Μια μέρα με τον επίσκοπο Κάλλιστο Γουέαρ.*

Όταν έγραψα αυτό το βιβλίο, οι Άγγλοι εκδότες ζήτησαν ένα σύντομο τόμο. Γι’ αυτό και δεν μπορούσα να γράψω για όλες τις πλευρές της Ορθοδοξίας και έτσι τόνισα μάλλον, γιατί πιστεύουμε στο Θεό, τι σημαίνει Αγία Τριάδα, τι σημαίνει ενσάρκωση του Χριστού. Έγραψα επίσης ένα κεφάλαιο για την εσωτερική προσευχή και είχα τη σκέψη να γράψω ένα άλλο βιβλίο ίσως για την Εκκλησία, για τα μυστήρια, αλλά δεν το έχω ακόμη έτοιμο. Έχω γράψει όμως άρθρα που θα μαζέψω συν Θεώ. Σήμερα έχουν γίνει εκδόσεις μερικών από τον εκδ. οίκο «Ακρίτας», αλλά ήθελα να γράψω περισσότερα για την Θ. Ευχαριστία, για τη σημασία της Θ. Λειτουργίας και τι σημαίνει ότι η Θ. Λειτουργία είναι μια θυσία. Ήθελα να γράψω για τις έριδες που έγιναν στην Κωνσταντινούπολη τον 12^ο αιώνα. Αλλά αν μου δώσει ο Θεός χρόνια και υγεία.

Το πρωί στην Θ. Λειτουργία πρόσεξα ότι διαβάσατε όλες τις ευχές εκφώνως.

Με συγκινούν πάρα πολύ

Η οικογένειά σας ήταν θρησκευόμενη;

Οι γονείς μου ήταν μέλη της Αγγλικανικής Εκκλησίας και από μικρό παιδί συνήθιζα να πηγαίνω στην Εκκλησία κάθε Κυριακή. Έτσι από τα πρώτα μου χρόνια πίστεψα στον Θεό. Όταν ήμουν 13 ετών, άρχισα να διαβάζω φιλοσοφικά βιβλία και πίστεψα ότι δεν μπορώ να γίνω χριστιανός. Έτσι έγινα για 6 μήνες άθεος. Αλλά κατόπιν άλλαξα γνώμη.

Οι σπουδές σας στα Ελληνικά διαβάζοντας κείμενα αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων σας βοήθησαν να προσεγγίσετε την Ορθοδοξία και τον Ελληνικό κόσμο;

Βέβαια με βοήθησε, μολονότι η πρώτη μου επαφή με την Ορθοδοξία ήταν σε μια ρώσικη Εκκλησία. Κατόπιν άρχισα να πηγαίνω σε ελληνικούς ναούς στο Λονδίνο και με την κλασσική μόρφωση που είχα, μπορούσα να καταλάβω τις ακολουθίες, διότι τα αρχαία Ελληνικά, τα Βυζαντινά και Εκκλησιαστικά ελληνικά είναι πιο εύκολα για μένα από τα Νέα Ελληνικά.

Αρχίσατε τα ταξίδια. Έχετε επισκεφτεί όλα τα ελληνικά προσκυνήματα. Αλλά αυτό που σας συγκλόνισε ήταν η Πάτμος. Θέλουμε να μας μιλήσετε για αυτή την εμπειρία που είχατε.

