Μόδα, φιλοσοφία και life style

Εξαιρετική βάση συζήτησης, αν αναγνωριστούν ότι υφίστανται στον ίδιο άνθρωπο ποικίλα επίπεδα η στάθμες ή όψεις, ως προς την εσωτερικότητα και ως προς την εκλέπτυνση που απαιτούν οι “τεχνολογίες εαυτού” (όρος με μεγάλη δόση χιούμορ, νομίζω). Η φιλοσοφία οφείλει να είναι πρακτική, αλλιώς είναι μία καθαρά διανοητική απόλαυση, σπόρ, για όσους βέβαια την βρίσκουν αφού γυμναστούν δεόντως, όπως το πήδημα από γέφυρα με το πόδι δεμένο σε ελαστικό σχοινί.
Επίσης χρειάζεται μία μικρή διευκρινιστική συμπλήρωση η ακόλουθη παράγραφος που μπορεί να προκαλέσει άσκοπες αντιπαραθέσεις:
[i]“Εδώ όμως η επιμέλεια του εαυτού, προϋπόθεση για τη διαμόρφωση του βίου, μετασχηματίζεται σε ασκητική, ενώ οι πρακτικές της, όπως λ.χ. η διαιτητική και ο αυτοστοχασμός, καθώς αλλοιώνονται σε νηστεία και εξομολόγηση γίνονται, όπως έχει δείξει ο Foucault, μέθοδοι επιτήρησης και ελέγχου των υποκειμένων στα πλαίσια μιας ιεραρχικής δομής, της Εκκλησίας.”[/i]
Είναι σαφές ότι παρανοείται η διπλή λειτουργία που μετά το 313 ανέλαβε ο Χριστιανισμός. Οι Πατέρες αποδέχτηκαν την δυνατότητα να δανείσουν την διδασκαλία του Χριστού στο Ρωμαϊκό κράτος για να παράγει κρατική ιδεολογία, ήτοι, προπαγάνδα. Πιστεύω ότι μετάνοιωσαν πικρά, αλλά ίσως δεν ήταν στο χέρι τους να κάνουν αλλιώς. Έτσι, η Εκκλησιαστική και η Πολιτική Ιστορία παρουσιάζουν ένα ενδιαφέρον δίπολο που πρέπει πάντα να το μελετούμε παράλληλα και ρητά. Όταν το συγκαλύπτουμε, δημιουργούμε σύγχυση ή παρασυρόμαστε από αντικληρικές προθέσεις, όπως ο Foucault. Βέβαια, η έλλειψη αναγνώρισης επιπέδων μερικές φορές χαρακτήριζε και τους Πατέρες, όπως και πολλούς ιδεαλιστές συνεργάτες του Αντίφωνου, που επιμένουν να προτείνουν ασκητικές τεχνικές σε όλα τα κοινωνικά επίπεδα αδιακρίτως και σε όλες τις πνευματικές ηλικίες.
Άρα, αυτό το κείμενο προτείνει πολύ σοβαρό στοχασμό γύρω από την εξωτερική συμπεριφορά του πολίτη (σωματική εργασία) και την ψυχική εργασία. (Οι έννοιες αυτές, όπως μας τις διδάσκει ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος στο ακόλουθο απόσπασμα: Η σωματική γαρ εργασία προηγείται της ψυχικής, ώσπερ ο χους της εμπνευσθείσης τω Αδάμ ψυχής. Ο μη κτησάμενος την σωματικήν εργασίαν, ουδέ την ψυχικήν έχειν δύναται. Διότι αύτη εξ εκείνης γεννάται, ώσπερ ο στάχυς εκ του γυμνού κόκκου του σίτου. Ισαάκ του Σύρου. Λόγος κγ΄ Περί Αγάπης Θεού και Αποταγής και της Εν Αυτώ Αναπαύσεως)
H Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία προσπάθησε με τις ποικίλες αιρέσεις να τροποποιήσει μία θρησκεία που θεωρεί εγκόσμια εικόνα του Θεού έναν φυλακισμένο εγκληματία, έναν άρρωστο στο νοσοκομείο, έναν εξαθλιωμένο άστεγο, ακόμη και τον εχθρό μας που πρέπει να συγχωρούμε. Ο Χριστός έπρεπε να διορθωθεί για να αποτελέσει προπαγανδιστικό πρότυπο του αυτοκράτορα. Ή Θεός Θεός ή θνητός θνητός. Τί θεάνθρωπος και ποδονίφτης! Γι αυτό και οι διωγμοί μετά τον δήθεν θρίαμβο του Χριστιανισμού ήταν μεγαλύτεροι και πιό μακροχρόνιοι, άλλαξαν δε μορφή και ένταση μόνο μετά την Κυριακή της Ορθοδοξίας. Δεν είναι παράδοξο που όσο το Ανατολικό Ρωμαϊκό Κράτος αδυνάτιζε, τόσο κέρδιζε ο γνήσιος Χριστιανισμός και η Ορθοδοξία εις βάρος του Προπαγανδιστικού Κρατικού Χριστιανισμού, όπως συνέβηκε για παράδειγμα τον 14ο και 15ο αι. Ένδοξη υπήρξε η Εκκλησία τις περιόδους της αιχμαλωσίας της, γιατί δεν είχε ανάγκη να υπηρετήσει και την κρατική ιδεολογία και προπαγάνδα. Ασκητές υπήρχαν πριν το 313 όσο και μάρτυρες μετά.
Και κάτι ακόμη. Οι “τεχνολογίες εαυτού” όσο σε πρώτο στάδιο έχουν ατομικό, ψυχοθεραπευτικό ή ψυχαγωγικό χαρακτήρα, καλές είναι, αλλά καταλήγουν χόμπυ ή καθαρός ηδονισμός “πολιτισμένων” και οικονομικά “ανεπτυγμένων” λαών εις βάρος των υποταγμένων που λιμοκτονούν και λοιμοκτονούν. (Παράδειγμα οι τέσσερεις χιλιάδες διεισδύσεις ανά συνεύρεση, της τάντρα γιόγκα, και η New Age κουλτούρα). Θεμελιώνονται σωστά μόνο όταν αποκτήσουν πρωταρχικό τον σκοπό της προσφοράς. Ήτοι, πώς επιτυγχάνεται η αποταγή μέσα στον κόσμο.

Διαβάζοντας το κείμενο του κ. Τάσση, με ξένισε η φράση του “Εδώ όμως η επιμέλεια του εαυτού, προυπόθεση για τη διαμόρφωση του βίου, μετασχηματίζεται σε ασκητική, ενώ οι πρακτικές της, όπως λ.χ. η διαιτητική και ο αυτοστοχασμός, καθώς αλλοιώνονται σε νηστεία και εξομολόγηση γίνονται, όπως έχει δείξει ο Foucault, μέθοδοι επιτήρησης και ελέγχου των υποκειμένων στα πλαίσια μιας ιεραρχικής δομής, της Εκκλησίας. “
Οπωσδήποτε, τα παραπάνω φανερώνουν άγνοια της ασκητικής της Ορθόδοξης Εκκλησίας, κατά την οποία η άσκηση δεν γίνεται για κάποια ηθική βελτίωση του εαυτού αλλά για την επίτευξη της κοινωνίας με τον Χριστό, που περνά μέσα από την κάθαρση του ανθρώπου από τα πάθη του· αλλά και για την ενεργότερη βίωση των εορτών και συμμετοχή στα μυστήρια της Εκκλησίας. Δηλαδή η άσκηση δεν είναι αυταξία και αυτοσκοπός. Επίσης, ούτε η διαιτητική ούτε ο αυτοστοχασμός έχουν καμιά σχέση με την εν Χριστώ ζωή, ούτε η νηστεία και η εξομολόγηση γίνονται “μέθοδοι επιτήρησης και ελέγχου των πιστών” από την ιεραρχία της Εκκλησίας. Πού το είδε αυτό ο αρθρογράφος;
Διαφορετική είναι η κατάσταση στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, όπου οι αρετές μετρώνται λογιστικά και αντιμετρώνται με αμαρτήματα, για να βγει στο τέλος η “σούμα”. Επομένως, ό,τι ισχυρίζεται ο Foucault ότι συμβαίνει στον Ρωμαιοκαθολικισμό δεν μπορεί να αφορά την Ορθόδοξη Εκκλησία.

