* Στα δυο άκρα του σύγχρονου μηδενισμού, έχετε τοποθετήσει στο ένα την απληστία και τον άκρατο καταναλωτισμό και στο άλλο την πλήρη εγκατάλειψη, την παραίτηση…
– Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα ιστορικό ζευγάρι. Από τη μια μεριά είναι ο κυρίαρχος (o manager, τα golden boys) και από την άλλη ο καταναλωτής, ο πολίτης, ο αποχαυνωμένος πολίτης για την ακρίβεια. Αυτό το ζευγάρι, που διαδέχθηκε το ζευγάρι βιομήχανος – προλετάριος, για πρώτη φορά βιώνει μια τρομακτική κρίση, ως συνέπεια της ανάπτυξης, του καταναλωτισμού και της φοβερής κερδοσκοπίας.
Ο σύγχρονος μηδενισμός είναι στην πραγματικότητα το φαινόμενο (όπως το εισπράττουμε στον τομέα της ψυχικής υγείας, των οικονομικών συμπτωμάτων, της πολιτικής αποσύνθεσης κλπ) της χρεοκοπίας αυτού του ζεύγους, του διπόλου κυρίαρχος – καταναλωτής.
* Ο φόβος και η ανασφάλεια, που επικρατούν σήμερα, λειτουργούν και ευεργετικά. Είναι λοιπόν μια νέα ευκαιρία για όλους μας;
– Ασφαλώς και είναι. Κάθε κατάρρευση που αφορά στον κυρίαρχο ανθρωπολογικό τύπο, όσο οδυνηρές και εάν είναι οι επιπτώσεις της στον κοινωνικό, πολιτιστικό, οικονομικό τομέα, είναι και μια ευκαιρία για πέρασμα σε μια άλλη κατάσταση. Έχουμε πολλές ενδείξεις ότι ο σύγχρονος νεωτερικός πολιτισμός, που ξεκίνησε το 18ο αιώνα και σήμερα είναι παγκόσμιος, έχει εξαντλήσει τις δυνατότητές του και οδηγείται προς το τέλος. Στη διάρκεια της διαδικασίας ολοκλήρωσής του μέσα από το σοκ, την απελπισία, το φόβο, εγκυμονείται μια μεταφυσική επανάσταση, μια αλλαγή στις ψυχές των ανθρώπων. Έχουμε πολλές ενδείξεις ότι συμβαίνει αυτό. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα υποφέρουμε πάρα πολύ κατά τη μετάβαση.
* Και θα προκύψει μια νέα εποχή;
– Το σύστημα θα πρέπει να καταρρεύσει για να αναπροσαρμοστεί ο άνθρωπος, η κοινωνία. Η κατάσταση στο σημείο μηδέν είναι και πέρασμα, σε μια μετανεωτερική κατεύθυνση. Είναι η μεγάλη πρόκληση για το δυτικό πολιτισμό.
* Είστε αισιόδοξος για αυτό που θα προκύψει ή το αντίθετο;
– Συναισθηματικά αναζητώ τη θετική πλευρά των πραγμάτων. Αλλά διανοητικά είμαι πάρα πολύ απαισιόδοξος. Γιατί αν βάλουμε τα πράγματα κάτω και δούμε τον ιστορικό χρόνο, που μοιάζει με μια καμπύλη, με ένα οριζόντιο S, και έχει ανωφερή και κατωφερή πλευρά, όλα δείχνουν ότι είμαστε στην κατωφέρεια. Απ΄ αυτή την άποψη η διανοητική προσέγγιση προκαλεί απαισιοδοξία. Τα πράγματα χειροτερεύουν. Πρέπει να δραστηριοποιηθούμε. Να δούμε τι γίνεται και να βρούμε τη διέξοδο.
Βεβαίως από τη στιγμή που αυτή η κατάσταση με κινητοποιεί, υπάρχει και η αισιόδοξη προσέγγιση. Από τη στιγμή που δεν παραιτούμαι, δεν απελπίζομαι και κινητοποιούμαι, μπορώ και να ελπίζω.
