Στο τεύχος της Athens Review of Books του Δεκεμβρίου (αρ. 123, 12/2020) διάβασα ένα κείμενο με τίτλο «Τι απέγινε η γυναίκα από τα Μάγδαλα» που φέρει την υπογραφή Χάρης Βλαβιανός. Παρότι ο κ. Βλαβιανός αναφέρει εδώ κι εκεί ορισμένες γνωστές μελέτες επί του θέματος όπως του Bart D. Ehrman ή της Susan Haskings, πουθενά ο αναγνώστης δεν ειδοποιείται ότι το κείμενο που έχει εμπρός του είναι στην ουσία ένα πασάλειμμα από ξένα χωρία αντιγραμμένα κατά το δοκούν, άλλοτε δοσμένα σε παράφραση και άλλοτε παρμένα επί λέξει από το πρωτότυπο. Το νόστιμο είναι ότι ο κ. Βλαβιανός αντιγράφει όχι τόσο τους συγγραφείς τούς οποίους μνημονεύει, όσο το λήμμα «Mary Magdalene» της αγγλόφωνης… Wikipedia!
Και να ’ταν μόνο αυτό… Το πόνημά του βρίθει από λάθη και κωμικές ανακολουθίες, προδίδει σύγχυση σε βασικά θεολογικά και ιστορικά ζητήματα και δείχνει από μακριά περί τίνος πρόκειται: για το γονατογράφημα ενός δήθεν ειδήμονος.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Κατ’ αρχάς, εντύπωση μεγάλη προκαλεί στον Έλληνα αναγνώστη και δη τον –έστω κι ελάχιστα– εξοικειωμένο με την ανάγνωση βιβλικών κειμένων ο τρόπος παραπομπής σε αυτά, π.χ. αντί για Ματθαίος 27, 56-57, ο κ. Βλαβιανός χρησιμοποιεί στη θέση του κόμματος τελεία: Ματθαίος 27. 56-57, και μάλιστα με ασυνεπή και ανακόλουθο τρόπο (άλλοτε με κενό ανάμεσα στους αριθμούς άλλοτε χωρίς). Κι αυτό κατ’ αντίθεσιν προς την εκδοτική πρακτική τόσο της σύνολης ελληνικής βιβλιογραφίας (θεολογικής και θύραθεν), όσο και των σχολικών εγχειριδίων, αλλά και της ίδιας της Βιβλικής Εταιρείας στην Ελλάδα.
Κατά δεύτερον, παραξενεύει η δηλωμένη παράθεση των αποσπασμάτων της Καινής Διαθήκης από την μετάφραση στην απλή καθαρεύουσα των Τεσσάρων Καθηγητών του 1967, ενώ ήδη από το 199 κυκλοφορεί, από τη Βιβλική Εταιρεία και πάλι, μετάφραση στη δημοτική. Μικρές μεν αλλ’ ενδεικτικές επισημάνσεις που αποτελούν και σοβαρές ενδείξεις για την έλλειψη εξοικείωσης και τριβής του κ. Βλαβιανού με τα θεολογικά ζητήματα, παρά το ενδιαφέρον που επιδεικνύει εσχάτως γι’ αυτά (πρβλ. το άρθρο του «Ποιος σκότωσε τον Άβελ;» ARB, τ. 117, Μάιος 2020, το οποίο προσωπικά δεν έχω ακόμη δει).
ΟΙ ΑΝΤΙΓΡΑΦΕΣ
Αυτά όμως είναι ήσσονα. Περνώ στα μείζονα. Όλη η παραπομπή της §4, σ. 30, είναι κλεμμένη. Γράφει η Wikipedia:
«Ehrman states that the presence of Mary Magdalene and the other women at the cross is probably historical because Christians would have been unlikely to make up that the main witnesses to the crucifixion were women and also because their presence is independently attested in both the Synoptic Gospels and in the Gospel of John. Maurice Casey concurs that the presence of Mary Magdalene and the other women at the crucifixion of Jesus may be recorded as a historical fact.»
