Γιάγκος Ανδρεάδης
Δεν υπάρχει τίποτε πιο μελαγχολικό – ούτε και πιο ύποπτο – από τους ανθρώπους μιας ηλικίας που ανακαλύπτουν κάποιους νέους για να τους αναγάγουν, συνήθως ερήμην τους, σε πρότυπο και σε άλλοθι. Μιλώ για αυτά τα παιδιά που μετείχαν στις απελευθερωτικές κινητοποιήσεις στην Κύπρο και εκδίδουν το έντυπο Φυλλάδα. και ξεκινώ με την αναγνώριση ότι η συγκίνηση την οποία μου γέννησε ο λόγος τους αποτελεί το ερέθισμα για το σχόλιο αυτό, για να σκιαγραφήσω στη συνέχεια κάποια προβλήματα, κινδύνους αλλά και δυνατότητες του πολιτιστικού λόγου και διαλόγου.
Ο τίτλος «Φυλλάδα» μου άρεσε διότι είναι τίτλος αυτοειρωνευόμενος, αυτοαναιρετικός, υπονομευτικός της παντοειδούς σοβαρότητας που μας πνίγει καταντώντας μας αφασικούς εδώ και τόσον καιρό. Φυλλάδες ήταν αλλά δεν ομολογούσαν πως ήταν όλες οι σοφές πολιτικολογούσες μπροσούρες που ξέραναν την ικμάδα της ελλαδικής σκέψης, κυρίως κατά τα τελευταία χρόνια της δικτατορίας και αδιαλείπτως από την εποχή της μεταπολίτευσης. Φυλλάδες βέβαια είναι το σύνολο περίπου του Τύπου, ο οποίος είτε κατακεραυνώνει είτε ευθέως υμνεί τη χυδαιότητα, προάγει στην ουσία το μονοδιάστατο σύνθημα, τη λατρεία του αυτονόητου, το μίσος και τη λάσπη εναντίον κάθε δημιουργικής και απελευθερωτικής πνοής.
Φυλλάδες ακόμη, είτε «τεκμηριωμένες» είτε ατεκμηρίωτες, γράφουν στην ουσία όλοι εκείνοι οι κοινωνιολογοοικονομολογογλωσολόγοι που αρνούνται πεισματικά να βιώσουν το δράμα που λέγεται κοινωνία, οικονομία, γλώσσα κλπ, που αρνούνται να πράξουν έστω και στο ελάχιστο, και που αποκρύπτουν την αδιαφορία ή και το μίσος τους για τη σκέψη και τη ζωή οχυρωμένοι πίσω από κάποιες τρανταχτές ειδικότητες. Το φαινόμενο αυτών των τελευταίων «αυθεντιών» που θα σου αναλύσουν πάντοτε τέλεια όλες τις φιλοσοφικές, αισθητικές, αιματολογικές, μεταφυσικές και υλιστικές διαστάσεις μιας πληγής, αλλά ποτέ δεν θα διανοηθούν να αποσπάσουν το φαρμακωμένο βέλος που την γαγγραινιάζει, δεν είναι ούτε μόνο ελλαδικό ούτε κυπριακό, είναι δυστυχώς οικουμενικό, καρπός μιας σκέψης που χώρισε καταστροφικά θεωρία και πράξη. Ωστόσο έπαιξε ένα ιδιαίτερο ιστορικό ρόλο κατά τα τελευταία χρόνια στο χώρο μας. Η εισαγωγή όλων αυτών των συστηματικών αναλύσεων περί του μη συμβαίνοντος, το πλασάρισμα στο χώρο μας διαφόρων -ισμών και -λογιών, συνήθως όταν είχαν ξεθυμάνει στον τόπο γέννησής τους, λειτούργησε σαν ένα πέπλο εκσυγχρονιστικής ψευδαίσθησης και βοήθησε τους περισσότερους να κλείσουν τα μάτια στον πόνο, στο αίμα, και να λησμονήσουν φερ’ ειπείν το γεγονός ότι η κατευθυνόμενη μεταπολίτευση του ’74 πληρώθηκε με το αίμα των Ελλήνων στην Κύπρο.
Όλος όμως αυτός ο καθησυχαστικός λόγος είναι ευτελής, αλλά παρουσιάζεται με την ιεροπρέπεια της επιστημονικής αυθεντίας είτε με την εγκυρότητα της δημοσιογραφικής ενημέρωσης. Μόνο με τα σοβαρά αυτά άμφια μπορεί να διεισδύσει, και συνεχώς διεισδύει σε ό,τι έμεινε τυχόν ζωντανό στο σώμα του ελληνισμού, καθιστώντας το και αυτό αφασικό. Και σ’ αυτόν ακριβώς το λόγο η ευτέλεια του τίτλου της νεανικής «Φυλλάδας», καθρεφτίζεται επάνω του και τον δείχνει σε όλη την αποκρουστική γύμνια του, καταγγέλλοντας την ενοχή του.
