Αθανασίος Θεοδωράκης*
Το πολιτικό τοπίο είναι θολό, αλλά είναι βέβαιο ότι οι εκλογικές ανακατατάξεις θα οδηγήσουν στη ριζική ανασύνθεσή του. Για την υπέρβαση του αδιεξόδου χρειάζονται πρωτοβουλίες πλέον στρατηγικής σημασίας. Η σημερινή πρωτοφανής συγκυρία απαιτεί συνεπώς τη διατύπωση συγκεκριμένων προτάσεων για την αλλαγή των όρων διακυβέρνησης και του τρόπου άσκησης της πολιτικής. Δεν αρκεί η βολική διαπίστωση της αδυναμίας του κομματικού συστήματος να προτείνει λύσεις, όταν η κρίση είναι έκδηλη και γενικευμένη. Αυτό που χρειάζεται σήμερα η πατρίδα μας είναι μια ριζική αλλαγή του πολιτικού συστήματος, του οικονομικού παραδείγματος, αλλά και των ατομικών και συλλογικών συμπεριφορών.
Τίθεται σαφώς το θέμα της διαμόρφωσης ενός νέου συστήματος διακυβέρνησης κι αυτό προϋποθέτει κυρίως νέο Σύνταγμα, σύγχρονους θεσμούς εκπροσώπησης και αποτελεσματικούς τρόπους λειτουργίας της διοίκησης. Η αρμονική συμβίωση και συνεργασία δημοσίου, ιδιωτικού και κοινωνικού τομέα στα πλαίσια ενός αποτελεσματικού κράτους δικαίου, είναι η φερέγγυα μέθοδος για την αναγκαία Μεταμόρφωση της ελληνικής Πολιτείας και κοινωνίας. Η αποτυχία των πολιτικών ελίτ δεν πρέπει να σημάνει καταδίκη της χώρας στον μαρασμό και στη χρεοκοπία. Η Μεταμόρφωση πρέπει να αρχίσει από την πολιτική, γιατί αυτή είναι το προσφορότερο και αποτελεσματικότερο μέσον της δημοκρατικής συλλογικής δράσης.
Οι οικονομικές αλλαγές που επιφέρει η παγκοσμιοποίηση, η αμηχανία της Ευρώπης απέναντι στα νέα δεδομένα και ο βαθύς χαρακτήρας της κρίσης που ζει η Ελλάδα οδηγούν σε πρωτόγνωρες, απρόβλεπτες και επικίνδυνες καταστάσεις. Επείγει συνεπώς η επεξεργασία ενός νέου εθνικού σχεδίου για την αντιμετώπιση των μεγάλων κινδύνων και προκλήσεων που αντιμετωπίζει η χώρα. Μέσα σε αυτό τοπίο, τα θέματα της βιώσιμης ανάπτυξης, της πολιτικής κατεύθυνσης και της αποτελεσματικότητας της κρατικής μηχανής καθίστανται καίρια. Οι πολίτες βιώνουν νέα και δραματικά προβλήματα για την αντιμετώπιση των οποίων απαιτείται ριζική αλλαγή τόσο της προσέγγισής τους, όσο και των μεθόδων δράσης και παρέμβασης. Η ανασφάλεια του πολίτη, η έλλειψη αξιών και αρχών, η διάλυση του κοινωνικού κράτους, η αύξηση της φτώχειας και της εγκληματικότητας, η αδυναμία χάραξης εθνικής πολιτικής στο θέμα της μετανάστευσης, η έλλειψη προοπτικής, όλα αυτά δημιουργούν τις προϋποθέσεις για διεύρυνση της κρίσης, με ατομική περιχαράκωση, εκκόλαψη βίας και παγίωση του αυταρχισμού.
Η ελληνική κοινωνία πρέπει να κάνει τις δέουσες υπερβάσεις με δημοκρατικό τρόπο, να προωθήσει ανακατανομή ρόλων, να εφεύρει τελικά ένα νέο μοντέλο αξιοπρεπούς ανθρώπινης συμβίωσης, να συνδυάσει ευθύνη, εμπιστοσύνη, αλληλεγγύη, δικαιοσύνη, αξιοπρέπεια, συνεργασία και άμιλλα .Η εποχή της αδράνειας και της υπεκφυγής έληξε. Οι θεσμοί τυπικά λειτουργούν, αλλά η χώρα βιώνει το οικονομικό και κοινωνικό αδιέξοδο, τη γενική ανομία και κυρίως την έλλειψη προοπτικής.