Αντιγράφει ο Βλαβιανός:
«Ο ιστορικός Μπαρτ Ντ. Έρμαν στο βιβλίο του Peter, Paul and Mary Magdalene: The Followers of Jesus in History and Legend (2006), ισχυρίζεται ότι η παρουσία της Μαγδαληνής και των άλλων γυναικών στη Σταύρωση είναι κατά πάσα πιθανότητα ιστορικά αληθής, όχι μόνο γιατί πιστοποιείται και από τους τέσσερις Ευαγγελιστές, αλλά γιατί θα ήταν μάλλον απίθανο χριστιανοί να επινοούσαν μια τέτοια ιστορία, όπου γυναίκες είναι οι βασικοί μάρτυρες της Σταύρωσης του Χριστού. Την ίδια άποψη έχει και ο ιστορικός Μόρις Κάσεϊ.»
(Η σωστή προφορά του ονόματος του ιστορικού είναι βέβαια Κέησυ, κι όχι Κάσεϊ! Ο Philip Maurice Casey υπήρξε καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Νόττινγχαμ και ειδικευόταν στη μελέτη της Καινής Διαθήκης και του πρώιμου Χριστιανισμού).
Παρακάτω, η μισή §5, σ. 30, είναι και πάλι αντιγραφή από τη Wikipedia (τόσος κόπος και έρευνα!):
«All four canonical gospels, as well as the apocryphal Gospel of Peter, agree that Jesus's body was taken down from the cross and buried by a man named Joseph of Arimathea. Mark 15:47 lists Mary Magdalene and Mary, mother of Joses as witnesses to the burial of Jesus. Matthew 27:61 lists Mary Magdalene and "the other Mary" as witnesses. Luke 23:55 mentions "the women who had followed him from Galilee", but does not list any of their names. John 19:39-42 does not mention any women present during Joseph's burial of Jesus, but does mention the presence of Nicodemus, a Pharisee with whom Jesus had a conversation near the beginning of the gospel.»
«Και οι τέσσερις Ευαγγελιστές συμφωνούν ότι η αποκαθήλωση του Χριστού από τον σταυρό και ο ενταφιασμός του έγινε από τον “Ιωσήφ τον από Αριμαθαίας”. Ο Μάρκος (15.47) και ο Ματθαίος (27.61) αναφέρουν ότι παρούσα ήταν και η Μαγδαληνή (ο Μάρκος προσθέτει και τη Μαρία του Ιωσή, ενώ ο Ματθαίος μιλάει για μια “άλλη Μαρία”, πιθανόν αυτή που αναφέρει και ο Μάρκος). Ο Λουκάς αναφέρεται σε αυτήν έμμεσα γράφοντας (23. 55-56): “αι γυναίκες, που είχαν έρθει μαζί του από την Γαλιλαίαν, παρακολούθησαν και είδαν το μνήμα και πως ενταφιάστηκε το σώμα του”, ενώ από τον Ιωάννη μαθαίνουμε ότι στην ταφή του Χριστού εκτός από τον Ιωσήφ ήταν και ο Νικόδημος, ο Φαρισαίος με τον οποίον ο Χριστός συνομιλεί στην αρχή του Ευαγγελίου του (3. 1-23). Δεν υπάρχει καμία αναφορά σε γυναίκες.»
Μα και το δεύτερο μισό της §5 δεν πάει πίσω· αντιγραφή, και μάλιστα λειψή, της Wikipedia:
«Το κατά πόσον ο Ιωσήφ έπεισε τον Πόντιο Πιλάτο να του δοθεί η άδεια να παραλάβει και να ενταφιάσει το σώμα του Χριστού είναι ζήτημα που έχει απασχολήσει πολλούς ιστορικούς και θεολόγους, αφού οι καταδικασθέντες σε θάνατο από τους Ρωμαίους δεν δικαιούνταν κανονική κηδεία και το σώμα τους παρέμενε στο σημείο της εκτέλεσης όπου συνήθως το κατασπάραζαν τα σκυλιά.»
«Ehrman, who previously accepted the story of Jesus’s burial as historical, now rejects it as a later invention on the basis that Roman governors almost never allowed for executed criminals to be given any kind of burial and Pontius Pilate in particular was not “the sort of ruler who would break with tradition and policy when kindly asked by a member of the Jewish council to provide a decent burial for a crucified victim.” John Dominic Crossan has controversially argued that Jesus's body was probably eaten by wild dogs».