Αυτά που σας είπα για την επίσκεψη μου στο Ρωσικό ναό του Λονδίνου έγινε το 1952, όταν ήμουν 17 ετών. Έγινα Ορθόδοξος το 1958 και κατόπιν άρχισα να γράφω το πρώτο μου βιβλίο. Μια γενική άποψη της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Βέβαια ήμουν Ορθόδοξος μόνο 2-3 χρόνια, όταν είχα την πρόσκληση να γράψω αυτό το βιβλίο. Στην αρχή σκέφτηκα να απαντήσω αρνητικά, γιατί δεν είχα την εμπειρία της Ορθοδοξίας που θα έπρεπε. Αλλά οι φίλοι μου, μου είπαν να προσπαθήσω. Εκείνοι έκαναν την πρόσκληση, και εγώ πήρα το πρώτο βήμα. Ήθελα να μην γράψω τι σημαίνει Ορθοδοξία για μένα. Αλλά να μάθω καλύτερα για την Ορθοδοξία, ταξιδεύοντας σε Ορθόδοξες χώρες. Στα χρόνια 1961 -62 -63 ήρθα δύο φορές στην Ελλάδα, στο ΄Αγιον Όρος και στη Πάτμο. Τότε έκανα σπουδές για τη διδακτορία μου και έτσι πήγα στο Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου να μελετήσω χειρόγραφα. Έμεινα επίσης 3 μήνες στα Ιεροσόλυμα και έτσι προσπάθησα να έχω μια άποψη για την Ορθοδοξία. Τότε , το 1961, έμεινα δύο βδομάδες στην Πάτμο, εργαζόμενος στη βιβλιοθήκη, χωρίς να έχω τη σκέψη να γίνω μοναχός. Όταν έγινα Ορθόδοξος το 1958, ο Έλληνας επίσκοπος που με δέχθηκε στον Ελληνικό καθεδρικό ναό του Λονδίνου, μου είπε πως ποτέ δεν θα μπορούσα ποτέ να γίνω κληρικός διότι ήθελαν μόνο Έλληνες. Και εγώ του είπα: «δεν ζητώ τίποτε. Δεν έχω την επιθυμία να γίνω κληρικός. Έχω μόνο την επιθυμία να είμαι μέλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας» Το 1964 ένας άλλος αρχιεπίσκοπος, εκείνος ήταν ο βοηθός επίσκοπος ο Χριστουπόλεως Ιάκωβος, ήρθε από την Αμερική. Εγώ τον είχα γνωρίσει πριν 2 χρόνια όταν ήμουν στην Αμερική. Πήγα λοιπόν να τον δω στο Λονδίνο και αμέσως πήρε την πρωτοβουλία και μου είπε: «πρέπει να με βοηθήσεις. Να έρθεις ως Άγγλος γραμματεύς στην Αρχιεπισκοπή, να γίνεις διάκονος, κατόπιν πρεσβύτερος» . Εγώ δέχτηκα. Πήγα στο γραφείο του και εργάστηκα 18 μήνες μαζί του. Με χειροτόνησε διάκονο. Εκείνος λοιπόν ήταν Πάτμιος, ήταν ο αρχιεπίσκοπος Θυατείρων Αθηναγόρας Β΄ ο Κοκκινάκης. Με παρότρυνε λοιπόν να πάω στη Μονή της Πάτμου και να καθίσω εκεί. Έτσι γύρισα αυτή τη φορά ως διάκονος και σιγά – σιγά έγινα αδελφός της Μονής. Με χειροτόνησε ως άγαμο κληρικό, χωρίς να γίνω μοναχός, κάτι που είναι έκτακτο πράγμα, και γίνεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Εδώ στην Εκκλησία της Ελλάδας δεν γίνεται.

Πόσο καιρό μείνατε στην Πάτμο;

Έμεινα σχεδόν ένα χρόνο. Αγαπώ πολύ το νησί της Πάτμου. Τότε δεν είχε πολλούς τουρίστες, είχε μεγάλη ησυχία. Μόνο η τοπική ζωή των ανθρώπων. Ένας παραδοσιακός λαός. Μπορεί να ήταν φτωχοί, αλλά ήταν αξιοπρεπείς και με την αίσθηση της σημασίας της ζωής. Ποτέ δεν ζητούσαν χρήματα από τους επισκέπτες. Είχαν την αίσθηση της αξιοπρέπειας. Αλλά στην Πάτμο αγαπώ προπαντός το Σπήλαιο.