Μπράβο λοιπόν στους νέους των εθνοαπελευθερωτικών οδοφραγμάτων και της καίριας γραφής; Όχι, κυρίως αυτό! Όχι πάλι στα ζήτων των ύποπτων μεσηλίκων, και των παλίμπαιδων σφριγηλών υπερηλίκων για τους νέους του γαλλικού Μάη ’68, για τα «παιδιά του Πολυτεχνείου» κλπ., κλπ. Όχι διότι όλες αυτές οι ζητωκραυγές και οι σοροπάτες αναλύσεις για το υψιπετές του λόγου του Κον Μπεντίτ ή των εκφωνητών του «Εδώ Πολυτεχνείο», έκρυβαν συχνά μια συνειδητή ή έστω ασύνειδη επιθυμία να μετατρέψουμε τα παιδιά αυτά σε γιάπηδες, κομματόσκυλα ή κοσκωτάκια, επιθυμία που πρέπει να το λέμε πια, ευτυχώς δεν δικαιώθηκε πάντοτε, γιατί οι καλύτεροι κατάφεραν να μείνουν διαυγείς, δημιουργικοί άνθρωποι, πληρώνοντας βέβαια, ως είθισται, ξανά και ξανά με το αίμα τους.
Όχι λοιπόν, δεν θα πω μπράβο σε κανέναν. Θα διατρέξω μόνο ξανά και ξανά με περηφάνεια και αυστηρότητα τα γραφτά των παιδιών αυτών σαν γρουσούζης φιλόλογοις που είμαι, σημαδεύοντας με κύκλους τα γλωσσικά τους λάθη, το αγκομαχητό της μονοτονικής γραφής τους, αυτής που μαρτυρεί πόσο πρόλαβε η δική μας εγκληματική διάθεση να έχει κιόλας δηλητηριάσει τα καλύτερα μυαλά, τις πιο θαρραλέες ψυχές αυτής εδώ της γενιάς.
Πώς να φανταστούν τα σημερινά παιδιά ότι το μονοτονικό τους σύστημα τα ξεκόβει από τον διάλογο με τον ελληνισμό στο χρόνο, που είναι το θεμέλιο για τον διάλογο με τον ελληνισμό, με την ψυχή μας δηλαδή, στον χώρο; Ποιος θα τα πληροφορήσει ότι μονοτονικό ίσον ξέκομμα με τον Όμηρο, τον Πλάτωνα, τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο, τον Κορνάρο αλλά και τον Παπαδιαμάντη; Ποιος θα τους πει πως είναι μοιραίο, στην έκπτωση κάθε σήμανσης, το μονοτονικό να γίνει ατονικό και καθ’ ολοκληρίαν αφασικό, αφού αυτοί, οι καλύτεροι, γράφουν κιόλας «ότι τους μηνά η καχυποψία τους», ενώ θα ήθελαν να γράψουν ό,τι;
Πώς να μην είναι κιόλας γλωσσικά ανάπηρα αυτά τα παιδιά, όταν σταθερά οργανωμένα τον εθνικόν κέντρον και η κυπριακή του αντανάκλαση, τα τρέφους με όξος και χολή, με «βαναυσίαν και λήθην», που έλεγε ο γέρο Πλάτωνας, με μίσος για την μνήμη και την φύτρα τους μεταμφιεσμένο σε προοδευτισμό; Πώς να αντισταθούν στον μνημειώδη σοφολογιώτατο που είχε πει στην Πύλη της Αμμοχώστου πως και η γραφή με λατινικούς χαρακτήρες της ελληνικής (τελικός στόχος του μονοτονικού) του είναι ευάρεστη, αφού με τέτοια γραφή οι Τούρκοι πήραν την Μικρασία ολόκληρη και τη μισή Κύπρο; Και τι έχουμε εμείς να τους προσφέρουμε μιλώντας για γλώσσα και ελευθερία πάλι, ή κατά την πρόταση του «κυρίου» εκείνου gia glossa ke eleftheria pali, τι άλλο μας μένει παρά, απαντώντας στην αγωνιστική αυτοειρωνία της «Φυλλάδας», να οδηγήσουμε το αλαλούμ της φραγκολεβαντίνικης γραφής του στη λογική του κατακλείδα, διαβάζοντας το pali ως πάλι μαζί και πάλη για το χώμα και την ψυχή μας;
πηγή: Αντίφωνο, πρωτοδημοσιεύθηκε στο περιοδικό ΕΛΛΟΠΟΙΑ τχ. 2, 1990
Καίριες οι επισημάνσεις του άρθρου, κυρίως για τη γλωσσική έκπτωση της εποχής μας, ένα φαινόμενο άλλων εκπτώσεων.