Αγαπητέ κ. Δεληνικόλα,

Είχα την εντύπωση πως μελετάτε σοβαρά την Ιστορία και δεν πέφτετε θὐμα κάποιων αντιχριστιανών προπαγανδιστών, όμως εδώ με διαψεύδετε.
Οι Πατέρες της Εκκλησίας δεν έκαναν εκπτώσεις στη διδασκαλία τους, όταν εγκωμίαζαν τη χριστιανική ρωμαϊκή αυτοκρατορία για την ασφάλεια που παρείχε στους πιστούς και την ειρήνη που τους εξασφάλιζε. Αντίθετα, παράλληλα έλεγχαν αυστηρά τους αξιωματούχους και τους αυτοκράτορες όταν παρέβαιναν τη διδασκαλία της Εκκλησίας (βλ. αγίους Αμβρόσιο Μεδιολάνων, Ιωάννη Χρυσόστομο, Θεόδωρο Στουδίτη, κλπ. αλλά και το άρθρο του Θανάση Παπαθανασίου “Προοπτικές της Πατερικής σκέψης για μια θεολογία της απελευθέρωσης” http://blogvirona.blogspot.gr/2013/01/blog-post_10.html)

Επίσης, το ότι δήθεν “οι διωγμοί μετά τον δήθεν θρίαμβο του Χριστιανισμού ήταν μεγαλύτεροι και πιό μακροχρόνιοι” είναι μια “καραμέλλα” των αρχαιομανών που δεν την επιβεβαιώνει η Ιστορία. Ενώ υπάρχουν ιστορικά δεδομένα που ανεβάζουν τον αριθμό των χριστιανών μαρτύρων σε 11.000.000 και τους τάφους τών Χριστιανών στις κατακόμβες τής Ρώμης από 2 ως 7 εκατομμύρια” (http://oodegr.com/neopag anismos/diogmoi/xr.istor1 .htm), δεν υπάρχει καμιά μαρτυρία της παραπάνω τερατολογίας σας.

“Ασκητές υπήρχαν πριν το 313 όσο και μάρτυρες μετά.”
Συμφωνώ με αυτό.
Στις άπειρες συζητήσεις με νεοπαγανιστές στο “Αντίφωνο”, παρά τους περί του αντιθέτου ισχυρισμούς τους, ο μόνος διωγμός παγανιστών για τον οποίο κομίζουν ιστορική μαρτυρία είναι ο αναφερόμενος από τον Ιωάννη Μαλάλα (βλ. τη συζήτηση στο άρθρο “Ὁ θάνατος τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ Ἀνάσταση τοῦ ἀνθρώπου”).
Υπάρχουν όμως και διωγμοί των Ορθοδόξων- άρα και μάρτυρες- από αιρετικούς αυτοκράτορες, μέχρι και την Εικονομαχία, και από τον Ιουλιανό τον παραβάτη. Υπάρχουν και κάποιοι διωγμοί αιρετικών από αυτοκράτορες, αλλά οι ποσότητες των θυμάτων τους είναι πολύ δυσανάλογες των εκατομμυρίων των χριστιανών μαρτύρων, αντίθετα με όσα ισχυρίζεστε.

Ναι, ασκητές υπήρχαν και πριν από το 313, όπως φαίνεται και στον βίο του Μ. Αντωνίου, ο οποίος πήγε στην έρημο πριν από τα χρόνια του Μ. Κωνσταντίνου και βρήκε κι άλλους αναχωρητές εκεί.
Κάποιοι ιστορικοί και πατρολόγοι, όπως ο Μάγεντορφ, ισχυρίζονται πως ο αναχωρητικός μοναχισμός είναι αποτέλεσμα της έκπτωσης της εν Χριστώ ζωής και του συμβιβασμού της Εκκλησίας με τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία, αλλ’ αυτό είναι μια “ωραία” θεωρία που δεν επιβεβαιώνεται από τα ιστορικά δεδομένα.

Αγαπητέ Theo, απαντώ βιαστικά, προς το παρόν, για να διευκρινίσω ότι δεν εννοούσα τούς διωγμούς των παγανιστών μετά το 313, όσους έγιναν, αλλά τους διωγμούς γνήσιων χριστιανών. Και μάρτυρες δεν είναι μόνο αυτοί που τηγανίζονται αλλά και αυτοί που διώκονται όλη τους την ζωή χάνοντας κοινωνική θέση και υγεία. Γιατί δεν ήταν μάρτυρας ο Ιωάννης Χρυσόστομος και ο Μάξιμος ο Ομολογητής; Επειδή τους δίκασαν Πατριάρχες και όχι Εθνικοί και τους εκτόπισαν μέχρι θανάτου; Μα αυτό ακριβώς είπα στο σχόλιό μου. Ότι υπάρχουν δύο Εκκλησίες που κατά καιρούς συνεργάζονται, αλλά συχνότατα συγκρούονται. Αυτή που υπηρετεί την εκάστοτε κρατική προπαγάνδα και η πραγματική Εκκλησία. Σπάνια, όταν το κράτος γιά λίγο το διοικεί κάποιος φωτισμένος ηγέτης, εμφανίζεται η δυνατότητα σύγκλισης και συνεργασίας. Ίσως, λοιπόν σας φανώ ακόμη πιό απρόσεκτος στις ιστορικές μου μελέτες, επειδή θεωρώ ότι ο Χριστιανισμός δεν θριάμβευσε ποτέ μέχρι σήμερα, ιδίως μέσα στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Σε αυτό συμφωνώ με την Αποκάλυψη βέβαια, που δεν είναι ιστορικό βιβλίο. Όμως στα τελικά μου συμπεράσματα σέβομαι πρώτα την κρίση μου και τα βιώματά μου, μετά τις πηγές, όσες μπορέσω να βρώ, με μεγάλη επιφύλαξη τους ιστορικούς και οπωσδήποτε ποτέ τα συμπεράσματά τους.

Κατά την εκκλησιαστική ορολογία, μάρτυρες είναι όσοι έδωσαν τη ζωή τους για την πίστη του Χριστού. Όσοι βασανίστηκαν γι’ αυτήν αλλά επέζησαν ονομάζονται ομολογητές, όπως οι άγιοι Ιωάννης Χρυσόστομος και Μάξιμος.
Και το ιστορικό γεγονός ότι γνήσιοι χριστιανοί διώχθηκαν από αυτοκράτορες και επισκόπους δεν δικαιολογεί με τίποτα τη φράση σας “[i]οι διωγμοί μετά τον δήθεν θρίαμβο του Χριστιανισμού ήταν μεγαλύτεροι και πιό μακροχρόνιοι[/i]”.