Τι νοιώσατε όταν πρωτομπήκατε στο Σπήλαιο;

Κατάλαβα αμέσως ότι αυτός είναι ιερός τόπος και ευτυχώς μπήκα σε μια στιγμή όπου κανείς άλλος δεν ήταν εκεί. Κάθισα μέσα στο σπήλαιο για αρκετή ώρα, αν θυμάμαι καλά, και είχα την αίσθηση της άμεσης παρουσίας του Χριστού της Αποκαλύψεως, του Χριστού δηλαδή που μένει στη δόξα της Βασιλείας των Ουρανών.

Έχετε λειτουργήσει στο σπήλαιο;

Έχω λειτουργήσει αρκετές φορές, διότι έχουν βέβαια τακτικές Θ. Λειτουργίες, ίσως 4 φορές τη βδομάδα. Αρκετές φορές ως διάκονος. Μετά από ένα χρόνο παραμονής μου στην Πάτμο, γύρισα στην Αγγλία όπου ο αρχιεπίσκοπος με χειροτόνησε πρεσβύτερο.

Πως γνωρίσατε τον π. Αμφιλόχιο Μακρή;

Εκείνη την εποχή όλοι μιλούσαν για το γέροντα Αμφιλόχιο. Ήταν γνωστός σε όλο το νησί. Έμενε στη γυναικεία μονή του Ευαγγελισμού, που είχε ιδρύσει λίγο πριν τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, αν θυμάμαι καλά. Ήταν ηλικιωμένος, αλλά ακόμα είχε πολλές σκέψεις, πολύ δύναμη. Τον γνώρισα ως λαϊκός από την πρώτη μου επίσκεψη. Συζητήσαμε αρκετά. Πήγα στη Θ. Λειτουργία και η εντύπωση που πήρα ήταν η μεγάλη αγάπη που είχε για όλο τον κόσμο και για το περιβάλλον. Αλλά πρώτα για τους ανθρώπους. Είχε ανοικτό χαρακτήρα, σε δεχόταν ευχάριστα, δεν ήταν αυστηρός. Βέβαια καταλάβαινες από εκείνον, πως ο χριστιανικός δρόμος δεν είναι πάντα εύκολος, ότι θέλει άσκηση. Όμως δεν τόνιζε τέτοια πράγματα, αλλά περισσότερο το εσωτερικό πνεύμα της αγάπης για όλους τους ανθρώπους, για όλα τα κτίσματα. Τόνιζε ότι ο χριστιανός πρέπει να είναι χαρούμενος και έτσι είχα πάντα την εντύπωση ότι εξέφραζε την αγάπη του Χριστού στο πρόσωπο, στη φωνή του, στις σκέψεις του. Άλλα πράγματα που μου έκαναν εντύπωση στην πνευματικότητα του π. Αμφιλοχίου ήταν:

Α.  Τόνιζε τη θέση των μαρτύρων στη χριστιανική ζωή. Είχε μέσα στο Μονή ένα μικρό παρεκκλήσιο, σαν τα παρεκκλήσια της πρώτης χριστιανικής εποχής. Εκεί είχε γράψει τα ονόματα των μαρτύρων του 20^ου αιώνα. Οι περισσότεροι από τη Ρωσία. Τόνιζε τη μεγάλη σημασία του μαρτυρικού θανάτου για τον πιστό.

Β. Αγαπούσε πολύ τα δέντρα. Και στους γεωργούς της νήσου που έρχονταν για εξομολόγηση, τους έδινε ως επιτίμιο, να φυτεύουν ένα δέντρο. Αν δεις φωτογραφίες της Πάτμου από την αρχή του 20^ουαιώνα, έχει μόνο πέτρες. Τίποτε άλλο. Γιατί δεν είχε πολλά ύδατα εκεί. Όμως ο π. Αμφιλόχιος φύτεψε πολλά δέντρα, πολλά πεύκα κοντά στην Αποκάλυψη και σε άλλα μέρη.   Στην Ι. Μονή του Ευαγγελισμού είχαν έναν ωραίο κήπο, και φύτεψαν όχι μόνο λουλούδια αλλά και λάχανα. Βέβαια είχαν νερό εκεί. Έλεγε στους ανθρώπους πώς όταν φυτεύεις ένα δέντρο, φυτεύεις ελπίδα, φυτεύεις αγάπη. Και θα έχεις ευλογία από το Θεό. Έτσι ήταν οικολόγος, πριν να γίνει η οικολογία της μόδας. Από εκείνον έμαθα να έχω μεγάλο σεβασμό για όλα τα κτίσματα. Έμαθα από εκείνον την παρουσία του Θεού μέσα στον κόσμο, μέσα στην κτίση.