* Ευθύνες για το σημείο που φθάσαμε δεν έχει και η διανόηση, οι πνευματικοί άνθρωποι;
– Υπάρχει η θεσμική σκέψη, που προέρχεται από ανθρώπους που πληρώνονται για να σκέφτονται και υπάρχει η αιρετική – περιθωριακή σκέψη, η εξωθεσμική σκέψη. Στους ήρεμους καιρούς, όπου οι καμπύλες είναι ανωφερικές, η εξωθεσμική σκέψη φυτοζωεί. Όμως στην κατωφέρεια και ειδικά σε περιόδους κρίσης, όπου οι κυρίαρχες δυνάμεις και η κοινωνία χάνουν την εμπιστοσύνη τους στη θεσμική σκέψη, αρχίζουν να ψάχνουν τριγύρω μήπως οι «παλαβοί» έχουν καμιά γόνιμη ιδέα.
Από την άλλη μεριά, δεν είναι όλη η διανόηση ένα πράγμα. Υπάρχουν διαφορετικές σκέψεις και σχολές. Καλοί υπάρχουν παντού. Βεβαίως η ρηχότητα πλεονάζει εξαιτίας της κατάστασης που επικρατεί στα Πανεπιστήμια, στα ΜΜΕ, όπου κυριαρχεί η διαπλοκή, τα ευρωπαϊκά κονδύλια, η αναξιοκρατία κ.λπ.
*Οι τεχνοκράτες, οι «σοφοί της αγοράς» παρέδωσαν εξαιτίας της κρίσης τα ηνία στους πολιτικούς, μήπως προκύψει από κει κάποια λύση. Μάταια όμως, απ΄ ό,τι φαίνεται.
– Το πρόβλημα αν το δούμε ιστορικά, παίρνει παράξενη μορφή. Οι πολιτικοί αποσύρθηκαν από το προσκήνιο επειδή θεωρήθηκαν αποτυχημένοι και αναξιόπιστοι. Ανέλαβαν οι επιχειρηματίες και οι τεχνοκράτες για να πάνε τα πράγματα μπροστά. Ήρθαν, λοιπόν, αυτοί «οι σοφοί» να λύσουν το πρόβλημα. Ωστόσο το νεωτερικό Άτομο βιώνει την κρίση του τέλους του. Και αυτή η κρίση αγγίζει και αυτούς. Μέσα στα πολλά χρήματα και στις απολαύσεις, δοκιμάζεται η ηθική αντοχή τους. Η ανύπαρκτη ηθική αντοχή οδηγεί στην κατάρρευση του υποκειμένου. Γι’ αυτό βλέπει κανείς ότι διάφοροι εξαπατούσαν και κατέκλεβαν τους μετόχους, παρουσιάζοντας πλασματική εικόνα. Δημιουργώντας τις «φούσκες».
Η αδυναμία των πολιτικών έγκειται στη μη ύπαρξη οραματικής διεξόδου. Η τέχνη του εφικτού και οι ανάλογες πολιτικές, προϋποθέτουν συγκεκριμένες αναλύσεις σε συγκεκριμένο χρόνο. Για να είναι όμως σωστή η ανάλυση προϋποθέτει θεωρία και επιστημονική προσέγγιση. Η πολιτική επιστήμη βρίσκεται σε μεγαλύτερη κρίση απ΄ ότι η πολιτική πράξη. Δεν έχουν προτάσεις, επειδή η θεσμική σκέψη, η θεσμική πολιτική επιστήμη, δεν αμφισβητεί τις επιστημολογικές της προϋποθέσεις. Δεν μπορεί να αμφισβητήσει το πρόταγμα του συγκεκριμένου πολιτισμού. Είναι ταγμένη να υπηρετεί, να είναι το εργαλείο αυτό του πολιτισμού.
Επειδή όμως η κρίση είναι σήμερα πολύ βαθιά, είναι ριζική, μπορούμε πλέον να μιλάμε για μεταφυσικές προϋποθέσεις.
* Τι εννοείτε;
– Την ανάγκη μιας μεταφυσικής επανάστασης. Οι ριζικές προϋποθέσεις συγκροτούνται στο θρησκευτικό πεδίο. Εκεί ωριμάζουν οι λύσεις. Πάντοτε έτσι γινόταν. Οι πολιτικοί δεν έχουν σχέση με το θρησκευτικό πεδίο. Το αντιλαμβάνονται σαν φουνταμενταλιστική αναβίωση του παρελθόντος. Έχει αυτή τη διάσταση αλλά η θρησκευτική συνείδηση που παράγεται σήμερα, η λεγόμενη «νέα θρησκευτική συνείδηση», είναι άλλου τύπου. Σχετίζεται με την τεχνολογία, την οικολογία, το νόημα, όπου και ζητούνται προσεγγίσεις που να υπερβαίνουν την ατομοκρατία. Αυτά όμως είναι μεσάνυχτα για τους πολιτικούς. Κοιτάνε τους δείκτες, τις δημοσκοπήσεις και προσπαθούν να βρουν άκρη.
