Δέκα νεοελληνικά ιδεολογήματα για τη Μικρά Ασία

20
639

Βλάσης Αγτζίδης*

Η ελληνική ήττα στη Μικρά Ασία είχε πολλαπλές συνέπειες τόσο σε επίπεδο διαμόρφωσης των γεωπολιτικών ισορροπιών στην Εγγύς Ανατολή μετά την καταστροφή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όσο και στην εμπέδωση νέων στερεότυπων και ιδεολογημάτων στην ελληνική κοινωνία.

Όσον αφορά το δεύτερο, καλλιεργήθηκαν από το σύνολο του πολιτικού κόσμου κάποιες ερμηνείες που δικαιολογούσαν την πρωτοφανή καταστροφή και αθώωναν  τους υπευθύνους, μεταφέροντας μηχανιστικά τα πολιτικά βάρη είτε στους αντιπάλους τους είτε και κυρίως στη μοίρα, στο κισμέτ.

Τα βασικά ιδεολογήματα που μπορούμε να εντοπίσουμε είναι τα εξής:

– Η Ελλάδα, ως όργανο του δυτικού ιμπεριαλισμού, ευθύνεται για την επίθεση κατά της Τουρκίας.

– Η Ελλάδα κατέλαβε εδάφη της Τουρκίας.

-Το κεμαλικό κίνημα υπήρξε προοδευτικό εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα.

–Ο τουρκικός λαός αντέδρασε στην ελληνική κατοχή του εδάφους του με έναν εθνικοαπελευθερωτικό πόλεμο.

-Oι Έλληνες δεν θα μπορούσαν να κρατήσουν την Ιωνία σε βάθος χρόνου ακόμα και αν είχαν  νικήσει τους κεμαλικούς.

-Ο Βενιζέλος προκήρυξε τις εκλογές γνωρίζοντας ότι το «παιχνίδι» ήταν χαμένο

-Η Αριστερά αντέδρασε πλήρως και ολοκληρωτικά στη Μικρασιατική Εκστρατεία

-Οι μοναρχικοί μετά  τον Νοέμβρη του 1920 έκαναν ότι ήταν δυνατόν να αντιμετωπίσουν την  ελληνοτουρκική σύγκρουση και να προστατέψουν τους ελληνικούς πληθυσμούς της Μικράς Ασίας

-Η παράδοση της Ανατολικής Θράκης, Ίμβρου και Τενέδου τον Οκτώβριο του ‘22 ήταν αναπόφευκτη εξέλιξη.

-Η ελληνική κοινωνία υποδέχτηκε τους πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής ως «ομοεθνείς αδελφούς εν δυστυχία»

Το συγκεκριμένο σύστημα ερμηνείας αγνοεί πλήρως τα εξής δεδομένα:

– Με το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ηττήθηκε η φεουδαρχική πολυεθνική μουσουλμανική Οθωμανική Αυτοκρατορία, που βρισκόταν υπό εθνικιστική νεοτουρκική διοίκηση.

– Φυσιολογική εξέλιξη της κατάρρευσης της Αυτοκρατορίας ήταν η αντικατάστασή της από εθνικά κράτη.

– Την περίοδο 1919-1922 δεν υπήρχε τουρκικό κράτος, το οποίο ιδρύθηκε το 1923.

– Η επίσημη τουρκική ιδεολογία δεν θεωρεί το εθνικό τουρκικό κράτος, τη σύγχρονη Τουρκία, ως συνέχεια της πολυεθνικής μουσουλμανικής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, την οποία την αντιμετωπίζει περισσότερο ως «ρωμαιίικη» παρά ως «τουρκική».

–Το κεμαλικό κίνημα δεν εξέφρασε την ανύπαρκτη τουρκική αστική τάξη, αλλά τα στρατιωτικά στρώματα τα οποία οικειοποιήθηκαν τα εδάφη και τον πλούτο των χριστανικών ομάδων που υπέστησαν τη γενοκτονία.

–Η κυριαρχία των Τούρκων εθνικιστών στην Οθωμανική Αυτοκρατορία μετά το πραξικόπημα του 1908 είχε διαταράξει τις παραδοσιακές ισορροπίες των κοινωνικών και εθνοτικών ομάδων.

– Από τον Οκτώβριο του 1911 η τουρκική κυβέρνηση, που συγκρότησε η εθνικιστική οργάνωση “Ένωση και Πρόοδος”, είχε αποφασίσει σε επίσημο συνέδριο την αφομοίωση ή την εξόντωση των χριστιανών της Αυτοκρατορίας από εξοπλισμένες μουσουλμανικές παρακρατικές ομάδες. Από το 1913 οργάνωσε συστηματικά παρακρατικές ομάδες για τη μελλοντική υλοποίηση των αποφάσεων και διέδοσε στην κοινωνία μια ρατσιστική ιδεολογία απαξίωσης και αποκλεισμού των υπό γενοκτονία πληθυσμών.

– Με αφορμή την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου άρχισε η συστηματική εξόντωση των χριστιανικών ομάδων (Ελλήνων, Αρμενίων, Ασσυρίων κ.ά.) με εκατοντάδες χιλιάδες θύματα.

– Η αποβίβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη τον Μάϊο του 1919 ήταν συνέχεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και αποτέλεσμα της αναπόφευκτης διευθέτησης των μεταπολεμικών γεωπολιτικών ισορροπιών, κατά συνέπεια ο ελληνοτουρκικός πόλεμος δεν προκλήθηκε από την Ελλάδα.

– Οι Έλληνες αποτελούσαν σημαντικές πολυάνθρωπες κοινότητες και όχι απλά μειονότητες σε συγκεκριμένα σημεία του οθωμανικού εδάφους, όπως η Σμύρνη, η Κωνσταντινούπολη με την Ανατολική Θράκη και ο Πόντος στον μικρασιατικό βορρά.