Γνωρίσατε και τον π. Παΐσιο στο Άγιον Όρος.

Πήγαινα τακτικά στο Άγιον Όρος. Έχω πάει ίσως 15 φορές ή και παραπάνω. Η πρώτη μου επίσκεψη ήταν το 1961. Τότε η αναγέννηση του Όρους δεν είχε ακόμα αρχίσει. Σχεδόν όλοι οι μοναχοί ήταν ηλικιωμένοι. Καλοί μοναχοί με μεγάλη απλότητα, οι περισσότεροι είχαν πάει στο Όρος από τα 16 τους. Δεν είχαν μόρφωση, παρά μόνο τη μόρφωση του μοναχισμού, αλλά όχι εξωτερική μόρφωση. Αναρωτήθηκα, τι θα γίνει τώρα που όλοι είναι ηλικιωμένοι; Είχαν άσπρα γένια. Τι θα γίνει στο μέλλον εδώ στο Άγιον Όρος; Είχαν πολύ λίγους νέους μοναχούς, στα κελιά, στην Αγία Άννα. Έμαθα ότι κάτι γίνεται στο Όρος όταν πήγα ξανά το 1967 στην Ι. Μονή Σταυρονικήτα. Ο π. Βασίλειος Γοντικάκης μόλις λίγες βδομάδες είχε έρθει στη Μονή. Όταν πήγα λοιπόν τον γνώρισα και πήρα την εντύπωση ότι κάτι γίνεται εδώ. Πήγα πάλι το 1970 στη Σταυρονικήτα και ο π. Βασίλειος μου είπε ότι έπρεπε να δω τον π. Παΐσιο. Τότε έμενε κοντά στη Σταυρονικήτα, κρυμμένος σε ένα κελί. Έπρεπε να είχες κάποιον να σου δείξει το δρόμο γιατί δεν ήταν εύκολο να τον βρεις χωρίς οδηγίες. Ήταν πνευματικός της Μονής της Σταυρονικήτα και είχε πολύ μεγάλη επίδραση στην αναγέννηση του Όρους. Λίγο πιο αργά το ίδιο έγινε και στη Σιμωνόπετρα, στη Γρηγορίου, στη Φιλοθέου και αλλού. Πήγα με έναν Άγγλο φίλο μου. Δεν είχε άλλους επισκέπτες, διότι τότε ο κόσμος δεν ήξερε τίποτε γι’ αυτόν. Ήταν στην αρχή του δρόμου του ως γέροντος και καθίσαμε ίσως 2 ώρες. Συζητήσαμε πολλά θέματα όπως για τη γνώση του Θεού κατά τον Άγιο Ισαάκ το Σύρο. Έφυγα πολύ ευχαριστημένος από αυτήν την επίσκεψη. Δεν τον είδα άλλη φορά στο Όρος, γιατί έμαθα ότι είχε πολλούς επισκέπτες και δεν ήθελα να τον ενοχλήσω. Η πρώτη μου επίσκεψη ήταν αρκετή.