Στο λαό όμως διαμορφώνονται άλλες ψυχικές καταστάσεις. Στερεότυπα και είδωλα καταρρέουν και δημιουργούνται άλλες αναζητήσεις.
* Η Εκκλησία, όμως θα διαδραματίσει ρόλο προς αυτή την κατεύθυνση;
– Αναφέρεστε προφανώς στην Ιεραρχία, στον κλήρο. Από την Ιεραρχία δεν μπορεί να περιμένει κανείς τίποτα. Είναι διασωληνωμένη με το κράτος, υπόκειται και αυτή στη φαυλοκρατία, που διέπει γενικώς τη θεσμική ζωή της χώρας.
Η Εκκλησία, όμως δεν είναι η Ιεραρχία της. Η Εκκλησία είναι μια μυστηριώδης κατάσταση, που έχει τις ρίζες της στο λαό και δουλεύει υπόγεια. Εκεί είναι τα θεμέλια της ελληνικής, αλλά σε μεγάλο βαθμό και της δυτικής κοινωνίας. Από τη σκοπιά της Κεντρικής Ασίας ή της Κίνας, η Δύση φαίνεται είναι χριστιανικός πολιτισμός. Εμείς ξέρουμε πως ο νεωτερικός πολιτισμός είναι αντιχριστιανικός. Αλλά προϋποθέτει τον χριστιανικό. Τα θεμέλια είναι χριστιανικά. Δηλαδή εάν ο δυτικός, έχει την πολυτέλεια να δηλώνει άθεος, το κάνει επειδή μια θρησκεία του το επέτρεψε. Ο χριστιανισμός δεν έχει εξαντληθεί. Τα θεμέλια του είναι αρραγή, αλλά τα εποικοδομήματα είναι σάπια. Στα αρραγή θεμέλια μπορεί να χτιστεί κάτι νέο. Μόλις ξυπνήσει η ψυχή τού ανθρώπου, θα καταλάβει ποιες είναι οι πραγματικές αξίες και οι οποίες δεν υπόκεινται στη μόδα, στην κατανάλωση, στο τρέχον.
Το επιθυμητό για τη μετανεωτερική εποχή είναι να υπάρξει ένας προσωποκεντρικός πολιτισμός. Στο επίκεντρο να βρίσκεται το πρόσωπο και η κοινότητα και όχι το άτομο. Υπάρχει όμως και το δυσμενές σενάριο που έχει πολλούς συντελεστές υπέρ του. Είναι η εκδοχή της τεχνοφασιστικής εξέλιξης. Ωστόσο και η στροφή στην τεχνοφασιστική βαρβαρότητα απαιτεί ψυχική δύναμη, κάτι που ο σημερινός άνθρωπος δεν διαθέτει. Άρα μπορούμε να ελπίζουμε.
*από συνέντευξη στις 8/3/2009 στη Λάρισα
Πολύ ωραίο κείμενο, διαυγής όπως πάντα τοποθέτηση.