-Με τη Συνθήκη των Σεβρών αποδόθηκε στους Έλληνες το 6% περίπου των οθωμανικών εδαφών, ενώ οι Έλληνες της Ανατολής πλησίαζαν το 20% του συνολικού οθωμανικού πληθυσμού. Το μεγαλύτερο μέρος των οθωμανικών εδαφών αποδόθηκε στους Τούρκους.

– Οι Έλληνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είχαν δικές τους αυτόνομες πολιτικές εκφράσεις (Μικρασιατική Άμυνα στην Ιωνία και Εθνοσυνέλευση του Πόντου στον Βορρά), μέσω των οποίων διεκδικούσαν τη χειραφέτηση από την οθωμανική απολυταρχία και το νεοτουρκικό εθνικισμό.

– Μετά το τέλος του πολέμου, με δεδομένο την πραγματοποίηση γενοκτονίας την περίοδο 1914-1918, δεν υπήρχε καμιά περίπτωση να νιώσουν ασφαλείς οι Έλληνες της καθ’ ημάς Ανατολής σ’ ένα τουρκικό εθνικό κράτος ως μειονότητες.

– Η Ελλάδα, ως ελεύθερο κράτος των Ελλήνων, δεν μπορούσε να αδιαφορεί για την πολιτική μοίρα των πολυάνθρωπων ελληνικών κοινοτήτων της Ανατολής, τη στιγμή που ο γεωπολιτικός χάρτης βρισκόταν υπό διαμόρφωση.

-Η Ιωνία μαζί με τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου συγκροτούσε αυτόνομο οικονομικό σύστημα, απολύτως βιώσιμο, πολύ περισσότερο από τις Νέες Χώρες που ενσωματώθηκαν με τους Βαλκανικούς Πολέμους και είχαν ελάχιστο γεωγραφικό βάθος.

-Οι μετανοεμβριανοί μοναρχικοί κυβερνήτες οδήγησαν με τη ρεβανσιστική τους πολιτική κατά των βενιζελικών και την αμφιθυμία μεταξύ εγκατάλειψης της Μικράς Ασίας και της νίκης, στην αποδυνάμωση του στρατού.

-Οι κεμαλικές δυνάμεις δεν ήταν ούτε πολυαριθμότερες, ούτε καλύτερα εξοπλισμένες των Ελλήνων. Για το ζήτημα αυτό ο Douglaς Dakin γράφει: Ακόμα και σήμερα δεν έχει σιγάσει η διαμάχη γύρω από το ζήτημα γιατί οι ελληνικές δυνάμεις που υπερτερούσαν αριθμητικά και δεν ήταν πολύ χειρότερα εξοπλισμένες από τα στρατεύματα του Κεμάλ, οδηγήθηκαν σ’ αυτή την καταστρoφική ήττα.»

-Η παράδοση την Ανατολικής Θράκης, της Ίμβρου  και της Τενέδου στους κεμαλικούς από το Βενιζέλο δεν είναι εύκολα εξηγήσιμη πράξη, δεδομένου ότι ούτε τα κεμαλικά στρατεύματα μπορούσαν να διασχίσουν τον Ελλήσποντο και τα Δαρδανέλλια, ούτε η Αντάντ να υποχρεώσει στρατιωτικά την Ελλάδα να αποχωρήσει.

-Οι πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής δεν ήταν ευπρόσδεκτοι στην Ελλάδα. Ούτε από την κοινωνία -η οποία τους αντιμετώπισε ρατσιστικά, τους απαξίωσε κοινωνικά και πραγματοποίησε ακόμα και προγκρόμ εναντίον τους- αλλά ούτε και από το κράτος στο βαθμό που θα έπρεπε.

-Η στάση της Αριστεράς δεν ήταν ενιαία. Αντιπολεμικη φιλοκεμαλική στάση κράτησε μόνο το τμήμα εκείνο της ελληνικής Αριστεράς που συγκροτηθηκε στην Παλαιά Ελλάδα και επηρεάστηκε από την Φεντερασιόν (ΣΕΚΕ-ΚΚΕ). Η Αριστερά τόσο των Μικρασιατών και των Κωσταντινουπολιτών, όσο και των Ποντίων αντιμετώπιζε το εγχείρημα θετικά και θεωρούσε ότι τα εδάφη αυτά θα έπρεπε να απελευθερωθούν.

 

* Ο Βλάσης Αγτζίδης είναι διδάκτωρ σύγχρονης Ιστορίας

πηγή: http://www.diplomatikoperiskopio.com/index.php?option=com_content&view=article&id=622:2010-09-25-07-12-27&catid=53:2008-06-14-16-50-37&Itemid=82

20 Σχόλια

  1. Νομίζω πως ο κ. Αγτζίδης έχει δίκιο στα περισσότερα σημεία. Αλλά κάπου τραβά τον συλλογισμό του στα άκρα.

    Νομίζω πως στο θέμα της αποδοχής της πενταετούς εντολής της Αντάντ για τους νομούς Σμύρνης και Αϊδινίου ο Βενιζέλος δεν υπήρξε διορατικός. Με τον τουρκικό εθνικισμό να φουντώνει και τους Ρωμιούς ν’ αποτελούν το 20% του συνολικού οθωμανικού πληθυσμού, όπως γράφει ο κ. Αγτζίδης, δεν ήταν δυνατόν να επιβιώσει ελληνική κατοχή ή ενσωμάτωση τμήματος του μικρασιατικού εδάφους. Αργά ή γρήγορα, οι Τούρκοι θα οργανώνονταν στρατιωτικά και θα νικούσαν τον ελληνικό στρατό, αδιάφορο αν είχε βασιλική ή βενιζελική ηγεσία. Μάλλον θα μπορούσε ο Βενιζέλος να βρει άλλους τρόπους για ν’ αποκατασταθεί η ειρηνική συμβίωση Ρωμιών και ηττημένων Τούρκων στη Μικρά Ασία που διαταράχτηκε μετά το 1913. Όποια και να ήταν αυτά, οπωσδήποτε, τα αποτελέσματα μιας τέτοιας πολιτικής θα ήσαν λιγότερο επώδυνα και καταστροφικά για την Ελλάδα από τη μικρασιατική καταστροφή που δεν ήταν απλώς μια στρατιωτική ήττα αλλά το ξερίζωμα ενός λαού που κατοικούσε την περιοχή επί 3000 ή 4000 χρόνια και η αλλοίωση του χαρακτήρα της.