Και, δυστυχώς, ο αρθρογράφος επιβεβαιώνεται. Πολλοί συνέλληνες κάτω των 40 γράφουν με ατονικό (κάτι που μάλλον οδηγεί στη λατινική γραφή), ενώ οι περισσότεροι κάτω των 50 γράφουν “ότι”, όταν εννοούν “ό,τι”. Έτσι, που όσοι είναι επαρκείς στα ελληνικά να δυσκολεύονται να διαβάζουν τέτοια κείμενα και το χάσμα ανάμεσα στους νεοέλληνες και τη γραπτή παράδοση της γλώσσας μας να διευρύνεται.
Ο Θεός να μας βάλει μυαλό!
Ότι ο νεο-έλληνας μισεί ό,τι ελληνικό ό,τι ρωμαίικο πως να μη έχουμε φτάσει στο χείλος της έκλειψης του πολιτισμού μας; Ρωμιός είπες; Τί μοϊκανός; Καλύτερα να πάμε στην ιστορία με 3000 χρόνια πολιτισμό και 200 χρόνια σταθερή πτώση. Έμεινε πλέον ο επικήδειος.
(Το παρακάτω είναι ένα απόσπασμα από μια ομιλία για την αραβική ποίηση, στο πατάρι του Αρμού. Δεν θα διαφωνήσω με τη θέση του άρθρου. Ομως παραθέτω το απόσπασμα, διότι έχω την αίσθηση πως ο μανιχαϊσμός της…ποιότητας, ή του ορθού, του σωστού κλπ, συνιστά κάτι αφύσικο εν όψει της ίδιας της ΖΩΗΣ, η οποία περιγελά και δεν επιδέχεται στο σβέρκο της τέτοιες…καθαρότητες, όπως στο χώρο της λογοτεχνίας ή της αποκαλούμενης πνευματικότητας, εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς (προχειρότατα : Καβάφης, Ευαγγέλια, Μετάφραση των Ο’, καζαντζακικό ιδίωμα, γλωσσική δομή αρχ.τραγωδίας, κλπ κλπ κλπ κλπ). To ΜΕΓΙΣΤΟ και ζητούμενο είναι να υπηρετηθεί η ΖΩΗ και εκεί απαιτείται η σχοινοβασία των κανόνων και του ορθού….
…Η Ποίηση προέρχεται από την Αφωνία. Εκεί οικοδομείται. Εκεί χτίζει. Καλείται να μετατρέψει την αφωνία σε Λόγο που παραπέμπει στη…σιωπή ! Η Ποίηση συντελείται μέσα στη γλώσσα. Δεν θα επεκταθώ. Δυο λόγια φαινομενολογικής υφής ίσως : Άλλοτε περισσότερο (αραβικό παράδειγμα) κι άλλοτε λιγότερο, η γλώσσα εμφορείται από προσωδιακότητα με τρόπο πολύ έντονο. Επίσης, είναι πρόδηλο πως, για την αραβική περίπτωση, βρίσκει την Εστία της (με την αρχαιοελληνική σημασία του όρου) στο Κοράν. Εκεί όμως κυριαρχεί, ίσως χωρίς προηγούμενο, η ποιητικότητα. Ομοιοκαταληξίες, ισοσύλλαβα, ρυθμός, μουσικότητα…
Στο σημιτικό υπόδειγμα (με όλες τις πιθανές διαφοροποιήσεις) και εν προκειμένω στο αραβικό παράδειγμα, ισχύει η διγλωσσία και η πολυγλωσσία.