Τα ζητούμενα λοιπόν σήμερα είναι: το αποτελεσματικό κράτος δικαίου, η παραγωγική οικονομία, η δημιουργική κοινωνία, οι συνειδητοί πολίτες. Το κοινωνικό και εθνικό συμφέρον πρέπει να αναδειχθεί ως βασική συνισταμένη της ελληνικής κοινωνίας, πάνω από συντεχνίες, οικονομικά συμφέροντα και κυρίως πάνω από κομματικές διαμάχες.
Το πολίτευμα που ανταποκρίνεται καλύτερα στις σημερινές ανάγκες και στις επείγουσες προκλήσεις της διακυβέρνησης είναι αυτό της Προεδρικής Δημοκρατίας. Με το σύστημα αυτό ο λαός επιλέγει ύστερα από ανοιχτό δημόσιο διάλογο τον Ανώτατο Άρχοντα και του αναθέτει τη διακυβέρνηση της χώρας στη βάση προγραμματικών αρχών και πολιτικών δεσμεύσεων. Η Προεδρική Δημοκρατία (π.χ. γαλλικού τύπου) διασφαλίζει αποτελεσματικότητα, ευελιξία και ταχύτητα στη λήψη των αποφάσεων, ενώ προϋποθέτει την ύπαρξη κατάλληλων θεσμικών ερεισμάτων για την εξισορρόπηση των εξουσιών. Παράλληλα λόγω του συστήματος εκλογής του Προέδρου διασφαλίζει την συναίνεση σε επίπεδο πολιτών, χωρίς τον διαμεσολαβητικό ρόλο των κομμάτων.
Tο αποτελεσματικό κράτος δικαίου και το κεκτημένο του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου πρέπει να αποτελούν τους άξονες του νέου συστήματος διακυβέρνησης. Η δημοκρατική πολιτική μας παράδοση και η κοινωνική ευαισθησία του ελληνικού λαού αποτελούν εχέγγυα για την επιτυχή έκβαση του εγχειρήματος. Η πραγματική διάκριση των εξουσιών και η δημιουργία σύγχρονων διοικητικών μηχανισμών, μπορούν να διασφαλίσουν την λειτουργικότητα του δημοκρατικού πολιτεύματος (με απλή αναλογική για τις βουλευτικές εκλογές και ανώτατο όριο δύο θητειών για τους αιρετούς) και να δώσουν ουσιαστικό περιεχόμενο στην πολιτική ζωή.
Δεν πρόκειται λοιπόν απλά για θέμα αλλαγής κυβέρνησης ή προσώπων, ούτε για λύση μέσα από την πολυδιάσπαση των παλιών κομμάτων όπως παρατηρείται πρόσφατα. Το πολιτικό μας σύστημα χρειάζεται πλέον ριζική και ουσιαστική ανασυγκρότηση. Οι ζωντανές δυνάμεις της ελληνικής κοινωνίας απαιτούν την συνολική επανεξέταση των πολιτικών, τη χάραξη μιας εθνικής στρατηγικής και την προώθηση μιας δημιουργικής αντίληψης της δημόσιας ζωής. Η Ελλάδα, χάρη στα πολλά και σημαντικά συγκριτικά της πλεονεκτήματα, χάρη στην ισχυρή πραγματική της οικονομία και στην πλούσια ιστορική εμπειρία που διαθέτει, μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά και υπεύθυνα τα χρονίζοντα προβλήματά της και να ξεκινήσει μια νέα εποχή. Με αισιοδοξία, σχέδιο και αξιοποίηση του ευρωπαϊκού πλαισίου. Μπορούμε να πρωτοστατήσουμε.
*Συγγραφέας του βιβλίου «Το επόμενο βήμα της Πολιτικής, η Προεδρική Δημοκρατία», εκδόσεις Ι. Σιδέρης, Αθήνα 2011.
πηγή: Aντίφωνο