    Δεν καταλαβαίνω τι εννοεί γράφοντας: “[i]Η αποβίβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη τον Μάϊο του 1919 ήταν συνέχεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και αποτέλεσμα της αναπόφευκτης διευθέτησης των μεταπολεμικών γεωπολιτικών ισορροπιών[/i].”
    Τι δουλειά είχε ο ελληνικός στρατός να βοηθήσει την Αντάντ στη διευθέτηση των μεταπολεμικών γεωπολιτικών ισορροπιών, όταν οι λαοί της δεν ήθελαν περαιτέρω εμπλοκές σε στρατιωτικές περιπέτειες;

    Τέλος, τι σημαίνει “[i]Οι πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής δεν ήταν ευπρόσδεκτοι στην Ελλάδα. Ούτε από την κοινωνία -η οποία τους αντιμετώπισε ρατσιστικά, τους απαξίωσε κοινωνικά και πραγματοποίησε ακόμα και προγκρόμ εναντίον τους- αλλά ούτε και από το κράτος στο βαθμό που θα έπρεπε[/i].”;
    Αφενός η διαπίστωση του κ. Αγτζίδη είναι απόλυτη, στη λογική του “άσπρο μαύρο”. Οι πρόσφυγες δεν αντιμετωπίστηκαν ρατσιστικά ούτε απαξιώθηκαν κοινωνικά απ’ όλους τους ντόπιους. Πολλοί τους αγκάλιασαν. Αφετέρου, μακροπρόθεσμα ενσωματώθηκαν άριστα στην ελληνική κοινωνία και την μπόλιασαν σ’ ένα βαθμό με τις αξίες τους. Γιατί λοιπόν αυτή η μεμψιμοιρία για μια παροδική επιφυλακτικότητα απέναντί τους;

    Νομίζω πως χρειάζεται περισσότερη ψυχραιμία και νηφαλιότητα στη θεώρηση της πρόσφατης Ιστορίας μας.

  2. “-Η παράδοση την Ανατολικής Θράκης, της Ίμβρου και της Τενέδου στους κεμαλικούς από το Βενιζέλο [b]δεν είναι εύκολα εξηγήσιμη πράξη[/b], δεδομένου ότι ούτε τα κεμαλικά στρατεύματα μπορούσαν να διασχίσουν τον Ελλήσποντο και τα Δαρδανέλλια, ούτε η Αντάντ να υποχρεώσει στρατιωτικά την Ελλάδα να αποχωρήσει”

    Απορώ με τους Διδάκτορες…
    Δε γνωρίζουν οτι ο Βενιζέλος δεν είχε και τις καλύτερες σχέσεις με την Ορθοδοξία, άρα ,στον αιώνα τον άπαντα, δε θα κρατούσε την Ανατολική Θράκη με την Πόλη; Το κέντρο, την κοιτίδα του Γένους των Ορθόδοξων Ελλήνων! Άρον, άρον την παρέδωσε στον Νεότουρκο… αν και είναι ρητορικό αυτό, γιατί ποτέ δε μπήκε στην Πόλη, αφού ποτέ δεν την ήθελε, άρα ποτέ δεν την είχε για να την παραδώσει!. Άφησε την κοιτίδα του Γένους και πέρασε στην Σμύρνη. Α π ί θ α ν α πράγματα!!!
    Για να διαλύσει μια για πάντα ό,τι είχε απομείνει από την Ελληνική Οικουμένη!
    Και φυσικά κανείς δεν έκλαψε!! Ούτε οι ‘φωταδιστές’ έλληνες, ούτε οι αριστεροί ούτε οι φιλομονάρχες! Ουδείς! Παρά μόνο ο λαός κι απ’αυτόν όχι όλοι!
    Ο ‘εθνάρχης’ των ‘φωταδιστών ελλήνων’!
    Απορώ με τους Διδάκτορες πώς δυσκολεύονται να ερμηνεύσουν τόσο απλές καταστάσεις!!!

  3. Είναι παράδοξο να κατηγορούμε αυτόν ο οποίος φρόντισε να γίνει ελληνική η Ανατολική Θράκη, ότι την πούλησε στους τούρκους επειδή δεν την ήθελε.
    Να θέσω υπόψην την δύσκολη κατάσταση η οποία επικρατεί και σήμερα ακόμη στο Αιγαίο, η οποία θα ήτανε ακόμη δυσκολότερη χωρίς την ρητή διαβεβαίωση των συμμάχων, ότι αυτά είναι ελληνικά.
    Εάν ο Εθνεγέρτης δεν είχε προχωρήσει προς την επιλογή αποχώρησης από την Ανατολική Θράκη, κανείς δεν θα στήριζε την ελληνικότητα των νησιών του Αιγαίου.
    Βέβαια ο γνωστός μηδενισμός μερικών, οι οποίοι ως γνήσιοι ανατολίτες δοξάζουν τον Θεό από το πρωί μέχρι το βράδυ και περιμένουν κατά τα άλλα μονίμως από τους άλλους (ή από τον Θεό τον ίδιο) να τους σώσουν, διόλου δεν μπορεί να αποτελέσει ούτε βάση συζήτησης, ούτε βάση πολιτικών επιλογών, ειδικά όταν με πείσμα υποζυγίου και χωρίς ντροπή έχουνε αποφασίσει για τον εαυτό τους, ότι η Πόλη αποτελεί την κοιτίδα του Γένους των Ορθοδόξων Ελλήνων!