Μην ξεχνάμε όμως, όπως ξεχάσαμε κωμικά τον 19ο και 20ο αιώνα με το γλωσσικό ζήτημα, πως η Ποίηση γίνεται με ΟΛΗ τη γλώσσα της. Στο ΝΥΝ. Δεν υφίσταται λέξη παρωχημένη στην Ποίηση. Ειδικότερα για μας τους έλληνες θα έπρεπε να κολυμπάμε σ’όλο το εύρος της θάλασσάς μας : μεγαλογράμματη γραφή, μικρογράμματη, κοινή ελληνιστική, κλασική, ομηρική, διαλέκτους, βυζαντινή, ντοπιολαλιές, ιδιώματα, καθαρεύουσα, δημοτική, ατονικό, μονοτονικό, πολυτονικό.. Ο ποιητής άλλωστε μέσα στις άλλες λειτουργίες του είναι κι ένας χαλκωματής. Αυτό οντολογικώς…
ΣΤΑΘΗΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ
” Ειδικότερα για μας τους έλληνες θα έπρεπε να κολυμπάμε σ’όλο το εύρος της θάλασσάς μας : μεγαλογράμματη γραφή, μικρογράμματη, κοινή ελληνιστική, κλασική, ομηρική, διαλέκτους, βυζαντινή, ντοπιολαλιές, ιδιώματα, καθαρεύουσα, δημοτική, ατονικό, μονοτονικό, πολυτονικό..”
…Αχταρμάς… Μηδενισμός… κουλού-τάχα-τα… Χάσαμε το νόημα…
…Ας προσέχαμε…
Υ.Γ. :”stin ygeia toy arthrografoy…”
“μονοτονικό ίσον ξέκομμα με τον Όμηρο, τον Πλάτωνα, τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο, τον Κορνάρο αλλά και τον Παπαδιαμάντη”!!!
Ειδικά ο Κορνάρος (υπονοείται προφανώς ο Βιτσέντζος, όχι ο Θέμος!), απ’ όσο ξέρω, έγραφε, ή τουλάχιστον αντιγραφόταν πολύσυχνά, με [b]λατινικά[/b] στοιχεία. Και μια που αναφέρθηκε ο Όμηρος, ας θυμηθούμε τη σαρκαστική αποστροφή του Σολωμού: “Χαίρετε, λοιπόν, θείοι τόνοι, οξείες, βαρείες, περισπωμένες! Χαίρετε, ψιλές, δασείες, στιγμές, μεσοστιγμές, υποστιγμές, ερωτηματικές, χαίρετε! Ο κόσμος τρέμει τη δύναμή σας και ουδέ ποιητής ουδέ λογογράφος ημπορεί να γράψη λέξη, χωρίς να σας υποταχθή. Εσείς εμπνεύσατε, πριν γεννηθήτε, τον Όμηρο, όταν ετραγουδούσε την Ιλιάδα, την Οδύσσεια, τους Ύμνους, και ο λαός της Ελλάδας τον επερικύκλωνε και τον εκαταλάβαινε…”
Η ολότητα και μέσα απ αυτήν η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, χαρακτηρίζεται αμαθέστατα ….μηδενισμός, απώλεια νοήματος και κουλού-τάχα-τα….Ως φαίνεται ο προχειρολόγος του παραπάνω σχολίου δεν γνωρίζει το επτανησιακό ιδίωμα της ΕΝΙΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ, ούτε το Κρητικό (υπαινίσσομαι κολοσσούς της λογοτεχνίας μας φίλτατε, όπως δεν υποπτεύομαι πως κατανοείς…), λησμόνησε τον τρόπο γραφής της γλώσσας μας ΠΡΙΝ τους ελληνιστικούς χρόνους, ξέχασε ή δεν ανέγνωσε ποτέ του περί αρχ/νικών ΔΙΑΛΕΚΤΩΝ, ουδέποτε άκουσε περί λογίας βυζαντινής γλώσσας και γλώσσας δημώδους, όπως εκείνη του Πτωχοπρόδρομου φερ’ειπείν κλπ κλπ κλπ. Θα κλείσω όμως με έναν υπαινιγμό : “Το Σάββατο έγινε για τον άνθρωπο και όχι ο άνθρωπος για το Σάββατο”, ο νοών νοείτω…όσο και κούλου ουάχιντ (η ορθή αραβική φράση, που σημαίνει ΟΛΑ ΕΝΑ, για την δάνεια ελληνική απόδοση που λανθασμένα γράφει ο προσφιλής μου προχειρολόγος…) να τα φέρει η αμαθής κεφαλή….
Πολύ ορθή επισήμανση κ. Τσιριμώκο. Πολύ ορθή. Χαίρομαι αληθινά για το σχόλιό σας και σας το εκφράζει αυτό ένας άνθρωπος που εκδίδει και γράφει σε πολυτονικό. Το θέμα όμως είναι να μην γράφει ΜΑΝΙΧΑΊΣΤΙΚΑ…….Φαίνεται πως μπροστά στον έρωτα που υποδηλώνει η ΓΛΩΣΣΑ, ορισμένοι εννοούν να της υποδεικνύουν …ορθούς κανόνες του…ερωτεύεσθαι και …συνουσιάζεσθαι !!!!!! Τι θλιβερό !