(Οπότε και το «σκυλιά» ας διορθωθεί σε «άγρια σκυλιά», για να ’ναι τουλάχιστον ακριβής η κόπια.)
Αυτό είναι το επίπεδο άρθρου Έλληνος διανοουμένου – Μαγδαληνή από τα… Λιντλ! Θεωρώ πιθανό ότι ακόμα και το όνομα του Έρμαν και της Χάσκινς ο Βλαβιανός το πληροφορήθηκε αρχικά από τη Wikipedia. Ενδεικτικά και μόνον, επισημαίνω μερικά πράγματα ακόμη :
1) Σε γενικές ο Έρμαν στηρίζεται στην Χάσκινς, μόνο που εκείνος την αναφέρει και παραπέμπει συστηματικά σε αυτήν και το βιβλίο της: Mary Magdalene: Myth and Metaphor, 1994. Ο Βλαβιανός αμφιβάλλω αν το έπιασε ποτέ στα χέρια του. Όπου δεν αντιγράφει τη Βικιπαίδεια, αντιγράφει απευθείας τον Έρμαν. Γράφει λ.χ. εκείνος (ό.π., σ. 223):
«All four of our Gospels agree that Mary Magdalene, along with some other women, observed the crucifixion. Our earliest account is Mark’s: “And there were women watching from a distance, among whom were Mary Magdalene and Mary the mother of James the less an Joses, and Salome, who had followed him when he was in Galilee and had ministered to him, and many other women who wept up with him to Jerusalem” (Mark 15:40-41). Matthew says something very similar but indicates that the women were Mary Magdalene; Mary, the mother of James and Joseph; and the mother of the sons of Zebedee (this may be Mark’s Salome) (Matt. 27:55-56). Luke doesn’t actually name the women but says that everyone whom Jesus knew looked on, including the women who had followed him from Galilee (Luke 23:49).»
Αντιγράφει ο Βλαβιανός (ό.π., σ. 30) αλλάζοντας απλώς τη σειρά των Ευαγγελιστών και παραφράζοντας το παράθεμα που παραλαμβάνει από τον Έρμαν. (Ας προσεχθεί ότι στη διατύπωσή του μιμείται ακόμη και την παρενθετική σύνταξη εκείνου!)
«Και οι τέσσερις Ευαγγελιστές γράφουν ότι η Μαγδαληνή ήταν παρούσα στη Σταύρωση. Ο Ματθαίος (27. 56-57) ισχυρίζεται ότι στο σημείο εκείνο βρίσκονταν “γυναίκες πολλές, που παρακολουθούσαν από μακρυά, και είχαν ακολουθήσει τον Ιησούν από την Γαλιλαίαν και τον υπηρετούσαν”. Ανάμεσά τους αναφέρει πρώτη τη Μαρία Μαγδαληνή, τη Μαρία, τη μητέρα του Ιακώβου και του Ιωσή και τη μητέρα των υιών Ζεβεδαίου. Ο Μάρκος (15, 40-41) προσθέτει στον κατάλογο των γυναικών τη Σαλώμη (που ενδεχομένως είναι η μητέρα των υιών Ζεβεδαίου), ενώ ο Λουκάς απλώς σημειώνει ότι βρίσκονταν εκεί “γυναίκες αι συνακολουθήσασαι αυτώ”, χωρίς να τις κατονομάζει.»
2) “Δάνειο” και παράφραση από τον Έρμαν είναι και το δεύτερο μισό της §1, σ. 29, για τον Ιουνία και τον Ιππόλυτο. Γράφει εκείνος στις σ. 252-253 του βιβλίου του:
« “Greet Andronicus and Junia, my compatriots and fellow prisoners, who are preeminent among the apostles”[…]
As it turns out, English Bible translators have sometimes allowed their own biases to affect how they have translated this passage (Rom. 16:7). In such venerable editions as the Revised Standard Version, Junia has undergone a sex change. In these translations she is called not Junia (a woman’s name) but Junias (a man’s name).Why would translators make this change? It is not because of what Paul actually wrote. What he wrote was Junia, the name of a woman. In fact, while Junia (feminine) was a common name in the ancient world, Junias (masculine) was not a name at all: it doesn’t occur in any ancient Greek text. So what is going on with translations such as the Revised Standard Version? It is purely a matter of patriarchal bias. The translators couldn’t believe that a woman could be an apostle, so they made the woman Junia into a nonexistent man, Junias.