Για τις “δύο” Εκκλησίες, δεν νομίζω πως είναι έτσι όπως τα γράφετε. Η Εκκλησία είναι μία· απλώς τα όριά της δεν είναι πάντα ορατά. Και πολλές φορές αυτοί που πραγματικά την εκπροσωπούν, που εμπνέονται από το Άγιο Πνεύμα και εκφράζουν αυθεντικά τη διδασκαλία της δεν είναι οι θεσμικοί ταγοί της αλλά κάποιοι άλλοι, όπως οι μοναχοί άγιοι Μάξιμος και Θεόδωρος Στουδίτης ή όπως ο τσαγκάρης της Αλεξάνδρειας στον οποίο έστειλε ο Θεός τον Μ. Αντώνιο.

Φυσικά και ο Χριστιανισμός δεν θριάμβευσε. Όπως μας διδάσκει ο Κύριος, ο θρίαμβός του θα γίνει μετά τη Δευτέρα Παρουσία. Όμως, η ρωμαϊκή αυτοκρατορία, από τότε που ασπάστηκε τον χριστιανισμό, επηρεάστηκε πολύ από τις διδαχές του.

Γράφει σχετικά η Αρβελέρ:
“[i]Λίγοι άλλωστε γνωρίζουν [ακόμη και στην Ελλάδα] την βαθιά προσήλωση των Βυζαντινών στις ανθρωπιστικές αρχές. Ενδείκνυται νομίζω να θυμίσω εδώ, έστω και εξωθεματικά και παρενθετικά, μερικά χαρακτηριστικά στοιχεία που βεβαιώνουν την αλήθεια των λεγομένων μου.
Ενδεικτικά αναφέρω ότι η βυζαντινή νομοθεσία απαγορεύει το «μετά βασάνων εξετάζεσθαι» (είμαστε παρασάγγες μακριά από τις συνήθειες της Ιεράς Εξέτασης των Δυτικών) και ότι η περιώνυμη βυζαντινή διπλωματία είχε ως αρχή την εξυπηρέτηση της παγκόσμιας ειρήνης, σύμφωνα με τον τίτλο του «Ειρηνοποιού», τον οποίο έφερε ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου, αλλά και τη διατήρηση του «status quo» που εγγυόταν την Pax Romana. «Μολονότι είμαστε βέβαιοι για τη νίκη των όπλων μας, προτιμάμε να συνάψομε ειρήνη, γιατί πιστεύουμε ότι ο νικητής ζει κάκιστα εξαιτίας των δακρύων που χύνουν οι ηττημένοι» (οίμαι τον νενικηκότα κάκιστα ζειν εξ ων δακρύουσιν έτεροι). Αυτό υποστήριξε ο πρέσβυς του τροπαιούχου Ιουστινιανού, Ιωάννης Πατρίκιος, εμπρός στον Πέρση βασιλέα Χοσρόη. Αυτή η περί ειρήνης θεωρία και μέριμνα των Βυζαντινών καταγράφεται και στην εξωτερική πολιτική, με την άσκηση της «φιλανθρωπίας» ως της ανωτάτης αυτοκρατορικής αρετής. Αυτή άλλωστε οδήγησε τους Βυζαντινούς στην κατάργηση της έννομης δουλείας ήδη τον 12ο αιώνα. «Ο Θεός μας αποκαλεί υιούς όλους εμάς και εμείς τολμάμε να υποβιβάζουμε τους αδελφούς μας σε τάξη δούλων» θα γράψει ο Ευστάθιος Θεσσαλονίκης στον Μανουήλ Κομνηνό, τον αυτοκράτορα που, καταργώντας τη δουλεία, εγγυήθηκε τις προσωπικές ελευθερίες των Βυζαντινών. Αυτός ο ανθρωπισμός τραυματίστηκε από χριστιανούς το 1204 και πλήγηκε θανάσιμα από μουσουλμάνους το 1453.[/i]”

Επίσης, στο λεγόμενο “Βυζάντιο” υπήρχε η αρχή της συναλληλίας, δύο παράλληλες ιεραρχίες, όπως γράφει η Αρβελέρ, που σπάνια η μία έμπαινε στα πόδια της άλλης, όπως κατά κόρον γινόταν στη χριστιανική Δύση (καισαροπαπισμός και παποκαισαρισμός).

Τέλος, θα σας συμβούλευα σε θέματα Ιστορίας να μη σέβεστε πρώτα την κρίση σας και τα βιώματά σας, γιατί, όπως γράφεται στη Βίβλο “αἱ ἐπίνοιαι τῶν θνητῶν” είναι επισφαλείς. Το πιο ασφαλές είναι η μελέτη των πρωτογενών πηγών και των σοβαρών ιστορικών.