Χαιρετώ θερμά.
Αναρωτιέμαι: καταλάβατε άραγε ότι το σχόλιο μου είχε να κάνει με το μονοτονικό και το ατονικό;
Tι σχέση έχουν όλα τα υπόλοιπα σχόλια σε σχέση με αυτό;
Ποιος μίλησε αλήθεια για Μανιχαϊσμό;
Θεωρείτε πως μονοτονικό-ατονικό είναι έρωτας για την γλώσσα; Εμένα γιατί μου μοιάζει ωσάν σφαγή αυτής; Λέτε να φταίει το ότι είμαι προχειρολόγος; Ίσως.
Υ.Γ. : Η έκφραση> κουλού-τάχα-τα< δεν είναι λάθος (πως θα μπορούσε άλλωστε αφού ήταν έμπνευση της στιγμής, καθαρά δική μου επινόηση εάν με νοείτε). Y.Γ.2: Ίσως θα ‘πρεπε να αρχίσετε να γράφετε κι εσείς ατονικά αφού ανήκουν στην “ολότητα της Ελληνικής γλώσσας”. Σας ευχαριστώ για τους χαρακτηρισμούς.
H απόδοση του αραβικού “κούλου ουάχιντ” ή “ουάχαντ” έχει καταχωριστεί στα ελληνικά λέξικά ως “κουλουβάχατα”, με την έννοια του «άνω κάτω» π.χ.: «τα έκανε κουλουβάχατα», ή «τα βρήκα κουλουβάχατα» (βλ. Wikipedia). Προήλθε από το πώς εντυπωνόταν στα αυτιά των υπόδουλων Πελοποννήσιων αυτή η ακατάληπτη αραβική φράση των τελάληδων του Ιμπραήμ.
“Kullu wâHid”: κατὰ λέξη ”ὅλο ἕνα” > ”ὅλο ἴδιο” > ”ὅλα ἴδια”, ”ὅπως νἆναι”
Ο λόγος που με κάνει να συνεχίζω να απαντώ είναι, κυριότατα, η ιστορική συγκυρία που διερχόμαστε, στην οποία κρίνω πολλά αποστήματα οφείλουν αν σπάσουν. Ωστόσο, επανέρχομαι στη γόνιμη συζήτησή μας. Ξεκινώ, από το τέλος και το σχόλιο του Μάρκελλου (Πιράρ, φαντάζομαι…τον οποίο και χαιρετώ θερμά. Μάρκελλε, είμαι μαθητής του Τάρεκ Ραντουάν και του Ηλία Ντίμπ. Ελπίζω να τα πούμε κάποια στιγμή.). Ο Μάρκελλος υποστηρίζει, ορθότατα, την απόδοση που σας σημείωσα. Εγώ μιλώ γαι σύνλη την ελληνική γλώσσα, τη ΖΩΝΤΑΝΗ ελληνική γλώσσα, με ΟΛΟ τον οπλισμό της. Φυσικά και για το ατονικό, μονοτονικό, πολυτονικό (με την ενδεικτικότατη παρατήρηση του Εθνικού μας ΣΟΛΩΜΟΥ…που αναφέρθηκε παραπάνω). Η διάκριση και μόνο (κατά το υψηλό ιστορικό υπόδειγμα των πολεμικών διακρίσεων μεταξύ δημοτικής-καθαρεύσουσας…) συνιστά εθελοτυφλία και βεβαιότατα μανιχαϊσμό. Δεν υπάρχει καθαρεύον στοιχείο στη γλώσσα μας αγαπητέ. Σύμμικτον ΝΑΙ. Καισαρικά καθαρεύον ΟΧΙ. ΔΕΝ αμνηστεύω το έγκλημα μιας “μονοτονισμένης (κατά ράμφο)μουσικής”. Υποστηρίζω, όπως φαντάζομαι θα παρατηρήσατε το ΠΟΛΥΤΟΝΙΚΟ, στο οποίο εκδίδω και γράφω, με την εξής όμως διάκριση : να δίνονται τα πρεσβεία ΤΙΜΗΣ στην ίδια τη ΖΩΗ. Δηλαδή, όπου κρίνεται (λογοτεχνικά κυρίως, και όχι σε μια επιβεβλημένη, αν θέλετε, δημόσια εκδοχή της) να υπάρξει διαφοροποίηση για να στηθεί το ΝΟΗΜΑ, εκεί υποχωρεί ο οποιοσδήποτε ΝΟΜΟΣ, κάθε ΣΑΒΒΑΤΟ…. Θα μπορούσε να πει κανείς, πως υπό μία έννοια η θέση αυτή υποστηρίζει αυτό το γλωσσολογικό λάθος που κάματε του κούλου ουάχιντ, το οποίο για σας ΕΙΝΑΙ σωστό, και πιστέψτε με δεν αμφιβάλλω καθόλου. Μα πώς ; Κάπως έτσι :
[15] [188] 141 Πόσο μονη είναι η μοναξιά ;
(απόσπασμα από το έργο μου ΧΑΣΜΑ ΕΝ ΛΟΓΩ ΚΑΙ ΡΥΘΜΩ].