Were there other women apostles? Other women who understood themselves, and were understood by others, to be commissioned by Christ in order to spread the word of his death and resurrection? We know of at least one other, one who could be thought of, in fact, as the original apostle: Mary Magdalene. Mary is called an apostle by some early Christian writers. This would include an anonymous writer sometimes thought to have been Hippolytus, a Christian leader in Rome around 200 CE. In a commentary written on the Old Testament book, the Song of Songs, this writer points out that Jesus first appeared to the women at the tomb and instructed them to tell the disciples that he had been raised. He then appeared to the male disciples, upbraiding them for not believing the women’s report. As the author indicates: “Christ showed himself to the (male) apostles and said to them, ‘It is I who appeared to these women and I who wanted to send them to you as apostles.’” Mary and the others, therefore, could be thought of as “apostles sent to the apostles,” a title that Mary herself came to bear in the Middle Ages (Latin: apostola apostolorum).»
Αντιγράφει ανακατεύοντας τις περιόδους και συντομεύοντας κατά το συνήθειο του ο Βλαβιανός:
«Ο Παύλος στην “Προς Ρωμαίους” επιστολή (16.7) αναφέρει, ωστόσο, μια άλλη γυναίκα, την Ιουνίαν, την οποία θεωρεί “επίσημη εν τοις αποστόλοις”. Ανώνυμος συγγραφέας που έζησε γύρω στο 200 μ.Χ. (κάποιοι θεολόγοι θεωρούν ότι ήταν ο Ιππόλυτος) σχολιάζοντας το “Άσμα Ασμάτων” και στηριζόμενος στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη, σημειώνει ότι ο Ιησούς φανερώθηκε μετά την Ανάσταση πρώτα στη Μαρία τη Μαγδαληνή, ώστε αυτή “ως απόστολός Του” να μεταφέρει την είδηση στους άλλους μαθητές. Εξ ου και σε πολλά μεσαιωνικά κείμενα η Μαγδαληνή αναφέρεται ως “apostola apostolorum”. (Στην Αναθεωρημένη έκδοση της μετάφρασης της Βίβλου στα Αγγλικά (The Revised Standard Version) πάντως, που δημοσιεύτηκε το 1952, οι μεταφραστές, “προφανώς γένους αρσενικού”, θεωρώντας πως μια γυναίκα δεν μπορεί να κατέχει τον τίτλου του “αποστόλου”, μετέτρεψαν την Ιουνία σε άνδρα, δίνοντάς της το ανύπαρκτο στην αρχαιότητα όνομα Ιουνίας).»
3) Οι αναφορές σε σύγχρονα λογοτεχνικά έργα είναι παρμένες επίσης από τον Έρμαν. Φυσικά, ένας φιλότιμος και εργατικός συγγραφέας θα μπορούσε αυτά να τα βρει και αλλού. Όμως τον Βλαβιανό τον προδίδει, εκθέτοντάς τον αθεράπευτα, η δήθεν τολμηρή και ρηξικέλευθη υπόθεση που κάνει ότι ο Τελευταίος πειρασμός του Καζαντζάκη στηρίζεται ενδεχομένως σε ένα απόσπασμα από το… απόκρυφο «Ευαγγέλιο του Φιλίππου»! Στην πραγματικότητα μιμείται και εδώ, με κωμικό αποτέλεσμα, τον ξένο μελετητή. Γράφει εκείνος για τον Νταν Μπράουν:
«One of the main characters in The Da Vinci Code, the historical sleuth and Holy Grail expert Leigh Teabing, quotes this saying and then points out that it shows that Jesus and Mary Magdalene were married, because, as he indicates, “as any Aramaic scholar will tell you, the word companion, in those days, literally meant spouse” (Da Vinci Code, p. 246). The problem (perhaps unbeknownst to Brown) is that the Gospel of Philip was not written in Aramaic. It was written in the ancient Egyptian language Coptic. Moreover, when you look up the passage in the Coptic, the word used there is actually a loan word from Greek, koinônos. This is not the Greek word for “spouse.” It normally means “associate” or “companion.” Thus this passage from the Gospel of Philip tells us only that Mary was an associate of Jesus—the same information that we can glean from the canonical Gospels.
