Ιωάννης Κ. Σακελλάρης
“Μεταρρυθμιστικές πολιτικές σε Ελλάδα και Ευρώπη και ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών, όσον αφορά στο θέμα της Παγκόσμιας Κλιματικής Αλλαγής: Μια προσέγγιση βασισμένη στη συστημική θεωρία.”
Θα ξεκινήσω με μια διαπίστωση: «Ο προοδευτικός χώρος αρνείται να αντιμετωπίσει τα δύσκολα προβλήματα της σύγχρονης πραγματικότητας. Εγκαταλείπει όλες τις κρίσιμες αποφάσεις στο συντηρητικό χώρο και αυτό δεν αφορά μόνο το ασφαλιστικό. Αφορά τα περισσότερα μεγάλα ζητήματα που απαιτούν θυσίες σήμερα προκειμένου να εξασφαλιστεί ένα καλύτερο μέλλον, ζητήματα όπως το περιβάλλον, η ενέργεια, η υγεία, η εκπαίδευση. Το αποτέλεσμα είναι η κοινωνία να βγαίνει χαμένη. Γιατί, για τις λύσεις στα πεδία αυτά, οι μεν συντηρητικές δυνάμεις προσφεύγουν στην αγορά, ο δε προοδευτικός χώρος στην αδράνεια. Και στις δύο περιπτώσεις, το αποτέλεσμα για την κοινωνία είναι απογοητευτικό.».(*1)
Στον ίδιο τόνο συνεχίζει ο τέως Πρωθυπουργός κ. Κωνσταντίνος Σημίτης: «Οι τεχνολογικές και οικονομικές εξελίξεις δεν επιτρέπουν στον προοδευτικό χώρο να αναδείξει τις δικές του αρχές;».(*2) Πως εξηγείται η διατυμπανιζόμενη πανταχόθεν κρίση της σοσιαλδημοκρατίας (της μεταρρυθμιστικής αριστεράς είναι ο πιο δόκιμος όρος κατά τη γνώμη μου);
Μια προσπάθεια απάντησης δίνει το: ««Χρειάζεται αξιοποίηση όλης της κτηθείσης μέχρι σήμερα εμπειρίας και συνειδητοποίηση σε υπαρξιακό επίπεδο των αδιεξόδων που δημιουργεί η συνεχής εξέλιξη και πρόοδος.».(*3) Αυτή είναι και μια βασική στόχευση του πολυποίκιλου συνόλου συλλογικών οντοτήτων της Κοινωνίας των Πολιτών υιοθετώντας μεταϋλιστικές αξίες.
Η Κοινωνία των Πολιτών, κατά ένα ορισμό, είναι ένας χώρος «μεταξύ του κράτους και των πολιτών, των κυβερνώντων και των κυβερνωμένων. Ο χώρος αυτός αποτελείται από «ενδιάμεσα στρώματα» ή οργανώσεις που και προστατεύουν τους πολίτες από τον κρατικό αυταρχισμό και, από την άλλη μεριά, προστατεύουν τις πολιτικές ηγεσίες από τις εκ των κάτω προερχόμενες λαϊκιστικές πιέσεις.».(*4) Αργότερα ο προβληματισμός, του συντάκτη του άρθρου εμπλουτίστηκε με προτάσεις για την ανάδειξη και κατοχύρωση του ρόλου της κοινωνικής οικονομίας (συνεταιριστικές ενώσεις, κοινωνικές οργανώσεις παροχής υπηρεσιών και αλληλοβοήθειας) ως τρίτου χώρου δίπλα στην ιδιωτική και τη δημόσια οικονομία. Η κοινωνία πολιτών περιλαμβάνει και τέτοιες οργανώσεις οικονομικού αλλά όχι κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Ο βαθμός ανάπτυξης του ενδιάμεσου αυτού χώρου αντανακλάται στην αντίστοιχη νομοθετική κατοχύρωση του ρόλου του.
Προνομιακό πεδίο έκφρασής της Κοινωνίας των Πολιτών είναι ο τομέας της Ενέργειας και ειδικότερα της περιβαλλοντικά βιώσιμης διαχείρισης των ενεργειακών πόρων σε εθνική, ευρωπαϊκή και παγκόσμια κλίμακα. Για να γίνει αυτό χρειάζεται ο Μακροχρόνιος Ενεργειακός Σχεδιασμός, που πρέπει να εξυπηρετεί:
– την πολιτική περιβαλλοντικής προστασίας και συμμετοχής της Χώρας στην παγκόσμια προσπάθεια αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής,
– την επίτευξη των ευρωπαϊκών δεσμεύσεων της Χώρας,
– την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού στα πλαίσια της νέας αγοράς ενέργειας.