  4. A!!!, @O Λούμπεν, και πάλι κάπου ‘χάνει’ σε νόημα το γραπτό σας..
    Αυτή τη φορά έχω την εντύπωση πως μπερδεύτηκαν τα νοήματα εις το νου σας, αν και δεν αποκλείω μια κάποια πιθανότητα με κάποια αναδιάταξη των λέξεων στο κείμενό σας, τελικά να βγαίνει κάποιο νόημα!! Ίσως. Για δείτε το λίγο… Αυτό είναι ευκολότερο από το να αναδιατάξετε τα νοήματα εις το νου σας..

    Λέτε, λοιπόν:
    [i]«ειδικά όταν με πείσμα υποζυγίου και χωρίς ντροπή έχουνε αποφασίσει για τον εαυτό τους, ότι η Πόλη αποτελεί την κοιτίδα του Γένους των Ορθοδόξων Ελλήνων!»[/i]

    Μα και γιατί να ντρεπόμεθα άλλωστε, @Ο Λούμπεν, εμείς οι Ορθόδοξοι Έλληνες; Είναι καμάρι μας να το λέμε: [b]Η βασιλίδα των Πόλεων είναι η κοιτίδα του Γένους των Ορθοδόξων Ελλήνων[/b]. Εσείς τι πρόβλημα έχετε; Δεν κατάλαβα.
    Εμείς αποφασίζουμε για εμάς. Ή μήπως πρέπει να μας επιβάλλουν κάποιοι ‘φωταδιστές’ κάτι άλλο;
    Και να είστε σίγουρος πως οι ‘φωταδιστές’ ήταν τελικά, η ‘νόσος’ της Πόλεως.
    Καλό κουράγιο αν αποφασίσετε μια κάποια αναδιάταξη!

  5. “Εμείς αποφασίζουμε για εμάς.”

    Εάν είναι έτσι, τότε για όλα τα δεινά τα οποία σας έτυχαν φταίτε εσείς οι ίδιοι και κανένας άλλος, οπότε είναι άστοχο να κατηγορείτε τον Εθνεγέρτη Βενιζέλο και τους φωταδιστές!

  6. Ω ναι, @Ο Λούμπεν, αυτή είναι μια πονεμένη ιστορία.
    Οι ‘φωταδιστές’ με τη βοήθεια των Μεγάλων και φθονερών Δυνάμεων, μας έχουν παραγκωνίσει τον τελευταίο και φαρμακερό ετούτο αιώνα αφού ποτίσαμε τη Γη μας με ποτάμια αίματος. Πώς και δε το αντιληφθήκατε;
    Που να μας μείνει εμάς πλέον ευκαιρία για οποιαδήποτε πρωτοβουλία. Από τα λίγα που μας έμειναν είναι να κρατούμε ζωντανή στην καρδιά μας τη Βασιλίδα των Πόλεων. Θέλετε να μας το απαγορεύσετε κι αυτό;
    Είστε υπερβολικός και συνάμα πολύ αυστηρός! Σας το ξαναείπα!

    Λοιπόν, μέχρι να ‘μαλακώσετε’ κάπως και φυσικά αν και μόνο έχετε καταφέρει μια κάποια [u]ανασυγκρότηση[/u], νοημάτων βασικά γιατί εκεί νομίζω οφείλεται η κακή διαχείριση των λέξεων που χρησιμοποιείτε, λέω να μη σας κουράζω με την επιμονή, [b]υποζυγίου[/b] όπως πολύ ‘χαριτωμένα’ είπατε, που με χαρακτηρίζει.
    Και φυσικά, για να μη ξεχνιόμαστε, [b]να προσέχετε στην…. τοποθέτηση.[/b]
    Εις το επανιδείν.

  7. Την μοναδική πονεμένη ιστορία την οποία διακρίνω εγώ, είναι εκείνη με τους επαγγελματίες θύματα ανατολίτες.
    Πρώτα ισχυρίζεστε ότι εσείς αποφασίζετε για εσάς, τώρα ότι για όλα φταίνε οι άλλοι, τέλος ότι εγώ ή κάποιος άλλος “φωταδιστής” θέλει να σας απαγορέψει να κρατήσετε ζωντανή στην καρδιά σας την Βασιλίδα των Πόλεων και έχετε το θράσσος να με χαρακτηρίζετε αυστηρό και υπερβολικό. Τί να πεί κανείς;