Όσο μπορώ πιό σύντομα:
Τον Χρυσόστομο και τον Μάξιμο αφόρισαν και καταδίκασαν Σύνοδοι, με την προεδρία του Αυτοκράτορα, οι οποίες στον λαό που τους στήριζε εμφανίστηκαν με όλο το κύρος τους. Η δε εκτέλεσή τους έγινε με την μέθοδο της εξάντλησης με συνεχείς μεταθέσεις, στον ένα, και με βαρύ τραυματισμό και εξορία, στον άλλο. Νόμιζα ότι μάρτυρας λέγεται εκείνος που απλά δεν αρνιέται την πίστη του, ομολογητής αυτός που έχει το χάρισμα να διατυπώσει την διδασκαλία με γνήσιο τρόπο και αληθή. Αν αθροίσουμε τα χρόνια διοίκησης των αιρετικών αυτοκρατόρων σίγουρα θα αποδειχτούν περισσότερα από εκείνα των χριστιανών αυτοκρατόρων και των ρωμαϊκών διωγμών. Ας μην ξεχνούμε ότι οι διωγμοί των Χριστιανών δεν ήταν συνεχείς πριν από το 313. Αν υπολογίσουμε και τους κρυπτοαιρετικούς αυτοκράτορες…
Συμφωνώ με την ουσία των λεγομένων σας, όμως θα συνεχίσω να δίνω έμφαση στην διάκριση προπαγάνδας και πραγματικής διδασκαλίας, διότι θεωρώ ότι η κάλυψη των ορίων τους από το 313 μέχρι και σήμερα είναι περισσότερο παραπλανητική παρά βοηθητική, για τον σημερινό πολίτη. Αναγνωρίζω, βέβαια, ότι ένας κληρικός, σήμερα όπως και παλιότερα, οφείλει να συντηρεί την συγκάλυψη των ορίων. Είναι η “παραλλαγή”, το “καμουφλάζ” που ωφελεί την Εκκλησία, όταν οι γνήσιοι ιεράρχες καταφέρνουν να διατηρούν τον έλεγχο. Οι απλοί χριστιανοί, όμως, έχουν το δικαίωμα και την υποχρέωση ενίοτε να λένε πιό ωμά την αλήθεια, αφού δεν έχουν την ευθύνη άσκησης της εκκλησιαστικής πολιτικής. Κάποιος πρέπει να κάνει τον τρελλό και να λέει την αλήθεια, που έχει ιδιαίτερα θεραπευτικές ιδιότητες σε καιρούς σαν τους δικούς μας.
Σέβομαι τις πηγές, είναι όμως όλες μεροληπτικές. Σέβομαι τους σοβαρούς ιστορικούς, οι ίδιοι όμως διαφωνούν μεταξύ τους, εκτός κι αν ανήκουν στην ίδια σχολή ή συντροφιά. Η πλειοψηφία των σοβαρών ιστορικών θεωρούν ότι ο Χριστός δεν είναι υιός του Θεού. Να τους πιστέψω; Τί λέτε; Ή μήπως εκτός από τις Φυσικές Επιστήμες που ταυτίζουν την αθεΐα με την αντικειμενικότητα, τώρα θα προσθέσουμε και την Ιστορική Επιστήμη;
Συμπέρασμα: Είτε είμαι ένας απλός αγράμματος πολίτης είτε ένας γραμματιζούμενος, τον τελικό λόγο για όλα οφείλω να έχω ο ίδιος, όπως και την ευθύνη για τις απόψεις μου. Είναι η ειδοποιός διαφορά μεταξύ πολίτη και υπηκόου. Δεν πά’ να λέει ο Πλάτων στον Κρίτωνα.
Την κυρία Αρβελέρ θαυμάζω απεριόριστα, οι καθαρά επιστημονικές της μελέτες είναι σπουδαίες, έχουν εμπνεύσει την μελέτη μου και την κατανόησή μου για το “Βυζάντιο”, όμως έχω πολλές αντιρρήσεις για το κείμενο αυτό, που αποτελεί μία σύνθεση επιστήμης και προσωπικών πολιτικών αντιλήψεων και φιλοσοφίας.
Μία αυτοκρατορία που αποδεχόταν τον αισχρό θεσμό της δουλείας και την απαξίωση της γυναίκας δεν μπορεί να θεωρείται ότι διέπεται απο “βαθιά προσήλωση…” “…στις ανθρωπιστικές αρχές”.
Αλήθεια, η δουλεία καταργήθηκε από τον Κομνηνό ή μήπως η δουλοπαροικία για ένα χρονικό διάστημα; Και γιατί δεν είχε καταργηθεί τους προηγούμενους οκτώ αιώνες. Τότε γιατί στην Εξάβιβλο, μετά τον 12ο αι., διατηρείται το κεφάλαιο περί Δούλων;
Αν ήμουν ο Χοσρόης θα απαντούσα στον Ιουστινιανό: “Αγαπητέ συνάδελφε αυτοκράτορα, ζητάς ειρήνη για να μήν σου χαλάει τον ύπνο ο λαός μου που ελπίζεις ότι θα σφαγιάσης. Το ίδιο και εγώ. Αν θέλουμε όμως να στηρίξουμε την ειρήνη αυτή στην ειλικρίνεια, ας παραδεχτούμε ότι οι κατάσκοποί μας μάς πληροφόρησαν αμφότερους, ότι κανένας μας δεν πρέπει να ελπίζει σε εύκολη νίκη, χωρίς σοβαρές απώλειες. Γιά τους υπηκόους μας ανησυχούμε και την πιθανότητα να μας αντικαταστήσει στον θρόνο ο διάδοχός μας μετά από μία πύρρειο νίκη, με σένα φιλάνθρωπα και ανθρωπιστικά ρινοτμημένο και τυφλό και εμένα σταυρωμένο”.

Αγαπητέ Νίκο,

ας είμαστε πιο προσεκτικοί εν τη ρύμη του λόγου μας σε μικρά αλλά σοβαρότατα θέματα. π.χ. γράφεις

“Η πλειοψηφία των σοβαρών ιστορικών θεωρούν ότι ο Χριστός δεν είναι υιός του Θεού. Να τους πιστέψω; Τί λέτε; Ή μήπως εκτός από τις Φυσικές Επιστήμες που ταυτίζουν την αθεΐα με την αντικειμενικότητα, τώρα θα προσθέσουμε και την Ιστορική Επιστήμη;”

Η παραπάνω πρόταση είναι ψευδής. Τόσο διότι οι “σοβαροί ιστορικοί¨(αν υπάρχουν τέτοιοι..) ξεχωρίζουν την “επιστήμη¨τους από την Θεολογία και έτσι δεν θα έκαναν ποτέ κρίση περί Θεανθρωπινότητας του Χριστού, όσο και διότι αφήνεις να εννοηθεί ότι οι Φυσικές Επιστήμες έχουν κάτι να κάνουν με την αθεϊα. Ουδέν αναληθέστερον.

Για το τελευταίο, ας αντιγράψω και παραφράσω έναν ανώνυμο blogger σε σελίδα μεγάλου εξωτερικού δικτύου.
¨Αθεϊα είναι η βεβαιότητα για την μή-ύπαρξη Θεού. Αγνωστικισμός είναι η βεβαιότητα για την μη-ύπαρξη πειραματικών δεδομένων από την μεριά των Φυσικών Επιστημών για την ύπαρξη του Θεού.”

Νομίζω ότι ΟΛΟΙ οι Ορθόδοξοι Πατέρες ήταν και απόλυτα αγνωστικιστές και απόλυτα πιστοί. Αγνωστικισμός και πίστη είναι δύο έννοιες που δεν έχουν καμμιά επικάλυψη, και επομένως είναι (ακόμη και μαθηματικώς) πλήρως αλληλοσυμπληρούμενες..

Με κάλυψε ο φυσικός παραπάνω.
Να συμπληρώσω ότι σας συνέστησα τους σοβαρούς ιστορικούς για τα ιστορικά θέματα της εποχής και της περιοχής που μελετούν, όχι σαν θεολόγους.

Όσο για την κριτική σας για τις “ανθρωπιστικές αρχές” του λεγόμενου “Βυζαντίου”, προσέξτε, παρακαλώ, τα λόγια της Αρβελέρ που παρέθεσα:
“[i]είμαστε παρασάγγες μακριά από τις συνήθειες της Ιεράς Εξέτασης των Δυτικών[/i]”.
Το κάθε ιστορικό γεγονός και συνθήκη κρίνεται με βάση την εποχή του, όχι μεταχρονολογημένα.

Το “[i]αν αθροίσουμε τα χρόνια διοίκησης των αιρετικών αυτοκρατόρων σίγουρα θα αποδειχτούν περισσότερα από εκείνα των χριστιανών αυτοκρατόρων και των ρωμαϊκών διωγμών[/i]” δεν νομίζω ότι ευσταθεί.
Ούτε φυσικά κι η τερατολογία: “[i]οι διωγμοί μετά τον δήθεν θρίαμβο του Χριστιανισμού ήταν μεγαλύτεροι[/i]”.