Για αυτό απαιτείται επανακαθορισμός των προτεραιοτήτων της ενεργειακής πολιτικής με βάση την ανωτέρω ιεράρχηση, ιδιαίτερα μετά τους δεσμευτικούς στόχους που περιλαμβάνονται στην απόφαση των Πρωθυπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης τον Μάρτιο 2007 και εξειδικεύονται με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον Ιανουάριο 2008.
Η Κοινωνία των Πολιτών, πάνω στο θέμα αυτό θα πρέπει, να επιδιώξει μεταρρυθμίσεις (μεταρρυθμίσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και αντίστοιχη εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας). Διάβασα πρόσφατα ένα ενδιαφέρον, εκλαϊκευτικό βιβλίο, όσον αφορά στις μεταρρυθμίσεις. Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο βιβλίο αυτό, κατά τη γνώμη μου, είναι ότι ο συγγραφέας εισάγει τον μη εξοικειωμένο με τη συστημική θεωρία αναγνώστη σε βασικά της εργαλεία (*5), εκλαϊκεύοντας επιστημονικές του δημοσιεύσεις. (*6)
Καινούργια εργαλεία ανάλυσης απαιτούνται.(*7) Η συστημική προσέγγιση των μεταρρυθμίσεων μπορεί, να προσφέρει τέτοια εργαλεία, εργαλεία που να επιτρέπουν το ξεπέρασμα παραδοσιακών διχοτομικών τρόπων σκέψης στην αναζήτηση της αλήθειας και άρα και της συνειδητοποίησης αδιεξόδων στο επίπεδο των κοινωνικών σχέσεων. (*8) Ένας τέτοιος διχοτομικός τρόπος σκέψης είναι αυτός που αντιπαραθέτει τον αναγωγισμό και τον ολισμό σαν τρόπους μελέτης προβλημάτων οργάνωσης του βίου (*9).
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
*1 Απόσπασμα από το βιβλίο του Τάσου Γιαννίτση: «Το ασφαλιστικό (ως ορφανό πολιτικής) και μια διέξοδος, εκδόσεις ΠΟΛΙΣ, οπισθόφυλλο.
*2 Απόσπασμα από το βιβλίο του Κώστα Σημίτη: «Σκέψεις για μια προοδευτική διακυβέρνηση», εκδόσεις ΠΟΛΙΣ, σελίδα 10.
*3 Δείτε σχετικά άρθρο του Δ. Β. Παπούλια στο “Βήμα”: “ Ο πόλεμος μετά τον πόλεμο”.
*4 Δείτε σχετικά άρθρο του Ν. Μουζέλη στο “Βήμα”: “ Τι είναι η κοινωνία των πολιτών”.
*5 Απόσπασμα από το βιβλίο του Δημήτρη Β. Παπούλια: «Χρυσάφι είναι το Δημόσιο – Ρητορεία και πραγματικότητα των μεταρρυθμίσων», εκδόσεις ΕΣΤΙΑ, χαρακτηριστικό των όσων αναφέρονται στο κυρίως κείμενο είναι το σχήμα στη σελίδα 246.
*6 Δείτε σχετικά το άρθρο των: Tsoukas H., Papoulias D. B. (2005) «Managing third-order change: the case of the Public Power Corporation in Greece», Long Range Planning 38, σ. 79 95.
*7 «Challenging economic and religious fundamentalisms: implications for the state, the market and ‘the enemies within’»: Janet McIntyre-Mills, Int. J. Applied Systemic Studies, Vol. 1, No. 1, 2007 (http://www.inderscience.com/browse/index.php?journalID=205&year=2007&vol=1&issue=1)
*8 «From dualism to complementarity: a systemic concept for the research process»: Markus Schwaninger, Int. J. Applied Systemic Studies, Vol. 1, No. 1, 2007 (http://www.inderscience.com/browse/index.php?journalID=205&year=2007&vol=1&issue=1).
(9 «Supervisory control of an intelligent building using EIB – KONNEX technology: Towards a holistic and ecological approach in architecture and built environments»: John K. Sakellaris. Int. J. Applied Systemic Studies (in press, http://www.j-sakellaris.gr/images/stories/pdf_files/various/ijass.pdf). Last Updated on Saturday, 19 March 2011 17:41