  8. Προς τον φίλο που “απορεί με τους διδάκτορες”, έχω να απαντήσω ότι η ιστορία οφείλει να γράφεται βασισμένη σε τεκμήρια, μαρτυρίες και στοιχεία που προκύπτουν από την κατά το δυνατό αντικειμενική μελέτη και λογική ανάλυση των πηγών, όχι με βάση ιδεολογήματα και πεποιθήσεις, ανάλογα δηλαδή με το τί μας αρέσει ή δεν μας αρέσει, ποιόν συμπαθούμε ή αντιπαθούμε, ποια θρησκεία πιστεύουμε, ποιο κόμμα ψηφίζουμε κοκ. Ο Αγτζίδης λέει ότι η απόφαση του Βενιζέλου να υποχωρήσει η Ελλάδα από την Αν. Θράκη είναι δυσερμήνευτη. Και το λέει μετά λόγου γνώσεως διότι όντως τα ντοκουμέντα που έχουμε στη διάθεσή μας δεν επαρκούν για την απόδοση μιας συγκεκριμένης εξήγησης της πολιτικής αυτής απόφασης (για την οποία ούτε ο ίδιος ο Βενιζέλος προσέφερε ποτέ κάποια επαρκή δικαιολόγηση). Συνεπώς, μόνο λογικές εικασίες μπορούμε να κάνουμε: Ο Βενιζέλος είχε την ευθύνη της διαπραγμάτευσης, εξ ονόματος της Ελλάδας, μιας συνολικής συνθήκης ειρήνης με την Τουρκία. Έπρεπε λοιπόν να ζυγίσει προσεκτικά τα διαπραγματευτικά του όπλα και να αποφασίσει τί πρέπει να δώσει και τί θέλει να πάρει. Επιπλέον, έπρεπε να λάβει σοβαρά υπόψη τη στάση των μεγάλων δυνάμεων, χωρίς τη βοήθεια των οποίων η συνθήκη ειρήνης θα ήταν δύσκολο να επιβληθεί στην Τουρκία. Μέσα στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να αξιολογηθεί η απόφαση υποχώρησης από την Αν. Θράκη: Να μην ξεχνάμε ότι τη στιγμή της διαπραγμάτευσης στη Λωζάνη το μικρασιατικό μέτωπο είχε καταρρεύσει πλήρως και ο κύριος όγκος που μικρασιατικού Ελληνισμού βρισκόταν ακόμα στις κοιτίδες του, στο έλεος – κυριολεκτικά – των κεμαλικών δυνάμεων. Αν δεν υπογραφόταν έγκαιρα η συνθήκη ειρήνης με την Τουρκία, η οποία και προέβλεπε την ανταλλαγή πληθυσμών, πολύ απλά η τύχη αυτών των ανθρώπων (που αριθμούσαν γύρω στο 1,5 εκατομμύριο) θα ήταν παντελώς αβέβαιη. Σε εκείνη τη φάση λοιπόν η Ελλάδα κρατούσε την Αν. Θράκη (με συμπαγείς τουρκικούς πληθυσμούς) και ήταν μια ανάσα έξω από την Πόλη και ο Κεμάλ είχε σε ομηρία τους έλληνες της Μικράς Ασίας. Προσωπικά πιστεύω ότι ο Βενιζέλος αντάλλαξε την Αν. Θράκη με τη σωτηρία των μικρασιατών και θεωρώ ότι υπέρ της άποψης αυτής συνηγορεί και η ακόλουθη σοβαρή ένδειξη: Κάτα τη διάρκεια της ανταλλαγής των πληθυσμών ο ελληνικός στρατός (υπό τον Πάγκαλο) παρέμενε σε πολεμική στα σύνορα του Έβρου, προφανώς για να εισβάλει ξανά στα εδάφη της Αν. Θράκης και ενδεχομένως στην Πόλη (δεδομένου ότι οι Τούρκοι δεν είχαν επαρκείς δυνάμεις για να προβάλουν σοβαρή αντίσταση – και κυρίως δεν είχαν ναυτικό για να μεταφέρουν αρκετά στρατεύματα από την Ασία) σε περίπτωση μη τήρησης των συμφωνηθέντων από τον Κεμάλ.

    Τώρα, αν με ρωτήσετε αν ο Βενιζέλος έπραξε ορθά, θεωρώ πως ναι. Η σωτηρία του Μικρασιατικού Ελληνισμού ήταν ο λόγος για τον οποίο είχε εκστρατεύσει η Ελλάδα στην Τουρκία και σίγουρα είχε πολύ μεγαλύτερη σημασία (και για τη μελλοντική ανάπτυξη του Ελληνικού κράτους – μη ξεχνάτε ότι οι χώρες έιναι οι άνθρωποί τους, όχι τα εδάφη μόνο) από τη διατήρηση εδαφών. Άλλωστε, ήταν ούτως ή άλλως πολύ δύσκολο να πεισθούν οι μεγάλες δυνάμεις να υποστηρίξουν την προσάρτηση στην Ελλάδα της Αν. Θράκης και της Πόλης. Ο λόγος έιναι απλός για όσους έχουν μελετήσει γεωπολιτική: Η ελευθερη ναυσιπλοϊα στα στενά του Βοσπόρου ήταν ανέκαθεν ζωτικής σημασίας τόσο για τις Δυτικές δυνάμεις (Αγγλία – Γαλλία) όσο και για τη Ρωσία. Η ύπαρξη λοιπόν (για απροσδιόριστο χρόνο) δυο εμπόλεμων κρατών – τα οποία μάλιστα δύσκολα θα κατέληγαν σε κάποια μεταξύ τους συμφωνία – στις δυο πλευρές των στενών δεν εξυπηρετούσε αυτό το συμφέρον: Για τις μεγάλες δυνάμεις ήταν (και ακόμα είναι) προτιμότερος ο έλεγχος των στενών από ένα κράτος.

  9. Συμφωνώ με την ανάλυσή σου, Παναγιώτη, ως προς το πρώτο σκέλος της, την παραχώρηση της Ανατολικής Θράκης στους Τούρκους.

    Διαφωνώ όμως με τον ισχυρισμό σου πως “[i]η σωτηρία του Μικρασιατικού Ελληνισμού ήταν ο λόγος για τον οποίο είχε εκστρατεύσει η Ελλάδα στην Τουρκία[/i]”.
    Το 1919 ο τουρκικός εθνικισμός ήταν σε ύφεση, η Τουρκία ήταν σχεδόν ακυβέρνητη κι ο μικρασιατικός ελληνισμός δεν κινδύνευε. Η κατοχή μέρους της Μικράς Ασίας από τους Έλληνες κι ο διαφαινόμενος κίνδυνος να χάσουν οι Τούρκοι τη χώρα (ή τμήματά της) την οποία κατοικούσαν επί 600 και πλέον χρόνια, τους έστρεψε προς τον Κεμάλ κι αναζωπύρωσε τον εθνικισμό τους. Αυτό έφερε και τον κίνδυνο να χαθεί ο μικρασιατικός ελληνισμός, όπως και έγινε. Οι Έλληνες της Μ. Ασίας δεν κινδύνεψαν ποτέ σοβαρά να εξοντωθούν (εκτός από την Επανάσταση) όσο οι Τούρκοι δεν είχαν αναπτύξει τον εθνικισμό τους.

