«Ὡς αναπνοή θά πρέπει να ἐννοήσετε τήν πνευματικότητα» (Ν. Γ. Πεντζίκης)
Ὁ Χρήστος Βακαλόπουλος μέ ἀφορμή ἕναν χωρισμό καταγράφει τό διαζύγιο πού ἔχουμε πάρει ἀπό τήν πνευματική μας ὑπόσταση. Ἡ πορεία μας μεταλλάχτηκε σέ καρέ στιγμών πού ὁδηγοῦν σέ ἀσφυξία τό μυστήριο τῆς παρουσίας. Κόβοντας τή ζωή σέ στιγμές εὐτυχίας τεμαχίζουμε τήν ἀναπνοή μας.
Ἡ Ἐλβετία ἦταν τρομακτικά «καθαρή» γιατί ἦταν καθαρή μέ ἕναν ἐντελῶς φυσικό τρόπο. Ἔχουμε γίνει δραματικά «φυσικοί». Ἔχουμε λησμονήσει τή μουσική τῆς ψυχῆς. Καταντήσαμε τήν ἀνάσα ἐξάρτημα μιᾶς σωματικῆς μηχανῆς. Τρέχουμε καί δέν φτάνουμε πουθενά γιατί ἀπουσιάζουμε ἀπό τόν ἐσώτατο τόπο τῆς ὕπαρξης. Προσπαθοῦμε νά ἐξηγήσουμε καί ἀδειάζουμε περισσότερο γιατί γυρεύουμε ἀπαντήσεις ἔξω, στό φωταγωγημένο χάος τῶν ἀντιθέσεων, καί ὄχι σιωπές μέσα στόν ἱερό ἀποφατισμό τῆς ὑπάρξεως. Δίχως πνευματικότητα ἀπογυμνωθήκαμε ἀπό τήν καθολικότητα. Γιά αὐτό καί δέν ὑπάρχουν πιά ἀπαντήσεις. Ἀπάντηση εἶναι ἡ παρουσία πού δέν πρόδωσε τήν πνευματική της ὑπόσταση. Πού δέν ἀπώλεσε τήν πνοή τοῦ Θεοῦ στήν ἀνάσα της. Πού δέν ἀντάλλαξε τήν ἁρμονική συμφωνική της μέ τόν ἄσελγο ρυθμό τῆς μηχανῆς. Κάποιοι παγιδευμένοι στίς μέριμνες κατέστειλαν τή σημαίνουσα ἀποστολή τοῦ ἀνθρώπου καί «ἀσούσουμη κι ἀνέγνωρη ἡ Ἀρετούσα – ρίζα μας – ἐγίνη», φυλακισμένη σέ «στρατόπεδα εὐτυχίας» πού διαρκῶς ἐκτελοῦν μέ τηλεβόλα τό ἐν ἀληθεία βάθος της.
Ὀθόνες ἀπορρόφησαν τήν ὅρασή μας κι ἔκτοτε ζοῦμε τό μεγαλύτερο ψέμα: τό «ἀδηφάγο παρόν». Ἐγκλωβιστήκαμε σέ ἕνα ἐδῶ καί τώρα πού δέν ἔχει καμμία σχέση μέ τό λειτουργικό «σήμερον». Ἕνα τώρα πού ἔχει πάρει ὁριστικό διαζύγιο ἀπό τό νῦν. Αὐτή τή στιγμή ἀπουσιάζουμε γιατί ἀδειάσαμε τόν χρόνο ἀπό τή μαρτυρία του σέ αἰωνιότητα, ἀπεκδυθήκαμε ἀπό τό ἐν τῷ ἀεί νῦν.