Ποιός θα μου απαγορεύσει και βάσει ποιάς …οντολογίας, να παίξω με την ΑΤΟΝΙΚΗ λέξη μονη ; (εδώ κρύβονται 3 ΣΗΜΑΣΙΕΣ αγαπητέ, τις οποίες δεν χαραμίζω για όλους τους Τριανταφυλλίδηδες της γης….). Δεν θα αρχίσω, όπως λέτε, να γράφω ατονικά. Θα επιτρεψω όμως στη ζωή δια της γλώσσας να εκφραστεί σπάζοντας τα όρια, τις συμβάσεις και τους μανιχαϊσμούς των αγκυλωμένων…Οι χαρακτηρισμοί μου, αγαπητέ, έχουν ως βάση και αφορμή τους το αναίτια σκωπτικό και σχεδόν χλευαστικό σας τηλεγραφικό σημείωμα, που χάνει αυτοκτονικά την ευκαιρία να διαλεχθεί για κάτι τόσο ΙΕΡΟ όσο η γλώσσα. Άλλωστε, ήταν αυτό το ίδιο που προκάλεσε και το κάπως αγανακτισμένο “ε όχι κι έτσι” του παρακάτω σημειώματος. Επιτρέψτε μου λοιπόν, μια και κουνάτε τα ποτήρια, να πιω κι εγώ στην υγεία σας.
ΣΤΑΘΗΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ
Υ.Γ.
Δυστυχώς δεν θα μπορέσω στο επόμενο χρονικό διάστημα να βρω χρόνο να απαντήσω και πάλι, αν γράψετε. Σας ζητώ λοιπόν γι αυτό εκ των προτέρων συγγνώμη.
Απορίες…
“Πολλά αποστήματα οφείλουν να σπάσουν”. Βεβαίως. Ας δούμε μερικά επιχειρήματα όπως τα θέσατε (αν μου επιτρέπετε να εκφράσω την γνώμη μου):
α) “έχω την αίσθηση πως ο μανιχαϊσμός της…ποιότητας, ή του ορθού, του σωστού κλπ, συνιστά κάτι αφύσικο εν όψει της ίδιας της ΖΩΗΣ”.
Η απορία μου εδώ είναι: μα η ίδια η ζωή δεν εμπεριέχει το σωστό και το λάθος; (και όχι μόνο βέβαια γιατί υπάρχουν και οι ενδιάμεσες “αποχρώσεις”). Υπ’ αυτήν την έννοια η ίδια η ζωή δεν δημιούργησε την χούντα των συνταγματαρχών, τον ναζισμό, τις σταυροφορίες, την σφαγή των Αράβων, Ελλήνων, Αρμενίων…;
Η ίδια η ζωή δεν εξέλεξε για Πρωθυπουργό (στις αρχές της δεκαετίας του 80) έναν άνθρωπο ο οποίος (απόφοιτος του Berkley παρακαλώ) απαγόρευσε (αφαίρεσε, κατάργησε) στην ουσία τα πνεύματα και τους τόνους (περισπωμένη) και στέρησε από τα παιδιά μας αυτήν τούτη την γλωσσική συνέχεια μεταξύ υμών και των Αρχαίων μας προγόνων; Aς μην το θεωρήσουμε ελάσσων αυτό, αρκεί να αναλογιστούμε ότι όλες οι λατινογενείς γλώσσες οι οποίες προέρχονται από την Ελληνική έχουν αντικαταστήσει τα πνεύματα με γράμματα (για παράδειγμα η δασεία έγινε h).
β) “To ΜΕΓΙΣΤΟ και ζητούμενο είναι να υπηρετηθεί η ΖΩΗ και εκεί απαιτείται η σχοινοβασία των κανόνων και του ορθού….”
Σ’ αυτήν την πρόταση το δεύτερο μισό της μου φαίνεται σάν να συμφωνεί με όσα ανέφερα έως αυτό το σημείο: “απαιτείται η σχοινοβασία των κανόνων και του ορθού….”