    Κρίνοντας εκ των υστέρων, νομίζω πως ο Βενιζέλος έκανε λάθος με το να στείλει στρατό στη Μ. Ασία, παρασυρμένος από τα μεγαλεπήβολα οράματά του και μη βλέποντας την πραγματικότητα στην περιοχή. Όντας σε θέση ισχύος το 1919, μάλλον θα μπορούσε να διαπραγματευθεί συνθήκες αυτοδιοικήσεως των Ελλήνων της περιοχής.

  10. @Παναγιώτηw
    Kάνεις ένα πολύ σοβαρό λάθος. Προσπερνάς την αρχή του
    προβλήματος και πηγαίνεις στην στιγμή όπου [i]‘το μικρασιατικό μέτωπο είχε καταρρεύσει πλήρως’[/i], όπως λες.
    Το σωστό είναι να ξεκινά κάποιος από την αρχή της δημιουργίας του
    προβλήματος, όπου βεβαίως όχι μόνο δεν έχουμε κατάρρευση του
    μικρασιατικού μετώπου αλλά, κυριολεκτικά, [b]επέλαση του ελληνικού στρατού[/b]. Πάνω από 100.000 στρατιωτών ήταν μια ανάσα, όπως λες, από την Πόλη και η απόφαση του ‘εθνάρχη’ ήταν να περάσουν απέναντι…
    Σα να μη κατοικούνταν και από Έλληνες και σα να μη ήταν τίποτα σημαντικό για τους Έλληνες, η Πόλη.
    Στα μέρη μας λέμε το : ‘[i]Τον λύκο τον βλέπεις, τον τορό γυρεύεις[/i];;;!!!’

    Το ότι οι ‘Δυνάμεις’ δε θέλανε την Πόλη σε ελληνικά χέρια το γνωρίζουν και οι πέτρες.
    Το ότι ο ‘εθνάρχης’ έκανε τα θελήματα των ‘Δυνάμεων’ στην περιοχή και πάλι, το γνωρίζουν άπαντες!
    Το ότι ο ‘εθνάρχης’ δε είχε σχέσεις με την Ορθοδοξία, επίσης. Εκτός των άλλων έχει ενδιαφέρον να διαβάσει κανείς, στα ‘[b]Εστενογραφημένα Πρακτικά της Β΄ Συντακτικής των Κρητών Συνελεύσεως’[/b], με πόση απαξίωση μιλά για την Ορθοδοξία.
    Τι άλλο θα θέλατε για να πεισθείτε αγαπητέ; Δήλωση του ‘εθνάρχη’ ότι παρέδωσε οικειοθελώς ή [b]οτι δεν ήθελε ποτέ [/b]την Πόλη;; Δεν έχω υπόψιν κάτι τέτοιο αλλά επίσης [b]δεν έχω υπόψιν και κάποια επιστολή όπου απαιτεί ή έστω ζητάει από τις Δυνάμεις την άδεια ή τη βοήθεια να μπει στην Πόλη[/b]! (στο σημείο εδώ καλό είναι να θυμηθούμε πως το Ρωσικό εμπόδιο δεν υπάρχει εξαιτίας της επανάστασης εκεί).

    Μόνο αν θέλει να τον δικαιολογήσει κάποιος κάνει τα στραβά μάτια και δεν τον εγκαλεί για αυτή την ενέργειά του. Γιατί το σωστότερο θα ήταν ΟΧΙ να ξαναπάρει την εξουσία μετά τη σφαγή του ’22 αλλά να [b]τον καθίσουν στο ‘σκαμνί’ [/b]και να απολογηθεί για τις ενέργειές του. Αλλά και ποιοι να το κάνουν ;; Όλοι είχαν και κάποιο λόγο να μη θέλουν την Πόλη μέσα στο Νεοελληνικό κράτος! Σιγά μη μαλώνανε, λοιπόν, για την Πόλη.(μη ξεχνούμε πως και οι βασιλικοί δεν κάνανε καμία κίνηση προς την Πόλη).
    Αν δε καταλαβαίνεις, λοιπόν, πως από τη γέννα του το νεοελληνικό κράτος έχει ως βασική γραμμή, τη γραμμή των ‘φωταδιστών’, που δεν είναι άλλη από την αποκοπή του κράτους αυτού από το ένδοξο ελληνορθόδοξο παρελθόν του, δε κάνουμε τίποτα.
    Κι όσο κάποιοι δε καταλαβαίνουν αυτά τα απλά και πάλι ….. δε κάνουμε τίποτα!

    Τέλος, οι δουλειά των διδακτόρων είναι να ερευνούν καταστάσεις δυσερμήνευτες και να μας δίνουν τα συμπεράσματά τους. Και μάλιστα καταστάσεις οι οποίες είναι από τις χειρότερες για ένα γένος! Τί να κάνω εγώ αν μας λένε τα ήδη γνωστά και τετριμμένα για τα οποία έχουμε και συνθήκες και πρακτικά και ομολογίες κτλ κτλ
    Σε μένα λοιπόν, αφού δεν έχω καμια διδακτορική έρευνα ή κάποιες ομολογίες, μένουν οι εικασίες οι οποίες όμως είναι ηλίου φαεινότερες!!!

  11. να υπενθυμίσω εδώ επιπλέον, ότι σχέδια για την Σμύρνη είχανε και οι Ιταλοί (για τον λόγο αυτό αργότερα θα υποσητρίξουνε τους τούρκους). Εάν δεν είχε γίνει απόβαση ελληνικού στρατού, η Σμύρνη θα περιέρχοντο σε ιταλική κατοχή.

  12. Αγαπητέ Θεοφάνη

    Είναι προφανές ότι δεν καταλαβαίνεις τους διδάκτορες και δικαιολογημένο αφού διακατέχεσαι από πλήρη σύγχηση. Αυθαίρετα σχολιάζεις τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του Βενιζέλου κι έχεις την αφέλεια να νομίζεις ότι θα επηρέαζαν έναν ηγέτη στην Υψηλή Πολιτική ενός Έθνους.