Σήμερα έχετε επαφές με το Όρος;

Μάλιστα πηγαίνω τακτικά στη Μονή Σίμωνος Πέτρας. Έχω πάει 2 φορές πρόσφατα τα Χριστούγεννα. Ήθελα να δω το Όρος χιονισμένο. Την πρώτη φορά είχε πολλά χιόνια και ήταν δύσκολο να ανέβεις στη Σιμωνόπετρα. Τη δεύτερη φορά δεν είχε τόσο χιόνι. Τους εκτιμώ πάρα πολύ εκεί. Έχω γνωρίσει τον π. Αιμιλιανό, ο οποίος είναι άρρωστος τώρα. Αλλά όταν ήταν ηγούμενος, θυμάμαι πήγα εκεί στην αρχή της ηγουμενίας του. Μου έδωσε πολλές συμβουλές για τη μοναστική ζωή. Τώρα χαίρομαι διότι το ίδιο πνεύμα συνεχίζεται στη Μονή. Ο π. Αιμιλιανός ζει ακόμα, αλλά είναι μια ζωή εν τάφω. Ο π. Ελισσαίος ο νυν ηγούμενος κρατάει ακριβώς τη γραμμή του π. Αιμιλιανού. Από τα άλλα μοναστήρια, λέω στους προσκυνητάς, προτείνω αν μπορούνε να πάνε στη Μονή Μεγίστης Λαύρας, διότι εκεί θα βρουν το πνεύμα του παλαιού Αγίου Όρους, προ της αναγεννήσεως των τελευταίων χρόνων. Αν θέλεις να δεις πως ήταν η μοναστική ζωή, όταν πήγα το ’61. Γι’ αυτό λέω στους προσκυνητάς να πάνε στη Μεγίστη Λαύρα. Βέβαια και εκεί έγινε ανακαίνιση, έγινε κοινόβιο, αλλά γενικά θα βρεις το παλαιό πνεύμα του Όρους. Στα άλλα μοναστήρια όπως στο Βατοπέδι, έχω πάει αρκετές φορές, γνώρισα τον π. Εφραίμ, τον εκτιμώ πολύ και ελπίζω ότι όλα θα πάνε καλά με τα προβλήματα που έχει τώρα. Αλλά ανησυχώ κάπως διότι είναι δύσκολο να είσαι πλούσιος. Πήγαινα τακτικά στο Σέρβικο στο Χιλανδάρι. Πήγα εκεί με 2 φίλους όταν αρχίσαμε τη μετάφραση της Φιλοκαλίας. Και μείναμε εκεί, διότι θέλαμε να κάνουμε τη μετάφραση στην Αθωνική ατμόσφαιρα. Διότι ο Άγιος Νικόδημος ο συγγραφέας της Φιλοκαλίας ήταν Αγιορείτης

Έχετε μεταφράσει τη Φιλοκαλία στα Αγγλικά. Έχει ολοκληρωθεί το έργο;

Όχι ακόμα, έχουμε εκδώσει 4 τόμους και οι άλλοι 2 μεταφραστές που εργάστηκαν μαζί μου ο Φίλιππος Σέραρντ και ο Γεώργιος Πάλμα είναι στην άλλη ζωή. Μένω εγώ μόνος και πρέπει να τελειώσω γρήγορα με τον 5^ο τόμο, έχω όλες στις σημειώσεις και μια πρώτη μετάφραση, αλλά θέλει διόρθωση.

Πόσα χρόνια δουλεύετε τη μετάφραση;

Περίπου 30 χρόνια, αλλά βέβαια οι τρεις είχαμε πολλά άλλα καθήκοντα και δεν μπορούσαμε να κάνουμε μόνο αυτό. Και αυτό είναι το πρόβλημα για μένα, που τα τελευταία χρόνια είχα πολλές δουλειές, αλλά θέλω να δώσω την πρώτη θέση στη μετάφραση του 5^ου και τελευταίου τόμου.

Τι απήχηση έχει στην Ευρώπη ένα βιβλίο σαν τη Φιλοκαλία;