Ζοῦμε τή μεγαλύτερη διαβολή. Τή μετάλλαξη τοῦ προσώπου πού κοινωνεῖ στό εἰδωλικό του φίλαυτο καθρέφτισμα. «Ἡ ὡραιότερη ἀπό ἐμᾶς δέν εἶναι γυναῖκα, εἶναι φωτογραφία». Ἀπό τότε πού στριμώξαμε τόν πλανήτη Γῆ στήν τηλεόραση χάθηκε τό κέντρο τοῦ κόσμου. Ἔπαψε νά κτυπᾶ ἡ συμπάσχουσα καρδία πού μετουσίωνε τόν πόνο σέ νοῦ μεταγγίζοντας φωνή ὥς καί στά λιθάρια μας. Βουβάθηκε τοῦ κόσμου ἡ ἀναπνοή καί σαβανώθηκε ἡ μνήμη τῆς ἀνθρωπότητας. Ἀπό τότε πού ὁ ὀρθολογισμός ἐξόρισε τή μυσταγωγία μαυρίσαμε. Ἀπαρνηθήκαμε τό ὀντολογικό βάθος τοῦ μυστηρίου καί τηλεπροσδιοριζόμαστε ὡς εἰδικοί ἐξολοθρευτές τῆς πανταχοῦ (καί ὅμως) παροῦσας θείας οἰκονομίας. Μάταια πασαλειβόμαστε τόσα λάδια μαυρίσματος ἀφοῦ ἀπωλέσαμε τό ἔλαιο τῆς χάριτος. Καμιά λάμψη στό πνεῦμα μας.
«Εἶναι ἀλήθεια ὅτι κάποτε ἦσουν ἄγνωστε κόσμε ἑνωμένος μέ τόν γνωστό κόσμο;»
Τή Φιλοκαλία τῶν Ἁγίων Πατέρων διαπνέει ἡ ἀσκητική πνευματικότητα αὐτῆς τῆς ἕνωσης. Τήν ποιήσή μας ἡ ἐνορατική πάλη μέ τό ἐπέκεινα. «Λίγο κάτω ἀπό τό δέρμα ἡ κυανωπή γραμμή τοῦ ὁρίζοντος» μαρτυρᾶ ὁ Ὀδυσσέας Ἐλύτης, δηλώνοντας κάτι παραπάνω ἀπό ἑνότητα, κάτι πού ἔχει σχέση μέ τό μυστήριο τῆς ἐνσαρκώσεως. Στή γραφή τοῦ Ἀλέξανδρου Παπαδιαμάντη ἕνα πανδέγμων και συγχωρητικό φῶς ἐναρμόνιζε τήν εἰκόνα μας μέ τίς εἰκόνες τοῦ κόσμου. Ὁ Χρήστος Βακαλόπουλος καταφέρνει μέ ἐνάργεια νά καταγράψει τόν χωρισμό μας ἀπό τόν προγονικό τρόπο ἀναπνοῆς. «Ζωή εἶναι –πιά- αὐτό πού δέν ἔχει παρελθόν», πού δίχως ρίζες μᾶς καταντᾶ τουρίστες, νά καπνίζουμε, νά ἀγοράζουμε, νά τρώμε καί νά ἀφοδεύουμε πάνω στή μοίρα τοῦ τόπου μας. Ἴδιοι ὅλοι οἱ χρόνοι, ἴδιοι ὅλοι οἱ ἀνθρώποι, ἴδια ὅλα τά νησιά, ἴδιοι ὅλοι οἱ τόποι, «ἡ Ἔφεσος δέν ἀναπνέει» ὅλα ἔχουν χάσει πιά τήν ἀναπνοή τους μέσα μας. Τό ἀπολύτως τίποτα κατεδαφίζει τόν πολιτισμό μας, «ξερνάει πάνω μας» τή δικτατορία τῆς διαστροφικῆς ἐλευθερίας του ἀκατάσχετα. Γιά τό ξεφτισμένο φαντό τοῦ τρόπου μας ἀναζητᾶ τά σταθερά στημόνια στή νῆσο τῆς Ἀποκάλυψης. Στή Σκάλα της, ψηλαφεῖ τή λησμονημένη κλίμακα τοῦ βίου καί μᾶς παραδίδει τό φακό τῆς γραφῆς του γιά τό μονοπάτι πού «Δι’ εὐχῶν τῶν Ἁγίων Πατέρων» μπορεῖ ἀπό τό «σχίσμα τοῦ βλέμματος» νά περάσει τή γραμμή ἑνός ἐλπιδοφόρου ὁρίζοντος.