    Μιλάς για “κοιτίδα ορθοδόξων Ελλήνων” κάτι που είναι εξ ορισμού αντίφαση αφού 1) Έλλην και Ορθόδοξος είναι όροι ασυμβίβαστοι, 2) Η Ελλάς ιδεολογικά πρόσκειται στην κλασσική Αθήνα που προσέφερε τη Δημοκρατία και όχι στο κενό Βυζάντιο. Άρα: Η Ελλάδα έχει κοιτίδα, την σύγχρονη πρωτεύουσα της.

    Τέλος, κατηγορείς τον Βενιζέλο ότι ήθελε να διαλύσει ό,τι είχε απομείνει από την Ελληνική Οικουμένη. Τα σχόλια σου στερούνται σοβαρότητας και πλεονάζουν αρχεγονισμού -επικίνδυνου- θα σου απαντήσω όμως να μην ανησυχείς. Την Ελληνική Οικουμένη της κατέστρεψε ο Αθανάσιος (“μέγας”) που κατέκαψε τη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, ο Γεννάδιος Σχολάριος που ευλόγησε τον Μωάμεθ και ο Γρηγόριος Ε’ που αφόρησε τον αγώνα της Ελευθερίας, δηλαδή της Ελλάδας.

  13. [b]Όχι, άλλον ‘έλληνα’!! [/b]
    Ευχαριστώ δε θα πάρω.
    Να χαίρεστε και τη σύγχρονη πρωτεύουσά σας, προσωπικά ούτε για πλάκα δε περνάω από την κοιτίδα σας. Και φυσικά να χαίρεστε και τον εθνάρχη’ σας [u]ο οποίος ήταν 20-30 χιλιόμετρα από την Πόλη με 100.000 στρατό και πέρασε στη Σμύρνη[/u], [b]Τ Α Χ Α[/b] , για να μη την πάρουν οι Ιταλοί!!!
    [b]Λυπηθείτε μας[/b]……………………

    Αλλά νομίζω πως δε χρειάζεται να πούμε κάτι άλλο εμείς. Όλο και κάποιος ομοϊδεάτης σας θα περάσει και θα πιάσετε κουβέντα..

  14. Ναι, φίλε “Πλἠθων”, είναι ν’ απορείς με την ασχετοσύνη και την άγνοια της Ιστορίας που έχουν πολλοί αρχαιομανείς που δογματίζουν ότι τάχα “η Ελλάς ιδεολογικά πρόσκειται στην κλασσική Αθήνα που προσέφερε τη Δημοκρατία και όχι στο [u]κενό [/u]Βυζάντιο. Άρα: Η Ελλάδα έχει κοιτίδα, την σύγχρονη πρωτεύουσα της” ή ότι τάχα “[i]την Ελληνική Οικουμένη της κατέστρεψε ο Αθανάσιος (“μέγας”; ) που κατέκαψε τη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας[/i]”, αγνοώντας και τις πρωτογενείς ιστορικές πηγές και τα πορίσματα των σύγχρονων σοβαρών ιστορικών.
    Εδώ κι αν μιλάμε για νεοελληνικά ιδεολογήματα!

    Γράφει πχ. η Αρβελέρ (αν δεν την ξέρεις, “είναι Πρύτανις της Σορβόνης, η πρώτη γυναίκα πρύτανις στα 700 χρόνια της ιστορίας του Πανεπιστημίου αυτού, πρύτανης του Πανεπιστημίου της Ευρώπης, πρόεδρος της Επιτροπής Ηθικής του Εθνικού Κέντρου για την Επιστημονική Έρευνα της Γαλλίας (CNRS), πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου των Δελφών, επίτιμη Πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Βυζαντινών Σπουδών… Διετέλεσε και Πρόεδρος του Πανεπιστημίου Παρισίων, Πρύτανις των Πανεπιστημίων των Παρισίων, και Πρόεδρος του Κέντρου Georges Pompidou-Beaubourg…” (βλ. Wikipedia) για το κενό Βυζάντιο στο βιβλίο της “Γιατί το Βυζάντιο”:
    “[i]Στόχος μου λοιπόν να βάλω, κατά το δυνατόν, έστω εκ του πλαγίου και λάθρα σχεδόν, το Βυζάντιο στη θέση που τα επιτεύγματά του μας υπαγορεύουν: να πω συνοπτικά, εννοώ, αυτά που το αναδεικνύουν ως την πρώτη ευρωπαϊκή αυτοκρατορία και που εξηγούν, όχι μόνο το πολιστικό μεγαλείο του (και αυτό ανεπαρκώς ακόμη γνωστό), αλλά και την ασυνήθη για παγκόσμια δύναμη … μακροβιότητά του[/i]”.
    Και για την κοιτίδα των σύγχρονων Ελλήνων:
    “[i]Η καλή τύχη της σύγχρονης Αθήνας ως πρωτεύουσας οφείλεται κυρίως στη συνέχιση του πολιτιστικού μύθου που ενσάρκωνε η αρχαία Αθήνα. Στερημένοι οι Νεοέλληνες από τη φυσική τους πρωτεύουσα [αναφέρομαι στην Κωνσταντινούπολη] -να πούμε παρενθετικά ότι είναι οι μόνοι από τους Βαλκάνιους που δεν απελευθέρωσαν την κοιτίδα του γένους τους- ανέδειξαν σε πρωτεύουσα πόλη την Αθήνα, οικειούμενοι έτσι μια αρχαία δόξα που είχε όμως από καιρό εκλείψει, και παραγνωρίζοντας το μεγαλείο μιας χιλιόχρονης αυτοκρατορίας της οποίας διέσωζαν, κατά δύναμη, στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας τα ηθικά και πολιτιστικά διδάγματα: εννοώ το Βυζάντιο, τη Ρωμιοσύνη, δηλαδή την ορθοδοξία, τη γλώσσα και την πίστη[/i].”

