συγχωρούν, αλλά δεν μπορώ να το δεχτώ, ούτε να πάψω να επαναλαμβάνω αυτά τα τόσο σύμφωνα με το διαχρονικό πνεύμα της Εκκλησίας λόγια του.
Τέλος, όπως σημειώνει κάποιος σχολιαστής των λόγων του π. Πορφυρίου, δεν διώχνεις το σκοτάδι κυνηγώντας το. Το διώχνεις ανάβοντας το φως. Και με ό,τι ασχολείται κανείς αυτό και αγαπάει.
Η ενασχόληση του νου με τον Αντίχριστο φέρνει ταραχή. Η ενασχόληση με τον Χριστό ανάβει την αγάπη γι’ Αυτόν· ή, όπως μου έλεγε ο π. Παΐσιος, η μελέτη των λόγων του Θεού θερμαίνει την καρδιά και φωτίζει τον νου.
Ασχολήθηκα με το θέμα που ασχολήθηκα, απλά και μόνο γιατί απασχολεί την εκκλησία και πολλούς από τους πιστούς και γιατί εκ πείρας γνωρίζω ότι είναι πολλές οι συγχίσεις σχετικά μ’ αυτό. Όσο για τον γέροντα Παϊσιο δεν νομίζω ότι άλλαξε θέση σε τίποτα, αλλά σε κάθε άνθρωπο έλεγε αυτό που θεωρούσε ωφέλιμο για εκείνον. Ίσως επειδή ακριβώς κατάλαβε ότι σας τάραζε το συγκεκριμένο ζήτημα σας έδωσε την απάντηση που θα ανάπαυε την ψυχή σας και χωρίς μάλιστα να χρειαστεί να πει ψέμματα. Αναφορικά με την συμμετοχή του πιστού στα κοινωνικά δρώμενα θα μπορούσα να επικαλεστώ και γω διαφορετικές μαρτυρίες αλλά νομίζω πως το θέμα είνα πολυ απλό, ευκολοαπάντητο και από τον κοινό νου. Τη στιγμή που ζεις σε μια οργανωμένη κοινωνία που όχι μόνο το υλικό επίπεδο της ζωής αλλά και το πολιστισμικό και το πνευματικό με την ευρεία έννοια εξαρτώνται από τους θεσμούς δε καταλαβαίνω γιατί δε θα ‘πρεπε κάποιος να τους προστατεύσει και να τους βελτιώσει. Το ότι γνωρίζετε γραφή ή το ότι μπορείτε και εκφράζετε αυτή τη στιγμή ελεύθερα την γνώμη σας (και όλοι μας) οφείλεται σ’ αυτούς τους θεσμούς. Και δεν καταλαβαίνω γιατί το να ντύσει ή να θρέψει τον πλησίον δε πρέπει να το επιδιώκει κανείς και μέσα από αυτούς. Φυσικά δεν είναι το παν. Το αν κανείς θα δραστηριοποιηθει κατά ένα τρόπο τέτοιο δεν είναι φυσικά θέσφατο. Νομίζω πως ο ποιητής ορθά είπε: ‘ο καθείς και τα όπλα του’ ή όπως αλλιώς το εκφράσατε και σεις ο ίδιος: υπάρχει ποικιλία χαρισμάτων μέσα στην εκκλησία. (Έριξα μια δεύτερη ματιά στο κείμενό σας, και συμπληρωματικά έχω να προσθέσω ότι έτσι ή αλλιώς ποτέ ο γέροντας Παϊσιος δε προδιόρισε χρονικά το τέλος, και σύμφωνα άλλωστε .και με το λόγο του ευαγγελίου: ‘ουδείς είδεν”)
“[i]Όσο για τον γέροντα Παϊσιο … Ίσως επειδή ακριβώς κατάλαβε ότι σας τάραζε το συγκεκριμένο ζήτημα σας έδωσε την απάντηση που θα ανάπαυε την ψυχή σας και χωρίς μάλιστα να χρειαστεί να πει ψέμματα[/i]”
Ποτέ δεν με σας τάραξε το συγκεκριμένο ζήτημα, ούτε την παρέα μου, απ’ ό,τι γνωρίζω. Το μόνο που με στενοχώρησε ήταν η στάση του π. Παϊσίου με το φυλλάδιο για το 666.
Ξαναδιάβασα τις απαντήσεις σας και σημειώνω πως διαφωνώ με το ότι “[i]στις οργανωμένες κοινωνίες ένας τρόπος είναι και η προάσπιση των θεσμών[/i]”, συμφωνώ όμως με το “[i]το να ντύσει ή να θρέψει τον πλησίον δε πρέπει να το επιδιώκει κανείς και μέσα από αυτούς[/i] [τους θεσμούς]”, όπως το θέσατε στην προς εμέ δευτερολογία σας.