«Αὐτή τή στιγμή λείπει… κολυμπάει…» χάνεται ἀπό προσώπου γῆς, παλεύει κόντρα στη χαίνουσα λήθη, νά ἀξιωθεῖ στ’ ἀνοιχτά τή μυστική ἀπεραντοσύνη ἀπό τό «ἐλθέ» τῆς ἀρχέτυπης κλήσεως. Ἡ γραμμή τοῦ ὁρίζοντος σά μεταφυσική φλέβα ἐπανασυνάπτει τά ρέοντα μέ τά ἀεί μένοντα καί ζέοντα τῶν οὐρανίων πνοῶν.
Α, αγαπημένη εν Χριστώ αδελφή κ. Κατερίνα, τι ωραία που τα λες ! Τα λόγια σου όραμά μου έγιναν κι άπλωσα το δεξί μου χέρι γύρω από την μέση σου και το αριστερό μου έπιασε το δεξί σου και στροβιλιζόμασταν σε αιθέριο χορό. Τι όμορφα συναισθήματα ξύπνησαν μέσα μου, γεμάτα καλοσύνη και ευγένεια. Κι όχι μόνο. Φούντωσε η αγάπη μέσα μου για τον κόσμο που παρουσιάζεις.
Έλα, όμως, που είναι μεσημέρι, ώρα του γεύματος, και το πανάθλιο στομάχι μου άρχισε να γουργουρίζει καταστρέφοντας την θεσπέσια ατμόσφαιρα που μού χάριζαν τα όμορφα λόγια σου.
Θέλω να πω, καλή μου κυρία, στ’ αλήθεια πιστεύεις ότι μπορούμε όλοι μας να ζούμε όπως οι Φιλοκαλικοί Πατέρες ; Πιστεύεις πως ήλθε ο καιρός ν’ αγιάσουμε όλοι μας φέρνοντας τα έσχατα στο χοϊκό εδώ και τώρα ; Πιστεύεις δηλαδή ότι ο λόγος της αρχής μας ολοκληρώθηκε στο τέλος-σκοπό μας ; Μήπως – λέω, μήπως – αντί να αναλωνόμαστε στα ωραία λόγια, να γίνουμε πιο πρακτικοί ; “Ουκ επ’ άρτω μόνον ζήσεται άνθρωπος”, απάντησε ο Κύριός μας, φανερώνοντας την αλήθεια. Είναι αυτό το “μόνον” που αληθεύει τον λόγο Του. Επιθυμητό το πνευματικό-αγαπητικό μέρος της ζωής μας αλλά χρήσιμος κι ο άρτος. Ας προσπαθήσουμε, λοιπόν, μαζί με τα ωραία λόγια που χρησιμοποιείς, να προτείνουμε και ρεαλιστικές λύσεις. Λύσεις που να δέχονται την συνύπαρξη του αρώματος με το οποίο στόλισε η πιστή μαθήτρια τον ίδιο τον Ιησού και την πίστη τού Ιώβ. “Ήδη και ούπω” μάς λέει η χριστιανική παράδοσή μας. Μαζί με το “ήδη”, λοιπόν, ας ασχοληθούμε και με το “ούπω”.
‘ΤΟ ΧΤΙΣΜΕΝΟ ΦΩΣ ΔΕΝ ΞΕΧΤΙΖΕΤΑΙ» (Ν. Βρεττάκος)
Κάποτε λοιπόν δέν ἀπουσίαζε ἀπό τόν ἄρτο μας, ὁ ἄγνωστος κόσμος. Ἴσα ἴσα αὐτός ἤτανε τό προζύμι μας. Γι αὐτό καί τό ψωμί πού ἔπεφτε κάτω τό ἀσπαζόμασταν. Πεινάμε διαρκῶς πιά και ποτέ δέν χορταίνουμε γιατί δέν διαισθανόμαστε τήν ἱερότητα σέ κάθε μπουκιά μας, τήν ἱερότητα σέ κάθε ψηφίδα τῆς ἀναπνοῆς μας. Μήν περιπαίζετε τό «χτισμένο φῶς». Εἴσαστε προικισμένος ἀπό τόν Θεό ἐν ἐλευθερία νά βρεῖτε τά δικά σας πατήματα πού θά ξεκλειδώσουν τήν ἱερή παρακαταθήκη τῆς δικῆς σας καθημερινότητας. Νά ἀνακαλύψετε τήν προσωπική φιλοκαλία πού ἐνσταλάζει σέ κάθε κίνησή σας ρυθμούς αἰωνιότητας. Μέ κάνατε λίγο νά νιώσω σάν τήν Ρέα Φραντζή γιατί πραγματικά καμία ἐξήγηση δέν μπορεῖ νά μεταφέρει τό βίωμα.