Έχω όμως μια απορία: Από πού προκύπτει πως \”και η στροφή στην τεχνοφασιστική βαρβαρότητα απαιτεί ψυχική δύναμη\”;
Δεν αρκεί η καλπάζουσα εγκατάλειψη του σημερινού ανθρώπου στην τεχνο-επιστημονική αυθεντία, που μοιάζει να πραγματοποιεί με τρομακτική ταχύτητα το όραμα του Φράνσις Μπέικον για μια \”Νέα Aτλαντίδα\” διοικούμενη από ένα μυστικό τεχνοκρατικό Διευθυντήριο;
Μήπως αυτό δεν συμβαίνει πλέον σήμερα, όταν ακόμα και οι πιο απλές πολιτικές αποφάσεις ουσιαστικά λαμβάνονται από τους τεχνοκράτες συμβούλους, που παραδίδουν στον πολιτικό φακέλους με την έρευνα και τα πορίσματά τους επ\’ αυτών, καθοδηγώντας τις επιλογές του;
Υπάρχει σήμερα, όχι μόνο πολιτικός αλλά ακόμα και δάσκαλος, που να μην συμβουλεύεται τεχνο-επιστημονικά εγχειρίδια προκειμένου να πάρει την οποιαδήποτε απόφαση; Για παράδειγμα, εάν οι ειδήμονες τεχνοκράτες δεν αποφασίσουν ότι λ.χ. \”η εφηβεία έχει χρεία συναισθηματικής αγωγής δια καταλλήλων τεχνικών μεθόδων\”, η παράμετρος της συναισθηματικής αγωγής δεν πρόκειται να εισαχθεί στην Εκπαίδευση.
Αλλά και αν ποτέ εισαχθεί κατόπιν των συμβουλών τους, τότε και πάλι θα πρόκειται για μια τεχνικής φύσεως αγωγή με το συναίσθημα να έχει τεμαχιστεί για να χωρέσει στα κατάλληλα των επιστημονικών μεθόδων κουτάκια.
Θέλω να πω, ότι ο τεχνοφασισμός είναι κιόλας εδώ, μια ήπια – και γι\’ αυτό δύσκολο να εντοπιστεί ως καθαρή βαρβαρότητα! – κυριαρχία της τεχνικής σκέψης και πράξης σε ολοένα και περισσότερα πεδία της κοινωνικής ζωής … ακόμα και της ιδιωτικής: δείτε π.χ. την εισβολή
της γενικευμένης \”ιατροποίησης\” του σώματος, αρχικά μέσ\’ από ένθετα εφημερίδων προ δεκαετίας και σήμερα πλέον με εντολές για συχνά τσεκ-άπ από την ηλικία ακόμα και των 25 ετών!
Κι άντε τώρα να πεις, πως όλα αυτά δεν είναι \”για το καλό μας\”!!!
Ο όρος «τεχνοφασισμός» υπονοεί τη σύζευξη υψηλής τεχνολογίας και «φασισμού». Το πρώτο σκέλος λίγο πολύ το καταλαβαίνουμε. Το δεύτερο είναι λίγο πιο δύσκολο. Σε συνθήκες τεχνοφασισμού θα μπορούσα άνετα να ισοπεδώσω το οικοδομικό τετράγωνο, όπου είναι πιθανό να κρύβεται κάποιος κουκουλοφόρος. Να φερθώ, με άλλα λόγια, στον δικό μου πληθυσμό όπως το Ισραήλ στον πληθυσμό της Γάζας. Ή ακόμα χειρότερα, όπως ο Χίτλερ στους Εβραίους.
Για να το κάνω όμως αυτό πρέπει να έχω την ανάλογη «ψυχική δύναμη». Όχι μόνο εγώ που εγκρίνω το «σχέδιο» (ως εκλεγμένος Αρχηγός), αλλά και ο μηχανισμός που θα το εκτελέσει. Και «η κοινή γνώμη» που ανακουφισμένη θα μου επιδαψιλεύσει την συναίνεσή της…
Αυτή την «ψυχική δύναμη» δεν την έχει σήμερα ούτε ο Κυρίαρχος ούτε ο Καταναλωτής, που συγκροτεί το κυρίαρχο δίπολο του σύγχρονου μηδενισμού. Δοκίμασε ο Μπους, αλλά απλώς επιδείνωσε τη θέση της Αμερικής στον κόσμο. Και ευτυχώς.
Αυτό ήθελα να πω στη συνέντευξη.