Νομίζω πως βασικά συμφωνούμε και δεν θα χαθούμε στις διατυπώσεις.
Να ‘στε καλά.
(επειδή κάποιος φίλος μου το ζήτησε)
Ο σχολιαστής των λόγων του π. Πορφυρίου είναι ο Θανάσης Παπαθανασίου, στο τελευταίο (αρ. 117) τεύχος της “Σύναξης”.
Αντιγράφω:
[i]Ο γέροντας Πορφύριος διαφωνούσε εντελώς με την επιδίωξη μετωπικής σύγκρουσης με τον διάβολο. Πίστευε ότι αυτό στο οποίο θα στρέψεις το νου σου, αυτό στο οποίο θα επικεντρώσεις τις δυνάμεις σου, αυτό θα καθορίσει την ύπαρξή σου, είτε πρόκειται για κάτι που αγαπάς, είτε πρόκειται για κάτι που μισείς. Ο γέροντας σαφώς και πίστευε ότι η ζωή του Χριστιανού τελεί σε αντιδικία προς τα έργα του σατανά, επέμενε όμως κατηγορηματικά ότι η λύση είναι το να στραφεί ο άνθρωπος στον Χριστό, στην αγάπη και στο φως του. Αυτό το φως και η μεταλαμπάδευσή του διώχνει τα σκοτάδια -όχι η πάλη κατά του σκοταδιού καθεαυτού. Μια άμεση πάλη κατά του σκοταδιού καθιστά κέντρο της ζωής του σταυροφόρου το σκοτάδι, το οποίο κατά τα άλλα ο σταυροφόρος αντιμάχεται![/i] (σσ. 53-54)
Σας ζητώ συγνώμη κ. theo για την χρονική καθυστέρηση του σχολίου μου αλλά έστω και καθυστερημένα θα ήθελα να διορθώσω κάτι που μου αποδίδεται ως λόγο μου (προφανως από λάθος) ενώ στην πραγματικότητα έχω γράψει το ακριβώς αντίθετο. Έγραψα δηλαδή ότι : δεν καταλαβαίνω γιατί το να ντύσει και να θρέψει κανείς τον πλησίον δεν πρέπει να το επιδιώκει κανείς και μέσα από τους θεσμούς. Έχοντας αφαιρέσει τις πρώτες λέξεις της πρότασης φαίνεται σα να λέω το αντίθετο. Διαφωνώ επίσης ότι πρόκειται για ‘λεπτολογίες’ όπως τις χαρακτηρίζεται αλλά για μια μια βαθιά περασμένη αντίληψη στην εκκλησία τελείως λανθασμένη. Η πεποίθηση δηλαδή ότι οχριστιανός δεν έχει ή δεν πρέπει να έχει θέση και ρόλο στα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα. Θα σας θυμίσω το λόγο του ίδιου του Χριστού: δωτε τα του Θεού τω Θεώ και τα του Καισαρι τω Καισαρι. Αυτό ουδόλως σημαίνει την αδιάκριτη υποταγη του χριστιανού στην όποια πολιτική εξουσία αλλά τη διιτή θέση του σε αυτό τον κόσμο ως πιστου και ως πολίτη. Σίγουρα πρόκειται για ένα μεγάλο θέμα και η ιστορική θέση της εκκλησίας ως θεσμού να συμβιβάζεται κατα κανόνα με την όποια κρατική εξουσία, ακόμη και την πιο ανάλγητη, διαφθαρμένη η εγληματική επιδέχεται σαφώς κριτική.
Ναι, πράγματι, κατά λάθος αφαίρεσα τις πρώτες λέξεις της φράσης. Συγγνώμη.
Όσο για το “[i]Η πεποίθηση … ότι ο χριστιανός δεν έχει ή δεν πρέπει να έχει θέση και ρόλο στα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα[/i]” είναι “[i]τελείως λανθασμένη[/i]”, εξακολουθώ να διαφωνώ. Επιμένω ότι “όλοι είμαστε μέλη του ίδιου σώματος, όλα τα μέλη συνεργάζονται, αλλά το καθένα έχει διαφορετική διακονία και χαρίσματα, και δεν μπορούμε να απαιτούμε απ’ όλα να κάνουν το ίδιο. Έτσι, εν ονόματι της αγάπης και της αλήθειας δεν μπορούμε να απαιτούμε απ’ όλους να κατεβαίνουν στους κοινωνικούς αγώνες. Υπάρχουν πολλοί τρόποι ν’ ασκήσει κανείς την αγάπη”, όπως έγραψα παραπάνω. Αυτό που “πρέπει” να κάνει ο καθένας μας είναι να αναπτύξει τα χαρίσματά του προς όφελος του σώματος της Εκκλησίας.
Το “λεπτολογίες” το έγραψα για να επισημάνω ότι βασικά συμφωνούμε.