Δέν ὑπάρχει ψηφίδα χώρου ἤ χρόνου δίχως μεθεκτική δόξα Θεοῦ. Δέν ὑφίσταται ὕλη χωρισμένη ἀπό τό πνεῦμα, ὅπως δέν ὑφίσταται δίχως τό σῶμα ἡ ψυχή σας.
Συμφωνώ απολύτως με όσα λες, μέχρι του καταργηθέντος τελικού νι και ς.
Το θέμα που θίγω είναι πώς πείθουμε, όσους δεν έχουν αυτά τα βιώματα που αναφέρεις, ότι κι αυτοί μπορούν να τα βιώσουν. Κι επίσης μέχρι ποιου ορίου τους ζητάμε να ακολουθήσουν την υπερβατική Ορθοδοξία. Πρέπει, δηλαδή, να γίνουν ασκητές, απαρνούμενοι τα “καλούδια” της … μοδέρνας (!) ζωής ; Ναι, μαντεύω την απάντησή σου. Παραδειγματικά μόνον μπορούν να διδαχτούν για να γίνουν αποδεκτά όλα αυτά. Πόσοι από εμάς, όμως, έχουμε αυτήν την δύναμη. Φτάνουν πια οι καλλιεπείς λόγοι. Δεν πείθουν.
Δεν ξέρω αν είναι εφικτό αλλά θα ήθελα να δω μια έρευνα για τον αριθμό των “πιστών” που αλλαξοπίστησαν λόγω της πανδημίας. Και λέω “αλλαξοπίστησαν” διότι πιστεύουν πλέον αποκλειστικά στην Επιστήμη. Αυτή η νέα θεά τους. Αυτή τους παρέχει προϊόντα που ικανοποιούν τις άμεσες ανάγκες τους, αλλά και ασφάλεια υγείας. Γιατί ; Διότι κανείς δεν τους εξήγησε γιατί η οδός του Ιησού είναι η αλήθεια και η ζωή κι έτσι, στην πρώτη δυσκολία, στράφηκαν στην εύκολη διαπιστωμένη λύση. Περιμένω με αγωνία την απάντησή σου, φίλη καλή, σε αυτά τα προβλήματα. Όχι με την μορφή του ευχολόγιου αλλά με μέτρα πρακτικά κι εφαρμόσιμα. Και λέω με αγωνία διότι εγώ πιστεύω ότι ο Ιησούς είναι η άρση της ανάγκης και των χοϊκών δεσμών της. Πώς θα πείσω όμως, θέλω να μού πεις, τους δυο καλούς μου φίλους που αλλαξοπίστησαν.