The other passage of relevance in the Gospel of Philip may appear more promising for showing an intimate relationship between Jesus and Mary. According to The Da Vinci Code (and in the view of many interpreters), the passage indicates that Jesus and Mary used to kiss each other frequently on the mouth.» (σ. 215)
Και ο… εμπνευσμενος Βλαβιανός:
«Ο Τελευταίος πειρασμός του Καζαντζάκη στηρίζεται ενδεχομένως σε ένα απόσπασμα από το “Ευαγγέλιο του Φιλίππου”, όπου η Μαγδαληνή παρουσιάζεται ως η εκλεκτή σύντροφος του Χριστού (“κοινωνός”), που εκείνος “αγαπούσε περισσότερο από τους άλλους μαθητές” και “φιλούσε συχνά στο στόμα”».
Και μην πει κανείς, «ωραία, πού είναι το πρόβλημα;» Διότι ο Καζαντζάκης έγραψε τον Τελευταίο πειρασμό το 1942 στην Αντίμπ, και τον ολοκλήρωσε το 1950-52 στην Αίγυπτο, και τον εξέδωσε το 1955 στη Νορβηγία και τη Σουηδία. Τα γνωστικά κείμενα στο Nag Hammadi όμως βρέθηκαν το 1945. Ακόμα κι αν υποθέταμε (μεταφυσική πάντα αδεία), ότι ο Καζαντζάκης είχε πρόσβαση σε τόσο εξειδικευμένη γνώση, και μάλιστα στις απαρχές της σπουδής της, πολύ περισσότερο δε στην πρώτη μετάφραση του “Ευαγγελίου του Φιλίππου” (από τα κοπτικά όπως σωστά λέει ο Έρμαν, κι όχι από τα αραμαϊκά), και μάλιστα σε γερμανόγλωσσο θεολογικό περιοδικό (Theologische Literaturzeitung), ακόμη και αν συνέτρεχαν όλες αυτές οι προϋποθέσεις, επαναλαμβάνω, και πάλι –τουλάχιστον ανθρωπίνως– θα ήταν αδύνατον ο Καζαντζάκης να γνώριζε όταν έγραφε το εν λόγω κείμενο! Κι αυτό διότι το 1959 που ο Hans-Martin Schenke πρωτομετέφρασε το γνωστικό κείμενο σε κάποια σύγχρονη γλώσσα στο εν λόγω περιοδικό, ήδη ο Καζαντζάκης θωρούσε τα εγκόσμια και τα υπερκόσμια από άλλη πια θέση, την Τάπια Μαρτινέγκο, έχοντας πεθάνει στις 26 Οκτωβρίου 1957…
4) Το απόσπασμα του Γρηγορίου του Μεγάλου εντός εισαγωγικών (σ. 30) προέρχεται από τον Έρμαν. Ωστόσο, σε αντίθεση με τον Βλαβιανό, εκείνος δηλώνει καθαρά ότι το αντλεί (με τα ίδια ακριβώς εισαγωγικά) από τη Χάσκινς και τη δική της μετάφραση που έγινε απευθείας από τα λατινικά. Όποιος έχει δουλέψει ο ίδιος, ξέρει να σέβεται και τον μόχθο των άλλων.
5) Ο θρύλος για τα τελευταία χρόνια της ζωής της Μαγδαληνής, σ. 33, είναι αντιγραμμένος – από πού αλλού; Από τη Wikipedia!
«Mary herself spends the last thirty years of her life alone as a penitent ascetic in a cave in a desert in the French region of Provence. At every canonical hour, the angels come and lift her up to hear their songs in Heaven.»