Είχε μεγάλη απήχηση που δεν θα το περίμενες. Η πρώτη μετάφραση με αποσπάσματα μόνος της Φιλοκαλίας έγινε το 1950 και η μετάφραση έγινε από τα Ρώσικα, αλλά ο μεταφραστής ο Γεώργιος Πάλμα ήθελε να ετοιμάσει μια πλήρη μετάφραση από το πρωτότυπο, από τα Ελληνικά. Και εκείνος πήρε την πρωτοβουλία να μεταφράσουμε τη Φιλοκαλία. Η πρώτη έκδοση το 1950 είχε μεγάλη επίδραση. Έτσι επανεκδόθηκε ίσως 15 με 17 φορές και μέχρι τώρα διαβάζεται. Η μετάφραση που κάναμε εμείς από τα Ελληνικά, οι πρώτοι τόμοι έχουν επανεκδοθεί αρκετές φορές και βλέπω ότι οι άνθρωποι που διαβάζουν τη Φιλοκαλία δεν είναι θεολόγοι, επιστήμονες αλλά και άλλοι άνθρωποι που αισθάνονται τη σημασία της εσωτερικής ζωής. Όχι μόνο Ορθόδοξοι αλλά και άλλοι χριστιανοί και κάποιοι που δεν ανήκουν σε καμία Εκκλησία αλλά ψάχνουν τη σημασία της ζωής τους, διαβάζουν τη Φιλοκαλία, μολονότι είναι δύσκολο βιβλίο, έχει μεγάλη επίδραση στο δυτικό κόσμο.

Υπάρχει σήμερα θρησκευτική αναζήτηση στην Αγγλία;

Υπάρχει. Δυστυχώς οι οργανωμένες Εκκλησίες έχουν δυσκολίες. Η Αγγλικανική, η Ρωμαιοκαθολική, η Προτεσταντική κάνουν πολλά νέα μέλη. Είναι δύσκολο να κρατήσουν τους νέους, έχετε το ίδιο πρόβλημα εδώ στην Ελλάδα. Εδώ αρκετοί όμως εκκλησιάζονται, αλλά στην Αγγλία δυστυχώς ολίγοι.

Πόσοι   Ορθόδοξοι υπάρχουν σήμερα στην Αγγλία;

Οι Ορθόδοξοι είναι μια μικρή μειονότητα. Κανείς δεν ξέρει το σωστό αριθμό. Ίσως 300 με 400.000 άνθρωποι που έρχονται από Ορθόδοξες χώρες ή οι γονείς τους έρχονται από κεί. Δηλαδή Ορθόδοξοι κατά τη γέννησή τους. Το πρόβλημα είναι ότι δεν έρχονται όλοι στην Εκκλησία, παρά μόνο το Πάσχα. Τότε οι ναοί είναι γεμάτοι. Έχουμε 200 περίπου ιερείς και διακόνους στην Αγγλία. Η μεγάλη πλειοψηφία των Ορθοδόξων είναι Έλληνες και προπαντός Κύπριοι, αλλά τα τελευταία χρόνια αρκετοί ήρθαν από τη Ρωσία και τη Ρουμανία. Στο Λονδίνο έχουμε 30 Ορθόδοξες ενορίες και σε όλη την Αγγλία κάθε Κυριακή τελείται Θ. Λειτουργία σε 180 εκκλησίες. Βέβαια δεν είναι όλες οργανωμένες, γιατί πρέπει οι Ορθόδοξοι ιερείς να ταξιδέψουν, να λειτουργήσουν σε Αγγλικανικούς ναούς, σε πόλεις που δεν υπάρχουν Ορθόδοξοι ναοί. Ακόμα δεν έχουμε Θεολογική Σχολή για ιερείς. Στην Αγγλία έπρεπε να δημιουργήσουμε μια τέτοια σχολή, αλλά ευτυχώς έχουμε, όπως θα ξέρετε, ένα πολύ καλό μοναστήρι, την Ι. Μονή Τιμίου Προδρόμου Έσσεξ που ίδρυσε ο π. Σωφρόνιος, Ρώσος μαθητής του Αγίου Σιλουανού του Αθωνίτη. Η Ι. Μονή έχει πανορθόδοξο χαραχτήρα. Έχει Ρώσους, Έλληνες, Άγγλους, Ρουμάνους, άλλους Ευρωπαίους. Η ύπαρξη αυτής της Μονής είναι μεγάλη ευλογία για όλη την Αγγλία. Έχει πολλούς προσκυνητές που έρχονται στις καθημερινές ακολουθίες. Οι μοναχοί και οι μοναχές λένε μαζί την ευχή του Ιησού: «Κύριε ημών Ιησού Χριστέ ελέησον ημάς». Και το Σαββατοκύριακο έχουν τακτικές ακολουθίες.