Νομίζω ότι, έστω και πολύ ελλειπτικά, παρουσιάστηκαν οι διαφορές μας. Δεν θεωρώ αναγκαίο να συζητήσω όλες τις παρανοήσεις που διατυπώνονται, όπως και τα περί Ιεράς Εξέτασης των Δυτικών σε σύγκριση με το Βυζάντιο. Πρόσφατα ακούσαμε τον κύριο Γιανναρά να μας λέει ότι στην Αρχαία Ελλάδα δεν υπήρχαν δήμιοι. Αν πίστευα ότι είναι ειλικρινής, θα του συνιστούσα να διαβάσει τις Εκκλησιάζουσες για να διορθώσει το λάθος του. Κύριος σκοπός μου είναι πάντα να καταλάβω τι πιστεύει ο συνομιλητής μου και να διδαχτώ από αυτόν, όχι να του επιβάλλω την γνώμη μου. Με το αξίωμα “Το κάθε ιστορικό γεγονός και συνθήκη κρίνεται με βάση την εποχή του, όχι μεταχρονολογημένα”, σε λίγο θα δικαιολογήσουμε και το Νταχάου. Αυτό είναι βασικό αξίωμα της προπαγάνδας κάθε μορφής. Όπως ο Μάρκος Αυρήλιος, έχω πειστεί ότι ούτε ο κόσμος ούτε οι άνθρωποι έχουν τόσο αλλάξει από τον καιρό του Ομήρου, που να μην μπορούμε να τους καταλάβουμε και να τους κρίνουμε. Γιατί το καλό ήταν πάντα ίδιο;
Δεν αληθεύει η “μη-ύπαρξη πειραματικών δεδομένων από την μεριά των Φυσικών Επιστημών για την ύπαρξη του Θεού”.
Όταν ορίζουμε σαν φυσικές επιστήμες αυτές που έχουν αξιωματικά θεμελιωθεί στην μη ύπαρξη του Θεού, πού να βρεθεί ο Θεός; Αν ο Θεός δεν επιδρά στην φύση, δεν είναι απλά άγνωστος, είναι ανύπαρκτος. Μου είναι πολύ εύκολες οι σοφιστείες σαν την πιό πάνω, αλλά τις θεωρώ βλαπτικές για μένα και τους γύρω μου. Τα δεδομένα που προκύπτουν από την ασκητική, δηλαδή τον συνεχή συνειδητό φυσικό πειραματισμό δράσης του Θεού στην φύση μας και στον φυσικό κόσμο, δεν δημοσιεύονται στα περιοδικά των Φυσικών Επιστημών που έχουν κύριο σκοπό την παραγωγή φονικών όπλων.
Η Ιατρική Επιστήμη, επειδή έχει στόχο την διατήρηση της ζωής, συνεχώς διαπιστώνει και αποδεικνύει την δράση του Θεού στην φύση, όποτε έχει τα μάτια ανοιχτά και αποβάλλει τις παρωπίδες. Αυτοί που “πειραματίζονται” με τον Θεό, έχουν πλήθος φυσικών αποδείξεων γιά τους νόμους και τους τρόπους των ενεργειών Του, αλλά και μεγάλη γνώση των νόμων της συνήθους Φυσικής, που είναι υποσύνολό τους.
Όμως, απομακρυνθήκαμε από το κεντρικό θέμα του άρθρου του Θεοφάνη Τάση, τον οποίο δεν είχα ξαναδιαβάσει πριν, αφού σαν γνήσιος “νεωτεριστής” Έλλην αποφεύγω τους Έλληνες συγγραφείς. [b]Αναρωτιέται αν, χωρίς θρησκευτική ασκητική, υπάρχει δυνατότητα να αναπτύξει ο άνθρωπος την υπόστασή του στην πράξη και με ποιες μεθόδους. Εγώ απάντησα με την φράση του Ισαάκ του Σύρου. Με ενδιαφέρει όμως πολύ η γνώμη άλλων αναγνωστών γύρω από αυτό το θέμα.[/b]

Με το αξίωμα “Το κάθε ιστορικό γεγονός και συνθήκη κρίνεται με βάση την εποχή του, όχι μεταχρονολογημένα”, σε λίγο θα δικαιολογήσουμε και το Νταχάου. Αυτό είναι βασικό αξίωμα της προπαγάνδας κάθε μορφής.

Κομμάτι σοφιστικό μού ακούγεται.

Και το Νταχάου κρίνεται με βάση την εποχή του, μιαν εποχή απόλυτης ισοτιμίας φυλών, φύλων, κλπ. στις δημοκρατικές χώρες -και στη Γερμανία πριν από τον Χίτλερ.

Αγαπητέ Νίκο,

η δουλειά των Φυσικών Επιστημών είναι να ανακαλύπτουν τους Νόμους της Φύσης, και να προσφέρουν βεβαιότητες μέσω επαναλαμβανόμενων πειραμάτων. Δεν έχει κανένα *λογικό* νόημα να χρησιμοποιούνται per se για θεολογικά θέματα.

Από την άλλη, *κάθε* φυσικό σύστημα κρύβει μέσα του *ενδείξεις* για τον Δημιουργό του Παντός. Πως τις ανακαλύπτει κανείς αυτές? ¨οχι βέβαια με το να ανακαλύπτει τους φυσικούς νόμους πίσω από το συγκεκριμένο φυσικό σύστημα! Δεν υπάρχει κανένας μονόδρομος που να λέει το πως θα ανακαλύψουμε τον Θεό μέσα από την αναγκαστική ενασχόλησή μας με τον Φυσικό Κόσμο – υπάρχει ίσως μια Βασιλική Οδός την οποία προσφέρει η διδασκαλία της Ορθόδοξης Πίστης, αλλά και αυτό δεν είναι μονόδρομος!.

Το παράδειγμά σου με την Ιατρική είναι χαρακτηριστικό. Η Ιατρική, δεν είναι βασική επιστήμη και δεν πρόκειται να μας μάθει τίποτε για την δομή και λειτουργία του Φυσικού Κόσμου, παρά μόνο για ένα από τα εκατομύρια έιδη του – τον άνθρωπο. Παρόλα αυτά, σε *εσένα* προσωπικά δίνει ενδείξεις που *εσύ* μπορείς να αποκρυπτογραφείς και να ερμηνεύεις ως *πιθανή* ύπαρξη του Θεου. Το ίδιο ακριβώς θα μπορούσε να πει και ένας Μαθηματικός του οποίου η επιστήμη δεν έχει καμια μα καμιά σχέση με την φυσική πραγματικότητα. Προφανώς, υπάρχουν και άνθρωποι οι οποίοι με τα *ίδια* πειραματικά δεδομένα με εσένα, βγάζουν τα ακριβώς αντίθετα συμπεράσματα! Αυτό θα ήταν ανεπίτρεπτο σε μια Επιστήμη, γιατι τα ίδια πειράματα πρέπει να οδηγούν στα ίδια συμπεράσματα!

Θὰ διαφωνήσω μὲ τὸ σχόλιο ποὺ θέλει τὴν ἐπιστήμη νὰ προσφέρει βεβαιότητες “μέσω ἐπαναλαμβανομένων πειραμάτων΄΄. Καταρχάς, ἡ ἐπιστήμη στὸ σύνολό της δὲν ἀποσκοπεῖ στὸ νὰ προσφέρει βεβαιότητες.

Ὁ διεθνοῦς φήμης φυσικός, καθηγητης κ. Καναρης Τσιγκανος, δίνει ἕναν μεστὸ ὀρισμὸ γιὰ τὸ τὶ εἶναι φυσική, στὸ βιβλίο του “Εἰσαγωγὴ στὴν Θεωρητικὴ Μηχανικὴ΄΄ (δὲν εἶμαι φυσικός, ὅμως χάρη σ’ αὐτὸ τὸ βιβλίο λάτρεψα τὴν φυσική: τὸ συστήνω σὲ ὅλους, ἀποτελεῖ τὴν καλύτερη εἰσαγωγὴ στὴν φυσικὴ ποὺ ἔχω διαβάσει ποτέ!):

“Ἀντικείμενο τῆς Φυσικῆς εἶναι ἡ μελέτη, ἀνάλυση, περιγραφὴ, ἐρμηνεία καὶ πρόβλεψη τῶν φυσικῶν φαινομένων.΄΄

Δὲν ὑπάρχει πουθενὰ νύξη γιὰ βεβαιότητες.