Συντονιστεῖτε μέ τόν κόσμο τοῦ Θεοῦ. Καλημερίστε και εὐλογεῖστε τίς μέρες σας. Μην παραδίδεστε στην «βιοτρομοκρατία» τῶν ἡμερῶν μας. Μη ἐπιτρέπετε να κατακλύζεται ο νοῦς σας ἀπό τήν ὑστερία τῶν ΜΜΕ. Οὔτε νά μεμψιμοιρεῖτε. Εἴμαστε τώρα ἐδῶ παρόντες στήν συγκεκριμένη κρίση γιατί σέ ἐμᾶς ἐμπιστεύτηκε ὁ Θεός τόν χρόνο της. Ἄς συνειδητοποιήσουμε λοιπόν τι μᾶς ἔφερε ἐδῶ καί ἄς βάλουμε ἀρχή γιά διορθωτική πορεία. Μην ἀπελπίζεστε καί μην ἀπελπίζετε κανέναν. Ὄσο εἴμαστε ζωντανοί παλεύουμε γιά τό καλύτερο πού μποροῦμε. Τό ἁμάρτημα γιά τήν παραχώρηση τῆς πρωτοκαθεδρίας στήν ἐπιστήμη δέν εἶναι τωρινό. Χρόνους τώρα τῆς ἐπιτρέπουμε τόν βιασμό ὁλόκληρου τοῦ πλανήτη. Τώρα ἔχουμε πλέον ἐργαστήρια πού παρασκευάζουν παθογόνους ιούς, νανοτεχνολογία για νά μαρκαριστοῦμε ὅλοι και 5G ἡλεκτρομαγνητική ἀκτινοβολία γιά νά μεταλλαχτοῦμε σε πομπούς ἐλεγχόμενους ἀπό δορυφόρους. Βοήθειά μας δηλαδή. Τεράστια συμφέροντα καί δαιμονικός χορός δισεκατομμυρίων πολιορκοῦν τό μέλλον τοῦ κόσμου. Πάρτε ἀνάσα, ὅλα αὐτά δέν διορθώνονται ἀπό τήν μιά στιγμή στήν ἄλλη. Τό εὐτύχημα εἶναι ὅτι πλέον ἔχουν ἀποκαλυφθεῖ τά κίνητρα καί ὁ σχεδιασμός γιά τό μέλλον τῆς ἀνθρωπότητας. Μᾶς δείχνει τά δόντια της πιά ἡ θεοποιημένη ἐπιστήμη. Μοῦ γράφετε ὄτι δέν μποροῦμε ὄλοι μας νά γίνουμε ἀσκητές. Ὀρίστε; Μά μᾶς καταντήσανε ἀσκητές ἀλλά στά δικά τους μέτρα: Λιγότερες ἐπαφές, λιγότερες ἀγκαλιές, λιγότερες μετακινήσεις, λιγότερες διασκεδάσεις, λιγότερες ἐλευθερίες, λιγότερη αυτοδιαχείριση τοῦ σώματός μας, λιγότερη κρίση, λιγότερη ἀλήθεια, λιγότερη ανθρωπιά, λιγότερα αγαθά μιᾶς πού οἱ μισθοί κατεβαίνουν καί οἱ τιμές ἀνεβαίνουν. Ἐάν δέν ἐπαναπροσδιορίσουμε τήν ἀξιοπρέπειά μας καί δέν ἐπιμείνουμε σε μιά ἀσκητική ἀνθρωπιᾶς τότε θά παραμείνουμε δεσμώτες σέ μιά «ἀσκητική» πού ἐξυπηρετεῖ τήν οἰκονομία τοῦ μαμωνᾶ. Ἀγωνιοῦμε για τούς φίλους μας καί για τά παιδιά μας πού τά ἐξαναγκάζουν σέ παραχωρήσεις προκειμένου νά ἔχουν δουλειά. Ἀγωνιοῦμε ἀλλά ἔχουμε Πατέρα Παντοκράτορα. Ζητᾶμε μια ἀπάντηση, ἀλλά εἶναι καιρός νά γίνουμε ἐμεῖς αὐτή ἡ ἀπάντηση. Νά ξαναβροῦμε πατήματα χαρᾶς καί ἐλευθερίας ἐν ἀληθείᾳ. Χαρά ὡς δημιουργία καί μοίρασμα καί ἐλευθερία ξεκινώντας νά οἰκονομοῦμε ἐμεῖς ὅσα εἶναι ἀπαραίτητα γιά τή ζωή μας. Χωρίς πανικό, θά μᾶς συντρέχει καί ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ἀρκεῖ νά βάλουμε ἀρχή μετανοίας.
Κείμενο με πολλή αναπνοή, που πράγματι προάγει την πνευματικότητα.