Συμμετέχετε σε διάφορες προσπάθειες διαλόγου που γίνονται ανάμεσα στα θρησκευτικά δόγματα που υπάρχουν.

Βέβαια συμμετέχω. Είμαι μέλος του διαλόγου μεταξύ Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών. Θα έχουμε μία συνάντηση το φθινόπωρο στην Κύπρο. Είμαι επίσης μέλος του διαλόγου με τους Αγγλικανούς. Είμαι ο Ορθόδοξος πρόεδρος ως εκπρόσωπος του Οικ. Πατριαρχείου. Έχουμε δύο προέδρους, έναν Ορθόδοξο και έναν Αγγλικανό. Συμμετέχω επίσης σε διάφορες οργανώσεις στην Αγγλία που προσπαθούν να έχουν επαφές όχι σε επίσημο αλλά σε υψηλό επίπεδο. Από τους διαλόγους δεν περιμένω αμέσως μεγάλα αποτελέσματα. Δεν μπορούμε να ομιλήσουμε για ένωση με τους Αγγλικανούς. Υπάρχουν τόσες πολλές διαφορές ακόμα και μεταξύ των Αγγλικανών. Μερικοί της λεγομένης HighChurchείναι πολύ κοντά στην Ορθοδοξία, αλλά έχουν και τους φιλελεύθερους που είναι μακριά από την Ορθοδοξία. Καλό είναι να έχουμε μια επαφή, έναν διάλογο. Με τους Ρωμαιοκαθολικούς το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι οι θέσεις του Πάπα, το πρωτείον του και το αλάθητο. Αρχίσαμε να συζητάμε τώρα για το πρωτείο του Πάπα. Αν θα βρούμε λύση δεν ξέρω, αλλά πρέπει να γνωρίσουμε αλλήλους. Αυτό είναι απαραίτητο. Δεν μπορούμε να έχουμε ένωση αν δεν αγαπήσουμε αλλήλους. Δεν μπορούμε ν αγαπήσουμε αλλήλους αν δεν γνωρίσουμε αλλήλους. Και έτσι πρέπει να αρχίσουμε από μια προσωπική γνωριμία μεταξύ Θεολόγων και χριστιανών.

Αβίαστα γεννάται το ερώτημα, ποιο γεγονός ήταν η αιτία για να γίνεται Ορθόδοξος;