Νομίζω ότι πρέπει να προσθέσω δύο ακόμα παρατηρήσεις:
1) Μιλάμε για το συλλογικό κακό. Που δεν είναι «άθροισμα ατομικών κακών», αλλά «ατομικών καλών». Που δεν είναι αποτέλεσμα ατομικών εγωισμών, αλλά αποτέλεσμα υπερατομικής-αυθυπερβατικής αφοσίωσης σε κάποιες «αξίες» ή σε μια «ιδέα»: ανθρώπινα δικαιώματα, φυλετική καθαρότητα, αταξική κοινωνία, ελευθερία-ισότης-αδελφότης, αληθινή θρησκεία, κλπ.. Η ισχύς είναι σε κάθε κοινωνία ευθέως ανάλογη με το κοινωνικό απόθεμα ατομικής αυθυπέρβασης. Αυτού του είδους είναι πάντοτε τόσο η κρατική όσο και αντικρατική ισχύς, ανεξαρτήτως του ιδιωτικού ή μη τρόπου ιδιοποιήσεως και άσκησής της (π.χ. τεχνοφασιτική βία ισραηλινού τύπου). Σ’ αυτήν στηρίζεται τόσο το συλλογικό καλό όσο και το συλλογικό κακό (ομάδας εναντίον ομάδας και ομάδας εναντίον του ατόμου).
2) Από την άλλη πλευρά χωρίς ορατό «εχθρό» δεν συγκροτείται ισχύς. Ο μηχανισμός πρακτικής επιβεβαίωσης της ισχύος, ο μηχανισμός άσκησης του κρατικού μονοπωλίου της βίας, τρέφεται από την αντίδραση αυτών που τον αμφισβητούν. Η γενίκευση του σύγχρονου μηδενισμού, δηλαδή η εξάντληση του αυθυπερβατικού κοινωνικού αποθέματος της Νεωτερικότητας, οδηγεί σε κατάρρευση της ισχύος. Πράγμα που είναι και το βαθύτερο περιεχόμενο της κρίσης του Συστήματος. Αυτό είναι που καθιστά προβληματική έως αδύνατη τη λειτουργία των μηχανισμών άσκησης/επιβεβαίωσης της ισχύος. Γι’ αυτό ζητείται επειγόντως «εχθρός».
Βεβαίως δεν λείπουν οι ανεγκέφαλοι μανιακοί που σπεύδουν να καλύψουν το κενό… Ελπίζω να μην το καταφέρουν. Τουλάχιστο πριν εκραγεί η ζητούμενη μετανεωτερική μεταφυσική επανάσταση…
αγαπητέ κ. Ζιάκα
ήθελα να θέσω δύο ερωτήματα:
1) Μπορούμε να μιλάμε για συλλογικό κακό; ή μήπως αυτό που ερμηνεύουμε ως αποτέλεσμα υπερατομικής- αυθυπερβατικ� �ς αφοσίωσης σε κάποιες «αξίες» ή σε μια «ιδέα» είναι πρόφαση για τη δικτατορία των ολίγων πάνω στους ανύποπτους πολλούς; Είδαμε τι συνέβει με τους διάφορους ολοκληρωτισμούς και πώς αποκαλύφθηκαν οι υστεροβουλίες, τα διεστραμμένα μυαλά, η ιδιοτέλεια και ο εγωκεντρισμός. Αλλά αυτά ήταν ατομικές προσωπικότητες με ιδιότητες-προσόντα που είχαν την τύχη να συγχρονιστούν και να επιβάλλουν την δικιά τους “δικτατορία”.
2) Τί σας κάνει να πιστεύετε ότι θα επιτελεστεί μεταφυσική επανάσταση και όχι κάποια υποστροφή με “θρησκευτικό” περιτύλιγμα; π.χ. το οικολογικό κίνημα είναι πολύ παλιό αλλά εγκλωβισμένο κι αυτό στους όρους και τις “αξίες” της εποχής της κατανάλωσης: “ΚΆΝΤΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ – ΜΗ ΜΟΛΥΝΕΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ , ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΕΧΟΥΜΕ ΛΙΓΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ”. Του λείπει -κατά τη γνώμη μου- μεταφυσικός άξονας αναφοράς.
Για ποιό λόγο να ασχοληθώ για τη ζούγκλα του αμαζονίου με προοπτική να ζήσει αντί 150 χρόνια, 50 παραπάνω;
με εκτίμηση Γιώργος Π.
Αγαπητέ Γιώργο Π.
Τα ερωτήματά σας είναι προφανώς πιο εύλογα από τους ισχυρισμούς που τα προκάλεσαν. Μιλώ για «ισχυρισμούς» αναφερόμενος στην αναγκαστική αποδεικτική πενία ενός σχολίου. Για την ανάλυση και τεκμηρίωσή τους θα σας παραπέμψω στην «[b]Έκλειψη του Υποκειμένου[/b]» (Αρμός). Το βιβλίο αυτό έχει σχεδόν κεντρικό θέμα τα ερωτήματά σας.