Μόνο που ο… πολυμαθής Βλαβιανός το «every canonical hour», που είναι βέβαια οι τακτές ώρες της προσευχής των πιστών, πάει και το μπλέκει με τον θάνατο της Μαγδαληνής και μας δίνει ένα φαντασμαγορικό φινάλε!
«Λέγεται ότι έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής της ως ασκήτρια σε μια σπηλιά και λίγο πριν τον θάνατό της κατέβηκαν άγγελοι από τον ουρανό και την έφεραν στον Κύριο»
6) Ακόμη και ο ερωτηματικός τίτλος του άρθρου φαίνεται να είναι μίμηση του τίτλου του γνωστού άρθρου του James Caroll, “Who was Mary Madgalene?”, (Smithsonian Magazine, June 2006, https://www.smithsonianmag.com/history/who-was-mary-magdalene-119565482/) που συγκαταλέγεται κι αυτός στις «πηγές» του Βλαβιανού:
Συμπεραίνει εκεί ο Κάρολλ:
«Christians may worship the Blessed Virgin, but it is Magdalene with whom they identify. What makes her compelling is that she is not merely the whore in contrast to the Madonna who is the mother of Jesus, but that she combines both figures in herself. Pure by virtue of her repentance, she nevertheless remains a woman with a past.»
Αντιγράφει το συμπέρασμα, αναδιατυπώνοντας κάπως, ο Βλαβιανός (σ. 33):
«Ποια από τις δύο Μαρίες μπορεί να εμπνεύσει περισσότερο έναν Χριστιανό; Με ποια Μαρία μπορεί να ταυτιστεί; Με την αμαρτωλή Μαρία που “μετανοεί” ή την άσπιλη Μαρία; Η Παναγία ‒Μαρία κι αυτή‒ δεν μπορεί διεκδικήσει [sic] και τους δύο ρόλους. Να είναι και γυναίκα με ερωτικές επιθυμίες και παρθένος. Η Μαγδαληνή όμως […] μπορεί.»
ΟΙ ΠΑΡΑΠΟΙΗΣΕΙΣ
Όμως ο Βλαβιανός δεν αντιγράφει απλώς. Παραποιεί. Το κείμενό του βρίθει από υπεραπλουστεύσεις και διαστρεβλώσεις, απόδειξη ότι αγνοεί παντελώς στοιχειώδη πράγματα. Στο παρακάτω απόσπασμα λ.χ., (σ. 29-30), βάζει τους Πατέρες της Εκκλησίας να αμφισβητούν τους… Ευαγγελιστές, απορρίπτοντας τον Λουκά και τον Μάρκο!
«“Επτά δαιμόνια”: Τον ισχυρισμό του Λουκά ότι ο Χριστός είχε θεραπεύσει τη Μαγδαληνή από “πνευμάτων πονηρών” τον επαναλαμβάνει και ο Μάρκος στο τέλος του δικού του Ευαγγελίου (16.10): “Αφού δε αναστήθηκε το πρωί της πρώτης ημέρας της εβδομάδος, εμφανίστηκε πρώτα εις την Μαρίαν την Μαγδαληνήν από την οποίαν είχε βγάλει επτά δαιμόνια”. Ισχύουν όσα γράφουν ο Λουκάς και ο Μάρκος; Πολλοί Πατέρες της Εκκλησίας, όπως θα δούμε παρακάτω το αρνούνται (ανάμεσά τους και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος), οι οποίοι επιμένουν να παρουσιάζουν την Μαγδαληνή ως παρθένα και αναμάρτητη.»
Διπλή σύγχυση! Η πρώτη είναι ότι οι Ευαγγελιστές δεν λένε πουθενά ότι η Μαρία η Μαγδαληνή ήταν πόρνη. Αυτό το ξεκαθαρίζει και το αποδεικνύει ο ίδιος ο Έρμαν (ό.π., σ. 188-189):
«The category “sinner” then somehow gets translated to mean “prostitute” (which it didn’t mean — it simply meant a woman who did not keep the law rigorously), with the result that Jesus is thought to have been anointed by a prostitute named Mary.