Τὰ θεωρητικὰ μαθηματικά (ἕνας τομέας γιὰ τὸν ὁποῖο δικαιοῦμαι νὰ ἔχω ἄποψη), ἀνάλογα πάντα μὲ τὸ ποιὸ λογικὸ σύστημα ἀκολουθεῖ κανεῖς, προσφέρουν βεβαιότητες: θεωροῦν μιὰ πρόταση ἀληθὴ ἢ ψευδὴ ἢ ὅτι διέπεται ἀπὸ κάποιο βαθμὸ ἀληθείας. Ἀπὸ μόνα τους ὡστόσο, τὰ μαθηματικά, εἶναι ἄχρηστα, ἄν δὲν ὑπάρχει ἡ φυσική, ἡ ὁποία κινεῖται παράλληλα, καὶ ὅχι ἀνεξάρτητα.

Γιὰ μιὰ περαιτέρω ἀνάγνωση σὲ αὐτὰ τὰ θέματα παραπέμπω στὸ ἐξαιρετικὸ κείμενο τοῦ φίλου μου Ἀπόστολου Συρόπουλου, ἐδῶ στὸ ἀντίφωνο:

https://www.antifono.gr/portal/Κατηγορίες/Κοσμολογία-Διαδίκτυο-Χάος/Άρθρα/3508-Ασάφεια.html

καθῶς καὶ σὲ μιὰ ὁμιλία, ποὺ συνέγραψε ὁ Ἀπόστολος μὲ τὸν πατέρα μου:

http://ocean1.ee.duth.gr/~apostolo/Articles/chios.pdf

Ὅσον ἀφορὰ στὴν ἰατρική, δὲν εἶναι σωστὸ νὰ τὴν βαπτίζουμε “μὴ βασικὴ ἐπιστήμη΄΄. Δὲν ξέρω ἄν ἡ ἰατρικὴ ἀποτελεῖ ἀπὸ μόνη της ἐπιστήμη: ἀποτελεῖ συνοθύλλευμα πολλῶν ἐπιστημῶν, συμπεριλαμβανομένων τῶν θεωρητικῶν μαθηματικῶν (σὲ προχωρημένο ἐπίπεδο μάλιστα!) ὅταν ἀναφερόμαστε στὰ νευρωνικὰ δίκτυα, στὴν αἱμοδυναμική, κλπ. Ἀποτελεῖ ἀκραία, καὶ ἀπορριπτέα ἄποψη ὅτι ἡ ἰατρικὴ ἐπιστήμη δὲν συνδέεται μὲ τὴν δομὴ καὶ τὴν λειτουργία τοῦ φυσικοῦ κόσμου. Πολλὰ σπουδαία προβλήματα στὰ σύγχρονα μαθηματικά, ἐμφανίστηκαν μὲ τὴν ἀνάπτυξη τῆς ἰατρικῆς ἐπιστήμης, καὶ τὴν ἀνάγκη νὰ μελετηθεῖ συστηματικὰ ἡ λειτουργία τοῦ ἀνθρώπινου ὀργανισμοῦ.

Αγαπητέ Κυριάκο,

παρά τα όσα λέει ο Κανάρης, αντικείμενο της βασικής Φυσικής είναι να ανακαλύπτει τους Νόμους της Φύσης. Οι Νόμοι αυτοί, όταν επιβεβαιωθούν μέσω επαναλαμβανόμενων πειραμάτων, είναι οι αδιαμφισβήτητες βεβαιότητες του Φυσικού Κόσμου. Για να σε βοηθήσω, τα μόνα νούμερα που έχουν νόημα στον Φυσικό Κόσμο είναι οι λεγόμενες παγκόσμιες σταθερές c, \hbar, K, G, (και μερικές άλλες που δεν είναι επί του παρόντος..). Αυτά είναι οι βεβαιότητες.

Τα μαθηματικά, όπως είπαμε και σε άλλη ανταλλαγή, δεν έχουν να κάνουν τίποτε (σχεδόν) με τον Φυσικό κόσμο. Αποτελούν μια ιδεατή προσέγγιση του. Είναι από μόνα τους ένα ανεξάρτητο κατασκεύασμα, έξυπνο, όμορφο, βαθύ κτλ κτλ, αλλά δεν ταυτίζονται με τον φυσικό κόσμο. Π.χ. είναι μαθηματικά δεκτό να θεωρήσεις έναν νόμο της παγκόσμιας έλξης διαφορετικό από το 1/r^2 του Νεύτωνα – δεν έχει όμως καμιά σχέση με την μετρήσιμη και παρατηρούμενη πραγματικότητα.

Τέλος, όλες οι εφαρμογές των βασικών νόμων της Φυσικής σε επιμέρους συστήματα – όσο σημαντικά και αν είναι αυτό όπως π.χ. ο ίδιος ο άνθρωπος – είναι εφαρμοσμένες επιστήμες και όχι βασικές. Αυτό είναι άσχετο με το αν κάποιες τυχαίες ανακαλύψεις σε μη βασικές επιστήμες (π.χ. στην χημεία) οδηγούν σε βασική γνώση του φυσικού κόσμου (ένα παράδειγμα είναι η υπεραγωγιμότητα). Δυστυχώς για τους έραστές της Αστροφυσικής, η τελευταία δεν έχει ούτε και πρόκειτε να οδηγήσει σε βασική γνώση του Φυσικού κόσμου όσο και εάν διαφημίζεται για το αντίθετο.

Σαν επίλογο, θα συνιστούσα να διάβαζες άλλα Ελληνικά βιβλία θεωρητικής μηχανικής εάν σε ενδιαφέρει πραγματικά το αντικείμενο και όχι μόνο τα φιλοσοφικά φλυναφλήματα..