1) Υπάρχει [b]συλλογικό κακό[/b]. Εννοώ το κακό που μπορεί να κάνει η ομάδα σε βάρος άλλης ομάδας (π.χ. μια γενοκτονία) και σε βάρος του ατόμου. Ότι υπάρχει δεν τίθεται υπό συζήτηση γιατί είναι άμεσο δεδομένο της συνείδησης. Το πώς ερμηνεύεται είναι άλλο θέμα. Ερμηνείες υπάρχουν πολλές και όλες είναι χρήσιμες. Καμιά όμως ερμηνεία δεν μπορεί να αναιρέσει την ύπαρξή του. Το ίδιο ισχύει και για το λεγόμενο [b]φυσικό κακό[/b]. Ένας σεισμός π.χ. μπορεί να καταστρέψει μια ολόκληρη πόλη σκοτώνοντας και σακατεύοντας χιλιάδες ανθρώπους. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν υπάρχει φυσικό κακό επειδή κάποια ερμηνεία επιμένει ότι δεν πρόκειται περί κακού; Όχι βέβαια.
2) Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι χώριζαν όσα μας συμβαίνουν στα «[b]εφ’ ημίν[/b]» και τα «[b]ουκ εφ’ ημίν[/b]»: αυτά που εξαρτώνται από μας κι αυτά που δεν εξαρτώνται. Το αληθινό ερώτημα είναι το ερώτημα της [b]ελευθερίας[/b]: μήπως ό,τι δεν εξαρτάται από μας μπορεί να περιέλθει στη σφαίρα του εξαρτώμενου; Ώστε μια μέρα οι γενοκτονίες να προλαμβάνονται και τα σπίτια να μην πέφτουν από τους σεισμούς και μας καταπλακώνουν;
3) Στις [b]ερμηνείες[/b] τώρα: Η τρέχουσα προβληματική του κακού κινείται ανάμεσα στη Σκύλα και στη Χάρυβδη της πόλωσης [b]ατομικισμού/κολεκτιβισμού[/b]. Οι ατομικιστές ανάγουν όλο το κακό στο άτομο, υποβιβάζοντας την προβληματική του κακού σε ηθικολογία. Οι κολεκτιβιστές ανάγουν όλο το κακό στο συλλογικό: φταίει το σύστημα, ο καπιταλισμός, η αστική τάξη, η δεξιά, η αριστερά, το κράτος, το έθνος κλπ. Αποενοχοποιούν έτσι πλήρως το άτομο. Δεν προβληματίζονται πάνω στη σχέση της ελευθερίας και της αυτονομίας που έχει απέναντί μας η φύση και οι κοινωνικές δομές. Εδώ ακριβώς είναι και το κεντρικό ερώτημα: Μήπως η αυτονόμηση των μέσων έκφρασης της σχέσης (η αντικείμενη ύπαρξη της φύσης και της κοινωνίας) είναι σύμφυτη με το γεγονός της ελευθερίας, ως θεμελίου του υπαρκτού (για να μιλήσουμε με όρους προσωποκεντρικής οντολογίας); Μήπως ο «Κοινός Λόγος» (καλός ή κακός) είναι κάτι «παραπάνω» από το σύνολο των «ατομικών λόγων»; Θυμηθείτε τον Ηράκλειτο: [b]επειδή ο Λόγος είναι Κοινός ζούμε εμείς οι πολλοί ως ιδίαν έχοντες φρόνησιν[/b]…