Bέβαια, απαιτείται να γίνει μια διάκριση του ορθού γιατί εάν αφήσουμε την ζωή χωρίς συνείδηση να μας τα φέρει όπως τα θέλει αυτή τότε και σύμφωνα με τον δεύτερο νόμο της θερμοδυναμικής (εντροπία) θα καταλήγαμε σε Χάος.
γ) “η γλώσσα εμφορείται από προσωδιακότητα με τρόπο πολύ έντονο”
Σαφώς. Ας δώσω εδώ ένα μικρό παράδειγμα από το πρώτο γράμμα του αλφαβήτου μας το α: Το άλφα λοιπόν στην Ελληνική γλώσσα εκφράζει ποικίλα αισθήματα και συν_αισθήματα όπως: θαυμασμό, έκπληξη, χαρά, θλίψη, απογοήτευση, υποψία, επιβράβευση, τέλος αναμονής… κ.α., με διαφορετική προσωδία σε κάθε περίπτωση, και γι’ αυτόν τον λόγο πότε γράφεται ψιλούμενο πότε δασυνόμενο και πότε περισπώμενο. Συγχρόνως είναι προθεματικό, ευφωνικό, επιτατικό, αθροιστικό, μεγεθυντικό και στερητικό (πόσος πλούτος σε ένα μόλις φωνήεν!).
δ) “Εγώ μιλώ για σύνολη την ελληνική γλώσσα, τη ΖΩΝΤΑΝΗ ελληνική γλώσσα, με ΟΛΟ τον οπλισμό της”.
Από τα παραπάνω (παρότι δεν αναφέρεστε σ’ αυτό) μπορώ να κατανοήσω την ατονική και την μονοτονική γυμνή και “άμαχη” εξ αιτίας της αφαίρεσης του “οπλισμού” της. (κατά τ’ άλλα θα συμφωνήσω με τον τρόπο που το θέτετε).
ε) “Ποιός θα μου απαγορεύσει και βάσει ποιάς …οντολογίας, να παίξω με την ΑΤΟΝΙΚΗ λέξη μόνη;”.
Κανένας. Θεωρώ πως έχετε κάθε δικαίωμα ανάμεσα στα κυρίως εβδομαδιαία γεύματα να τρώτε και από τα ταχυφαγεία (ή και μόνο από αυτά) χωρίς όμως αυτό να σημαίνει (στην δεύτερη περίπτωση) πως δεν θα επιβαρύνετε την υγεία σας. Την σύνδεση εδώ με το φαγητό την κάνω διότι η Ελληνική είναι γλώσσα της οποίας {το όνομα εστίν όμοιον τω πραγμάτι και τα στοιχεία (οι ηχητικοί φθόγγοι και τα εικαστικά γράμματα της από τα οποία συντίθεται κάθε λέξη της) όμοια τοις πράγμασι πεφύκασι} όπως μας λέει ο Πλάτων. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι αφαιρώντας πνεύματα και τόνους ή τροποποιώντας τις λέξεις υφιστάμεθα μια κάποιου είδους “αντιληπτική έκπτωση” και άρα μη υφιστάμενες συνάψεις και δενδρίτες στην περιοχή του broca. (Εδώ βέβαια κάνω μια υπόθεση αλλά μέχρι στιγμής είμαι αυτής της γνώμης).
στ) “Θα επιτρεψω όμως στη ζωή δια της γλώσσας να εκφραστεί σπάζοντας τα όρια”.
Σύμφωνα πάλι με τα παραπάνω αυτό ακριβώς θέλω να τονίσω ότι όχι μόνο δεν σπάμε τα όρια αλλά τουναντίον περιορίζουμε τα γλωσσικά όρια και θέλω να πιστεύω ότι το γνωρίζετε κι εσείς (έστω και ασυνείδητα) αφού χρησιμοποιείτε το πολυτονικό έως τώρα (το οποίο παρεμπιπτόντως εγώ έχω ξεχάσει καθότι μαθητής του δημοτικού την εποχή της “απαγόρευσης” του πολυτονικού).
Απ’ ό,τι καταλαβαίνετε συντάσσομαι με τον Πλάτωνα και όχι με τον Saussure ο οποίος μαζί με τον Ερμογένη του “Κρατύλου” υποστηρίζει ότι η σύνδεση μεταξύ σημαίνοντος και του σημαινομένου είναι αυθαίρετη.