Theo, και το Νταχάου και η σφαγή της Μήλου μπορούν να κριθούν με σημερινά κριτήρια, αυτό εννοούσα. Κανένα τους δεν δικαιώνεται με τον ισχυρισμό ότι, τότε που έγινε ίσως ήταν ιστορικά αναγκαίο και δικαιολογημένο, ενώ σήμερα μπορεί να μας φαίνεται λανθασμένο. “Η απόλυτη ισοτιμία φυλών, φύλων κλπ στις δημοκρατικές χώρες” δεν έχει ακόμη υπάρξει στον κόσμο μας, και τα “Νταχάου” ήταν μία μεγάλη επίθεση εις βάρος της Δημοκρατίας και των πολιτικών ελευθεριών από μέρους των αντιδημοκρατικών και αντιχριστιανικών δυνάμεων, εκείνων των δυνάμεων που έκαναν και τους διωγμούς επί Ρώμης και “Βυζαντίου” και πολλά άλλα εγκλήματα παλιότερα. Ποιος ιστορικός απέδωσε ποτέ το Νταχάου στην ισότητα των φύλων και στην Δημοκρατία; Προφανώς επιχείρησες να με πικάρεις επειδή εμμένω στον διαφωτισμό και τον γνήσιο φιλελευθερισμό. Η διαφωνία μας ίσως βρίσκεται στο ότι δεν ελπίζω ότι θα μας σώσει μία μελλοντική αναβίωση του Βυζαντίου, αλλά αυτό που έσωσε και τους παππούδες μας από χίλια χρόνια Βυζαντινού αυταρχισμού.
Αγαπητέ Φυσικέ, καταλαβαίνω τα επιχειρήματά σου και θεωρώ πολύ σημαντικό το ότι θεωρείς τα Μαθηματικά ανεξάρτητα από την φυσική πραγματικότητα. Βέβαια, ιατρική, θρησκεία και μαθηματικά έχει μόνο ένα από τα εκατομμύρια είδη, στο οποίο ανήκουμε και οι δύο μας. Η βιολογία είναι μία φυσική επιστήμη, και η ιατρική σπουδαίο τμήμα της που αξιοποιεί μάλιστα και τις περισσότερες ανακαλύψεις της τεχνολογίας. Η ιατρική είναι βασική επιστήμη και μας μαθαίνει τα σημαντικότερα για τον Φυσικό Κόσμο, είναι τέχνη και τεχνολογία, πειραματίζεται συνεχώς με μας ψάχνοντας κανονικότητες και διατυπώνοντας τους νόμους τους. Συχνά είναι και ανήθικη, αλλά αυτές οι πράξεις κρύβονται έντεχνα, όπως και οι αντίστοιχες των άλλων επιστημών.
Τα ασκητικά πειράματα που ανέφερα, (τα θεωρούν ιατρική επίσης), δεν είναι ψυχολογικές ερμηνείες, αλλά επαναλήψιμα πειράματα με ταυτότητα συμπερασμάτων. Δεν είναι όμως εύκολο να ενημερωθεί κανείς γι αυτά, ούτε κι εγώ περίμενα να τα συναντήσω. Φαίνεται παράδοξο, αλλά αποτελούν βασιλική οδό για την γνώση και της φυσικής και της ιατρικής, σαν πάρεργο ή σαν δευτερεύοντες στόχους. Είναι πολύ οδυνηρές οι παρωπίδες που φορούμε όλοι και ο κατακερματισμός που διαλύει την καθημερινή μας ύπαρξη. Γιατί να είναι δεδομένος ο χωρισμός Φυσικής, Ιστορίας, Θεολογίας, Ιατρικής και το ασύμβατο μεταξύ τους; Τις συντεχνίες, βέβαια, τις εξυπηρετεί. Τα “πνευματικά πειράματα” τα πληροφορούμαστε ατελέστατα, όταν αρχίσουν να γίνονται υλικό της προπαγανδίζουσας Εκκλησίας. Έτσι θεωρούνται μυθολογία, ενώ τα πειράματα και τις θεωρίες της Φυσικής και των Θετικών Επιστημών, που αλλάζουν και διαψεύδονται συχνότατα, τα καταπίνουμε αμάσητα και τα λατρεύουμε άκριτα σαν αποδεδειγμένες και βέβαιες αλήθειες, παραβλέποντας ότι τα μαθαίνουμε από επίσης προπαγανδιστικά κείμενα σε ποικίλους βαθμούς εκλαΐκευσης. Στο τέλος καταντούν όλα μόνο λόγια και νοητικές παραστάσεις, αφού κατά κανόνα καμμία ομάδα πειραμάτων δεν βιώνουμε εμείς οι ίδιοι, αλλά μόνο πληροφορίες γιαυτά που τις ερμηνεύουμε κατά το δοκούν. Και τότε έχουμε την Επιστημολογία.
[b]Η βασιλική οδός για την ανακάλυψη του Θεού είναι βέβαια ο εαυτός μας και είναι ο μοναδικός για τον καθένα μας, σε ανατολή και δύση. Είναι ο μόνος μονόδρομος που διαθέτουμε. Τα άλλα είναι πληροφορίες. Έχουμε τίποτε να κάνουμε με αυτόν, ή απλά επιβιώνουμε, ενίοτε διασκεδάζοντας, βλέποντάς μας να φθειρόμαστε μέχρι της ολικής εξαφάνισης; Νομίζω ότι αυτό ερευνά το κύριο άρθρο.[/b]

Σεβάστηκα τὴν ἀνωνυμία σου “φυσικέ΄΄, ἀλλὰ θὰ μοῦ ἐπιτρέψουν οἱ διαχειριστὲς νὰ εἶμαι σκληρὸς τώρα μαζί σου: ἀποδόμησες εὔκολα τὸν Μ. Δαφέρμο (κορυφαῖο παγκοσμίως στὴν σχετικιστικὴ φυσική), καὶ σήμερα ἀποδομεῖς τὸν κορυφαῖο διαστημικὸ φυσικό, τὸν Κ. Τσίγκανο.

ΔΕΝ ἔχεις δικαίωμα νὰ τὸ κάνεις κάτω ἀπὸ μιὰ ἀνωνυμία. Γράφεις πραγματικὰ χοντρὰ πράγματα, καὶ δὲν φαίνεται νὰ κατέχεις τὸ ἀντικείμενο γιὰ τὸ ὁποῖο σχολιάζεις. Περιττὸ νὰ ἐπαναλάβω τὸ σχόλιό μου γιὰ τὸν Μ. Δαφέρμο καὶ τὸ παραπάνω: νομίζω ὅτι οὔτε κὰν μπῆκες στὸν κόπο νὰ τὸ διαβάσεις, ὅπως καὶ τὸ ἀριστουργηματικὸ πόνημα τοῦ καθ. Κ. Τσίγκανου.

Ὅπως ἀναφέρει πολὺ σωστά καὶ ὁ admin, ὅποτε κρίνεται ἀπαραίτητο, θὰ ἦταν σωστὸ νὰ ἀποκαλύπτεται ἡ ἀνωνυμία, πρὶν ξεκινήσουν ἐπιθέσεις (πόσο μάλλον σὲ προσωπικὸ ἐπίπεδο).

Ἐπώνυμα, καλῶ τὸν ἀνώνυμο “φυσικό΄΄ νὰ ἀποκαλυφθεῖ, καὶ νὰ γράψει ἕνα κριτικὸ κείμενο γιὰ τὸ προαναφερθὲν βιβλίο Θεωρητικὴ Μηχανική, ὅπου θὰ ἐκθέτει ἀναλυτικά κι ἐπιστημονικά τοὺς λόγους γιὰ τοὺς ὁποίους ἔχουν βάση (κατὰ τὴν γνώμη του) οἱ σοβαροὶ χαραρακτηρισμοὶ ποὺ διατυπώθηκαν. Ἐάν ΔΕΝ γίνει αὐτό, ὑπόκειται στὴν κρίση τοῦ ἀναγνωστικοῦ κοινοῦ ποὺ δὲν ἔχει ἐπαφὴ μὲ τὴν ἐπιστήμη, νὰ βγάλει τὰ συμπεράσματά του.