Elsewhere in Luke’s Gospel we have a reference to Mary Magdalene, “from whom had gone out seven demons” (8:2). We aren’t told what these demons were—but suppose you imagine that this Mary is the same as the sinful woman who anointed Jesus (which she couldn’t be, for reasons I’ll point out later). Then possibly it was her demon possession that drove her to prostitution (even though demons are never said to do that in the New Testament). So by smashing all these different stories together, you have the following identification: Mary Magdalene is also Mary of Bethany, who was a prostitute but had reformed because Jesus cast seven demons out of her. This picture is not at all historical—it has come about simply by combining different stories that mention different Marys and yet other stories that mention other women, none of whom were named Mary, leading to one big conglomerate story about Mary Magdalene, the reformed prostitute.»
Ο ίδιος ιστορικός (που τον επικαλείται και ο Βλαβιανός ως… πηγή του) λίγο πιο κάτω (σ. 189) ξεκαθαρίζει ότι η Μαρία η Μαγδαληνή δεν ταυτίζεται με την αμαρτωλή γυναίκα στο κεφ. 7 του Λουκά και τονίζει ότι όποιος ερμηνεύει τον βιβλικό χαρακτηρισμό «ἁμαρτωλός» ως «πόρνη» είναι απλά μισογύνης! Για τους ζηλωτές του 1ου αιώνα μ.Χ. αμαρτωλή μπορεί να ήταν και μια γυναίκα που άλεθε το σιτάρι το Σάββατο, ή δεν ακολουθούσε τη διατροφή και τον αυστηρό νόμο του Μωυσή. Συνεπώς:
«Mary Magdalene cannot be the sinful woman who anoints Jesus in Luke 7. This woman, I should repeat, is not called a prostitute. Anyone who assumes that a “sinful woman” must have been someone who was paid for sex is simply misogynist. In fact, for particularly strict Jews of the first century, a sinful woman could be someone who ground her grain on the Sabbath or who ate a bit of shrimp cocktail, for this would be someone who did not assiduously observe the law of Moses»
Απεναντίας, ο κ. Βλαβιανός καταλαβαίνει απ’ όλα αυτά ότι ο ίδιος ο Λουκάς ταυτίζει την αμαρτωλή γυναίκα με τη Μαρία τη Μαγδαληνή (!) (σελ. 32):
«Ο Λουκάς (7. 36-37) όπως έχουμε ήδη αναφέρει, θεωρεί ότι «η γυναίκα που φιλούσε τα πόδια του Ιησού και τα άλειφε με μύρο ήταν αμαρτωλή» και ότι αυτή ήταν μάλλον η Μαρία η Μαγδαληνή από την οποίαν ο Ιησούς είχε “βγάλει τα επτά δαιμόνια” (8.2).»
Βάζει μάλιστα τον ευαγγελιστή Λουκά να συμφωνεί επ’ αυτού με τον πάπα Γρηγόριο (σελ. 32-33)!
«Μαρία Μαγδαληνή, η “πόρνη” (Λουκάς / Πάπας Γρηγόριος Α΄). Μαρία Μαγδαληνή, η “παρθένα” (Ιωάννης Χρυσόστομος / Αυγουστίνος). Ποια από τις δύο Μαρίες μπορεί να εμπνεύσει περισσότερο έναν Χριστιανό;»
Η δεύτερη σύγχυση του Βλαβιανού είναι ότι χρεώνει τις απόψεις που επικράτησαν στη ρωμαϊκή εκκλησία μετά τον 4ο αιώνα και θεωρούν γενικά τη Μαγδαληνή ως πόρνη, συνολικά στον χριστιανισμό! Όμως ακόμη και στη Δύση, μελετητές όπως η Jane Schaberg (The Resurrection of Mary Magdalene, 2004, σ. 89) επισημαίνουν ότι όσον αφορά τη θεώρηση της Μαρίας της Μαγδαληνής έχουμε
«Θεωρίες ενότητας και θεωρίες πολλαπλότητας. [...] Η Δυτική Εκκλησία υποστήριξε την άποψη ότι οι γυναίκες σε όλα ή στα περισσότερα από αυτά τα περιστατικά της Καινής Διαθήκης είναι μία γυναίκα: η Μαρία η Μαγδαληνή. Αντιθέτως, η Ανατολική Εκκλησία υποστηρίζει ότι η Μαρία η Μαγδαληνή, η Μαρία από τη Βηθανία και η “Αμαρτωλή” είναι διαφορετικές γυναίκες».