    Έχουν γίνει πολλές συζητήσεις εδώ στο “Αντίφωνο”, κυρίως την περασμένη άνοιξη αλλά και πρόσφατα (βλ. το άρθρο “Η-εδραίωση-της-ηλιοκεντρικής-θεωρίας”), και συνήθως οι αρχαιομανείς φαίνονται είτε τελείως άσχετοι με την Ιστορία του λαού μας (κυρίως αυτήν των τελευταίων 2000 χρόνων) είτε αναίσχυντοι πλαστογράφοι. Γι’ αυτό, προ μηνών είχα γράψει σε κάποιον “Οφιούχο Ηρακλή” όταν επανέλθει κάποιος αρχαιομανής, να έχει κάποιες πρωτογενείς πηγές να προσκομίσει προς επίρρωσιν των ιδεολογημάτων του.

    Έχεις κάποια πρωτογενή πηγή λοιπόν, που να στηρίζει τα ανιστόρητά σου που επισημαίνω στην πρώτη παράγραφο;

  15. “Στερημένοι οι Νεοέλληνες από τη φυσική τους πρωτεύουσα”

    Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε λίγο την προβληματική σχέση την οποία διατηρούσε η νεοελληνική ορθοδοξοκεντρική διανόηση με τον ελληνικό λαό.
    Ο ελληνικός λαός για αυτήν δεν ήτανε ποτέ τίποτε περισσότερο από το ποίμνιο το οποίο όφειλε να ακολουθεί πιστά τις οδηγίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου (δηλαδή της πολίτικης αριστοκρατίας την οποία εξέφραζε ο αυτοκράτορας).
    Για όσους παρατηρούνε τον έντονο τοπικισμό των Ελλήνων, αλλά και την παρακακμή στην οποία έχει υποπέσει και αυτό ακόμη το νεοελληνικό κράτος ακριβώς επειδή, ακολουθώντας στα χνάρια της βυζαντινής αυτοκρατορίας, επιδίωξε τον απόλυτο αθηνοκεντρισμό σε βάρος της επαρχίας, γίνεται αμέσως σαφές ότι η Πόλη υπήρξε μάλλον το εξουσιαστικό, ενίοτε δυναστευτικό κέντρο για τον Ελληνισμό παρά φυσική πρωτεύουσα!

  16. [quote name=”Ο Λούμπεν”]Για όσους παρατηρούνε τον έντονο τοπικισμό των Ελλήνων, αλλά και την παρακακμή στην οποία έχει υποπέσει και αυτό ακόμη το νεοελληνικό κράτος ακριβώς επειδή, ακολουθώντας στα χνάρια της βυζαντινής αυτοκρατορίας, επιδίωξε τον απόλυτο αθηνοκεντρισμό σε βάρος της επαρχίας, γίνεται αμέσως σαφές ότι η Πόλη υπήρξε μάλλον το εξουσιαστικό, ενίοτε δυναστευτικό κέντρο για τον Ελληνισμό παρά φυσική πρωτεύουσα![/quote]

    Διάβασε, Λούμπεν μου, κανένα σοβαρό ιστορικό βιβλίο, να δεις πως στην ελληνορωμαϊκή αυτοκρατορία δεν υπήρχε μόνο ένα κέντρο αλλά περισσότερα (πχ. η Θεσσαλονίκη διαχρονικά, η Αλεξάνδρεια, η Αντιόχεια, η Ραβέννα μέχρι τον 6ο ή 7ο μ.Χ. αιώνα, κλπ.) και σταμάτα τα αγαπημένα σου ιδεολογήματα!
    Άλλο η Αθήνα που συγκεντρώνει τα 40% του πληθυσμού και απομυζά την ελληνική περιφέρεια κι άλλο η Πόλη των 11 αιώνων της μεσαιωνικής Ιστορίας μας.

  17. Παρατηρώ, Λούμπεν, ότι, ως συνήθως, αντί να διαβάσεις ιστορία από σοβαρούς ιστορικούς ή πρωτογενείς πηγές, δογματίζεις: “[i]σε μια αυτοκρατορία, η οποιαδήποτε πολιτική απόκλιση έξω από την οικεία του αυτοκράτορα αποτελούσε προδοσία στο πρόσωπό του[/i]”.

    Άλλο ευρωλιγούρης ή “φωταδιστής”, δηλαδή ένας που δέχεται άκριτα τη Δύση ως πηγή κάθε καλού και φωτεινού, κι άλλο όποιος σπουδάζει και διαπρέπει μεν στη Δύση, διατηρεί όμως την προσωπική του άποψη, που προκύπτει από τις μελέτες του και την κριτικάρει.

  18. Ε δώσε μας εσύ τότε, στηριζόμενος σε σοβαρούς ιστορικούς ή πρωτογενείς πηγές, παραδείγματα για το ότι υπήρχανε πολιτικά κέντρα (αποφάσεων!) και εκτός της Πόλης, φυσικά μαζί με τους εκάστοτε πολιτικούς εκπροσώπους, το νομοθετικό τους έργο, στοιχεία για την οργάνωση του πολιτικού συστήματος και της εξέλιξής του.

  19. Μα, φίλε μου δεν έγραψα πως “υπήρχανε πολιτικά κέντρα (αποφάσεων!) και εκτός της Πόλης”. Σου έγραψα να μην συγκρίνεις τη σημερινή αθηνοκεντρική Ελλάδα με την ελληνορωμαϊκή αυτοκρατορία, την Αθήνα με την Πόλη.
    Στα κέντρα που αναφέρθηκα υπήρχε μια αυτονομία σε τοπικό επίπεδο, ένας πολιτισμός και κάποιοι θεσμοί που δρούσαν παράλληλα με την Πόλη, μια ζωή και μια παιδεία που αναπτύσσονταν ανεξάρτητα σχεδόν από το τι συνέβαινε στην Πόλη. Η ζωή δεν είναι μόνο πολιτική.
    Επ’ αυτού δεν σκοπεύω να επανέλθω.

Σχολιάστε:

Πληκτρολογήστε το σχόλιό σας
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