Έχω γράψει γι’ αυτό σε ένα βιβλίο. Μπορώ όμως να το διηγηθώ άλλη μια φορά απόψε, γιατί το θυμάμαι πολύ καθαρά σαν να έγινε χθες. Ήμουν τότε 17 χρονών και ετοιμαζόμουν για το Πανεπιστήμιο. Ήμουν σε ένα σχολείο στο Λονδίνο. Ένα Σάββατο βράδυ πήγα περίπατο και είδα έναν ναό που δεν είχα ξαναδεί ως τότε. Από περιέργεια ή μάλλον από Θεία Πρόνοια αποφάσισα να μπώ μέσα. Ήταν ο Ρώσικος Ορθόδοξος ναός του Λονδίνου. Στην αρχή όταν μπήκα μέσα στο ναό, ήταν σκοτεινός. Δεν είδα εύκολα τι είχε μέσα. Η πρώτη μου εντύπωση ήταν μια απουσία. Είχα την εντύπωση ότι κανείς και τίποτα δεν είναι εδώ, ότι ο ναός είναι κενός, δηλαδή δεν είχε στασίδια, καρέκλες, μόνο το πάτωμα. Αργότερα κατάλαβα ότι υπάρχουν μέσα στο ναό εικόνες, λαμπάδες αναμμένες, λίγος αριθμός ανθρώπων και κάπου, που δεν μπορούσα να δω υπήρχε μια μικρή χορωδία που έψαλλε. Έτσι ήρθα στην ώρα την οποία οι Ρώσοι κάθε Σάββατο βράδυ έχουν μια μικρή αγρυπνία. Και η πρώτη μου εντύπωση μιας απουσίας – ότι δεν είναι τίποτε εδώ – άλλαξε ολοκληρωτικά. Απέκτησα μια άλλη εντύπωση, όχι απουσίας, αλλά παρουσίας. Κατάλαβα ότι εμείς οι ολίγοι άνθρωποι, παρόντες σε αυτήν την ακολουθία, συμμετέχουμε σε μια πράξη πάρα πολύ μεγαλύτερη από αυτήν την ακολουθία που γίνεται σε μια γωνιά του Λονδίνου. Κατάλαβα ότι συμμετέχουμε σε μια λειτουργική σύναξη που έχει πολλούς αοράτους προσκυνητάς. Πολλούς παρόντες που προσεύχονται μαζί μας, παρ΄ ότι δεν τους βλέπουμε. Είχα την αίσθηση ότι πραγματικά η Εκκλησία είναι ουρανός επί γης. Είχα την αίσθηση της σχέσεως που υπάρχει μεταξύ της ορατής Εκκλησίας που υπάρχει στη γη και της επουράνιας Εκκλησίας επάνω. Κατάλαβα ότι πάνω και κάτω συμμετέχουμε στην ίδια σύναξη. Έτσι είχα μια άμεση αίσθηση της σημασίας της κοινωνίας των Αγίων. Ότι επάνω οι Άγγελοι, οι Άγιοι, η Παναγία, ο Χριστός ο μέγας αρχιερεύς, όλοι συμμετέχουν στη λατρεία που προσφέρουμε εμείς κάτω οι επί γης. Ότι άνω και κάτω υπάρχει μια Λειτουργία, μια δοξολογία, μια ενωμένη προσφορά και βέβαια τότε κατάλαβα με το μυαλό μου την ακολουθία, διότι όλα ήταν στα Σλαβονικά. Δεν ήξερα τη Σλαβονική γλώσσα, αλλά κατάλαβα με την καρδιά μου, τι σημαίνει αυτή η ακολουθία. Και από τότε άρχισα να ενδιαφέρομαι για την Ορθοδοξία. Από τότε ίσως κατά κεκρυμμένον τρόπο πήρα την απόφαση ότι πρέπει να γίνω Ορθόδοξος. Κατάλαβα αμέσως ότι αυτό είναι για μένα. Πέρασαν βέβαια έξι χρόνια μέχρι να γίνω Ορθόδοξος. Αλλά από τότε ήθελα να γίνω. Έτσι η πρώτη μου επαφή με την Ορθοδοξία δεν ήταν μέσω βιβλίων ή με γνωριμία ανθρώπων, αλλά γνώρισα την Ορθοδοξία μέσω μιας λειτουργικής ακολουθίας. Και αυτό ίσως είναι το πιο σωστό.

Θα θέλαμε να κλείσουμε αυτή τη συνέντευξη με την ιστορία που αρχίζει ο Ορθόδοξος δρόμος που τόσο αγαπάμε.

Κάποιος μοναχός της ερήμου ο π. Σεραπίων  κατά τον 4^ο αιώνα, πήγε μια φορά στη Ρώμη για προσκύνημα. Εκεί του είπαν για μια περίφημη έγκλειστη που ζούσε πάντα σε ένα μικρό δωμάτιο. Ποτέ δεν βγήκε έξω και ο π. Σεραπίων της είπε: «Γιατί κάθεσαι εδώ;» Και εκείνη του απάντησε: «Δεν κάθομαι εδώ….ταξιδεύω. Μια εσωτερική οδοιπορία»

* του συνεργάτη μας Γιώργου Μπήτρου, Διευθυντή 2ου Γυμνασίου Αίγινας – Θεολόγου

πηγή: http://www.katixitiko.gr/default.asp?ElementId=611756