Στην κακοδοξία αυτή του καθολικισμού, οι ορθόδοξοι θεολόγοι άσκησαν ανέκαθεν κριτική. Γράφει λ.χ. ο Γεώργιος Γρατσέας:
«Συγχέεται συνήθως, μάλιστα δε εις την Δύσιν και κακώς ταυτίζεται η Μαγδαληνή μετά της αμαρτωλού γυναικός, ήτις εις την οικίαν του φαρισαίου Σίμωνος ήλειψε τους πόδας του Ιησού διά μύρων. Η ορθόδοξος υμνολογία της Μεγάλης Εβδομάδος διακρίνει σαφώς τα δύο αυτάς γυναικείας μορφάς.» (Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τομ. 8, σελ. 725)
Ή ο Παναγιώτης Τρεμπέλας:
«Εν τη Δύσει εκράτησαν άλλαι παραδόσεις περί της Μαγδαληνής, ασφαλώς αδικούσαι εν τινι μέτρω αυτήν. Κατ’ αυτάς η Μαγδαληνή ανήκεν εις πλουσιωτάτην οικογενειαν, ενωρίς δ’ εξοκείλασα εποιήσατο κατάχρησιν των πολλών χαρισμάτων αυτής, χρησιμοποιήσασα αυτά ως πειρασμόν και ψυχοφθόρον δίκτυον, δι’ ων διέφθειρε πολλούς». (Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τ. 16, σελ. 679)
Στον αντιγραφικό του οίστρο ο κ. Βλαβιανός αυτές τις «λεπτομέρειες» τις παρατρέχει. Και στη φούρια του να χτυπήσει την Εκκλησία και να επιδείξει τον φεμινισμό του, γίνεται… μισογύνης! Τον λόγο πλέον έχει η Athens Review of Books. Διότι τέτοια κείμενα είναι ανεπίτρεπτο να φιλοξενούνται σε έντυπα που σέβονται τους αναγνώστες τους.
Το κείμενο αυτό στάλθηκε στην Athens Review of Books αλλά η διεύθυνσή της δεν θέλησε να το δημοσιεύσει.
Ο ζωγραφικός πίνακας που πλαισιώνει τη σελίδα ("Πρωινό ξύπνημα", 1991) είναι έργο του Κώστα Μαρκόπουλου.
Περιμενατε να δημοσιεύσουν την ανασκευή των κακοδεξιών και της κλεψιάς? την δουλειά τους την έκαναν, δεν χρειάζεται να μπλέκουν με περισσότερα. Κατα τα άλλα, οι άνθρωποι του πνεύματος δείχνουν το δρόμο….
Άς μού επιτραπεί νά διατυπώσω τήν άποψη – καθόλου χαριτωμενικά – ότι κι’ ο Χριστός μέ τούς μαθητές Του, άν ζούσαν στό σημερινό μας περιβάλλον (όπως έλεγε κι’ ένα παιδικό ευσεβιστικό παληό τραγουδάκι / ύμνος), μάλλον απ’ τό Lidl θά ψώνιζαν, όπως, ίσως, καί η Μαρία η Μαγδαληνή.
Καί θά τό προτιμούσαν σίγουρα, παρά νά ψωνίζουν απ’ τίς αποθήκες τού Άφρονος Πλουσίου.
Λέτε νά υπήρχαν καί οι αρθρογράφοι, που θά τό “συνδύαζαν” καί θά τό σχολίαζαν κι’ αυτό, χαριτωμενικά ;
Χαιρετώ σας !
Συγχαρητήρια στο Αντίφωνο που έφερε στη δημοσιότητα την υποδειγματικά τεκμηριωμένη καταγγελία του κ. Παπαδόπουλου.