Εδώ θα ήθελα να προσθέσω (να πω την γνώμη μου στην ουσία) ότι η σχετική διαμάχη περί καταγωγής της γλώσσας (το εάν δηλαδή είναι η Ελληνική η πρωτογενής ή φοινικική ή ινδοευρωπαϊκή_σανσκριτική) είναι άνευ ουσιαστικής σημασίας κατ’ εμένα διότι ακόμη και αν υποθέσουμε ότι πήραμε κάποιες λέξεις_ρίζες από αυτούς τους λαούς, οι Έλληνες τις μετέτρεψαν σε δένδρα με πλούσιο φύλλωμα και καρπούς. (Ας θυμηθούμε ότι και μέχρι, προσφάτως, πριν τον Σωκράτη (στον Ηράκλειτο ας πούμε) δεν υπήρχε καν το εννοιολογικό γλωσσικό οπλοστάσιο για τις φυσικές επιστήμες το οποίο βλέπουμε και αναγνωρίζουμε στον Αριστοτέλη.
Όσο για τα γλωσσικά ιδιώματα δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς και εδώ το θέμα είναι πολυ_παραγοντικό.
Ο Isidorus Σεβίλλης παρατηρεί: “omnes orientis gentes in gutture verba (όλοι οι ανατολικοί λαοί εις τον λάρυγγα προφέρουν τις λέξεις) mediteraneae gentes in palato (οι μεσογειακοί λαοί στον ουρανίσκο… άρα ευρύ άνοιγμα) omnes Occidentis gentes verba in dentibus frangunt (όλοι οι δυτικοί λαοί τις λέξεις εις τους οδόντας θραύουν) (ετυμολογικα ιχ 8).
Οι Λατίνοι μονίμως εκτραχύνουν τους φθόγγους και εντός της ίδιας της λατινικής: quatru>quadru.
O Βιτρούβιος διευκρινίζει: ο ήχος της φωνής είναι διαφορετικός ανάλογα με τις ποικιλίες των φυλών…
στο νότο, στο χαμηλότερο σημείο τα έθνη έχουν ψιλή φωνή και διαπεραστική…
… στην Ελλάδα η οποία κείται εν τω μέσω παράγουν τον τόνο της φωνής του κάθε έθνους… ανεβαίνοντας προς βορράν ο τόνος της φωνής παράγεται βαθύτερα. (στ 5-6). Να συμπληρώσω εδώ ότι είναι πολύ σωστές αυτές οι παρατηρήσεις αν αναλογιστούμε το γεγονός ότι οι λαοί οι οποίοι βρίσκονται σε ήπια-θερμά κλίματα χρησιμοποιούν πολλά και μακρά φωνήεντα και αντιθέτως οι βόρειοι λαοί αφαιρούν ή “κλείνουν” τα φωνήεντα και προσθέτουν πολλά σύμφωνα. Φανταστείτε σ’ αυτό το σημείο (σε μία κάπως ακραία κατάσταση) κάποιον ο οποίος ζει στις άλπεις (ή ακόμα σε κάποιο ψηλό όρος της Ελλάδος ας πούμε στον Αίνο) να αναφωνήσει: καλημέρα κουμπάρεεε (sic) όπως συμβαίνει συνήθως στα πεδινά χωριά. Στην καλύτερη περίπτωση μετά από ελάχιστες μέρες θα “αποκτήσει” ένα “γερό” κρύωμα και στην χειρότερη ψύξη στον λάρυγγα-οισοφάγο-στομάχι.
Εδώ θα παρατηρήσω ότι είναι πολλά τα θέματα που άπτονται των προηγούμενων σχολίων οπότε και για την οικονομία του χώρου και του λόγου θα σταματήσω εδώ.
Εν κατακλείδι θα πω ότι συμφωνώ με το πνεύμα των γραφόμενων σας αλλά διαφωνώ στα (μερικά-αρκετά) σημεία.
Υ.Γ. Θα πω για δεύτερη φορά ότι το κουλού-τάχα-τα ΔΕΝ έχει καμία απολύτως σχέση με το κουλουβάχατα και να πως:
κουλού: ( ο κουλός, του κουλού).
τάχα: (τάχα μου, τάχατες).
τα: (τα οποία, για τα οποία).
Προσπαθήστε να το μεταφράσετε σύμφωνα με την προ-Σωκρατική, Ιωνική ή και αρχαία Αρκαδοκυπριακή διάλεκτο.
Τους χαιρετισμούς μου φίλτατε.
Με αγάπη και σεβασμό (για να μην παρεξηγηθώ).
“Εν καιροίς χαλεποίς μεμνησο της γλώσσης” (Πολύβιος).