Ὑ.Γ.
Δὲν ἐκπλήσσομαι γιὰ τὴν διάλυση τοῦ Κράτους μας, οὔτε γιὰ τὴν τρομακτικὴ αἱμορραγία ἐπιστημόνων, ποὺ φεύγουν ἄρον ἄρον στὸ ἐξωτερικό. Ἡ τακτικὴ τοῦ ἀνωνύμου “φυσικοῦ΄΄ ἀκολουθεῖτῳ ἀπὸ πολλὰ μέλη ΔΕΠ στὴν Ἑλλάδα, μὲ μηδενικὸ ἔργο, βάζοντας στὸ περιθώριο (μὲ πολιτικὲς πάντα πλάτες) λαμπροὺς ἐπιστήμονες.

Ἔχω πραγματικὰ κολλήσει μὲ τὸν ἀπαράδεκτο αὐτὸ σχολιασμό, ἀτεκμηρίωτο, κακεντρεχή, ἀπὸ ἀνώνυμο σχολιαστὴ ποὺ δηλώνει φυσικός. ΧΩΡΙΣ νὰ γνωρίζω προσωπικὰ τὸν κ. Τσίγκανο. Σειρά μου, ἀκολουθῶντας τὸν Γ. Καστρινάκη, νὰ πῶ ὅτι τέτοιων λογιῶν σχόλια δὲν ἔχουν θέση στὸ Ἀντίφωνο.

Δεν με κατάλαβες, αγαπητέ Νίκο.

Οι ανθρωπιστικές αρχές του λεγόμενου “Βυζαντίου” μπορούν να συγκριθούν και να κριθούν με τις αρχές άλλων κρατών της εποχής του, από τις οποίες σαφώς υπερέχουν.

Οι πρακτικές του Νταχάου μπορούν μπορούν να συγκριθούν και να κριθούν με τις αρχές άλλων κρατών της εποχής του -και με αυτές της προναζιστικής Γερμανίας- και να πάνε στον πάτο της σχετικής αξιολόγησης.

Από πού το συνάγεις ότι θέλω “μία μελλοντική αναβίωση του Βυζαντίου”; (Έγραψα προχθές: Φυσικά και ο Χριστιανισμός δεν θριάμβευσε” -ούτε στο “Βυζάντιο”, ούτε πουθενά αλλού). Θέλω μια σύγχρονη κοινωνία που, κατά το δυνατόν και εφικτόν, θα διαπνέεται από τις ανθρωπιστικές αρχές που διδάσκει ο Χριστός και η Εκκλησία μας.

Κυριάκο,
μην προτρέχεις. Δεν αποδόμησα τον Μιχάλη Δαφέρμο καθόλου. Τον ανέφερα σαν κορυφαίο μαθηματικό. Απλά διευκρίνησα την διαφορά μεταξύ φυσικού και μαθηματικού στον τρόπο που αντιλαμβάνονται τις λύσεις της Γ.Σ. που είναι γνωστές σαν μελανές όπες. Είμαι σίγουρος ότι και ο ίδιος συμφωνεί.

Σχετικά με τον Τσίγκανο και το “αριστουργηματικό πόνημά του”, θα έπρεπε να είχες κάνει την μικρή έρευνά σου και να γνώριζες ότι όλοι όσοι έχουν περάσει από προπτυχιακές σπουδές φυσικής στην Έλλαδα γνωρίζουν καλά (έχουν διαβάσει, έχουν δώσει εξετάσεις, έχουν πάρει γνώμες, έχουν διαμορφώσει γνώμες..) πάνω από ένα “πονήματα” με τον τίτλο ¨Θεωρητική Μηχανική¨, γραμμένα από Έλληνες. Επομένως έχουν κάθε δικαίωμα να κρίνουν, ακόμη και ανώνυμα. Φυσικά στην τελευταία περίπτωση η κρίση τους έχει μειωμένη αξία. Ας είναι, μου αρκεί αυτό για την ώρα. Αλλά ούτε και εδώ “αποδομώ” κανέναν, λέγοντας ότι υπήρξαν (και υπάρχουν) πολύ καλύτεροι “Θεωρητικοί Μηχανικοί” στην χώρα. Είναι σαν να συζητάμε αν είναι καλύτερος τραγουδιστής ο Νταλάρας ή ο Καζαντζίδης, ή ο Πάριος. Ο καθείς έχει την γνώμη του. Ας μην πς παραπάνω.

Δεν υπάρχει καμία κακεντρέχεια στα λεγόμενά μου, αλλά θα έχεις ίσως παρατηρήσει ότι αντιδρώ (με ευγενικό τρόπο) όταν ακούω αναίτιους διθυράμβους για “κορυφαίους Έλληνες επιστήμονες” κτλ. Ας μην κολλάμε στην ονοματολογία, και ας μιλάμε για την ουσία περισσότερο.

.. και σχετικά με την ουσία, ας κλείσω με ένα complimento. Σε παρακολουθώ σε αυτά που γράφεις για την Ρωμιωσύνη τα οποία τα βρίσκω πολύ ενδιαφέροντα. Αν κρατούσες λίγο χαμηλότερους τόνους, θα περνούσες το (σωστό εν γένη) μήνυμά σου καλύτερα!

Ας μην προχωρήσουμε παραπάνω την συζήτηση, γιατί θα αναγκαστώ να παίζω τον υπερασπιστή απόψεων οι οποίες δεν είναι 100% δικές μου. Νομίζω ότι δεν διαφωνούμε επί της ουσίας συμφωνούμε σε πολύ μεγάλο βαθμό.

Θα ήθελα όμως να επισημάνω ότι οι αναφορές σε “ασκητικά πειράματα” με “ταυτότητα συμπερασμάτων¨πρέπει να γίνεται με την μέγιστη φειδώ και προσοχή. Η διαφορά Ορθοδοξίας και Προτεσταντισμού είναι στην ερμηνεία των ιδίων ακριβώς Γραφών. Οι Προτεστάντες ερμηνεύουν τις Γραφές με τον προφανή τρόπο, οι Ορθόδοξοι περιμένουν την ερμηνεία από τους Πατέρες. Ας κάνουμε το ίδιο και για τα “ασκητικά πειράματα” και για ότι άλλο εμπειρικό υπάρχει γύρω από την Ορθόδοξη μοναχική ζωή. Νομίζω ότι και ο φίλτατος Theo θα συμφωνήσει μαζί μου.

Τέλος, θα συμφωνήσω απόλυτα με την τελευταία παράγραφό σου. Η σύγχρονη ιεραποστολή μας είναι να θέτουμε αυτήν ακριβώς την ερώτηση ειδικά στους νέους ανθρώπους, μπας και τους ανοίξουμε τα μάτια ότι πέρα από την επιβίωση (βλ. lifestyle) και την φθορά,υπάρχει και ο άλλος δρόμος της Δημιουργίας, που οδηγεί (τελικά, με τον ένα ή άλλον ή άλλον ή άλλον ή άλλον …τρόπο) αναγκαστικά στον Θεό.

Ο πυρήνας της διαφωνίας μας, παρά τις συμφωνίες μας, με βασάνισε δύο μέρες. Βρίσκεται στην διατύπωση “Οι Προτεστάντες ερμηνεύουν τις Γραφές με τον προφανή τρόπο, οι Ορθόδοξοι περιμένουν την ερμηνεία από τους Πατέρες”. Έχω πειστεί ότι η ακόλουθη διατύπωση είναι ακριβέστερη:
Οι Γραφές επαληθεύονται από την πρακτική των Ορθοδόξων.

θα ήθελα να ελπίζω και να πιστέψω ότι η διατύπωσή σου είναι η ορθότερη. Γένοιτο..