4) Το πιο καταστρεπτικό συλλογικό κακό είναι εκείνο που βασίζεται σε κάποιας μορφής μαζική [b]αυθυπερβατική έκσταση[/b], η οποία δημιουργεί τη φοβερή ισχύ που προικίζει τον «δικτάτορα» με την «ολοκληρωτική» δύναμη που του χρειάζεται για να φτιάξει τα Άουσβιτς και τα Γκουλάγκ. Αυτό είναι δεδομένο. Το αν ο Χίτλερ και ο Στάλιν πίστευαν κι αυτοί (αυθυπέρβαση) στο ρατσιστικό ή στο σοσιαλιστικό ιδεώδες τι σημασία έχει; Οι ναζιστές και οι σταλινικοί θα σας διαβεβαιώσουν ότι το πίστευαν. Οι αντίπαλοί τους θα σας διαβεβαιώσουν για το αντίθετο. Τρέχα γύρευε… Δεν είναι εκεί το θέμα. Γι’ αυτό αν θέλετε και η σχετική εκκωφαντική σιωπή του [b]Χάϊντεγκερ[/b] για το ολοκαύτωμα… Καίριο για την εμβάθυνση στο πρόβλημα είναι το ερώτημα: γιατί πρέπει οπωσδήποτε να υπάρχει απέναντί μας κάποιος [b]εχθρός[/b], ως αιτιώδης φόβος-βάση της ενότητας-συσπείρωσής μας; Γιατί χρειαζόμαστε [b]αποδιοπομπαίους τράγους[/b]; Γιατί η [b]θυσία[/b] έχει κεντρική θέση σε όλες ανεξαιρέτως τις θρησκείες της ανθρωπότητας και στην κορυφαία όλων τον χριστιανισμό ([b]Σταυρός[/b]); Μπορεί κανείς να μιλά για το κακό, για την ψυχή κλπ. όπως συμβαίνει σήμερα και να τα παρακάμπτει αυτά;
5) Τα ιστορικά δεδομένα δείχνουν ότι πλάϊ στην αυτο-επιβεβαιωτική ορμή του ανθρώπου υπάρχει και η αυτο-υπερβατική, εξ ίσου ισχυρή με την πρώτη. Η νεωτερικότητα στρουθοκαμηλίζει ως προς τη δεύτερη. Ποια είναι η οντολογία της; Από δω ξεκινά μια ουσιαστική διαπραγμάτευση του κακού. Ο Βλάσης Πασκάλ το φώναζε ήδη από τις απαρχές της νεωτερικότητας: ο άνθρωπος δεν είναι ούτε άγγελος ούτε διάβολος – γίνεται διάβολος επειδή θέλει να γίνει άγγελος…
6) Στο τελευταίο ερώτημά σας: Όταν μιλώ για [b]μετανεωτερική μεταφυσική επανάσταση[/b], έχω υπόψη μου δύο σενάρια. Α) Ένα σενάριο «υποστροφής» ανθρωπολογικώς κολεκτιβιστικό, αλλά με τη συνδρομή της σύγχρονης τεχνολογίας και γι’ αυτό «τεχνοφασιστικό». Ότι μπορεί να έχει “θρησκευτικό” περιτύλιγμα (για την ακρίβεια «νεο-θρησκευτικό»), οικολογικό κλπ. καθόλου δεν το αποκλείω -ίσα ίσα. Όσοι ξέρουν τα γραπτά μου μπορούν να σας διαβεβαιώσουν. Β) Ένα σενάριο «προόδου» ανθρωπολογικώς [b]μετα-ατομικό / προσωποκεντρικό[/b], όπου η περαιτέρω επέκταση των σχέσεων [b]Οικουμένης[/b] θα βασίζεται στην επανεύρεση της [b]τοπικότητας[/b] και της ανθρωπίνων διαστάσεων [b]δημο-κρατικής Κοινότητας[/b]. Χωρίς έναν άλλο μεταφυσικό άξονα αναφοράς ριζικά διαφορετικό από τον υφιστάμενο [b]τεχνολογικό μεσσιανισμό[/b], αυτό το σενάριο παραμένει υποθετικό. Γι’ αυτό μιλώ για «μεταφυσική επανάσταση». Πράγματι: «Για ποιό λόγο να ασχοληθώ για τη ζούγκλα του Αμαζονίου με προοπτική να ζήσει αντί 150 χρόνια, 50 παραπάνω;»
Με εκτίμηση
Θεόδωρος Ι. Ζιάκας
[b][u]Διόρθωση[/u][/b]: Χωρίς [b]κατάρρευση του υφιστάμενου μεταφυσικού άξονα που είναι ο τεχνολογικός μεσσιανισμός[/b] αυτό το σενάριο παραμένει υποθετικό.
(Συγχωρέστε μου το λάθος)
μάλλον χρειάζομαι και δεύτερη ανάγνωση των γραπτών σας. Σας ευχαριστώ για το χρόνο σας και τις απαντήσεις.
Γιώργος Π.